Chương 13 Vùng đất xa lạ

Buổi chiều ngày 20 tháng 3 năm 1944, biên đội chúng tôi lấy hướng bay về Iax. Lần đầu tiên cánh bay chúng tôi không lướt trên miền đất thân yêu của mình từng chịu những đau thương nhàu nát, mà là trên vùng đất của lãnh chúa Rumani - đồng minh với phát xít Đức. Từ đây, vào tháng 6 năm 1941 bọn phát xít đã xâm chiếm lãnh thổ phía Nam của đất nước chúng ta. Và bây giờ đã đến lúc trả thù. Biết bao lần chúng tôi mơ ước cái thời khắc này! Khi còn đang chiến đấu ở bờ sông Đông và sông Von-ga thì cảm như nó xa vời vợi. Thế mà đã đến lúc rồi, chúng tôi đã trải qua những tháng năm đầy lửa đạn, những giới hạn chết chóc, phải trả giá chiến thắng bằng máu xương của đồng đội. Chúng tôi đã vượt qua được chặng đường dài và đang đi tiếp! Hãy đưa chúng tôi bay nhanh hơn nữa, hỡi những cánh bay tiêm kích!

Chúng tôi bay... Bầu trời cao xanh, sạch bong, tầm nhìn tuyệt vời. Tôi phát hiện thấy ở phía dưới có 4 chiếc "Phôcker-Vulph". Chúng bay thành hàng tuyến để oanh kích các khẩu đội pháo của chúng ta. Cần phải ngăn chúng ngay lập tức. Ưu thế về độ cao đang nằm trong tay chúng tôi, tôi giao chiến. Ngay từ loạt đạn đầu tiên, tôi bắn rơi thằng số 1. Số còn lại tháo chạy. Chúng tôi rượt theo, tiêu diệt thêm hai chiếc nữa.

Trận chiến đấu đầu tiên của lực lượng tiêm kích trên bầu trời xa lạ là thế đó! Chúng tôi hoạt động bị hạn chế vì không có sân bay gần tiền duyên. Đúng vậy, chúng tôi phải bay đến Iampôl ở vùng sông Đnhextr, mà từ đấy đến các đơn vị ở tuyến trước thì còn khá xa. Chúng tôi phải yểm hộ quân mình ở khu vực Tưrgu - Phrumôx và Taslưk ở khoảng cách 150km. Hơn nữa, với những nét độc đáo của phòng tuyến mặt trận, hầu như suốt cả thời gian trên hành trình chúng tôi đều phải bay dọc tuyến trước, điều ấy cũng gây cho chúng tôi nhiều khó khăn.

Bọn Đức cuối cùng bằng những nỗ lực cũng đã chặn được sự tấn công của quân đội Xôviết, củng cố vững chắc tuyến phòng thủ từ Iax đến Tưrgu qua Phrumôx và tiếp đến theo bờ sông Xeret. Nhưng vào trung tuần tháng Tư thì quân đội chúng ta một lần nữa lại tiến lên phía trước, tiến đến Kisinhốp. Họ vượt sông Đnhextr, chiếm lĩnh chiến trường bên bờ phải sông. Chúng tôi nhận nhiệm vụ mới - yểm hộ cho bộ đội vượt sông và sự hoạt động của họ trên chiến trường này.

Các sân bay của chúng tôi vốn ở cách tuyến trước với cự ly xa, trong khi đó không quân của bọn phát xít hoạt động ở ngay Kisinhốp. Thời gian tuần tiễu ngốn mất nhiều nhiên liệu, vì vậy chúng tôi bắt buộc phải tính toán cho những trận giao chiến chớp nhoáng.

