Tập 4 Hòa mình vào thiên nhiên.

Xóm dưới của khu đường đất đỏ có nhiều tay "Sát cá" rất giỏi như: Chú Tám Đực, ông Chín Mẫm, chú Út Ba, ông Tám Sanh, nếu thiếu xót không kể đến Anh Tê, Anh Cao, Anh Dài. V.v... mỗi khi mấy người kể trên đi câu, đi chài, hoặc đi nôm thì khó có con cá nào thoát khỏi tay họ.

Đối diện ngã ba đường Đất đỏ, phía cầu hang dưới nơi giáp ranh Kho xăng của quân đội là một khu mà dân cư đường Đất đỏ tụi tui gọi là hầm đất, nơi đây thời Pháp thuộc họ lấy đất sét của nơi này đem đến nơi nào đó để đắp làm "Nền hạ" của các con đường đang làm mới, hầm đất là nơi có loại đất sét vàng nhẹ, rất mịn và thật dẻo khi nhào nặn với nước, có lẽ vì thế mà người Pháp họ chọn khu hầm đất này để khai thác làm vật liệu, từ trên mặt đường Phan Văn Trị tui phóng tầm mắt xuống tận mặt nước của hầm đất, độ sâu ước chừng hai mươi thước Tây, đáy hầm đất chỗ cao chỗ thấp không đều nhau, nó ẩn núp sau làn nước đục ngầu, nơi đây ngày xưa cũng nhiều người bị chết đuối, do không biết lội, họ cứ tưởng dưới mặt nước kia mặt đất sẽ bằng phẳng như nhau, họ đâu ngờ rằng xe xúc đất họ đào không theo quy luật nào cả, có nơi sâu hoắm, nơi thì cạn sệt, khi xuống để kéo lưới, hoặc dùng nôm bắt cá họ vô tình rơi vô miệng hầm đất kia đành gửi nấm xương tàn nơi này, dù có người chết hằng năm ở nơi đây nhưng chẳng mấy ai sợ sệt, ngày nào cũng có người xuống câu cá, thả lưới, hoặc nôm cá vì rất nhiều loại cá tôm sinh sống

.

Thủy tộc ở hầm đất này có đủ loại, nhiều nhất là cá Trê trắng, cá sặc cá rô, cá Lóc, cá Chạch, Đỉa trâu, ếch nhái....

Chính vì nó đa dạng các loài sinh sống nơi đây nên mọi người ai cũng muốn đến đây vừa bắt cá, vừa ăn uống nghỉ ngơi thư giản cuối tuần, có gia đình mang lều đến cắm trại vui chơi cả ngày mới ra về.

Ngày trước tuy làm ăn buôn bán gì đó, dù là ai đi chăng nữa chẳng bao giờ họ vì cái lợi cho mình mà đi phá mồ mả của người đã khuất, do vậy khu vực hầm đất này còn những cái mả nằm trên khu đất nhỏ cao ngất ngưởng, vì đất chung quanh cái mả đã được họ đào lấy đi chỉ chừa lại phần đất của những cái mả này tọa lạc, lâu ngày cây cỏ mọc dầy che khuất cả ngôi mộ kia, nên khi nhìn từ xa khung cảnh rất đẹp vì nó tựa như phong cảnh của hòn non bộ Vịnh Hạ long.

Tui có nhiều kỷ niệm thời niên thiếu nơi cái hầm đất này, những buổi trưa Hè tụi tui thường tụ tập nơi đây để tắm mát và vui đùa với nhau, có hôm chia phe ra đánh trận y như hai bên thù nghịch đánh nhau tơi bời khói lửa của trận Tết Mậu thân sau này.

Còn nhớ bữa nọ Chú Út Ba soạn cần câu và cái đục để xuống hầm đất kiếm mớ cá về ăn, bất thình lình chú bị đau quặn thắt cái bụng nên chú không đi câu nữa, thấy vậy tui nói với thằng Hòn con chú Út:

-Hòn nè, nói với chú Út để hai anh em mình đi câu đi, câu được đem về cho Thím Ba kho hoặc nấu canh cũng đỡ tiền đi chợ.

