KHUÔN MẪU

Quý thầy, cô là khuôn để nắn tạo con người, để ta quay hướng về Pháp và thực hành Pháp. Hãy hành xử để người khác noi theo gương bạn. Bạn là cái khuôn để tạo ra các đồng tiền làm bùa hộ mệnh? Bạn đã thấy nó chưa? Chỉ là một cái khuôn đơn giản: Họ đã khắc rất khéo, khuôn mặt, chân mày, cằm, không có thứ gì bị lỗi hay thiếu sót, nên các bùa hộ mệnh hình Phật chế tác ra rất đẹp. Khi các đồng tiền này được chế ra, chúng rất đẹp, là nhờ có một cái khuôn hoàn hảo.

Cũng thế đối với quý thầy, cô, những người làm khuôn mẫu cho học trò của mình, và cho người khác nói chung. Quý vị phải tự làm đẹp mình bằng các đặc tính được coi là khuôn mẫu của một người đạo đức. Quý vị phải luôn hành xử đúng theo giới luật và khuôn mẫu của một người dẫn đường, người hướng dẫn tâm linh. Hãy buông bỏ mọi hình thức của nghiện ngập, các hành vi bất thiện. Cố gắng lập lại các tiêu chuẩn siêu đẳng về đạo đức. Quý vị phải là tấm gương tốt cho học trò của mình.

DÂY LEO

Con cái giống như các loại dây leo. Ở đâu có dây leo nẩy mầm, nó phải tìm cây để gá thân. Nếu có một cái cây cách nó khoảng 15 phân, và cây khác khoảng 10 thước, thì bạn nghĩ nó sẽ leo cây nào? Dĩ nhiên, là cây gần nhất. Cây cách nó 10 thước quá xa tầm gửi của nó.

Cũng thế, thầy cô là người gần gũi nhất đối với học trò của mình. Con trẻ thường xem họ là khuôn mẫu để mình noi theo. Vì thế, thầy cô giáo phải hành xử tốt, có tiêu chuẩn đạo đức –trong ý nghĩa của những việc nên làm và không nên làm- trước mặt con trẻ. Đừng chỉ dạy bằng miệng. Cách quý vị đứng, đi, ngồi –mọi cử động, mọi lời nói- phải biến chúng thành bài học cho trẻ. Chúng sẽ noi theo gương quý vị vì trẻ con rất giỏi bắt chước. Chúng nhanh học theo hơn là người lớn.

LY NƯỚC DƠ

Nhiều người đến chùa có địa vị cao trong xã hội và quan điểm riêng về mọi thứ: về bản thân, về việc hành thiền, về những lời dạy của Đức Phật. Có người là doanh nhân giàu có, có người học vị cao, người là thầy, cô giáo hay công chức. Đầu óc họ tràn đầy ý kiến về mọi thứ. Họ quá thông minh để muốn lắng nghe người khác. Giống như nước trong ly. Nếu ly đầy nước dơ, nó không ích lợi gì. Chỉ khi nào bạn đã đổ nước dơ đi thì bạn mới có thể sử dụng ly. Quý vị phải buông bỏ hết các quan điểm trong tâm thì mới có thể học hỏi được điều mới.

Các bước thực hành của chúng ta vượt lên trên sự thông minh và ngu dốt. Nếu quý vị nghĩ, “Tôi thông minh. Tôi giàu có. Tôi quan trọng. Tôi hiểu rõ những lời dạy của Đức Phật”, thì quý vị không bao giờ thấy được chân lý về anatta hay vô ngã. Quý vị không có gì ngoài cái ngã –tôi và cái của tôi. Nhưng giáo lý của Đức Phật là về buông cái ngã. Trống rỗng. Giải thoát khỏi khổ. Hoàn toàn buông bỏ. Đó là Niết-bàn.

HÁI XOÀI

Nếu cây xoài cao khoảng năm thước, mà ta muốn hái trái, ta không thể dùng que dài mười thước để hái, vì dài quá. Ta cũng không thể dùng que hai thước, vì quá ngắn.

Đừng nghĩ rằng một ông tiến sĩ sẽ dễ thực hành Pháp vì ông ta biết nhiều. Đừng suy nghĩ theo cách đó. Đôi khi những người có bằng tiến sĩ giống cây que hái trái quá dài.