Buổi sáng ngày 17 tháng 4, biên đội chúng tôi có mặt trên địa điểm vượt sông ngay từ lúc mặt trời mọc. Phía dưới là làn khói mỏng. Ở ngay khúc cong của bờ sông Đnhextr, nơi bộ binh Xôviết đang tập trung ở bờ phải sông, xuất hiện thằng chỉ điểm của phát xít. Nó được 4 chiếc tiêm kích yểm hộ. Tôi bay đối đầu, nhưng bọn Hítle vội vã bỏ chạy khỏi khu chiến. Cũng ngay lúc ấy, tôi phát hiện thấy phía bên có hai thằng "Metxersmit". Đấy là bọn đi "săn lùng", mục đích của nó là đánh lạc hướng chúng tôi khỏi lũ ném bom sắp bay đến. Chúng không vội vã giao chiến. Tiếp tục giữ ưu thế về độ cao, chúng bay hướng song song với chúng tôi. Chẳng mấy chốc, từ phía Nam xuất hiện một bầy máy bay ném bom được lũ tiêm kích yểm hộ. Tôi nhanh chóng vạch ra kế hoạch hành động: làm rối loạn đội hình địch khi chúng còn ở xa mục tiêu, bắt chúng phải vứt bom vào đầu quân chúng.

Rất nhiều lần tôi áp dụng kiểu cơ động này khi xông vào đội hình dày đặc của địch. Từng giây một đều chờ sự va chạm. Từng loạt đạn địch bắn về phía anh không ngớt, còn anh thì quên tất cả, cố gắng để mạnh hơn kẻ thù, mọi ý nghĩ đều tập trung cho sự.chiến thắng. Và nếu thần kinh, ý chí anh vững vàng, anh sẽ là người chiến thắng.

Lần này cũng như vậy, bọn Hítle không giữ nổi, vứt bom lung tung lên đầu bọn bộ binh của chúng và vội vã tháo chạy. Đám "Metxersmit" xông vào giao chiến với bọn tôi, ngăn cản chúng tôi đuổi theo lũ ném bom. Nhưng điều đó không quan trọng, cái chính là bọn địch không đến được địa điểm vượt sông và không một quả bom địch nào rơi xuống tuyến trước của chúng ta.

Kết thúc cuộc chiến, tôi nghe thấy đài mặt đất hỏi:

- Thế nào, căng thẳng lắm không?

Lại còn không căng thẳng nữa! 34 thằng "Junker" và 12 thằng "Metxersmit" chống lại chúng tôi cơ mà.

- Căng thẳng lắm! - Tôi mệt mỏi trả lời.

- Bộ đội bộ binh gửi lời cảm ơn các anh, - tôi nghe thấy vẫn giọng nói ấy và sau đó là những giọng mừng rỡ của các phi công:

- Chúng tôi phục vụ Liên bang Xô viết!

Trên đường quay về, tôi phát hiện thấy có một máy bay đang bay gần phòng tuyến. Kôxtricốp bay ở độ cao cực thấp, đuổi kịp nó và nện cho nó một loạt đạn dài.

Sau một thời gian nghỉ ngơi ngắn ngủi, chúng tôi lại tiếp tục bay ra địa điểm vượt sông. Lần xuất kích này chúng tôi gặp bọn tiêm kích địch. Sau 4-5 phút, chúng tôi kịp bắn cháy hai chiếc "Metxersmit" và một chiếc "Phốcke-Vulph". Bọn còn lại tháo chạy hoảng loạn. Ai đó, hình như là Kôxtricốp hiếu động hét qua vô tuyến:

- Cho chúng mày biết tay, lũ chó con ạ!

Biên đội khác lên tuần tiễu thay chúng tôi và chúng tôi quay về sân bay. Như mọi lần, sau cuộc chiến thế nào cũng vẫn còn sự kích động mà hậu quả của nó dễ dẫn đến sự mất cảnh giác. Kẻ địch có thể xuất hiện bất kể lúc nào. "Bọn săn lùng" cũng giống như năm trước đây, thường xuyên "cày xới" ở đâu đó trên hành trình chúng tôi về sân bay để tấn công những phi công mệt mỏi sau chiến cuộc. Biết rõ điều ấy nên tôi luôn luôn nhắc lệnh qua đối không:

- Chú ý! Tăng cường cảnh giới!

