Chicago

Tôi dọn về ở cùng Ayjanna Nath vào tháng Sáu, ngay trước khi kết thúc kỳ học mùa xuân. Tháng Sáu, người ta đã có thể cảm thấy mùa hè ở trong không khí. Buổi chiều, những đám mây hơi nước bắt đầu bay từ phía hồ Michigan (1) ngang qua thành phố và trút xuống những trận mưa bóng mây điển hình của Chicago (2) . Ngày đến sớm hơn và đêm xuống muộn.

☆☆☆

Ayjanna Nath 28 tuổi, là người Mỹ gốc Ấn Độ, thường gọi tắt là Ayja. Khuôn mặt thon, da nâu của người vùng sông Hằng, sống mũi cao, lông mi cong vút, mắt màu đen rất to và sâu. Mỗi lần trang điểm và ăn mặc theo kiểu truyền thống Ấn Độ, trông Ayja thật là đẹp.

Ayja học tiến sĩ về lịch sử âm nhạc. Tôi nghe nói gia đình Ayja khá giàu. Hầu như tối nào Ayja cũng ra khỏi nhà lúc chập tối, trang điểm kỹ càng và thường về nhà lúc nửa đêm hoặc 2 giờ sáng. Lúc nào Ayja cũng như trong tư thế chuẩn bị cho một buổi hòa nhạc. Tất cả con người đó toát ra một vẻ kinh viện và thính phòng.

Tôi dọn vào ở đã hai tuần mà chúng tôi hiếm khi gặp nhau. Chúng tôi như mặt trăng và mặt trời vậy.

☆☆☆

Sáng nào cũng thế, 6giờ 30 sáng tôi trở dậy tắm, ăn sáng qua loa, chuẩn bị bữa trưa để mang đến chỗ làm. Tôi rời nhà lúc 8 giờ kém mười lăm, đi bộ ra bến xe buýt gần nhà. Nếu may mắn, tôi có thể có xe buýt ngay. Tuy thế, không phải lúc nào mọi việc cũng suôn sẻ. Có những ngày không may mắn. Ví dụ như tôi chỉ còn cách bến xe buýt một con đường thì xe buýt chạy qua. Thế nghĩa là tôi phải chờ có thể 5, có thể 10, có thể 15 thậm chí 20 phút. Hôm nào tắc đường, tình hình còn thảm hại hơn. Xe buýt sẽ bị ùn lại. Nếu tôi là một người Mỹ bình thường, chắc tôi sẽ phải dùng đến từ F. Từ F là từ dùng để chửi rủa. “Fuck! (1) ” - những người Mỹ giận dữ nói.

Bến xe buýt ở đường 55 nằm trong khu Hyde Park - là khu vực của đại học Chicago - nên khá sạch sẽ và dễ chịu. Nhưng bến xe Roosevelt thì không phải lúc nào cũng được như thế. Nó ở ngay bến tàu điện gần downtown (2) nên lúc nào cũng đông đúc người ngồi chờ xe, chủ yếu là dân da đen. Họ đứng, ngồi, thậm chí nằm ngả ngớn ở bất cứ nơi nào có thể. Họ ăn, uống, hút thuốc lá, khạc nhổ và say thuốc phiện. Rất nhiều trong số họ thất nghiệp, không nhà cửa, có tiền án tiền sự và chơi thuốc phiện. Có những khi tôi phải ngồi cạnh những người say thuốc phiện. Trông họ thật thảm hại: mặt mũi đờ đẫn, miệng sùi bọt, cử động mất tự chủ. Đôi khi họ ngã ra trên ghế hay trên sàn xe. Đôi khi họ lảm nhảm, lẩm bẩm những điều gì không rõ. Đôi khi họ quát tháo và gây gổ. Người họ luôn toát ra một mùi dầu đặc trưng.

Đi xe buýt ở Chicago: nếu không nhanh chân thì bạn có thể sẽ không có chỗ ngồi mà phải đứng suốt cả chặng đường. Hồi mới đi xe, tôi còn đứng dậy nhường chỗ cho bà già hoặc trẻ con. Về sau này, tôi đành nhắm mắt làm ngơ vì đứng trên xe buýt 45 phút đến 1 tiếng không phải là điều dễ chịu, nhất là sau một ngày làm việc dài.