MÁY GHI ÂM BÊN TRONG BẠN

Giáo lý sư muốn dạy các bạn hôm nay là: Nếu lắng nghe Pháp thoại này có thể giúp tâm bạn trống không, lắng tịnh, là đủ tốt rồi. Bạn không cần phải thuộc lòng điều gì. Có bạn sẽ không tin điều đó. Nếu bạn để tâm yên tĩnh, rồi để bất cứ điều gì bạn lắng nghe đi qua, đi qua, nhưng bạn vẫn tiếp tục quán tưởng, thì bạn giống như cái máy ghi âm. Bất cứ khi nào nó được vặn lên, mở lên như thế này, thì mọi thứ ở ngay đó.

Các máy ghi âm ở bên ngoài có thể hư hoại. Sau khi bạn mua chúng xong, chúng có thể hư. Nhưng máy ghi âm bên trong bạn, khi pháp đi thẳng vào tâm: Ôi, nó thật tuyệt vời. Nó luôn có mặt, mà không hề làm hao tốn pin của bạn.

BONG BÓNG

Vào thời Đức Phật còn tại thế, có những vị chứng ngộ được Pháp tối thượng trong khi ngồi lắng nghe Pháp. Họ rất nhanh. Giống như quả bong bóng: Khí trong quả bóng có sức tụ đẩy ra ngoài. Ngay khi bạn châm nó với một đầu kim, tất cả khí sẽ tràn ra ngay.

Ở đây cũng thế. Khi ta nghe Pháp theo đúng với thiên hướng của mình, nó sẽ đảo ngược các quan điểm, làm thay đổi từ thứ này sang thứ khác, và bạn có thể đạt được Pháp chân chánh.

KHÔNG SO BÌ VỚI BÒ

Một con bò kéo xe nặng trên khoảng đường dài –mặt trời càng xuống thấp ở phía chân trời, chiều đang tới, thì bò càng nhanh bước hơn, vì nó muốn đến đích nhanh chóng. Nó nhớ cái chuồng của mình.

Phàm phu chúng ta, càng già, càng nhiều bệnh hơn, càng gần với cái chết hơn: Đó là lúc ta cần phải tu tập. Không thể dùng tuổi già, dùng sự bệnh hoạn như là cái cớ để không tu, nếu không, ta còn thua con bò.

TÂM LÀ THẦY CỦA CHÍNH NÓ

Ai ở đây cũng giống nhau. Chúng ta không khác gì nhau. Ngay lúc này chúng ta chưa có thầy –vì nếu ta được Pháp khai ngộ, tâm phải dạy chính nó. Nếu tâm không tự dạy mình, thì dầu người khác có dạy cho ta bao điều, tâm sẽ không lắng nghe, tâm sẽ không chịu hiểu. Nó phải là thầy của chính mình.

Không phải dễ để tự mình soi lại mình. Rất khó. Vì thế hãy quán chiếu về điều này một chút. Tất cả chúng ta đều tạo ác nghiệp. Giờ đã lớn tuổi rồi, ta cần dừng lại. Hãy làm cho nó nhẹ đi. Hãy giảm bớt lại. Thực sự không có gì hơn. Tất cả chỉ có thế. Hãy hướng tâm theo đường đạo đức.

NƯỚC & DẦU

Nước và dầu khác nhau, cũng như người khôn khác với kẻ ngu. Đức Phật cũng sống với thấy, nghe, ngửi, nếm, xúc chạm và tư duy, nhưng ngài là A-la-hán, nên ngài nhìn những thứ này ‘như chúng là’, chỉ có thế. Ngài tiếp tục buông bỏ, kể từ khi ngài nhìn ra được tâm chỉ là thế -là tâm, chỉ có thế; tưởng chỉ là thế -tưởng, chỉ có vậy. Ngài không pha trộn chúng với nhau.

Nếu ta có thể suy nghĩ theo cách đó, nếu ta có thể cảm giác theo cách đó, ta có thể giữ chúng tách biệt. Tưởng và cảm giác ở một bên này, tâm ở bên kia, giống như dầu và nước, dẫu ở cùng trong một bình chứa vẫn không trộn lẫn.

SƯ NGOÀI MẶT, SƯ TRONG TÂM

Một khi đã được thọ giới theo giáo lý nhà Phật, bạn được coi như sẽ trở thành nhà sư. Nhưng bạn chưa thực sự là nhà sư, phải không? Thân bạn là người tu: đầu tròn, áo vuông. Nhưng bạn chỉ là nhà sư ở mức độ bề ngoài.

Giống như khi người ta khắc gỗ, đổ xi-măng hay khuôn đồng tượng Phật ở mức độ giả định. Đó không phải là Phật thật.

