Chương 15
Tại tửu quán Hoa Lư, đúng ngọ. Tiếng nhạc Jazz ầm ĩ. Tiếng cười nói, văng tục, đùa bỡn của đám khách nhậu càng ầm ĩ hơn. Những người phục vụ, nhũn nhặn tuyệt vời, to béo tuyệt vời, mặc những chiếc tạp dề màu cháo lòng nhàu nát đi giữa các bàn ăn, lúc đưa một khay đồ bốc khói, lúc thu dọn bát đĩa bẩn, lúc mang thêm một xô nước đá đập vụn. Ở một chiếc bàn nhỏ có bốn ghế, gã thủy thủ Đính đang uống rượu với ba người đàn bà: Hai người trạc ngũ tuần, gầy, cao, tóc uốn ngắn, cùng mặc quần màu xám và áo Pun trắng, hệt như hai giọt nước. Một cô gái trẻ cỡ tuổi hai mươi, phốp pháp, bận quần áo màu thiên thanh thêu ren cầu kỳ. Cả dám hút Sa-mít, uống rượu Na-pô-lê-ông. Một chiếc lẩu, than đỏ rực cháy trên bàn. Những đĩa chim quay, tôm luộc, cá hấp bầy ê hê xung quanh. Mặt Đính đỏ gay, xem chừng gã đã uống hết hàng chục chén. Gã cao giọng kể lại với ba người đàn bà câu chuyện ở cảng Sinh-ga-po. Không rõ chuyện thực hay chuyện dỏm nhưng cả ba người đàn bà nghếch mặt lên, tai nghe, còn mắt nhìn chăm chăm như nuốt từng lời. Không ai để ý tới hai người đàn ông vừa rẽ đám khách ăn bước vào. Trông cách ăn mặc, có thể biết họ cũng từ dưới tàu lên. Hai người đi tới, đứng sau lưng Đính. Gã không hay biết vẫn hoa tay lên say sưa nói chuyện. Đám đàn bà thắc thỏm, mấy lần đưa mắt nhìn hai người khách lạ nhưng không dám lên tiếng. Chờ cho Đính ngừng lời, tiếp tục tu rượu, cô gái mới đập vào vai gã:
- Anh Đính, có người tìm anh.
Đính quay lại, gã ồ lên một tiếng:
- A, vào uống rượu với bọn tôi cho vui.
Bá nói:
- Chúng tôi có việc cần gặp cậu.
Đoạn anh quay lại ba người đàn bà:
- Xin lỗi các chị. Dưới tàu có việc cần… Có lẽ anh Đính không thể quay lại đây ngay. Trong tích tắc, Đính nhìn vào mắt trưởng máy. Dù say, gã hiểu rằng không từ chối được.
Gã đứng dậy, tiến vào trong quầy hàng:
- Ông chủ đâu, tôi thanh toán trước...
Gã móc túi, ném ra một cuộn tiền:
- Phần ông bao nhiêu, lấy đi... Còn lại trả tôi...
Người chủ quán cao lớn, tóc bạc trắng, có vẻ mặt của bố già Ma-phi-a. Ông ta đưa mắt nhìn Đính:
- Hãy cầm tiền của anh lên...
Đoạn, ông gọi:
- Tắc, đem hóa đơn ra đây.
Một người đàn ông bụng phệ, mặc tạp dề vàng ố chạy tới, đưa cho ông già tấm phiếu. Ông ta xem xong, ném xuống trước mặt Đính. Lần này lại chính gã phải nhặt mảnh giấy lên, xem giá tiền rồi đếm trả. Ông già nhận tiền, lẳng lặng quay vào. Đính đi ra:
- Nào, đi...
Gã nói trống không, đoạn cắm đầu bước thẳng. Ba người đàn bà ngơ ngác nhìn theo. Bá và Tuấn hói lần lượt chào họ rồi ra khỏi quán. Chỉ một khoảng khắc ngắn ngủi sau đó, họ đã đuổi kịp gã. Bá buông một tiếng cụt lủn:
- Ra biển bãi phía Nam...
Đính không đáp lời, cả ba lùi lũi bước.
