Cái tôi giãy nảy và giá trị của gia đình

Lần đầu tiên anh viết note cho em, là sinh nhật một năm nào đó. Khi đó em chưa đủ lớn để bước ra đời nhưng đủ bắt đầu biết nhận thức mọi việc, biết yêu thương cha mẹ, em trai mình... Với anh, thế là đủ, anh không mong mỏi gì hơn.

Rất nhiều năm sau, anh không còn theo dõi xem em đã lớn tới nhường nào nữa. Phần vì hai anh em như thể hai hướng của một dòng sông vậy, bắt đầu đua theo những hướng khác nhau. Anh vẫn thấy em (thỉnh thoảng), thấy em ổn (không đau ốm), em hạnh phúc (có người yêu bên cạnh)... tức là em hơn rất nhiều người khác, trong đó có cả anh.

Vậy có lý do gì đâu để nói mình không hạnh phúc và không được mọi người quan tâm? Hôm nay, chuyện em với Bà khiến mọi người khá bực. Tất nhiên, từ góc độ là một thằng anh, anh tập và tìm cách hiểu xem em đang nghĩ gì. Nhưng càng nghĩ, anh càng thấy cần phải nói với em một vài điều.

Thế hệ em được giáo dục rất nhiều về cái “Tôi”. Đa phần, em và bạn bè mình nhận thức được điều đó. Nhưng ở một mặt nào đó khá tiêu cực, nhận thức về cái tôi thay vì chỉ thuộc về ý thức, lại trở thành hành động yêu quý cái Tôi quá mức. Như anh dùng từ, cái tôi giãy nảy. Hãy nghĩ về những gì em đã nói với Bà, và những gì em viết trên facebook. Anh xin lỗi phải dùng từ là em quá hỗn. Em dám nói những điều mà mẹ anh, bố em và những cô dì chú bác khác trong nhà không ai dám nói ra, thậm chí là nghĩ trong đầu. Điều tệ thứ hai là em viết nó lên facebook. Em hy vọng gì? Xả stress? Mong đợi sự đồng cảm của những cái tick like và comt tán đồng? Rồi cổ vũ em hãy cố gắng lên? Những cái like và những điều nhận xét nhảm nhí của những kẻ chẳng bao giờ đặt mình vào gia đình người khác? Anh nghĩ chuyện tệ hại thứ hai em làm là bôi xấu một người trong nhà lên mạng xã hội. Hãy nhìn lại vào những người bạn trong friendlist của em. Ai là người đón em những ngày đầu tiên từ viện về? Ai là người luôn khuyên em hãy chọn những việc vừa sức, vì con gái đi đêm cực kỳ không an toàn? Ai ở bên em những lúc nguy khó nhất? Ai cõng em đi cấp cứu khi em từng làm một việc ngu xuẩn nhất trong cuộc đời mình?... Những người bạn kiểu thế nhan nhản trong cái cộng đồng này, những mối quan hệ mà ta dễ dàng cho qua chỉ cần một lần remove. Nên như anh nghĩ, hành động của em vừa nông nổi và vô ơn đến phát sợ.

Cái tôi giãy nảy khiến em chả phân biệt được thế nào là chu toàn. Ai bảo em chu toàn là đi lo lắng cho cuộc sống của người khác trong khi bản thân mình còn chưa lo xong? Anh tin là em có lựa chọn, em không ngại lao động vất vả kiếm được tiền, và đưa một phần về cho bố mẹ. Nhưng đó không phải thứ bố mẹ em mong muốn. Bố mẹ em muốn những bữa cơm có mặt cả nhà, muốn con gái mình không làm ca đêm ở những nơi khó kiểm soát, muốn nó không phải nói dối mỗi lần đi làm về muộn tới sáng. Và hơn tất cả, không chỉ bố mẹ em, mà cả nhà đều không muốn như vậy. Hãy hỏi lại mình xem trước khi trách móc ai đó, nhất là khi họ lớn tuổi hơn và đáng kính trọng, những người ruột thịt của mình. Em sống thế để thỏa mãn bản thân trước? Hay là có lo nghĩ cho người khác?

Anh rất tiếc phải nói những điều này. Em rất ngoan. Nhưng em không lành. Em biết điều đó. Và em dễ bị kích động. Đừng đặt bất cứ giá trị phù phiếm nào cao hơn gia đình. Và đừng hỗn với người lớn, đặc biệt là Bà. Gần đây căn bệnh huyết áp của Bà càng ngày càng nặng. Vì em mà chiều Bà phải dùng thêm thuốc đấy. Hãy để ý vì sao gần đây chiều tối anh hay tranh thủ về ăn cơm với Bà nhiều hơn. Trước khi yêu quý một ai đó xa vời và khác máu tanh lòng với mình, cứ tập yêu những người ruột thịt của mình đã em ạ. Và nhớ nhé, hãy kính trọng Bà, vì Bà già rồi. Không có Bà, sẽ không có bố mẹ mình, và cũng chẳng có anh em mình đâu...

