Chết truyện
Chết truyện là truyện về cái chết
Vào buổi tối của một ngày thứ Tư có nhiều việc không như ý Thiên Tài phát hiện ra rằng anh không nhất thiết phải sống tốt như thế. Lòng tốt của người có quá nhiều nhân tâm, sự hào phóng của người có thừa tài năng; và niềm hy vọng dai dẳng vào thế giới bên ngoài - rút cục đã làm anh kiệt sức khi phải dùng nó vá những lỗ hổng (có thể có thật mà cũng có thể không) tạo ra bởi những người sống trong thế giới quanh anh.
Phát hiện này vừa là một sự giải phóng, vừa gieo vào lòng anh một cảm giác buồn nản sâu thẳm. Nó mở ra những hy vọng được rũ bỏ; đồng thời gợn lên bóng dáng của sự tuyệt vọng mà rất có thể, khi sự giận dữ này qua đi, sẽ trở đi trở lại hành hạ anh. Dù gì thì anh cũng đã đánh cược khá nhiều vào thế giới này.
☆☆☆
Giống như lần đầu tiên phát hiện ra rằng chẳng có cái mặt người thật đằng sau vai diễn hề; mà vai hề chính là vai thật; và buồn thay, không phải của một người mà của cả thế giới ở xung quanh.
Giống như người phát hiện ra rằng tất cả những gì mình làm cho đến nay chỉ là thổi lên một cái bong bóng và trầm trồ rằng nó rất đẹp, có thể nhìn thấy cả thế giới phản chiếu trong nó.
Thiên Tài cảm thấy mệt mỏi rã rời. Một sự rã rời sâu vào tận trong xương tuỷ và từng tế bào của con người nhận thức.
☆☆☆
Chỉ trong vòng có 16 tiếng đồng hồ vừa qua, lần lượt từng đại diện của thế giới bên ngoài đã chối bỏ, phản bội, lừa dối, ngả bài, lộ mặt. Sự sống hóa ra chẳng có gì cao cả. Chỉ có anh là ngây thơ và quá nhiều nhân tính.
Đầu tiên là ở văn phòng. Buổi sáng, tất cả đã đồng loạt bỏ phiếu chối bỏ đề án khoa học của anh để chọn đề án khác, với lý do đề án của anh không phù hợp (nó tốt quá mức cần thiết và sự thành công của nó sẽ có ảnh hưởng khó lường (tới ai?). Ngay cả những cộng sự thân thiết của anh cũng tham gia bỏ phiếu ủng hộ đề án kia; rồi tránh mặt anh cả ngày. Thiên Tài đã hăm hở vào phòng Viện trưởng để thuyết trình, cho rằng đã có sự nhầm lẫn nào đó. Anh nhanh chóng nhận ra không có sự nhầm lẫn nào cả; chỉ có một thỏa thuận ngầm về việc tất cả sẽ cùng chung sống với nhau trong sự bình quân này. Viện trưởng từ tốn nói với Thiên Tài, “anh biết đấy, chúng ta cần phải thực tế, nếu làm tốt quá, thì năm sau lại phải làm tốt hơn, mà chúng ta cũng không có người để làm; có thể sang năm, sang năm nữa, chúng ta sẽ chọn đề án của anh”
Buổi chiều, Thiên Tài thấy một phần công trình nghiên cứu của mình được đăng tải trên tạp chí khoa học của ngành như một lý thuyết đột phá về công nghệ, nhưng dưới tên của một nhóm người khác - đứng tên chủ đề tài là một người bạn, đồng nghiệp cũ. Tên của Thiên Tài được nêu trong phần Lời cảm ơn những người đã đóng góp vào việc xây dựng lý thuyết. Anh chưa kịp hết ngạc nhiên thì chính người bạn kia đã gửi email kèm theo một bản scan bài báo, hân hoan thông báo với anh về công trình của mình, và cảm ơn anh cộng với ca ngợi anh đã là người đưa đến ý tưởng nghiên cứu. Thiên Tài không giận vì sự ăn cắp trắng trợn cũng như sự vô liêm sỉ trơ khấc này; anh chỉ buồn vì sự đánh đổi không đáng giá mà người bạn kia đã lựa chọn. Anh viết thư lại, chúc mừng người kia.