Sân bay đây rồi. Các đồng chí thợ máy đã chờ đón chúng tôi. Những lời chúc mừng nồng nhiệt về những thành tích đã đạt được trong những chuyến xuất kích mới.

Sang ngày thứ ba, trên trời xuất hiện những tốp lớn máy bay ném bom địch được nhiều tiêm kích yểm hộ. Bọn Đức tăng cường lực lượng không quân hòng bẻ gãy cuộc tấn công của quân đội Xô viết. Những cuộc không chiến bây giờ thường xảy ra với ưu thế về số lượng nghiêng về kẻ địch.

Tư lệnh binh đoàn quyết định tập hợp những phi công tiêm kích giàu kinh nghiệm lại để nện cho bọn địch một trận ra trò. Sư trưởng, đại tá Gôrêgliat dẫn đầu đội hình này. Tuần tiễu được khoảng 5 phút thì bất ngờ nghe giọng của Axkircô, bay số 2 cho sư trưởng thông báo:

- Phía bên trái có một tốp lớn máy bay địch.

Bọn ném bom theo đội hình mật tập. Tôi đếm được 6 biên đội 10 chiếc. Gôrêgliat ra lệnh:

- Tất cả tấn công!

Vòng ngược lại 180 độ, tất cả đã chiếm vị chuẩn bị công kích. Từng người tự chọn lấy mục tiêu và không được để xáo trộn vị trí trong đội hình. Còn bọn "Junker", sau khi cảm nhận được mối nguy hiểm, liền chuyển sang bay hàng tuyến phòng thủ. Tôi chợt nhớ đến câu ngạn ngữ "Chúng mày sống cũng thành tật!". Bằng sự tấn công mãnh liệt, chúng tôi làm tan vỡ đội hình địch, mất sự điều hành, bọn Hítle chạy tán loạn. Sự hoảng loạn lan truyền đến cả mặt đất. Bọn cao xạ địch bắn vào khu vực đang xảy ra chiến trận, cố giúp cho lũ ném bom bớt được hiểm nguy. Máy bay địch rơi xuống hết ở nơi này, đến nơi khác, còn trên trời thì bọn phi công Hítle nhảy dù ra treo như nấm.

Chiều đến, Bộ chỉ huy lực lượng bộ binh gửi điện báo đến sân bay. Các đồng chí ấy gửi lời cám ơn chúng tôi và khẳng định chúng tôi đã bắn rơi 13 máy bay địch.

Một trận đánh tuyệt vời!

Sau trận đánh ấy, bọn phát xít không bay với đội hình lớn nữa mà thi thoảng bay lẻ hoặc bay biên đội hai chiếc để tìm cách tấn công tiêm kích chúng tôi.

Gần cuối tháng Tư thì tôi phải nằm bệnh viện quân đoàn. Mãi đến tháng Năm tôi mới được trở lại trung đoàn. Những tin nặng nề chờ đón tôi - Axkircô, Kôxtricốp, Đemchencô đã không trở về khi đi làm nhiệm vụ. Nỗi đau lớn đến mức mấy ngày liền tôi không tự chủ được. Trước linh hồn đồng đội, tôi thề sẽ trả thù cho bạn hữu, tiêu diệt kẻ thù không thương xót cho đến ngày toàn thắng.

Lại tiếp đến những ngày căng thẳng ngoài mặt trận, lại những chuyến xuất kích liên tục, lại những trận không chiến ác liệt.

Chúng tôi bay chuyển sân đến một sân bay nhỏ của Rumani. Chúng tôi vừa tiếp đất xong thì từ làng quê, một đám trẻ tinh nghịch chạy ào đến, bọn chúng vây quanh máy bay. Trong đám trẻ có rất nhiều trẻ Xư-gan. Chúng không quan tâm đến máy bay. Chúng chỉ liếc qua thôi, còn chúng sán lại với các phi công ngay lập tức.