Chicago có đến một nửa dân là da đen. Thành phố chia hai phần: phía Bắc của người da trắng, phía Nam của người da đen; hai đội bóng, một của da trắng, một của da đen; hai nền âm nhạc khác nhau. Hầu như cái gì cũng chia hai như thế.

☆☆☆

5 giờ chiều, công việc xong xuôi, tôi bắt xe buýt đi ngược tuyến đường lúc sáng để về nhà. 10h xem bản tin tối. Bản tin hôm nào cũng phải có người chết, có đụng xe, kiện tụng hoặc scandal của những người nổi tiếng hay những tập đoàn lớn.

Hôm thì phụ nữ da đen bị giết, vứt xác vào thùng rác. Không rõ nguyên nhân.

Hôm thì cảnh sát bắn chết người. Nhầm.

Hôm thì trẻ con đi đu quay bị sặc kẹo cao su chết. Người ta sẽ kiện bên quản lý công viên vì không đề biển cảnh báo trẻ nhai kẹo cao su.

Hôm thì linh mục bị kiện vì tội quấy rối tình dục các con chiên. Đền tiền 50 triệu cho danh dự.

Hôm thì một anh chàng 26 tuổi bị đuổi việc bèn quay lại cầm súng bắn chết 6 người ở cùng chỗ làm trước khi bị cảnh sát bắn chết. Người ta mô tả anh ta là “một con sói cô đơn”.

☆☆☆

Tôi đã từng đi làm nhiều tháng ở phía Nam thành phố. Đây là khu vực của người da đen. Trong những người đi bộ và lái xe ngoài đường, cứ 10 người da đen mới thấy một người da trắng. Hầu hết công sở và nhà của người da trắng nằm ở phía Bắc thành phố. Ở đấy những con đường sạch sẽ, nhà cửa ngăn nắp, bãi cỏ và vườn hoa được cắt tỉa gọn gàng. Các cửa hiệu và hàng ăn khắp nơi. Các quán nhạc jazz và blues (1) - thứ làm nên cái hồn cho Chicago cũng ở phía Bắc mặc dù các nhạc công chơi jazz và blues hay hip-hop đa phần là người da mầu. Còn ở phía Nam, chủ yếu các khu trung lưu và khu dân da đen nghèo. Họ sống trong những căn nhà ẩm thấp, cũ kỹ, gạch vôi đã rữa nát; giấy dán tường mục vụn. Những cửa hàng tạp hóa vẽ nhằng nhịt các hình thù và những câu chửi bậy mà trẻ con viết bằng phấn màu hoặc phun sơn lên tường. Chiều chiều, người da đen tụ tập từng nhóm trên đường. Trong số họ, chắc chắn nhiều người mang những gói cocain hay heroin nhỏ, bán từ 5 đến 10 đô-la/gói. Đôi khi cảnh sát đi xe qua nhưng cũng không buồn bắt.

Lúc nào tôi cũng phải cẩn thận trên đường. Người ta lái xe nhanh; để mở cửa sổ xe và mở nhạc rất lớn, đến mức rung cả xe và rung cả không khí quanh xe. Chủ yếu là rap, blues, R&B hay jazz. Có những chỗ đèn đỏ, các ô tô thi nhau mở nhạc lớn và lái xe nhìn nhau trừng trừng (hoặc vô hồn). Tôi phải cẩn thận vì nếu tôi chỉ băng sang đường không đúng chỗ, người ta sẵn sàng đâm chết tôi. Không phải bồi thường, không phạm luật thì không ai quan tâm.