Cả buổi chiều, điện thoại của anh đổ chuông liên tục. Người ta thúc giục, nhờ vả, van nài, kêu cứu, thuyết phục anh làm hộ, làm giúp, xem xét hộ, chữa hộ, suy nghĩ hộ, tháo gỡ hộ những rắc rối mà họ mắc phải. Toàn những vấn đề vớ vẩn mà chỉ cần chịu khó suy nghĩ nghiêm túc cũng có thể tìm ra câu trả lời. Nếu vấn đề thực sự lớn thì người ta chỉ lừa để đánh cắp câu trả lời của anh; lúc nào cũng chỉ là những nhờ vả không tên. Thiên Tài chợt nhận ra rằng thực ra ngày làm việc nào của anh cũng thế - vắt kiệt sức vào việc vá những lỗ hổng ở văn phòng này, ở những khách hàng công nghệ cách đó nửa vòng Trái Đất, ở những người bạn cả năm không bao giờ hỏi thăm, ở những đồng nghiệp hoặc người lạ. Anh như con tằm rút ruột nhả tơ cho một thế giới có bản chất lười biếng và bội bạc nhưng luôn tỏ ra một vẻ công bằng và thân thiện.
☆☆☆
Những con kiến đang chạy đi đâu khi nước tràn vào tổ? Chúng chạy đi đâu trong những ngày nắng đẹp trời? Người ta đang nghĩ gì, nói gì, và làm gì bên ngoài kia, vào một ngày nắng đẹp như ngày hôm nay?
☆☆☆
Có một cái gì đó vỡ toạc ra, không ầm ĩ nhưng trắng trợn. Thiên Tài nhìn thấy sự vỡ toạc ấy và ý thức nó rất rõ, đến mức anh chỉ còn biết im lặng, chờ đợi một cách nhẫn nại chính bản thân mình.
Thiên Tài quyết định sẽ đi ngủ một giấc dài. Sáng mai tỉnh dậy, nếu giống như những lần trước đây, thì anh sẽ phì cười với mình trong gương lúc cạo râu; rằng mình đã phóng đại sự việc, rằng mình một lần nữa lại vướng vào sự khổ “sở cầu bất đắc”, rằng mình quá lý tưởng và cầu toàn; vân vân; - những lý do trước đấy khiến anh lại hăm hở lao vào những công cuộc mới. Không thể phủ nhận rằng mỗi lần anh lại thận trọng hơn; nhưng lần nào cũng lại vẫn lao vào.
☆☆☆
Quyết định đi ngủ xong, Thiên Tài vẫn còn nấn ná đọc sách một lúc. Anh chọn một cuốn có vẻ vô thưởng vô phạt vì thường thì những lúc như thế này không nên đọc những gì nặng nề. Cuốn sách anh đọc có tên Làm thế nào để đạt được hạnh phúc. Thiên Tài không nhớ anh có quyển sách này trong trường hợp nào. Có lẽ là một món quà từ một ai đó trong thế giới 16 tiếng qua.
Muốn hạnh phúc - cuốn sách nói - người ta cần nhất là một thái độ tích cực, lạc quan. Cần hòa đồng, tạo niềm vui cho chính mình; cần phải nhìn mọi sự một cách tươi sáng; cần biết lấy lòng người và làm mọi người hạnh phúc vì hạnh phúc người khác cũng là hạnh phúc của mình, vân vân và vân vân. Anh bỏ sách xuống.
Nếu như con người không đáng để lấy lòng...; nếu như sự lạc quan chỉ là tự lừa dối mình... Thì sao?
☆☆☆
Thiên Tài có cảm giác lần này khác các lần trước nhiều. Những lần trước, bao giờ anh cũng biết rằng nó chỉ là một sự thất vọng nhất thời; lần này, nó là cảm giác buồn nản sâu đến độ rã rời. Anh không nói với ai. Anh vẫn bình thường với tất cả mọi người, làm tất cả những gì phải làm; nhưng tận bên trong, anh biết mình đang đặt chân lên một con đường mới. Sẽ chỉ có một mình anh sẽ đi bộ trên đó. Viễn cảnh về sự cô đơn tâm tưởng không làm anh sợ; nhưng nhìn thấy sự vắng lặng và trống rỗng trong thế giới xung quanh - điều đó anh chưa thật quen.