“Đó là bài ca cha đã viết khi chưa đặt tên con Giọt máu nóng cha đã ươm, chờ mong con mau lớn khôn Đời hào phóng về xa, và hãy sống biết ước mơ”

Nhạc sĩ Trần Lập đã lựa chọn những dòng ấy để bắt đầu ca khúc Cha và con. Đó cũng là bài hát ưa thích mà anh có thể nghe đi nghe lại. Câu chuyện về ước mơ, niềm tin, sự yêu thương và kì vọng không giấu giếm. Tất cả tạo nên những ca từ tuyệt đẹp.

Không phải chỉ riêng em, các chàng trai mới lớn dường như đều có điểm chung, là rất khó “hòa hợp” với bố mình. Có thể điều đó đến từ những quan điểm trái chiều. Cũng có thể đến từ một lí do cực kì đơn giản: Những người đàn ông, đại diện cho sức mạnh. Mà sức mạnh thì “va chạm” với nhau là điều rất bình thường, phải không em?

Một lần tình cờ, anh đọc được một tài liệu giải thích về “mâu thuẫn cùng dấu” của những người đàn ông trong gia đình. Theo cách lí giải ấy, con người ngày trước sống thành những bầy người nguyên thủy. Người đàn ông có sức mạnh nhất sẽ đứng đầu bầy đàn của mình, thâu tóm mọi quyền lực, phân chia của cải và thức ăn. Dần dần, những đứa con trai lớn lên, lại khao khát thứ quyền lực ấy, và tranh đấu để trở thành người đứng đầu.

Nhưng anh đã không hoàn toàn tin theo cách lí giải ấy. Điều duy nhất anh tin là, phải có lí do để người cha đặt nhiều kì vọng vào con trai mình. Bởi lẽ, mỗi đứa con trai, là một giọt máu, là bản sao thứ hai của người làm cha. Những con đường cha chưa đặt chân qua, những việc cha chưa làm được, những mảnh đất cha chưa từng đi đến... đều đang chờ đợi bước chân con. Đó cũng là điều mà nhà thơ Hoàng Trung Thông chia sẻ với bài thơ nổi tiếng của ông: Những cánh buồm. Khi đứa con chỉ tay về phía những cánh buồm xa, ngỏ lời mong cha mình sẽ mượn giúp những cánh buồm cho ước mơ chinh phục, người cha đã chợt lặng im “Lời của con hay tiếng sóng thầm thì, Hay tiếng của lòng cha từ một thời xa thẳm, Lần đầu tiên trước biển khơi vô tận, Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con”.

Em có thể không hài lòng chuyện cha nghiêm khắc với mình. Em cũng không vui khi bị kì vọng quá lớn. Nhưng sâu thẳm, anh mong em hiểu, người cha nào cũng có những cách uốn nắn con mình khác với người mẹ. Nếu mẹ từ tâm và dịu dàng thì cha nghiêm khắc nhưng bao dung. Nếu mẹ yêu thương ta bằng tình yêu của loài cá chuối cả đời đắm đuối vì con thì cha yêu thương ta bằng khúc ca của chim đại bàng. Lúc nào cũng mong con mình vượt gió bão để trưởng thành.

Năm mười bảy tuổi, vì giận dỗi mẹ chuyện không đâu, anh “dạt nhà”. Cũng có những khi sợ hãi, có lúc đói meo và mệt mỏi. Hết ngày, anh “lặng lẽ” trở về nhà. Không ai quát mắng, không ai lên án. Cha anh đưa anh đi ăn, rủ anh đi uống café. Rồi cha nghe anh nói. Lần đầu tiên, anh được chia sẻ mọi suy nghĩ của mình. Những nỗi ấm ức, cảm giác bị coi thường... rồi anh òa khóc. Người lắng nghe tất cả, không nói gì, chỉ khuyên anh lần sau đừng làm vậy. Được đối thoại với cha lần ấy, với anh là cả niềm may mắn biết bao.

Em ạ, những người đàn ông chọn cho mình cách riêng để chia sẻ, yêu thương lẫn nhau. Nếu em đã từng xem “Legends of the Fall”, hẳn sẽ phải ngưỡng mộ nhân cách của đại tá William Ludlow. Ông có cách dạy con rất “độc đáo”. Ông để mặc cho Tristan, đứa con thứ hai, phát triển theo cách anh ấy muốn: Ngang tàng, tự do, phóng khoáng, hoang dại như những cánh rừng ở Montana. Ông cũng sẵn sàng đón nhận Alfred, đứa con “hư” của gia đình trở lại, khi đã biết nhận ra lỗi lầm của mình. Với đại tá Ludlow, tình yêu thương dành cho con cái là một tình cảm bền bỉ nhưng thầm lặng.

Nếu như em vẫn hằng tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống thì hãy luôn tin rằng, trái tim người cha lúc nào cũng đủ lớn, bờ vai cha lúc nào cũng vững chãi, và bàn tay thì đầy tin cậy để dắt em đi trên hành trình cuộc đời vốn chẳng dễ dàng.

Niềm kì vọng của cha, dường như cũng chỉ gói gọn trong mấy câu hát của The Wall thôi em ạ: “Cha không mong con sẽ phi thường, Cha mong con biết sống chân thành, Nơi kia chân trời sáng…”

Mong em sẽ hiểu được cha mình, theo cách của những người đàn ông.