☆☆☆

12 giờ 30 đến 1 giờ đêm tôi đi ngủ. Những giấc ngủ thường mệt nhọc và nhiều mộng mị. Đôi khi tôi mơ thấy mình phải chạy qua những khu rừng rực lửa. Đôi khi tôi thấy mình phải đi qua cả một bầy người đói đang cố gắng tranh giành nhau một chút thực phẩm để ăn. Có lúc tôi lại thấy mình đi dưới những mái nhà tranh, trong nhà tối đen, có những người phụ nữ trông như phụ nữ Israel ngồi bên những cái bếp tro lạnh tanh, mắt mở to một vẻ thất thần, chờ đợi. Đôi khi tôi lại thấy mình đứng dưới một thân cây to chỉ có cành khô mà không có lá, trên đầu tôi mây bay vùn vụt và Mặt Trời đang sa dần xuống; phía dưới đất sụt lở hoàn toàn, chỉ còn lại mỗi cái cây nơi tôi đứng. Tôi biết nếu tôi rời khỏi gốc cây, tôi sẽ bị cuốn vào dòng nham thạch mà chết cháy. Cũng có khi tôi mơ thấy những con rồng xanh khổng lồ bay đầy trời. Đâu đâu cũng có ánh sáng.

Những giấc mơ làm cho sáng nào tôi cũng trở dậy với một cảm giác nặng nề. Nhưng cảm giác ấy chỉ tồn tại trong đầu tôi vài giây khi còn mơ màng trên ranh giới thức ngủ. Khi tôi mở mắt và nhìn ra ngoài cửa sổ, những ám ảnh mộng mị lập tức biến mất như chưa từng có. Tôi thậm chí không thể nhớ tôi đã mơ gì và đã hoảng sợ như thế nào trong những giấc mơ.

☆☆☆

Một sáng thứ Bảy, tôi đang còn nằm oằn oài trong phòng để tận hưởng giấc ngủ muộn ngày cuối tuần thì tôi nghe tiếng piano thánh thót từ đâu vọng lại. Tiếng đàn rất khẽ, phải lắng nghe mới thấy. Nó dịu dàng như một dòng suối, chảy miên man. Từng nốt, từng nốt chảy vào người tôi như nước ngấm vào mặt cát.

Tôi rón rén đi ra phòng ngoài. Ayja đang ngồi chơi đàn cạnh cửa sổ. Bàn tay Ayja lướt trên các phím đàn như một con chim dang cánh bay lượn trên bầu trời rộng và xanh. Dòng suối âm thanh chảy ra theo từng cử động của những ngón tay. Tôi thấy mình như tan ra và bay lên. Tôi là một con chim bay lượn trên bầu trời rộng rãi không có lo âu và bất cứ thứ gì níu kéo.

☆☆☆

Tôi ở Chicago đã hơn một năm nay. Vừa học trường y vừa đi làm ở Sở Gia Đình và Trẻ Em Tiểu Bang Illinois. Công việc của tôi, ngoài nhiều thứ, là đi đến nhà những “khách hàng” của chúng tôi. Họ là những phụ nữ nghiện ma túy. Họ dùng ma túy trong lúc mang thai. Những đứa trẻ sinh ra khi thai nhiễm ma túy thường có những biểu hiện bệnh lý. Ở Mỹ, người ta coi như thế là lạm dụng trẻ em và những người mẹ này bị coi là phạm tội. Nếu muốn, họ sẽ được tham gia vào chương trình của chúng tôi để cai nghiện và tham gia các lớp tập huấn về chăm sóc con cái. Nếu họ vẫn dùng ma túy và không chăm sóc được con, người mẹ sẽ phải ra tòa và đứa trẻ sẽ được đưa đi cho người khác chăm sóc. Công việc của tôi, ngoài nhiều thứ khác, là đi đến nhà các khách hàng cùng với các nhân viên trong chương trình để kiểm tra những phụ nữ này.

Công việc không mấy vui vẻ. Chúng tôi kiểm tra xem trẻ có khỏe mạnh không, lấy mẫu nước tiểu để xem người mẹ có tiếp tục dùng ma túy hay không, kiểm tra việc học tập của những đứa trẻ khác trong nhà, cộng với rất nhiều các việc không tên. Đa phần, các khách hàng đã nghiện hút nhiều năm, dùng nhiều loại ma túy đồng thời, và không ai muốn cai nghiện hoặc có khả năng cai nghiện nếu không được hỗ trợ. Vì thế, họ thường tìm hết cách để tránh chúng tôi và gây rất nhiều khó khăn cho chương trình.