Sau một hồn năn nỉ ỉ ôi của hai đứa tui thì chú Út cũng xiêu lòng, trước khi đi ông dặn dò típ rất kỹ, chú sợ hai đứa làm gãy cái cần câu "Xịn" của mình, sau này tui mới nghe chú Út diễn giải cho biết tại sao chú quý hai cái cần câu này, muốn có cái cần câu tốt chú phải đi lên miệt Xuân thới Thượng hoặc Xuân thới Sơn của quận Hốc môn, vì nơi đây trồng nhiều loại trúc rất tốt nó vừa dài vừa dẻo dai suôn thẳng, khi sử dụng cây trúc già nơi đây để làm cần câu thì ngon lành, cho dù cá lớn đến mấy một khi cắn câu rồi thì không bao giờ có chuyện gãy cần khi ta kéo mạnh con cá lên bờ, mua trúc xong đem về còn phải trau chuốt, uốn nắn hơ lửa để chỉnh sửa lại cho cần câu thật chuẩn, khi róc hết lá nơi cái mắc của câu trúc, chú Út còn lấy giấy nhám thật mịn vuốt ve các mắc của đốt cây trúc cho láng để khi câu khỏi phải bị "xóc giầm", rồi còn phải chọn lưỡi câu nữa kể cả cước nhợ, ôi thôi chú kể ra tràng gian đại hải khiến tui nhức cả đầu.

Hai đứa tui ngồi gần cả tiếng đồng hồ trên bờ của hầm đất, thằng Hòn chắc là "Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh" nên nó giật cần câu liên hồi, còn tui tay ngang với lại chắc "Nặng bóng vía" nên không con cá nào léo hánh đến cái lưỡi câu của "Phương ròm", mặt trời sắp ngã về tây, vài cơn gió nhẹ miên man thổi khiến mặt nước trong hồ hơi xao động, lúc này tự dưng cái phao nó bị kéo nhanh chìm nghỉm dưới mặt nước, tui đoán chắc con cá này lớn lắm đây, tui lấy hay tay giữ lấy cái cần câu và giật mạnh lên, con cá trê trắng bự và nặng gần cả kí lô gam, nó bị cái lưỡi câu móc vô phía đuôi, chắc do bị vướng bất ngờ nên bị đau con cá quẩy mạnh đuôi định bơi đi nơi khác, chẳng dè nó càng vùng vẫy lưỡi câu càng lún vô thịt nó càng sâu, thằng Hòn thấy vậy nó la làng lên:

-Anh Phương câu giỏi ghê nơi nghe.

Biết nó chọc quê mình, vì cá dính câu kiểu này tui vú như "Chó ngáp phải ruồi" chứ hay ho con khỉ khô gì, tui bèn trả lời nó:

- Thôi đi mầy ơi, bớt xạo đi em, mầy chọc quê tao chứ gì, có kêu tao câu thêm con nữa theo kiểu dính câu như vầy chắc Tết Công gô còn chưa có nữa.

Tui bật lên tiếng cười sảng khoái, thằng Hòn biết chắc con cá này sẽ là món cá Khi và món canh của nhà mình nên nó cũng cười hùn với tui thiệt là đã.

Chú Út Ba tuy bụng hẳn còn đau ngầm, nhưng thấy hai thằng đệ tử mang về con cá Bự tổ bà chảng, chú Út mừng rỡ khen tui không ngớt lời, nào là tui câu giỏi, nào là sắp tới có chuyến qua cầu xa lộ Sài Gòn câu cá trên sông chú sẽ cho tui đi theo, nhưng khi nghe thằng Hòn kể lại tình huống cá cắn câu khiến chú Út Ba cười muốn lộn ruột, chú nói vớt vát lại lời khen khi nãy:

- Ôi thôi, câu sao cũng được miễn là có dính cá là hay lắm rồi.

Chú Út lấy cây cần câu mà tui xử dụng khi nãy chú trao cho tui, chú Út nói:

- Thôi nè, tao tặng bây cái cần câu này làm kỷ niệm, nhớ giữ cẩn thận nghe bây.