- Chu oi, thuôc thuôc! Chu, thuôc thuôc! Chúng kêu ngắt quãng.

Ngay cả những người không biết tý gì về tiếng Rumani cũng chẳng mấy khó khăn nhận ra rằng chúng xin thuốc lá. Rất nhiều phi công chúng tôi ngạc nhiên: tại sao lũ bé con này lại cần đến thuốc lá.

- Người Xư-gan ở đây hút thuốc từ khi còn bú mẹ cơ - ai đó đùa.

Sau khi nhận được điếu thuốc lá rồi, lũ trẻ chạy vụt đi, biến mất hút vào trong làng, khả năng là bọn trẻ đi xin thuốc cho bố mẹ chúng. Thuốc lá rê ở Rumani với người nghèo túng là quá sang trọng rồi.

Bọn thống trị ở đây cấm nông dân không được trồng thuốc, mà đi mua thuốc hút thì lại không có tiền. Chẳng mấy chốc, những người lớn kéo theo sau đám trẻ con đến sân bay, một trong số những người trẻ tuổi Xư-gan nói tiếng Nga khá sõi. Cậu ta vóc người cao ráo, đội chiếc mũ nỉ nhàu nát và bộ quần áo cộc.

Cậu ta trở thành người phiên dịch cho chúng tôi, chúng tôi mời các vị khách ngồi xuống và nói chuyện với họ. Ngay lập tức có những lời đề nghị, thiếu thuốc hút cũng có thể sống được, nhưng sẽ chết vì không đủ bánh mỳ, bánh đúc ngô. Đợi đến mùa thu hoạch thì còn lâu lắm. Họ kể về nạn cướp bóc, sự truy nã man rợ, sự nhạo báng triền miên đối với người Xư-gan dưới thời Hítle chiếm đóng, về bọn phát xít đe dọa dân chúng khi Hồng quân đến thì sẽ không ai còn sống sót. Trong thôn xóm còn có một số lính cũ khi Hítle đến bắt đi lính phục vụ trong quân ngũ của phát xít, khi rút chạy họ đã đào ngũ. Họ không ngần ngại kể hết về bọn Đức, về đội quân xâm lược, than thở về chuyện đối xử tàn nhẫn giữa sĩ quan Hitle với lính Rumani. Quan tâm lớn nhất của họ trong buổi nói chuyện là họ muốn biết về cuộc sống của những người nông dân Xô viết. Sự hiểu biết của họ về những người lao động Xô viết ở nông trang, nông trường rất ít ỏi, mà cũng đúng thôi vì tin tức đến với họ toàn bị sai lệch. Chúng tôi tự nguyện trả lời mọi câu hỏi và trong cuộc trò chuyện này chúng tôi nhận thấy có sức mạnh đặc biệt, quý giá biết bao Tổ quốc chúng ta, một đất nước của những con người tự do và hạnh phúc.

Cuộc nói chuyện kéo dài trong vòng hai giờ, không ai muốn kết thúc cả. Bản thân những người nông dân cũng không vội ra về. Họ vui sướng vì được giải phóng và hy vọng từ nay sẽ bắt đầu một cuộc sống mới. Đến chiều thì một trung đoàn không quân tiêm kích bạn cũng xuống hạ cánh ở sân bay. Trong số phi công mới đến, có cả những người quen cũ. Một đồng chí thượng úy chạy lại phía tôi, mặt cậu ta sáng ngời niềm vui.

- Thưa thầy huấn luyện viên - cậu ta reo lên, có đúng là thầy đấy không?

- Gutrêch phải không?

- Dạ đúng ạ, em là học viên Gutrêch ạ - cậu ta cười to hơn - đương nhiên là học viên cũ ạ!