Như Vanessa Park. Chị ta bằng tuổi tôi nhưng đã có hai con. Cả hai đứa sinh ra đều là trẻ sơ sinh nhiễm ma túy Vanessa mồ côi cha từ bé; sống với mẹ và bố dượng. Từ 4 tuổi trở đi đã bị bố dượng lạm dụng tình dục nhưng không cho nói với mẹ. Vanessa từng chạy trốn khỏi nhà nhiều lần. Đã từng tự tử nhiều lần không thành. Trầy trật học hết lớp 7 rồi bỏ học. 14 tuổi bắt đầu có bạn trai và đã bị lạm dụng tình dục. 15 tuổi sinh con đầu lòng. Vanessa dùng cocain từ đó tới giờ. Sống vạ vật bằng nghề gái điếm vì không thể tìm được việc gì khác. Đứa con mới sinh của Vanessa bị đẻ non và có rất nhiều triệu chứng bệnh lý không tốt.

☆☆☆

Có lần tôi đến thăm Vanessa một mình. Chị ta ở trên tầng ba của một khu nhà gần như đã bỏ hoang vì cũ nát, cách xa với những khu dân cư khác. Hầu như không còn ai ở tầng một và tầng hai. Vanessa nói buổi tối, dân da đen thường tụ tập ở mấy tầng dưới này để chích thuốc hoặc ngủ nhờ. Vanessa không có tiền và cũng chưa tìm được nhà nào khác nên vẫn sống ở đây.

Hôm đó, khi tôi đi vào cầu thang để lên tầng thì có một người đàn ông da đen đi theo tôi. Anh ta rõ ràng là một người đang say thuốc. Anh ta cầm một con dao nhíp bằng thép không gỉ ở một bên tay. Anh ta nhìn xoáy vào tôi và hỏi tôi đi đâu. Tôi nói tôi đi lên tầng ba để gặp Vanessa. Anh ta không nói gì, cứ thế đi ngay sau tôi và gầm gừ trong cổ họng. Tôi biết là mình phải bình tĩnh. Tôi vẫn đàng hoàng bước từng bước thẳng thớm lên cầu thang, mắt nhìn lơ đãng ra ngoài như đang quan sát thời tiết cảnh vật trong khi tai dỏng lên nghe bước chân và cử động của anh ta. Khi chúng tôi lên đến tầng ba, anh ta theo tôi đến tận cửa nhà Vanessa. Tôi gọi cửa nhưng chẳng có ai trả lời. Tôi rung chuông, đập cửa nhiều lần nhưng chẳng ai ra mở.

Người đàn ông da đen tiến lại phía tôi nói “Không có ai ở đây cả. Biến khỏi đây đi”. Tôi biết là mình không nên ở lại. Tôi đi xuống cầu thang. Anh ta vẫn theo tôi sát phía sau. Khi tôi xuống đến góc cầu thang, anh ta bước nhanh lên trước, chặn tôi lại và nhìn chằm chặp vào mặt tôi. Anh ta dứ dứ con dao ra trước và nói bằng một giọng khê đặc của người đang say thuốc “Không có ai ở đây. Không người nào được vào đây. Mày là ai? Mày có việc gì?” Anh ta tiến lại tôi càng gần. Tôi biết nếu tôi lùi lại thì anh ta sẽ tiến lên thêm nữa và dồn tôi vào chân tường mất.