Nửa giờ sau, họ mới ra tới bãi biển phía Nam. Bãi biển này buồn hiu hắt, là đoạn nối giữa bãi tắm chính của thành phố với bãi hoang ngoại ô, nơi có các quán rượu Lan Hương, Thanh Lan, Khói Xanh... lọt giữa các xóm chài xây bằng đá tảng và đất thó. Chẳng ai tắm ở đây. Cát xỉn màu, bẩn. Nước không được trong. Những giải dương già, cằn cỗi, hoang lạ...
Cả ba chui vào giữa rừng dương. Tới một khoảng trống.
Bá cất tiếng:
- Dừng lại.
Đoạn anh nói thêm:
- Nói chuyện ở đây là thuận tiện rồi.
Họ dừng quay mặt nhìn nhau như thế chân kiềng. Đính hết nhìn Bá lại nhìn Tuấn hói. Hai người cũng chăm chú nhìn hắn. Như thế, thời gian trôi trong tiếng gió lồng lộng và tiếng sóng. Một con ong ruồi nhào lộn giữa tầng không. Sau cùng Đính không chịu nổi sự im lặng, gã cất liếng:
- Hai người cần gì tôi?..
Không ai dáp.
Đính cười khẩy:
- Chơi trò hai thằng chọi một ở đây chăng?...
Bá bảo:
- Chỉ thứ người nhân cách như mày mới chơi trò đó. Anh Tuấn, có lẽ anh nên rời khỏi đây, ra bãi cát chờ tôi.
Tuân hói lắc đầu:
- Không, tôi muốn chứng kiến cuộc nói chuyện này. Tôi muốn biết gan ruột nó ra sao?... Tôi sẽ không động tới nó, tôi cũng không giúp anh một nửa ngón tay nếu anh lâm nạn, yên trí... tôi giữ đúng luật chơi... Tôi chỉ là khách dự khán theo đúng nghĩa.
Đoạn, Tuấn hói lùi lại vài bước, khoanh tay trước ngực, dựa lưng vào một cây dương. Còn lại hai người, mặt đối mặt, như hai con gà chọi vào xới. Mặt Đính sưng lên, mắt gã bắt đầu vằn máu. Bá thản nhiên nhìn hắn, im lặng. Lại một khoảng thời gian câm nín trôi qua. Rồi, Đính gào:
- Thế nào, bắt đầu đi chứ...
-…
- Định làm gì thế này? Tôi đ’... có thời gian chơi ú tim với ông đâu.
Tới đó Bá cất tiếng hỏi:
- Vì sao mày đánh thằng Cường?
- Nó quan hệ gì đến ông?... Nó là cụ tổ ông hay sao?
- Tất cả chúng ta đều quan hệ với nhau. Mày đừng nhầm. Trả lời đi: Thằng Cường có tội gì mà mày đánh nó?
- Thế trên đời có bao nhiêu thằng có tội bị đòn?
- Có, trên đời nhiều người không có tội bị đòn, và nhiều kẻ mang tội lại nhơn nhơn sống. Nhưng lúc này tao chỉ hỏi riêng chuyện thằng Cường. Trả lời đi...
- Có, nó có tội... Tội ở chỗ nó có bộ mặt để tôi thèm đánh. Không tôi sẽ là một thằng Đính khác, cũng vậy thôi. Bởi vì, cái mặt nó sinh ra để người ta thử quả đấm, cũng như cái thớt sinh ra cho dao chặt, cái cối sinh ra cho chày giã. Vật nào có chức năng của vật ấy...
- Mày đừng nhảm. Hãy nói một cách nghiêm túc hơn...
- Nghiêm túc?... Anh còn muốn tôi nghiêm túc đến đâu?.. Anh không hiểu lời tôi nói hay sao? Lúc nào rỗi rảnh, hãy nhìn kỹ mặt thằng công tử hạng ruồi ấy... Nó có ra mặt một thằng đàn ông không?... Tôi cam đoan với anh là không. Một trăm lần không. Thứ mặt nhợt như bụng cá, bạc nhược, hèn lụy... Tôi chẳng biết nô lệ thời Trung cổ, nhưng chắc chắn những kẻ nô lệ cũng chỉ có bộ mặt khiếp nhược đến như nó là cùng. Đã là thân nô lệ, nó phải chịu kiếp đọa đầy. Thế là phải lẽ...