Tôi nhớ lại Bataixk, nhớ sân bay nhà trường vào ngày 22 tháng 6 năm 41 khi tôi bay sát hạch phi công tương lai. Bao nhiêu nước đã chảy trong suốt thời gian ấy, bao nhiêu sự kiện, bao nhiêu biến cố phải chịu đựng! Cậu ta đã trở thành người lớn, có cảm giác hơi dài ra nữa. Trên áo quân phục của Gutrêch sáng ngời huân chương, có nghĩa là cũng đã chiến đấu tốt! Chúng tôi nắm tay nhau, sau đó ngồi rất lâu để hồi tưởng lại những kỷ niệm sống ở trường, về những người thân quen. Rất nhiều người trong số ấy đã không còn sống nữa.

- Chiến tranh thì vẫn cứ tiếp diễn, Gutrêch- và nó vẫn đòi hỏi những sự hy sinh mới!

- Đúng, nó có luật riêng của nó... Dẫu sao chúng ta cũng phải cẩn trọng!

Rạng sáng ngày 13 tháng 5, kẻ địch chuyển sang tấn công. Ý đồ của chúng, sau này mới rõ là chúng đánh vào hướng Iax - Tôđirene để chia cắt cụm quân của ta ở bờ bên phải sông Purt, ép vào dãy Cacpat và tiêu diệt.

Đội hình của chúng tôi cất cánh theo lệnh báo động. Ở hướng đánh chính, gần phía Tây Iax, bọn Đức dùng hoả lực không quân và pháo binh đánh phủ đầu. Những đám mây khói bụi của những đám nổ của đạn pháo, của bom, của những đám cháy khổng lồ che kín mặt đất, bốc lên tận trời cao.

Khi đến gần khu vực phía Tây, tôi phát hiện thấy một tốp lớn máy bay ném bom được các máy bay tiêm kích yểm hộ, chúng đang chuẩn bị oanh kích bộ đội bộ binh của ta. Cần phải bẻ gãy ngay cuộc oanh kích của bọn "Junker". Tôi lựa chọn điểm yếu nhất trong đội hình địch và dẫn toàn biên đội tấn công vào tốp 9 chiếc ném bom đi đầu.

Bọn "Metxersmit" và "Phôcke-Vulph" với số lượng nhiều hơn chúng tôi gấp bội cũng lao vào giao chiến, nhưng biên đội 4 chiếc của Xêmưkin đã dũng mãnh cản phá sự tấn công của chúng. Còn biên đội 4 chiếc của tôi vừa công kích bọn "Junker", đồng thời vừa phải chiến đấu với bọn tiêm kích lọt qua biên đội của Xêmưkin nữa. Tình thế rất phức tạp, tôi thấy bọn địch còn tiếp tục phái thêm lực lượng vào khu chiến. Không còn cách nào khác - tôi báo về nhà xin viện trợ. Lâu lắm rồi không có trận chiến nào như thế này. Theo số lượng máy bay tham chiến thì có thể so sánh với trận đánh lớn nhất trước kia tôi từng được tham dự. Điều đó cũng dễ hiểu thôi. Chúng tôi đã vượt qua biên giới thân thuộc rồi. Dù cho đoạn đường đến hang ổ bọn phát xít còn xa, nhưng khoảng cách không còn như cách đây hai năm hoặc một năm về trước nữa. Và bọn xâm lược cũng chống trả quyết liệt hòng trì hoãn cái chết không thể tránh khỏi của chúng đang đến gần. Rumani - cửa ngõ phía Nam của Đức. Sự thất bại của Đức sẽ đánh vào uy tín của chúng và gây cho lũ tay sai của Hítle sự không tin tưởng vào sức mạnh của ông chủ mình, vì thế mà ngày hôm nay căng thẳng cả từ trên trời lẫn đến dưới mặt đất. Biên đội mới đến vào trận thay cho chúng tôi. Sau khi trở về sân bay, chúng tôi nhanh chóng nạp nhiên liệu, đạn dược và lại cất cánh vào khu vực đó, nơi không gian đầy những tiếng gầm rít liên tục.

Cảnh tượng như vậy diễn ra suốt ngày. Chuyến xuất kích cuối cùng gần như chúng tôi cất cánh trong trời tối. Chúng tôi quay về với sức lực suy kiệt. Không muốn làm gì cả, chẳng muốn nghĩ gì nữa, chỉ mong mỏi một điều là nhanh chóng lăn ra ngủ.

