MỤC LỤC --
Bản đồ tỉnh Sa-Đéc
- Tựa do Giáo-sư Trần-Văn-Quế
- Lời nói đầu
PHẦN THỨ NHỨT:
SỬ-LƯỢC ĐỊA LÝ:
- Sa-Đéc dưới thời Nguyễn-Phúc-Ánh bôn đào
- Sa-Đéc qua các triều đại nhà Nguyễn
- Hình-thể Sa-Đéc ngày xưa
- Quân Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây lập nền hành-chánh
- Dưới thời Pháp-thuộc, Sa-Đéc gồm ba quận
- Các nhà cách-mạng đứng lên kháng Pháp
- Sa-Đéc dưới thời Đệ-nhất Cộng-hòa sáp nhập
- Về tỉnh Vĩnh-Long trở thành quận
- Sa-Đéc tách rời Vĩnh-Long trở lại tỉnh ngày 24-9-1966
- Sa-Đéc hiện đại gồm 4 quận, 36 xã
- Địa-lý, vị-trí, giới-hạn, diện-tích
PHẦN THỨ HAI:
a) DANH-NHÂN LỊCH-SỬ
- Chưởng Thủy-Dinh Quận-Công Tống-Phước-Hòa
- Kinh-Môn Quận-Công Nguyễn-Văn-Nhơn
- Nguyễn-Văn-Hậu (Bỏ-Hậu) giúp Chúa Nguyễn-Phúc-Ánh
- Các võ tướng phò Chúa Nguyễn
- Nguyễn-Văn-Để, Hoàng-Phước-Bửu, Nguyễn-Văn-Trọng, Nguyễn-Văn-Đình, Nguyễn-Văn-Tuyên, Nguyễn-Văn-Yến, Bà Nguyễn-Thị-Dung người đàn bà háo nghĩa giúp vua.
- Hồ-Trọng-Đính
b) NHÂN-VẬT CẬN-ĐẠI
- Nguyễn-Văn-Biểu, Chiến-sĩ chống Pháp
- Lễ-bộ Thượng-thư Nguyễn-Đăng-Tam
- Đốc-phủ Nguyễn-Đăng-Khoa
- Nguyễn-Đăng-Trường, nhà mô-phạm gương-mẫu
- Chí-sĩ Nguyễn-Quan-Diêu
- Danh-sĩ Đặng-Thúc-Liêng
- Cụ Lưu-Văn-Lang, vị Bác-vật đầu tiên của Việt-Nam
- Cụ Kinh-Hối, cụ Cử-Khỏe, cụ Vỏ-Hoành
- Huỳnh-Ngọc-Bỉnh
- Nguyễn-Văn-Bình
- Nguyễn-Xuân-Hiển
- Nguyễn-Xuân-Quan
- Nguyễn-Xuân-Giác
- Lương-Văn-Mỹ
- Lê-Văn-Vỉ v.v...
MỘT ÍT NHÂN-VẬT CẬN-ĐẠI
PHẦN THỨ BA:
DI-TÍCH LỊCH-SỬ VÀ HUYỀN-SỬ
a) DI-TÍCH LỊCH-SỬ
- Trên đường đi viếng di-tích lịch-sử
- Bảo-Tiền xã Long-Thắng, Bảo-Hậu xã Phong-Hòa
- Nền Đức Cao-Hoàng (Gia-Long) tại Hồi-Oa (Nước Xoáy)
- Lăng-mộ công-thần Thống-Chế Nguyễn-Công-Liêu
- Tiền-đồn Đông-Khẩu-Đạo
- Các Bảo đất xưa do vua Gia-Long thiết-lập
- Những chợ xưa dưới thời Chúa Nguyễn
- Cây-Da Bến-Ngự
- Lăng ông Bỏ-Hậu
- Lăng Kinh-Môn Quận-Công Nguyễn-Văn-Nhơn (tục gọi Quan Lớn Sen)
- Miếu Văn-Thánh tỉnh Sa-Đéc (nay nằm về tỉnh Kiến-Phong)
- Vinh ông Đốc và mộ Đốc Binh-Thuận
- Sự tích Dinh Bà-Đô
- Đình thờ Chưởng Dinh Quận-Công Tống-Phước-Hòa
- Ngôi cổ mộ Bà Dương (người giúp vua Gia-Long)
- Kinh Đốc-phủ Lê-Quang-Hiền
b) HUYỀN SỬ:
- Sa-Đéc với Chiến-trường Bải-Hổ
- Phố-Tiên Bải-Phụng
- Oai-linh Hầu-tước Sỉ-Hòa
- Sóng gầm Man-Thít
- Thanh gươm quy-y
- Gốc sao thiêng nơi Cây-Da Bến-Ngự
- Câu chuyện lạ về Quan Lớn Sen
- Câu chuyện con gái ông Bỏ-Hậu giả điên từ chối cuộc hôn-nhân cùng Nguyễn-Ánh
- Câu chuyện vùng Nước-Xoáy Long-Hưng
PHẦN THỨ TƯ:
SINH-HOẠT ĐẠO-GIÁO, ĐỀN CHÙA CỔ-KÍNH
- Đức Phật-Thầy Tây-An Đoàn-Minh-Huyên, đấng khai sáng BƯU-SƠN KỲ-HƯƠNG
- Đức Tông-Sư Minh-Trí, vị khai sáng Hội Tịnh-Độ Cư-Sĩ Phật-Hội Việt-Nam
- Đốc-phủ Lê-Bá-Trang, một trong các vị chức-sắc lớn trong Đạo Tam-Kỳ.