- Mày tự cho mày là chủ nô?
- Ít nhất, tôi cũng không phải thứ hèn. Tôi là kẻ mạnh.
- Phải, mày là kẻ mạnh, theo nghĩa nào đấy. Mày có thể uống hai lít rưỡi rượu, trong khi số rượu đó làm người đàn ông khác cháy gan chết. Mày có thể bơi năm cây số đường biển, trong khi anh em chỉ bơi được ba, bốn cây. Mày có thể ăn một lúc hai cân thịt bò, xách quả tạ bảy mươi ký lô như xách làn đi chợ... Đó cũng là một sức mạnh... Nhưng còn những sức mạnh khác, Cường đã có mà mày không thể có. Nó phân biệt được một bản nhạc Ý cổ điển với một bản nhạc nhẹ đương thời. Nó biết tiểu thuyết “Cuốn theo chiều gió” là của một nữ văn sĩ người Anh chứ không phải của ông Mac-xim Goóc-ki. Nó biết tư tưởng chính của sếch-xpia, của Huy-gô, của Đốt-stôi- ép-ski. Nó biết ngày nay tin học đã phát triển tới cấp độ nào và người ta đã ứng dụng được khoa học ấy ở vùng đất nào trên thế giới. Nó biết và mày không biết. Trong lãnh vực kiến thức, nó mới là kẻ mạnh. Chính mày cũng tự thấy sự yếu kém của mình. Nhưng mày không dám thú nhận. Và mày dùng sức mạnh cơ bắp để hủy diệt thằng bé. Không phải vô cớ mà mày đập đầu thằng Cường vào thành tàu rồi mới ném nó xuống nước... Phải, mày cố ý đập vỡ sọ, cố ý tiêu diệt cái phần giá trị duy nhất của đối phương.
Anh ngừng lại, Đính vẫn chăm chăm nhìn anh, nhưng không cất được tiếng. Bá thong thả quan sát gã, rồi tiếp:
- Trong mọi thứ đố kỵ của con người, đố kỵ về trí khôn là ghê gớm nhất. Sự thua hụt về tiền của về nhan sắc, về hạnh phúc còn có lời bào chữa êm tai. Nhưng sự thua hụt về trí khôn là canh bạc cháy túi. Trí khôn là mảnh đất tranh chấp muôn thuở giữa kẻ thống trị với người bị trị trên mọi quốc gia. Người bị trị được thêm một mảnh ruộng thông tuệ, là họ tiến sâu thêm một đoạn vào sân phần của tự do. Và bị tước đi một mảnh, là họ lùi sâu thêm vào đầm lầy của tòng phục ngu xuẩn... Quyền hiểu biết là quyền lớn nhất của con người, điều đó như nhau. Nhưng khả năng hiểu biết thì mỗi kẻ mỗi khác...
Anh mỉm cười, hạ giọng:
- Thế nào, đã trúng tim đen người hùng chưa?
Đính không đáp. Nhưng mặt gã trở nên đanh lại, như mảnh gang. Những đường gân nổi hai bên quai hàm. Gã cắn chặt hàm răng, nhìn anh. Bá thong thả nói tiếp:
- Trước kia, tao chẳng có chút cảm tình nào với mày. Rồi một lần, nghe mày kể chuyện về gia đình, về ông bố quyền uy vô tích sự, về việc mày đã phản kháng những hành vi phi nghĩa và ra đi. Từ hôm ấy, tao thấy mày là một thanh niên sớm có ý thức, đủ tinh khôn để thoát khỏi những vây bọc xung quanh mà tạo lập một cuộc sống tự do. Nhưng dẫu sao tao cũng không thể yêu mày. Không một ai trên tàu yêu được mày, dù mày là một thủy thủ tài ba. Tim mày nhiều máu đen. Tâm hồn mày nhiều độc dược. Mày đã thoát khỏi một ông bố độc ác nhưng mày đã đem thói độc ác của ông ta theo. Thói độc ác ấy cắm sâu trong mày, như loài xương rồng mọc trên cát, đâm nhành nảy cánh...
