.........

Người kể chuyện, Raphael Schlemilovitch, là nhân vật do ảo giác tạo nên. Thông qua anh, theo những chặng đường diễn ra trong cơn mê sảng, hàng ngàn mảnh đời có thể là của anh tiếp nối nhau trong một luồng ánh sáng chập chờn đầy xúc động. Hàng ngàn sự trùng hợp trái ngược nhau đặt Schlemilovitch vào dòng thác ngôn từ ngông cuồng, trong đó người Do Thái này khi là vua, khi là kẻ tử đạo, và cũng trong đó chất bi thảm lùi lại, nấp đằng sau chất hài hước. Chính vì thế mà chúng ta thấy lần lượt hiện ra các nhân vật có thật hoặc hư cấu: Maurice Sachs và Otto Abetz, Lévy-Vendôme và bác sĩ Louis-Ferdinanci Bardamu, Brasillach và Drieu la Rochelle, Marcel Proust và những tên đồ tể đi theo Pétain[1]>, rồi đến Freud [2]>, Rebecca, Hitler, Eva Braun[3]> và nhiều nhân vật khác nữa. Họ giống như những hình nộm trong trò đu quay ở chợ phiên, cái vòng tròn quay tít trong không gian và thời gian. Nhưng khi cuốn sách khép lại Quảng trường Ngôi Sao[4]> đã in vào đúng tâm điểm “Thủ đô của đau thương”.

Tặng Rudy Modiano

[1]> Quốc trưởng Pháp, đứng đầu chính phủ bù nhìn dưới thời Đức chiếm đóng.

[2]> Nhà Tâm thần học vĩ đại, người Đức gốc Do Thái

[3]> Người tình của Hitler, sau là vợ.

[4]> Quảng trường Ngôi Sao là tên quảng trường lớn nằm ở trung tâm thủ đô Paris, nơi có Khải Hoàn Môn. Tuy nhiên tên Quảng trường này “La place de l’étoile” cũng có thể hiểu theo nghĩa khác: nơi có ngôi sao; ở đây tác giả ám chỉ ngôi sao mà chính quyền phát xít Hitler bắt mọi người dân Do Thái phải đeo trên ngực, phía bên trái (cũng là chỗ trái tim) để phân biệt họ với người không phải gốc Do Thái (N.D.)