Tôi đứng nguyên tại chỗ, chìa một tay ra và nói rành rọt từng tiếng, mắt nhìn thẳng vào anh ta “Tôi tên là Hoa, tôi làm ở Sở dịch vụ trẻ em và gia đình. Tôi đến thăm Vanessa và đứa con mới đẻ của chị ta”. Anh ta ngẩn người ra. Một phút trôi qua. Tôi thấy nó dài như một thế kỷ. Anh ta nhìn tôi chằm chặp rồi đột nhiên đứng dẹp sang một bên cho tôi đi. Tôi nói “Cảm ơn” rồi đi xuống thang. Từng bước vững chắc và chậm rãi mặc dù tôi cảm thấy tôi sắp sửa khuỵu xuống. Về đến cơ quan, tôi ngồi trong phòng và khóc một mình. Sau này, khi tôi gọi cho Vanessa, chị ta nói rằng người đó chắc là bạn trai cũ của chị ta, bố của đứa trẻ mới sinh.

☆☆☆

Cuộc sống là gì nhỉ? Có thể chỉ là một tiến trình tự nhiên và không cần khoác cho nó những ý nghĩa và chuẩn mực đạo đức để biến nó thành một thế giới ước lệ.

☆☆☆

Tôi vẫn ít khi gặp Ayja. Chúng tôi vẫn như mặt trăng và mặt trời. Tôi chỉ biết Ayja đã về nhà ban đêm bằng vào việc bồn rửa mặt trong nhà tắm vương vãi những phấn son trang điểm.

Một sáng, khi tôi thức dậy, mở cửa bước ra ngoài, tôi thấy một mẩu giấy gắn trên cửa của tôi. “Hoa, làm ơn đóng cửa trong lúc ở nhà tắm giùm tôi. Tiếng nước xói trong bồn rửa mặt có thể làm tôi thức giấc. Cảm ơn - Ayja”.

Hai hôm sau, trong một buổi tối hiếm hoi mà tôi và Ayja đều ở nhà, tôi mở vô tuyến trong phòng tôi trong khi Ayja ở bên kia phòng làm gì đó với quần áo. Tôi mở vô tuyến rất nhỏ. Một lúc sau có tiếng gõ cửa. Ayja thò đầu vào nói “Hoa, làm ơn vặn nhỏ vô tuyến đi một chút được không?”

Một tuần sau, lại một mẩu giấy nhắn khác trên cửa phòng khi tôi thức dậy. “Hoa, làm ơn đừng nấu ăn vào buổi sáng. Tiếng động có thể đánh thức tôi dậy”. Tôi không phàn nàn gì. Thay vì nấu ăn buổi sáng, tôi chuẩn bị bữa trưa vào tối ngày hôm trước.

Lại một tuần sau, một mẩu giấy khác gắn trên cửa. “Hoa, làm ơn đừng dùng lò vi sóng vào buổi sáng. Tiếng ù ù của nó có thể đánh thức tôi dậy”.

Những mẩu giấy cứ gắn đều đều trên cửa phòng tôi như thế. Hết yêu cầu này đến yêu cầu khác. Chúng hầu như là liên lạc duy nhất giữa chúng tôi. Ayja và tôi vẫn như mặt trăng và mặt trời. Thậm chí ngày càng giống thế hơn.

Đến một ngày, tôi quyết định gắn lên cửa phòng Ayja một miếng giấy to. Tôi viết “Ayja, tôi rất bất bình về những đề nghị gần đây của chị. Tôi đã cố gắng hết sức trong khả năng có thể để làm cho cuộc sống của hai chúng ta ở đây cùng được thoải mái. Nhưng có lẽ chị chỉ quen với một thế giới thính phòng nên không biết những người bình thường sống như thế nào. Tôi hy vọng chị hiểu và sẽ có một thái độ thỏa đáng hơn”

Hôm sau, trên cửa phòng tôi xuất hiện lời nhắn của Ayja. “Xin lỗi đã làm chị phiền lòng. Tai của tôi rất nhạy cảm với tiếng động. Cảm phiền chị từ nay không khóa cửa buổi sáng vì tiếng khóa cửa có thể đánh thức tôi”.

Tôi đã quyết định sẽ chuyển khỏi căn hộ này khi mùa hè kết thúc và năm học bắt đầu.