Anh cởi khuy áo sơ mi, lần lượt từng chiếc một, và nói tiếp:
- Nếu ông bố mày tin rằng vì là bố nên có quyền độc ác với mọi người, thì mày cũng tin rằng vì mày là kẻ mạnh nên mày có quyền hà hiếp kẻ khác. Sức mạnh cơ bắp là thứ sức mạnh bò tót, không dễ kiếm nhưng cũng chẳng khó lắm đâu... Hôm nay, tao sẽ cho mày thấy nó...
Đính gầm lên, lao vào anh. Bá chưa kịp ném chiếc sơ- mi cho Tuấn nhưng anh cũng tránh được cú đấm của gã. Tức khắc, Bá quăng áo xuống cát, xông vào cuộc quần thảo. Tuấn hói, trong một giây nhanh nhẹn lượm chiếc áo của Bá, rồi lại lùi ra, tựa lưng vào cây dương. Chàng ca sĩ ngắm những ngọn đòn của Bá. Trước, thày dạy võ cho Bá từng dặn đi dặn lại:
“Không có việc cần, chớ xuống tay. Lỡ mất mạng người, tổn hại tới âm đức”
Thi thoảng, Bá vẫn vào hẻm núi hay ra bãi biển tập võ một mình. Nhưng chưa lần nào Tuân hói bắt gặp anh đánh lộn với ai. Thậm chí, chạm những thằng nhãi hung hăng, anh cũng nín nhịn bỏ qua. Có lẽ, Bá luôn ý thức được điều ông thầy đã dặn: Tới trình độ nào đó, người giỏi võ có thể gây nên những cái chết ngoài ý muốn... Ngược lại, Đính lao vào cuộc chiến với tất cả sức mạnh cuồng bạo mà gã có. Con người hiếu thắng, kẻ mặc cảm, gã đàn ông có máu sát nhân bẩm sinh... Cả ba cùng tồn tại, cùng hòa trộn trong dòng máu sôi sục của gã. Gã say đòn, máu lẫn nước bọt sủi hai bên mép, một đuôi mắt rách toạc, một chiếc xương sườn gãy, nhưng vẫn lao vào đối phương không tính toán. Gã chẳng có trí khôn ngay cả trong cái trò chơi võ biền này. Giống hệt con trâu điên, gã đấm, đạp, móc mắt, giằng xé Bá... không biết tất cả cơn kích động cuồng bạo kia đi tới đâu. Không biết đối phương ở tình trạng nào...
Bá vừa đánh, vừa có phần ngắm nghía và thương hại. Một bên mắt Đính chảy máu. Máu tràn qua nhãn cầu, thành bức màn đỏ nhòe. Gã chỉ nhìn thấy anh bằng con mắt kia. Nhưng gã vẫn bổ vào mặt Bá những cú đấm quyết liệt. Con mắt chột khiến cho cự ly sai lệch, vả lại, Bá tránh đòn rất nhanh, nên những cú đấm của gã trượt gần hết...
Cuộc quần thảo kéo dài một giờ hai mươi ba phút. Đính gẫy bốn xương sườn, đau tới mức cơn hiếu sát cũng không cứu được gã. Gã nằm nghiêng trên bãi cát bị cày xới. Mặt gã loang lổ máu và cát. Trên gương mặt ấy, con mắt lành của gã còn rực lên tia lửa thù.
Bá rút mù-xoa lau tay, cổ và mặt anh cũng nhiều vết xước vì những ngọn đòn bất ngờ. Chẳng phải Thiếu Lâm, Hồng Đa, Nhất Nam, Vĩnh Xuân hoặc bất kỳ một môn phái nào anh từng biết. Anh bảo Tuấn hói:
- Nó đánh như người bơi chó, nhưng đôi khi bơi chó cũng vượt được sông đấy ông ạ...
Đoạn anh mặc sơ-mi:
- Ta về tàu thôi.