- Cổ-tự Phước-Thạnh, ngôi chùa vua Gia-Long sáng lập và câu chuyện ông Hộ-Pháp đánh quỷ
- Bửu-Hưng-Tự ở Cái-Các, xã Hòa-Long
- Chùa Kiến-An-Cung (tục chùa Ông Quách)
- Chùa Bà Thiên-Hậu Ngươn Quân
- Chùa Hương
- Đình Tân-Phú-Trung
- Đất lành Phật ngự, hai chùa thờ bốn chỗ đất thiêng và Ngọc Xá-Lợi
- Sa-Đéc với Phật-giáo Hòa-Hảo và ông Thanh-Sỉ
- Tổng kết và Đạo-giáo toàn tỉnh
PHẦN THỨ NĂM
HUYỀN-THOẠI VÀ GIAI-THOẠI:
- Khúc sông Cái-Bè với cặp lân đá, dậy sóng thần
- Oai-linh bà Phạm-Thị-Hiên ở Nha-Mân ngày xưa
- Sự-tích làng Bình-Tiên và Rạch Gổ-Đền
- Chợ Trường-Án, nghìn thu ghi nét oán
- Giai-thoại về cụ Lưu-Văn-Lang nói trước những việc xảy ra
- Giai-thoại ông Phủ Trần-Văn-Chi với đồng bào Sa-Đéc
- Ông thợ Đức danh sư Lổ-Ban
- Giai-thoại xoài Thơm, xoài Ngự dâng cho vua ngự thiên
- Giai-thoại cô gái Nha-Mân
PHẦN THỨ SÁU:
SA-ĐÉC QUA CÁC BỘ MÔN KỊCH-NGHỆ
- Gánh hát Bộ đầu tiên ở Sa-Đéc "Thiện-Tiên-Ban" của ông Cả Tam
- Gánh hát xiệc của André Nguyễn-Văn-Thận
- Từ gánh xiệc đổi ra gánh Cải-lương
- Đại-ban Tân-Thinh ra đời của bầu Nguyễn-Văn-Thông
- Gánh hát cải-lương của danh-sĩ Đặng-Thúc-Liêng
VĂN-HÓA GIÁO-DỤC
- Gồm các nhà văn, nhà thờ đất Sa-Giang
- Sa-Giang cảm tác của khách lữ-hành, qua những bài thơ lưu-niệm
PHẦN THỨ BẢY
SINH-HOẠT KINH-TẾ VÀ CÔNG KỸ-NGHỆ
- Sản-phẩm đặc biệt địa-phương
- Bánh phồng tôm Sa-Giang
- Nghệ-thuật hình nổi trên lụa
- Nghề thợ bạc ngày xưa
- Công nghệ làm gạch ngói
- Các hãng nước đá trong tỉnh
- Nghề làm bột múc
- Nghề dệt chiếu, nón
- Nghề trồng hoa kiểng ở Tân-Qui-Đông
- Vườn kiểng cổ thụ nhứt ở Tân-Hưng
NGUỒN LỢI THIÊN-NHIÊN
- Vườn cò Long-Thắng
TỔNG KẾT
- Sa-Đéc trải qua bao cuộc thăng trầm trong lịch sử
- Từ Thủy Chân-Lạp, Chúa Nguyễn Vỏ-Vương, và Nguyễn-Phúc-Ánh
- Thời Pháp-thuộc
- Dưới nền Đệ-nhị Cộng-Hòa ngày nay
Đôi lời xin thưa:Quyển "SA-ĐÉC XƯA VÀ NAY" là đứa con tinh thần của Đất nước được khai sinh giữa tình thế khó khăn, vật giá leo thang, mà chúng tôi cố gắng tự xuất bản là cả một vấn đề vất vả của con nhà cầm bút.
Trên tinh thần phục vụ VĂN-HÓA DÂN-TỘC, mỗi người đều góp công xây dựng Quê-hương dưới mọi hình thức. Riêng về chúng tôi, lúc nào cũng hoài bảo đến quê Cha đất Tổ làm sống lại mảnh đất thân yêu của TIỀN-NHÂN dày công xây dựng, bảo vệ DI-TÍCH LỊCH-SỬ nước non nhà, đó là lý tưởng duy nhứt của chúng tôi đã và đang đeo đuổi. Chúng tôi không dám ước mơ cao vọng, và chẳng hề nghĩ đến vấn đề trục lợi, thương mãi chạy theo việc buôn văn bán chữ. Từ lâu chúng tôi vẫn âm thầm làm theo chí nguyện của mình.
Việc làm của chúng tôi với tính cách đơn phương, trong việc sưu khảo không sao tránh khỏi những điều khuyết điểm, vì sức người có hạng.
Thưa quý vị: Vì sự ích lợi chung để phát huy nền Văn-hóa Dân-tộc, xin quý vị niệm tình thông cảm bổ khuyết cho những phần còn lại.
Chúng tôi rất hoan nghênh những ý kiến xây dựng, sau khi tái bản sẽ bổ túc đầy đủ hơn.
Một lần nữa, chúng tôi xin chân thành cảm tạ chánh quyền địa phương, cũng như quý thân hào nhân sĩ đã khuyến khích và nâng đỡ đứa con tinh thần của tỉnh SA-ĐÉC, góp mặt trên thị trường Văn-hóa. Giới thiệu cái hay, cái đẹp của Tỉnh Nhà qua những trang sử oai hùng được thế-nhân ca tụng.
HUỲNH-MINH