Biết chú quý cây cần câu này lắm, vì nó đã theo chú đi câu khắp nơi, nay chú đành lòng trao lại cho tui cũng đủ biết chú Út Ba cũng quý tui đến chừng nào.

Tui thật cảm động, không ngờ chú Út lại cho mình món quà quý giá như vậy, tui cảm ơn chú và đem cần câu về nhà.

Ba tui ổng khó tánh vô cùng, nghe vụ hầm đất năm nào cũng có "Ma da" kéo cẳng một vài mạng, do đó ông cấm tuyệt đối không cho đứa nào trong nhà léo hánh đến chỗ đó, nếu cãi lời thì về nhà có "Bánh tét nhưn mây" thưởng thức liền, các cần câu về nhà tui lén ra phía sau nhà vắt lên chỗ để mấy cây thang tre rồi vô nhà, trời xui đất khiến sao đó sợi dây điện kéo từ nhà cô Ba qua nhà tui nó bị đứt hết một sợi, ba tui ra sau nhà rút cái thang tre để đi nối lại dây điện, ông thấy cây cần câu còn nghe mùi tanh của con cá, ba tui la om sòm lên:

- Cần câu của ai đây bây, thằng Phương đâu ra biểu coi.

Nghe tiếng ba tui réo trúng tên mình, tui rụng rời tay chân, khi ba tui biết cây cần câu này là của tui, ba nỗi giận bẻ ngay tức thì, nghe tiếng kêu răng rắc của cây cần câu bị bẻ gãy lòng tui buồn vô hạn, nhưng tui không dám trách ba mình vì ông đã có giao ước ai biểu mình vi phạm, may phước sau khi bẻ cần câu xong ông cũng hả cơn giận tha cho tui khỏi phải ăn roi mây như mọi khi, thật là hú vía.

Lần nọ, thằng Thành con ông Chín tắc xi, thằng Cu xì, Cu riêu rủ rê tui đi xúc cá lia thia ở mấy đám ruộng năng sau lưng kho Xăng, mỗi đứa mang theo một cái rỗ tre và bịch nylon để đựng cá, mùi bùn non dưới ruộng năng hắt lên nghe tanh tanh, cả đám tụi tui quần nát mấy khoảng ruộng và bắt được mào là cá Xiêm, cá Phướn, đang mãi mê bắt tiếp thì bên kia bờ của đám ruộng rau muống xuất hiện lố nhố mấy tay nhóc cũng trạc tuổi bọn tui, đứa nào cũng cầm gậy gộc, có đứa còn có cái giàn thun bắn chim đang chĩa về phía tụi tui, một thằng trong đám nọ lên tiếng:

- Ai cho chúng mầy đến ruộng của chúng ông mà bắt cá đấy.

Nghe tiếng mấy thằng ôn con này tụi tui nhận ra ngay là con cháu của đồng bào di cư năm tư, với điệu bộ hống hách làm tàng, ai đời cái đám ruộng năng này là ruộng hoang, do nước phèn lấn sâu vô không thể canh tác gì được hết nên bà con đành bỏ hoang mặc cho các loài cá nước phèn sanh sôi nẩy nở, biết tụi này hơi "Bố láo" tụi tui không tỏ ra sợ sệt dễ bị tụi này làm tới, thằng Thành nói:

-Tụi tao bắt cá ruộng hoang chứ có phải lội vô ruộng rau muống của tụi bây đâu mà làm trời.

Mấy thằng nhóc kia liền nhào xuống ruộng năng để ăn thua đủ với tụi tui, chúng nó ỷ gần nhà nên hung hăng lắm, tay lăm lăm mấy cây gậy thằng đầu tiên chạm mặt thằng Thành nó liền quơ cây về phía thằng Thành, xui cho thằng nhóc này nó gặp tay lì đòn và võ nghệ đầy mình, Thành nhà ta nhanh chóng né tránh rồi lòn tay đoạt cây gậy trên tay đối phương dễ như trở bàn tay, sẳn tiện thằng Thành khệnh cho nó một gậy vô bàn tọa khiến hắn đau rồi la lên chí chóe, đám còn lại thấy thủ lãnh bị bại trận tụi nó bèn tháo chạy như thái tử Thoát Hoan chui vào ống đồng chạy thục mạng về Tàu khi xâm lăng nước ta.