Tuấn hỏi:
- Có cần lấy nước dội vào đầu nó không?
Bá đáp:
- Không. Nó không chết đâu. Một giờ nữa, hồi lại, nó sẽ đủ sức bò khỏi bãi dương, vẫy xe vào bệnh viện. Trong khoảng thời gian đó, nó sẽ phải chịu đau, và sẽ hiểu nỗi đau của người khác.
Hai người ra khỏi bãi cát. Họ đón xe Lam. Tuấn hói bảo:
- Trông mắt nó, tôi biết rồi đây sẽ có lúc nó phang cho tôi hoặc cho ông một búa vào đỉnh sọ. Dù thời gian để xảy ra chuyện đó có thể là một tháng, một năm hay mười năm...
- Cũng có thể...
Bá đáp. Nhưng kỳ này, nhất thiết phải tống cổ nó khỏi tàu. Bởi cuộc sống lênh đênh của chúng ta cần tới sự liên kết và tình thân ái. Dung nạp nó có nghĩa là nuôi một con rắn độc trong nhà...
Anh ngừng lời vì một chiếc xe Lam đã chạy tới.
❆❆❆
Nửa tháng sau, một ngày mưa sùi sụt, Bá đang quấn chăn ngủ ngon lành trên giường, bỗng có người gọi anh. Họ nói một ông già đang chờ anh dưới phòng trực. Bá tung chăn ngồi dậy, mặc quần áo, khoác ca-pốt đi xuống. Các con tàu dưng im lìm trong mưa.
Các cây cầu tàu ướt nhoáng. Sân cảng vắng tanh, chỉ đám cần trục đứng lơ chơ như lũ hươu nghển cổ hứng mưa trời.
- Ai nhỉ?
Bá lẩm bẩm, không khỏi bực mình, cũng không khỏi ngạc nhiên. Ai tới tìm anh lúc mưa to gió lớn này?... Những người thân của anh không có bất cứ lý do nào để lận lội tới cảng. Anh rảo bước, gần như chạy qua kè đá.
Chút nữa, anh đã thấy phòng trực với tấm cửa kính ròng ròng nước chảy. Người gác đi vắng sau khi báo tin cho anh. Trong phòng chỉ có một ông già cao lớn đang xây lưng ra cửa, mải mê xem tấm bản đồ hải lưu.
Trông vóc dáng, hoàn toàn xa lạ. Ông mặc bộ đồ vải đen, áo len dài tay. Cao lớn, vai ngang, lưng rộng.
Nghe tiếng bước chân, ông quay lại:
- Chào anh.
Bá đáp:
- Chào bác. Có phải bác vừa cho người gọi tôi?
- Anh là Bá, trưởng máy dưới tàu?
- Vâng.
- Tôi là Phùng Khánh Hai, người láng giềng của ông Ngạn.
- Mời bác ngồi. Tôi đã gặp bác Ngạn hai lần.
- Ông ta tới đây?
- Vâng.
- Tìm thằng Cường?
- Vâng.
- Và không gặp?
- Vâng.
- Cường đi vắng?
- Vâng...
Ông già ngừng lại, cúi đầu nhìn xuống chén trà trắng trơ trắng trợt mà người gác phòng trực đã rót mời ông. Dường như ông suy tính điều gì đó... Lát sau, ông ngẩng lên một cách quả quyết: "Anh bỏ lỗi... Có phải cháu Cường đi vắng thật không?" Mắt ông sáng quắc, mở đau đáu nhìn anh. Một cái nhìn quyền uy và thấu suốt. Bá bỗng rối trí. Anh hạ giọng:
- Quả tình là...
Ông già nói đón luôn:
- Nó đã trốn ông ta, và nhờ anh chống chế?
Bá mỉm cười. Rồi anh hỏi:
- Sao bác biết?
Ông già thở dài:
- Biết điều đó cũng chẳng sung sướng gì...