Trong khi chúng tôi nghỉ ngơi, thì các đồng chí thợ máy làm việc suốt đêm để hàn và vá cánh, thân máy bay, sửa những hỏng hóc của động cơ, bảo dưỡng vũ khí máy bay.

Đêm tháng Năm thật ngắn ngủi! Chúng tôi ra sân bay từ sớm tinh mơ. Cần phải chuẩn bị cẩn thận cho một ngày mới! Nó sẽ thế nào đây?

Sự phản công vừa rồi không đem lại kết quả gì cho bọn phát xít, chiến tuyến vẫn không có gì thay đổi, bộ binh của ta bám giữ chặt lấy đất, không di dời gang tấc, pháo binh không hề dao động, nao núng, bộ đội tăng chiến đấu dũng cảm...

Rồi chúng tôi nhớ lại những chiến thuật của địch, chúng tôi thảo luận tìm những mặt mạnh, mặt yếu của nó. Bộ tham mưu thành lập ra một nhóm để lần lượt đưa vào tham chiến, các phi đội trưởng thống nhất với nhau về những cơ động sẽ áp dụng khi thay ca.

Không quân địch ngày hôm qua đã đạt được gì? Nó chiếm lĩnh được độ cao. Bọn "Metxersmit" và "Phôcke-Vulph" tuần tiễu cao hơn tiêm kích của ta, liên hệ với nhau chặt chẽ bằng những đợt tấn công, vì vậy một phần bọn "Junker" có thể hoạt động tự do không bị trừng phạt. Chúng tôi quyết định trong đội hình chung, nhóm tấn công sẽ bay ở cùng độ cao với bọn ném bom địch, còn lực lượng yểm hộ thì ngược lại - bay cao hơn lũ tiêm kích địch.

Và một ngày chiến đấu mới đã bắt đầu, lại những loạt bom đạn cày xới đất, nổ tung ở phía trước, lũ tăng Đức cố gắng chọc thủng phòng tuyến của chúng ta, còn ở trên trời thì từng đàn máy bay liên tục treo trên không. Những trận chiến đấu diễn ra như ngày qua, trên khắp phòng tuyến mặt trận. Nhưng bây giờ chúng tôi hành động tự tin hơn. Điều đó đem lại cho chúng tôi những thành tích đáng kể. Ngay từ lần xuất kích đầu tiên, các tiêm kích của chúng ta đã bắn rơi một số "Junker". Làm chủ tầm cao không còn là "Phôcke-Vulph" và "Metxersmit" nữa, mà là các máy bay Xô viết, và bọn Hítle, từ vị trí chủ động giao chiến với ta thì bây giờ bắt buộc phải thực hiện những cơ động phòng thủ. Thường xuyên các máy bay ném bom địch rơi xuống đất, thường xuyên hơn chúng thả dù hàng sang phía quân ta.

Chừng như những ngày này chúng tôi ít mỏi mệt hơn. Cho đến chiều tối, không thấy cảm giác bị kéo xuống đất nữa. Trong đầu cũng hết những tiếng ong ong.

Sáng ra, lại tiếp tục những trận chiến và tiếp diễn như vậy trong vòng 9 ngày liền. Nện lũ ném bom, giao chiến với lũ tiêm kích. Mỗi chúng tôi trong thời gian ấy thực hiện hơn 50 lần xuất kích và tiêu diệt không chỉ một máy bay địch.

Ở những ngày đầu tiên, lực lượng địch đúng là không hề giảm sút, những máy bay ném bom, những tiêm kích bị bắn rơi lại có những chiếc khác thay thế. Nhìn chung bọn phát xít chuẩn bị cho việc tấn công rất kỹ lưỡng. Nhưng quân đội Xôviết lại còn đứng vững hơn nhiều. Họ không chùn bước kể cả trên mặt đất lẫn trên không trung.