Thấy thằng Thành ra oai dũng mãnh vô cùng, tui tui reo hò hoan hô làm nó nở lổ mũi to như cái trống chầu.

Thấy sẳn nước đang ròng (Thủy triều xuống), tụi tụi rủ nhau lội xuống con rạch Bằng Ky, từ phía cầu đen cạnh đường rầy xe lửa, men theo con nước cạn tui lấy rỗ ra xúc, tép con, cá trắng nhỏ rất nhiều, sau một hồi đi mò các hang cá dưới rạch có đứa bắt được vài con cá bống dừa đen trùi trũi, ra đến cầu Băng Ky thì nước không còn rút nữa, tui tui mò dọc theo những thân cây gỗ của xưỡng cưa máy ngâm dưới lòng con rạch để gỗ khỏi bị hư hỏng, sau một lúc nghỉ ngơi tụi tui quay về đoạn rạch mình mới đi qua, bổng nhiên sau làn nước đục ngầu như nước dưới vũng trâu nằm có những cái râu dài của tôm càng xanh đưa lên khỏi mặt nước, cứ thế mạnh đứa nào đứa nấy chộp đầu những con tôm càng trời cho này đem về nhà, ( Sau này nghe cô bác lớn tuổi nói lại, mỗi năm có con nước tên gì đó tui quên rồi, ngày đó tôm càng hội tụ lại để hội hè gì của nhà tôm, ít có ai được cái may mắn gặp hội tôm như kể trên).

Lên bờ thay vì dông thẳng về nhà thằng Thành rủ cả đám lội bộ đến bến tắm ngựa ở gần nhà thờ Bến Hải để tắm rửa sạch sẽ trước khi về nhà.

Khu bến tắm ngựa nó là một cái eo của cuối đoạn nhánh rạch Bến cát chảy vô, nơi này đủ rộng để những người nuôi ngựa đua xuống tắm và tập cho ngựa chạy dưới nước để rèn sức bền cho ngựa, và cũng đủ chổ cho những người thích bơi lội mà không có điều kiện mua vé bơi ở hồ tắm Chi lăng hoặc Đại đồng ngoài Gia định.

Sau khi tắm mắt dưới làn nước trong veo thật sảng khoái, tụi tui lội bộ về nhà theo ngõ đường nhựa dọc theo kho Xăng để về nhà

Chiều đó nhà tui có được bữa cơm thật ấm áp với món tôm kho tàu, cả nhà ăn uống ngon lành bổng ba tui lên tiếng khen:

- Má, mầy hôm nay mua tôm này ngon nè, ăn nghe biết là tôm còn sống tươi rói luôn đó.

Má tui giơ ngón tay trỏ để lên miệng, ý nói tui im lặng, rồi má nói:

- Ờ có mấy cậu thanh niên bắt dưới cầu Rạch lăng đem bán, thấy rẻ và tươi tui mua mão hết đó ông.

Cũng may phước má chặn tui lại, bằng không tui phun ra hết chuyện mình đi bắt cá dưới rạch, vì tui nghĩ số tôm kia cũng đủ sức chuộc lại cái tội dám cả gan đi tắm sông tắm rạch.

Cái bến tắm ngựa thân thương ngày xưa nay đã, có mấy căn nhà xây trên đó, còn nước cầu Đen chảy qua cầu Rạch Lăng không còn lưu thông được nữa, nó bị lục bình, bị nhà cửa xây lấn rạch khiến nước đọng lại đen ngòm chứa đầy lăng quăng và muỗi mòng vô số kể, còn đám ruộng năng cũng thành nhà cửa đường sá, những con cá xiêm cá phướn đi đâu về đâu mấy ai còn nhớ, mùi tanh của bùn non nơi ruộng năng cũng chẳng còn, tất cả những kỷ niệm này không bao giờ xóa nhòa trong ký ức của lớp người xưa như tụi tui phải không các bạn.

Sài gòn tối 14.8.2019

(20h07)