☆☆☆

Nếu có gì đó tôi say mê nhất ở Chicago thì đó là những quán nhạc. Chicago có vô vàn các quán bar chơi nhạc sống. Thành phố này là thành phố của nhạc. Dọc những con phố phía trên mạn Bắc, cách downtown một chút, không xa hồ Michigan lộng gió là những quán nhạc nằm chen nhau. Ở đó người ta phục vụ đồ ăn, đồ uống, có nhạc sống, có các DJ; nhiều nơi có sàn nhảy hoặc sàn biểu diễn của các cô gái. Quán thường mở rất khuya, 3-4 giờ sáng hoặc thâu đêm. Đời sống về đêm của Chicago đặc biệt phong phú. Người ta đi ăn tối nườm nượp ngoài đường. Khu downtown lúc nào cũng sáng đèn và tráng lệ.

Tôi hay lui tới một quán nhạc jazz trên đường Cây Sồi. Quán nằm dưới tầng hầm của căn nhà, phía trên là một cửa hàng bán quần áo thời trang. Khách đến đây thường là khách quen. Ban nhạc chơi ngày thứ Ba và thứ Năm có một người chơi kèn đã già. Ông ta có lẽ phải gần 70 tuổi. Người nhỏ thó, gày gò, lưng đã còng xuống và mắt hầu như không còn nhìn rõ, phải có người dẫn đi. Không bao giờ thấy ông ta tỏ ra mệt mỏi. Không bao giờ thấy ông ta rầu rĩ. Mỗi đêm thổi là một sức sống khác. Không đêm nào giống đêm nào. Tiếng kèn khi thì da diết như rút ruột, khi thì đầy sinh lực như có cả gió dại dương trong từng hơi thổi, khi thì nhẹ nhàng, khi thì bay lên. Hình như ông ta không biết đến những người xung quanh mà chỉ có cây kèn. Lồng ngực phập phồng. Lưng còng xuống. Nhưng khuôn mặt rạng rỡ và say mê hơn bao giờ hết.

Đấy là một trong số ít người tôi thấy thực sự quan tâm xem mình đang làm gì. Ý tôi nói là “thực sự quan tâm”.

Chicago, Illinois - đất của Lincoln (1) . Tức là đất của tự do, công bằng, và bình đẳng về tinh thần giữa các cá thể. Những nghệ sĩ lớn lên ở đây đều đã bắt đầu bằng việc chơi nhạc trong các nhà ga xe điện ngầm, bến xe, góc đường, các quán nhạc dưới tầng hầm.

Tôi không phải người học nhạc và hiểu nhạc nên không biết phân biệt rõ các dòng. Tôi thậm chí không biết hết tên các nhạc cụ. Nhưng tôi đến đây bất cứ khi nào có thời gian rảnh buổi tối. Tôi thích được nghe nhạc, sống cái không khí lộn xộn trong các quán nhạc. Nếu cần phải tạc tượng về Chicago, tôi muốn có một tượng về ông già chơi kèn đó.

Ngoài những quán bar dưới tầng hầm với những ông già chơi kèn vô danh như thế, Chicago có nhiều thứ để đón tiếp một người mới. Có downtown rực sáng đèn với những tòa nhà chọc trời, những cửa hiệu có thể làm cho người ta lóa mắt. Có kiến trúc của Frank Lloyd Wright (2) . Có những cỗ xe ngựa đủng đỉnh đi dạo phố. Có những nhà hát cổ điển, viện nghệ thuật, những ngôi nhà kiến trúc cổ và rất nhiều bảo tàng. Có hồ Michigan lộng gió và đổi màu từng ngày thậm chí từng giờ. Có những con đường quanh co chạy dọc hồ, ôm lấy thành phố. Có các lễ hội vào các cuối tuần của mùa hè - lúc thì nhạc Jazz, lúc thì Celtic, lúc thì biểu diễn máy bay, hội thả diều, marathon. Có sân Wrigley đầy những bụi thường xuân (ivy) của đội Cubs (1) mà người Chicago gọi âu yếm là Cubbies. Sân Soldier Field của The Chicago Bears (2) . Vang bóng một thời Micheal Jordan của Chicago Bulls (3) . Chicago - ở phần trung tâm của nó - có một vẻ đẹp tao nhã, duyên dáng và thông minh. Chicago là cảm giác thăng hoa và trẻ trung. Hy vọng và quyến rũ. Có thể mê đắm thành phố này như mê đắm một cô gái, đẹp một vẻ lộng lẫy, bí ẩn và đầy trí tuệ. My kind of town (4) - người Chicago tự hào nói thế!