Những trận đánh của quân đội Đức cứ yếu dần, rồi dứt hẳn. Trong trường hợp ấy người ta thường nói là: bị sặc. Đúng, bọn phát xít bị sặc trong vũng máu.

Chúng tôi cũng phải trả giá đắt cho những trận đánh ấy.. Chúng tôi mất một số phi công giỏi, giàu kinh nghiệm. Nhicôlai Matuzcô, Iuri Pôpôp, Vaxili Xôcôlôp đã hy sinh dũng cảm. Sự mất mát quý giá không bao giờ trở lại!

Sự trưởng thành cũng đến dần qua những trận chiến. Sự điêu luyện phải mua bằng giá đắt. Cay đắng khi chỉ một nguyên nhân nào đó mà phi công từng trải bất ngờ vấp phải sai lầm không sửa chữa được.

Sai lầm ấy dẫn đến cái chết của Iuri Pôpôp. Tốp tiêm kích của cậu ta sau trận chiến thắng trở về, đến gần sân bay, các phi công bay phía trên 5 phần mây đống. Không quan sát xung quanh, số 1 ra lệnh giải tán biên đội, xuống hạ cánh. Từng biên đội hai chiếc một tiếp đất cho đến biên đội sau cùng. Đúng thời điểm ấy từ sau các đám mây trườn ra bọn "Metxersmit", ở cự ly ngắn, chúng bắn luôn máy bay của Pôpôp đang trên đường lao xuống. Phi công nhảy dù, nhưng đạn địch đã xé rách tung nửa vòm dù bên trái.

Bay cùng biên đội với Côlia Matuzcô, chúng tôi đã xuất kích 114 lần chuyến. Lần xuất kích này tôi lại ngồi ở Sở chỉ huy của sư đoàn. Matuzcô bay với số 1 khác. Với thói quen trong biên đội không sử dụng đối không, trong khi ấy số lượng tiêm kích địch đông gấp bội. Biên đội bị xé lẻ, từng người chiến đấu theo từng khả năng của mình. Bốn tiêm kích địch bổ vào Côlia. Cậu ta bắn rơi một chiếc, 3 chiếc kia bắn rơi cậu ta. Trường hợp ấy đã phá vỡ quy luật vàng - phải phái vào chiến trận những biên đội tiêm kích thật gắn bó, am hiểu nhau.

Lợi dụng sự mất cảnh giác và thiếu kinh nghiệm chiến đấu của các phi công ta, bọn "Metxersmit" tấn công bất ngờ và nện  chúng ta đến nới đến chốn. Anđrôxencô bị bắn như vậy, cậu ta đã nhảy dù được và rơi vào vùng giáp ranh. Nấp dưới hố bom, cậu ta chờ trời tối sẽ tìm cách vượt về với quân mình. Hố bom thì rộng, ẩn nấp tốt, cậu ta nằm nhìn về phía địch, chuẩn bị phòng thủ. Bất ngờ, bị một cú giáng mạnh vào đầu. Cậu ta tỉnh lại trong chiến hào quân ta. Những người lính bộ binh nghĩ rằng đấy là thằng Đức nhảy dù nên quyết định bắt làm tù binh.

Anđrôxencô không quan sát được thàng "Phôcke-Vulph" bắn rơi cậu ta. Cậu ta chỉ thấy những mảnh kính trên bảng đồng hồ văng ra và sau đó là thùng nhiên liệu bốc cháy.

- Nhưng mà, tôi cũng đã đuổi theo thằng địch đấy chứ, - sau này Anđrôxencô kể. - Chỉ cần 5 giây nữa thôi là tôi có thể nện thằng ấy được rồi.

- Cậu chỉ biết ngắm vào mỗi một điểm thôi, quan sát phải nhìn khắp cả bầu trời chứ, - Êgôrôp lên lớp.

- Bây giờ tôi sẽ quan sát, lần sau thì bọn chúng không dễ nện tôi thế đâu!