Một cách thận trọng như người đi săn thấy con thú lạ, Thiên Tài lặng lẽ quan sát sự hình thành và lớn lên của cảm giác kia. Nếu như những lần trước, chỉ một vài ngày hoặc một vài giờ, anh sẽ được thấy nó lộng hành trong không gian tâm tưởng của anh, và rồi gục chết. Lần này thì khác, con thú không lồng lộn; nó không bị thương; nó cũng không cố gắng đánh dấu vùng lãnh thổ. Nó chỉ thản nhiên nằm quan sát ngược lại anh. Thiên Tài cảm thấy có lẽ đây sẽ là một người bạn đường trung thành lần đầu tiên của anh trên con đường vừa mở.
Thiên Tài chợt nghĩ nếu anh mãi mãi không tỉnh dậy vào sáng ngày mai, anh cũng không có gì tiếc nuối. Như thể anh đã nhìn thấy tất cả thế giới này rồi; đã gặp tất cả mọi người và không còn gì có thể làm anh ngạc nhiên nữa. Không có gì còn đáng kể.
☆☆☆
☆☆☆
Thiên Tài thiếp đi lúc nào không biết. Chừng một thời gian khá lâu, anh tỉnh dậy vì có tiếng động trên tầng gác mái. Tiếng động to và rõ ràng như thể có người đang lục lọi đồ đạc. Tầng gác mái của căn nhà anh ở là nơi chứa đồ của cả tòa nhà gồm 7 người chung sống này. Nó lỉnh kỉnh các thứ hòm xiểng, đồ dùng không cần thiết và bàn ghế. Rõ ràng có ai đó hoặc cái gì đó đang tìm kiếm trong đống đồ cũ trên gác mái.
Thiên Tài ngồi dậy trên giường nhưng chưa bật đèn lên. Anh mở mắt và ngồi một phút trong bóng tối để quen dần với ánh sáng mờ mờ trong phòng. Tiếng động vọng xuống từ ngay trên đầu anh.
Hôm đó là tuần nghỉ lễ nên mọi người đều về nhà, Thiên Tài biết chắc trong nhà chỉ còn anh. Không thể có ai khác. Ở đây cũng không có mèo. Sóc không chui được vào nhà và cũng không lục lọi như vậy. Vậy thì có thể là ai?
Thiên Tài lưỡng lự. Nếu đó là một tên kẻ trộm (tìm kiếm gì ở trong những thứ đồ cũ nhỉ?) thì biết đâu nó có thể có súng; và trong lúc cùng đường sẽ bắn chết anh. Nghĩ đến chết bằng một phát súng vô nghĩa như thế, Thiên Tài vẫn còn chùn bước. Sự chùn bước tốn của anh mất 10 phút. Trong lúc đó, tiếng lục đồ trên tầng mái trở nên gấp hơn, quyết liệt hơn.
Cuối cùng, anh quyết định đứng dậy định bật đèn. Nhưng anh chỉ vừa đặt chân xuống giường thì tiếng động kia ngừng bặt, rồi có tiếng chân người chạy từ tầng gác mái, xuống cái cầu thang nhỏ, ngang qua ngay cửa phòng anh, rồi mất hút ở tầng hai. Tim Thiên Tài đập thình thịch. Trong một thoáng chốc khi tiếng chân chạy qua cửa phòng, anh có cảm giác một viên đạn đã xuyên vào ngực anh. Bỏng rát và mát lạnh. Anh có cảm giác đã trải qua một triệu năm trong giây phút đó. Tất cả mờ đi và đột ngột sáng rõ, rồi lại mờ đi.
☆☆☆
Sáng thứ Năm, khi tỉnh dậy, Thiên Tài không cười. Người đàn ông đang cạo râu trong gương nhìn anh. Anh biết anh không thể cười với người đó được.