Nhưng cũng có những người Chicago suốt đời chỉ sống lang thang ở bến xe, nhà ga. Những người ngày ngày ngồi im lặng như tượng đá trên đại lộ Michigan, trước mặt là một cái ống bơ và tấm biển “Cứu. Tôi vừa mất việc”. Có những người thợ treo mình lơ lửng chỉ bằng một vài sợi dây thừng trên độ cao của tầng nhà 80 giữa trời gió, đung đưa như những con nhện, để lau kính cửa sổ, tiền lương một giờ chỉ đủ để ăn hai bữa McDonald dành cho người lớn. Có rất nhiều người biến mất mà không ai hỏi thăm.

Trên xe buýt, một lần một người đàn ông da đen ghé sát vào tôi hỏi lớn “Có nói chuyện với người da đen không?” Tôi trả lời “Tôi không biết cách”. Ông ta tiếp tục hỏi tôi những câu hỏi khác. Bộ dạng của ông ta không bình thường. Tôi giả vờ tôi không hiểu tiếng Anh. Một lần tôi đã bị trấn tiền ở Washington DC chỉ vì khi kẻ trấn lột khốn khổ kia hỏi tôi câu đầu tiên “Có biết cách nói tiếng Anh không?” tôi đã trả lời “Có, tôi có biết”.

☆☆☆

Tôi và Ayja. Chúng tôi vẫn như mặt trăng và mặt trời. Tôi đã quyết định sẽ chuyển nhà khi kỳ học mùa thu bắt đầu.

Vanesssa Park đã chết hôm qua vì một tai nạn ô tô. Chị ta đã hoàn thành khóa điều trị cai nghiện và khóa hướng dẫn chăm sóc sức khỏe. Ngày hôm qua, chị ta hoàn tất các thủ tục kết thúc khóa học và bước ra khỏi trung tâm cai nghiện của chúng tôi với một vẻ mặt hớn hở của người lần đầu tiên “sạch (1) ”. “Tôi sạch rồi” - chị ta nói và chào tôi. Khi Vanessa đứng trên vỉa hè chờ xe buýt, một chiếc xe bị mất lái đâm chị ấy văng xuống. Vanessa chết trên đường đến bệnh viện. “Tôi sạch rồi” - chị ta liên tục nói trong cơn mê sảng cuối cùng.

☆☆☆

Có một đêm tháng Tám tôi đi cùng với mấy người bạn đến một sàn nhảy lớn và khá nổi tiếng ở Chicago. Ở đó, người ta chơi nhạc sống và có nhiều gái nhảy. Vào lúc cao hứng, người ta uống, nhảy, hò hét, phun bia vào nhau và sờ soạng tứ tung. Khói thuốc mù mịt. Ai cũng phải hét lên thì mới nghe được nhau. Mà thậm chí họ cũng chẳng cần nghe nhau. Chỉ cần hét lên, rồi dzô dzô và cười (man dại).

Ở trên sân khấu, hơi khuất so với các nhạc công khác, tôi nhận ra người chơi keyboard là Ayjanna Nath. Ayja chơi nhạc như thể, nói thế nào nhỉ, à, bổ củi. Đấy là tất cả những gì tôi có thể nói. Hai bàn tay Ayja chạy trên phím đàn như người tiều phu bổ củi trong cơn giận. Họ chơi nhạc jazz hay cái gì biến thể đại loại thế, nhanh, dồn dập và kích động. Hai tai của Ayja đeo hai cái tai nghe lớn. Sống mũi cao và thon, khuôn mặt da nâu, đôi mắt to, đen, lông mi cong vút của người vùng sông Hằng nổi bật một cách khác thường ở trên sân khấu, bên trên những khuôn mặt da trắng, da đen, và da vàng nhộn nhạo ở dưới sàn nhảy và quầy bar. Những áo quần truyền thống Ấn Độ trang trọng của Ayja tương phản một cách lạ lùng với bia rượu, khói thuốc lá, quần jeans, áo phông, thậm chí những tấm lưng trần trắng hếu ở dưới sàn.