Tới lúc ấy, hai người mới ngồi xuống ghế. Trời rét, mặt gỗ lạnh tanh khiến Bá rùng mình. Ông già trơ trơ như gỗ, dù ông mặc ít quần áo hơn anh. Bá thấy những bắp chân bắp tay rắn chắc như gỗ đẽo, cả chòm râu trên cái hàm én cũng xum xuê, đen nhánh. Chòm râu đầy sinh lực. Ông đăm dăm nhìn anh, rồi nói:
- Ông Ngạn ốm đã non một tháng nay. Trước đây, ông cũng hay ốm vặt, lúc đau bụng đi tiêu, lúc cảm nóng, lúc cảm lạnh...tôi vẫn coi sóc. Chúng tôi là láng giềng gần, hai nhà chỉ cách hàng đỗ leo. Vả lại, tôi không vợ con, ngoài giờ làm vườn tôi rủ ông ấy đi uống rượu. Chẳng ngày nào chúng tôi không gặp mặt nhau, khi hết rượu lại có bình trà, hoặc mớ nếp rang hoặc vài củ lạc luộc... Nói thế, anh biết chúng tôi gắn bó với nhau dù ông ấy trái tính trái nết... Giờ ông ấy ngã bệnh, việc thăm nom tôi không quản... Nhưng lần này ông ấy mê lú, xem chừng khó đậu được lâu.
Ba đáp:
- Vâng. Hồi Bác tới đây, đã yếu lắm.
Ông già Hai tiếp:
- Anh cho tôi gặp Cường. Nó tránh mặt ông ấy, nhưng nó không dám tránh mặt tôi.
Ba đáp:
- Cường ốm. Cậu ấy vào viện đã hơn nửa tháng nay.
Ông già thở dài, cười buồn:
- Vậy tôi sẽ trở về, nói với ba nó rằng nó đang lênh đênh trên biển... Nó đi một chuyến dài ngày. Và lần này trở về, chắc chắn sẽ được phong chức đô đốc thủy sư...
Bá cũng cười. Anh hiểu ngụ ý của câu nói hàm chứa trong đó một chút giễu cợt. Anh bảo:
- Bác chờ ở đây. Tôi lên tàu, lấy ít tiền gửi cho bác Ngạn.
Ông già đáp:
- Được.
Bá khoác ca-pốt, trở lại tàu. Anh mở va-ly, lấy xấp giấy bạc lớn đem xuống. Ông già vẫn khoanh tay trước ngực, ngồi nhìn mưa. Trông như một pho tượng đá cũ kỹ của xứ Chàm. Chờ cho Bá đặt xấp tiền ngay trên bàn, ông nói:
- Tiền của anh, đúng không?
Bá im lặng.
Ông nói tiếp:
- Không phải bất cứ ai ném xuống tàu cũng nhặt được đồng tiền trên bọt sóng. Xưa nay, thiên hạ vẫn nhầm.
Đoạn ông lượm xấp tiền bỏ vào túi rồi đứng lên. Bá hỏi:
- Bác có nhắn gì cậu ấy không?
Ông già nói:
- Tôi đến thăm nó. Nó ốm bệnh gì?
- Cậu ấy bị thương... Hôm đó trời mưa, boong tàu trơn. Cường vô ý trượt ngã.
Ông già cúi đầu, không nhìn anh. Lát sau, ông cất tiếng:
- Thằng bé làm sao vậy?... Tôi không tin nó ngã...không tin.
- Cậu ấy ngã.
- Không.
- Lúc ấy tôi đi vắng... Khi về, nghe anh em kể lại...
- Nó không ngã... Nó làm sao vậy, anh nói thật cho?...
Chòm râu ông run rẩy, nhưng mắt vẫn cúi nhìn xuống đất. Bá bối rối hỏi:
- Nhưng tại sao, lại sao chớ?...
Ông già lắc đầu:
- Tôi đã sống với nó từ nhỏ, thuộc nết nó như thuộc lòng bàn tay. Cường là đứa trẻ cẩn thận nhất trong số những đứa trẻ tôi đã biết. Nó không thể bị thương vì vô ý trượt chân...
Ông ngước mắt lên. Trong đôi mắt sáng, quả quyết và trung thực, đẹp vẻ đẹp rất đàn ông ấy, lướt qua những tia phiền muộn. Bá không đáp, anh cũng không dám nhìn lâu vào đôi mắt kia. Anh đi lại trong phòng:
- Tôi...chính tôi cũng không hiểu...
