Phần X: Hải Phòng: Một Khúc Nhạc Dạo Đầu (8:30/11/1946):Chương 63.

Việc thiết lập sự kiểm soát thuế quan của Pháp tại vùng duyên hải Hải Phòng tiếp tục gây nhiều phản ứng quyết liệt tại Hà Nội, ở đây, sự ngờ vực đối với Sài Gòn đã lên tới mức độ tối đa, vì người ta nghĩ rằng, quân Pháp đang tìm cách thực hiện phong tỏa nước Việt Nam DCCH một cách có hệ thống. Do đó mà trong chính sách kinh tế của Chính phủ Việt Nam DCCH có một sự thay đổi đột xuất; người ta nhấn mạnh mục tiêu tự túc kinh tế. Ngày 8/11, Việt Minh tuyên bố tình trạng báo động ở miền duyên hải. Họ chuẩn bị công khai để đối phó với một cuộc thử thách vũ trang.

Tại miền duyên hải, tình hình chung đã thay đổi hầu như toàn bộ từ tháng 9. Thực vậy, đơn vị cuối cùng của quân đội Trung Quốc (Sư đoàn danh dự số 2) vừa rời cảng Hải Phòng ngày 18/9. Trong trường hợp có hành động bạo lực, người Pháp không còn lo sợ sự phản ứng của Trung Quốc, cũng như những chuyện phức tạp quốc tế xảy ra nữa. Ngoài ra, các thường dân người Hoa tại Đông Dương chỉ còn có thể hướng về người Pháp để người Pháp bảo vệ cho họ trước chính quyền Việt Nam luôn luôn “hoạnh hoẹ” và kiểm soát họ. Tình thế này đã bùng nổ nhiều lần, như người ta đã chứng kiến, trong khi quân Pháp chiếm đóng cơ quan Thuế quan và trong những biến cố lớn hồi tháng bảy. Tại Hải Phòng cũng như tại Hà Nội, quân đội Pháp bị quân đội Việt Nam kiểm soát chặt chẽ và không dễ dãi tí nào. Các cơ quan đặc biệt của Pháp nhất là cơ quan BEDOC - Bureau, Général de Documentation - Tổng nha Tư liệu) phải đấu tranh thường xuyên với cơ quan Công an Việt Nam.

Vì vậy được tự do “hít thở không khí” đã trở thành một nguyện vọng cơ bản của người Pháp ở miền bắc. Trạng thái tinh thần của quân đội (sĩ quan và binh lính) từ đây rất thù địch với Việt Minh; nguy cơ xảy ra những chuyện bất trắc đã thành thường xuyên. Kế hoạch hành động của d’Argenlieu - Valluy trong hoàn cảnh như vậy trên thực tế là được triệt để ủng hộ.

Trước tình hình ngày càng xấu đi ấy, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Việt Minh và cả nhân dân đều tỏ ra lo lắng. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi sự lo lắng này như một biểu hiện chính trị bèn gửi cho Paris một bức thư ngày 11/11, chính thức phản đối việc thiết lập sự kiểm soát thuế quan của Pháp, nhưng bức thư không quan trọng hóa vấn đề. Bức thư ấy, phải qua tay Sài Gòn, chỉ được tướng Valluy chuyển về Paris ngày 26, và là chuyển bằng máy bay. Phải đến ngày 2/12 nó mới đến tay người nhận. Trong lúc đó...