Tôi nhờ một anh bạn đi cùng kéo tay một cô phục vụ, giúi vào tay cô ta mấy đô-la, chỉ về phía Ayja và ghé tai hỏi xem cô gái đó là ai. Cô phục vụ cười bí hiểm, nháy mắt với bạn tôi “Cô ấy hiếm khi đi đêm với khách lắm, trừ trường hợp đặc biệt; nhưng nếu anh thích thì cứ trả đi, có thể cô ấy sẽ đi. Cô ấy là một nghệ sĩ đấy”. Người bạn của tôi cười, cảm ơn cô ta và nói rằng “Thực ra bọn tôi là bạn cũ”. Cô gái bồi bàn nháy mắt vẻ hiểu biết “Vâng, bạn cũ. Nhớ nhé, nếu thích thì nói với tôi một tiếng, tôi thương lượng giá cả cho”.

Người ta ném tiền lên sân khấu sau mỗi bài nhạc và vít cổ nhạc công xuống để hôn và rót bia. Ayja cũng bị vít cổ xuống uống bia. Tất cả nhộn nhạo như trên một sân khấu hài. Khoảng nửa đêm thì Ayja và dàn nhạc sống biến mất. Tôi ngủ gục trên bàn trong lúc các bạn tôi vẫn miệt mài trên sàn nhảy.

Đến gần 5 giờ sáng, khi tôi tỉnh dậy, tất cả ánh sáng và âm thanh của đêm trước biến sạch trơn; nhường lại một căn phòng rộng không, rỗng tuếch, tĩnh lặng; chỉ có vài tia nắng sớm lọt qua lỗ thông hơi xuống những cái ghế được úp ngược im lìm trên những mặt bàn lạnh lẽo. Như thể chưa từng có cuộc vui đêm qua. Tất cả các diễn viên đều đã biến mất.

6 giờ sáng, khi tôi trở về nhà, cửa ngoài không khóa. Tôi ngó đầu vào phòng khách và thấy Ayja mặc một chiếc áo lụa mỏng, tay cầm một miếng mút mềm chăm chú lau những phím đàn trên chiếc dương cầm của chị.

☆☆☆

Về sau này tôi biết rằng từ lâu rồi Ayjanna Nath đã không còn liên lạc với gia đình vì một bất đồng nào đó liên quan đến nghề nghiệp. Chị chơi nhạc cho các phòng trà để kiếm tiền chuẩn bị thành lập một tứ tấu bán cổ điển khi tốt nghiệp. Ayja nói với tôi rằng cái mà chị phải cẩn thận nhất là tai nghe và tay. Tai của chị quá nhạy cảm với tiếng động.

Trong lần cuối cùng - cũng gần như là lần duy nhất - Ayja và tôi ngồi nói chuyện tử tế với nhau, Ayja nói rằng chị có thể từ bỏ mọi thứ và không quan tâm đến việc mọi người nghĩ gì, miễn là được sáng tác và chơi nhạc. Ayja nói rằng chị muốn được đánh giá là một nghệ sĩ có tài, một người biết làm việc chứ không phải là một cô gái dễ thương. “Một người sáng tạo và sống có nguyên tắc - đấy là điều duy nhất tôi quan tâm” - Ayjanna Nath nói.

Tất cả chuyện này xảy ra trong mùa hè trước. Tôi không còn gặp lại Ayja sau đó. Tiến sĩ lịch sử âm nhạc Ayjanna Nath cũng biến mất như bất kỳ người nào ta gặp ở trên các đại lộ luôn đông kín người đi lại hối hả ở Chicago.

Chicago, Chicago...

Chấm hết.

☆☆☆