Bá nói, anh biết lời lẽ của mình vô nghĩa. Ông già đột ngột cắt ngang:
- Anh Bá, xin anh cho địa chỉ?
- Địa chỉ nào?
- Nơi cháu Cường chữa bệnh.
- Trời mưa lo...bão tiếp tục bổ sung. Làm sao bác tới đó?.
Ông già lấy chiếc áo mưa vẫn vắt trên thành ghế, khoác lên vai:
- Tôi đi được.
Đoạn, ông rút trong túi cuốn lịch nhỏ cỡ nửa bàn tay:
- Xin anh địa chỉ của thằng bé.
Bá không ngờ tình thế chuyển xoay như thế. Anh đứng lặng hồi lâu, rồi chậm rãi nói:
- Bác ạ... Tôi khuyên bác không nên tới đó, vết thương của Cường không phải là một vết thương bình thường...dễ chữa... Người ta đã đưa cậu ấy sang một bệnh viện tâm thần…cách thành phố này mười tám cây số, về phía Bắc...
Ông già sững sờ nhìn anh. Mắt ông bỗng dục hẳn đi, như tắt hết lửa. Ông đứng sững hồi lâu rồi lẩm bẩm:
- Tại tôi...tại tôi...
Bá khẽ đập vào vai ông:
- Bác làm sao thế?...Bình tĩnh lại...
Ông già ngước đôi mắt đờ đẫn:
- Tôi là một kẻ độc ác, phải không?
Bá dịu giọng:
- Bác mê rồi... Bình tĩnh lại...
Ông già lắc đầu, cử chỉ đàng hoàng, dứt khoát:
- Anh nhầm... Tôi không như lão Ngạn. Tôi không mê.
Bá nói:
- Chẳng ai muốn có cái kết cục xót xa như thế... Nhưng biết làm sao?...
Ông già bảo:
- Tôi biết... Tôi biết cách tránh đi cái kết cục xót xa ngày hôm nay... Nhưng tôi đã không làm... Vì tự ái, vì giữ ý, vì sợ phiền lụy cho bản thân... Vậy mà tôi yêu Cường hơn cả người đẻ ra nó.
Ông ngừng lại, đăm đăm nhìn trời. Mưa vẫn mưa, một bức màn xám mênh mông. Tiếng còi của con tàu nào đó vọng ngoài khơi, nghe như chìm trong lớp nước. Khi tiếng còi tàu tắt đi, tất cả lại tĩnh lặng. Chỉ còn tiếng mưa độc chiếm thế gian. Ông già đứng trước mặt Bá, như hóa đá. Anh nhìn ông, không nói gì thêm. Cứ thế, một khoảnh khắc trôi qua. Rồi ông già cất tiếng:
- Anh đã bao giờ sống với dân biển chưa?... Anh đã bao giờ tìm hiểu đời sống của những người thuyền chài chưa?... Trong đám họ, có kẻ thấy người chết đuối sẵn lòng thả mái chèo nhảy xuống vớt, còn có kẻ quay mặt đi để người xấu số chìm xuống đáy sông, vì họ sợ cơn thịnh nộ của ma Nam, của Hà Bá...vì họ sợ nếu cứu người, mình phải nộp mạng sống thay... Tôi, tôi còn tồi bại hơn lũ dân chài ngu dốt ấy. Họ độc ác vì họ hèn, họ sợ... Còn tôi, tôi chẳng sợ thánh thần, cũng chẳng dè ma quỷ. Tôi không khuất lụy trước bất cứ sức mạnh thế tục nào... Vậy mà tôi đã quay mặt đi để thằng bé chết chìm... Tôi còn độc ác hơn lũ người độc ác ấy...
Ông nhìn anh, ánh mắt não lòng. Bá không dám nhìn ông, đôi mắt trước đây ít lâu còn rực lên những tia sáng mãnh liệt, giờ trở nên buồn sầu, yếu đuối. Chòm râu ông run run. Và nước mắt, như hai dòng suối nhỏ, chảy ràn rụa.