Anh không chắc chắn những sự việc đêm qua là mơ hay thực. Anh chỉ nhớ cảm giác của viên đạn xuyên qua ngực anh bỏng rát và mát lạnh. Bất giác anh đưa tay sờ lên ngực trái. Có một vật cồm cộm trong túi áo. Thì ra là một chiếc cúc áo của cái áo bành mùa đông; cái cúc tuột ra từ một ngày mùa đông trước, anh bỏ nó vào túi áo sơ mi nhưng từ đó đến nay vẫn chưa đơm lại.
Thiên Tài nắn nót ngắm cái cúc áo. Nó là một cái cúc tròn bằng đồng, có hình chữ thập như thánh giá ở giữa và một chữ B rất nhỏ khắc nổi ở trên. B chắc là viết tắt của hãng Boland, hãng làm áo bành mùa đông cao cấp. Chiếc áo bành này là quà tặng của một người bạn gái. Anh chợt nhớ những ngón tay mềm mại của cô ấy lúc đóng cúc áo bành cho anh vào mấy mùa đông trước. Anh cũng nhớ ra rằng từ 2 năm nay, không còn có đôi tay mềm mại nào ở xung quanh anh.
Thiên Tài bỏ cái cúc áo trở lại trong túi. Qua lần vải mỏng, nó chạm vào ngực anh mát lạnh. Anh vẫn không nhớ rõ hôm qua anh đã mơ hay tỉnh và tiếng động kia là có thật hay không.
Anh cũng không buồn kiểm tra xem mình đã bị mất gì.
☆☆☆
Trong bữa sáng, Thiên Tài phân vân xem mình có nên đi làm. Nghĩ đến những việc xảy ra hôm qua ở văn phòng, anh hơi lưỡng lự. Thế giới ấy đã mất vẻ thần kỳ của nó; nhưng anh vẫn chưa hết hẳn hy vọng. Vả lại; anh đã quen mất rồi. Khoa học lúc nào cũng cuốn hút anh và sự thực là lúc nào anh cũng có đầy một núi công việc mà người ta nhờ vả. Anh đã không quản ngại điều đó, bởi vì niềm vui mà công việc khoa học mang lại lớn hơn cảm giác bị đối xử bất công. Ngay cả bây giờ, anh cũng không thể thờ ơ được.
Thiên Tài ra đến bến xe lúc nào không biết. Đúng vào tuần nghỉ lễ nên bến vắng tanh; trên xe cũng vắng tanh. Ở cơ quan, không có ai, và cuộc sống hình như chẳng khác gì ngày hôm qua. Anh nhận ra rằng anh chưa bao giờ để ý thích đáng đến con người; anh chưa bao giờ nhận ra vào ngày cuối tuần, không có người nào ở cơ quan. Có hay không có, thế giới của anh vẫn vậy.
☆☆☆
6 giờ tối, Thiên Tài rời công sở để trở về nhà. Anh đi bộ ra phố Odgen để ra bến xe buýt. Cả phố không một bóng người, chỉ có tuyết chạy trắng xóa trên đường mỗi khi có gió thổi. Phố Odgen là một đường phố nhỏ nối liền hai phố lớn. Văn phòng anh nằm ở khu phía Tây thành phố, vốn là khu không mấy đông đúc.
Anh đi được nửa phố thì có hai người đàn ông áp sát anh. Người đi bên trái đội mũ sụp xuống, mặc áo đen, dáng vẻ điểm tĩnh. Người đi bên phải mặc áo bành tô dài; hắn có vẻ nôn nóng vì hắn gằn giọng nói với anh ngay khi vừa áp sát anh “đưa hết tiền đây”. Thiên Tài có thể cảm thấy nòng súng đen ngòm khuất sau lần áo bành tô của anh ta. Anh lưỡng lự trong lúc vẫn tiến lên. Nhưng anh chưa đi hết phố thì đột ngột áo của anh bị giật phăng ra. Anh cảm thấy một cảm giác mát lạnh và bỏng rát dội từ bên sườn lên ngực trái. Thiên Tài ngã xuống đất.
☆☆☆
Sáng thứ Sáu, khi Thiên Tài tỉnh dậy, người đàn ông trong gương mỉm cười với anh. Nhưng Anh thì không cười. Anh đã không cười kể từ tối thứ Tư.
☆☆☆