Những ai vẫn còn là nhà sư giả định –nói cách khác, họ vẫn còn tham, sân, và si trong tâm: Những thứ khiến ta rơi vào vòng sinh, tử. Những thứ là lý do khiến ta không được an tịnh. Nếu bạn đã gột rửa tham, sân, si khỏi tâm, bạn sẽ được thanh khiết. Bạn sẽ đạt đến mức độ là sư chân thật –có nghĩa là một nhà sư thực sự trong tâm.

BÀN & GHẾ

Thanh lọc tâm để được thanh tịnh và an bình là điều tốt, nhưng khó làm. Ta phải bắt đầu với những thứ ở bên ngoài –hành động và lời nói ở thân- rồi từ đó đi trở vào trong. Con đường dẫn tới sự thuần khiết, đưa tới tĩnh lặng, là con đường có thể tẩy sạch tham, sân và si. Ta phải thực hành kiềm chế và tự thu thúc, đó là lý do tại sao nó khó –nhưng khó thì đã sao?

Cũng giống như khi lấy gỗ làm bàn, ghế. Rất khó, nhưng khó thì sao? Gỗ mộc phải đi qua một quá trình. Trước khi thành bàn, ghế, gỗ phải đi qua các giai đoạn nặng nề, thô ráp.

Chúng ta cũng thế. Ta phải trở nên thiện xảo ở những chỗ chưa thiện xảo, đáng ngưỡng mộ ở những thứ chưa được ngưỡng mộ, đầy năng lực ở những chỗ chưa đủ năng lực.

CON CUỐN CHIẾU

Khi số đông người đến sống cùng nhau, ta dễ tu tập hơn nếu ta có các quan điểm đúng đắn và thích hợp với nhau. Khi chúng ta sẵn lòng thay đổi và dẹp bỏ tự ái để hòa hợp, là ta đã đến cùng nhau theo tinh thần Phật, Pháp và Tăng. Bạn không thể nói rằng vì có nhiều người khiến ảnh hưởng đến sự thực hành của bạn. Giống như con cuốn chiếu. Nó có rất nhiều chân. Ta nhìn nó, ta nghĩ chắc nó khó sinh hoạt vì có quá nhiều chân. Nhưng nó vẫn đi. Đi tới, đi lui, nó không có vẻ gì khó khăn. Nó có nhịp điệu, có trước sau.

Giáo lý của Đức Phật cũng thế: Nếu ta thực hành giống như một đệ tử của Phật, thì rất dễ. Nói cách khác, nếu ta thực hành một cách đúng đắn, thực hành nghiêm túc, thực hành để được giải thoát khỏi khổ, và thực hành đúng pháp, thì dầu có hàng trăm người, hàng ngàn người, cũng không thành vấn đề. Tất cả mọi người đều đi theo dòng chảy.

QUÉT NHÀ

Công việc hằng ngày tạo cho ta nhiều sức mạnh. Ở đâu trong tu viện ta cũng có thể làm việc đó –không kể đó là trong thất riêng của ta hay của ai: Nếu nơi đó dơ, bừa bãi, hãy dọn sạch. Bạn không cần làm vì ai đó. Không cần làm để gây ấn tượng với ai. Bạn làm để được thực hành. Khi ta quét thất riêng, quét tu viện, giống như ta quét tất cả mọi ô uế khỏi tâm, vì ta là người đang tu tập. Sư muốn tất cả quý vị đều nghĩ như thế trong tâm. Như thế thì ta không cần đòi hỏi phải có sự hợp tác hay hòa hợp. Chúng đã có sẳn đây rồi.

TRỒNG TIÊU

Đức Phật, bổn sư của chúng ta dạy rằng sự việc diễn ra như thế nào là việc của chúng. Ta cứ nỗ lực thực hành, vì ta không thể khiến kết quả đến mau hay chậm. Giống như khi trồng cây tiêu. Cây tự nó biết phải làm gì. Nếu ta muốn nó lớn nhanh hơn, ta phải biết đó là ảo tưởng. Nếu ta muốn nó chậm lớn, đó cũng là ảo tưởng. Chỉ khi đã thực sự trồng nó xuống, ta mới biết kết quả có như ta mong muốn.

Khi trồng cây tiêu, bổn phận của ta là đào đất, tưới cây, bón phân, đuổi côn trùng cho cây. Chỉ có thế. Đó là thứ ta cần làm, là bổn phận của ta. Còn cây tiêu có xuất hiện hay không, đó là việc của cây. Không phải của ta. Chúng ta không thể kéo cây cho nó dài ra, lớn lên.