Quả đấm

Xòe ra mềm như lụa

Nắm lại rền tựa sấm.

TIẾP NHẬN MỘT TRƯỜNG HỢP SINH KHÓ, CHÚNG tôi quyết định dùng phẫu thuật để đưa thai nhi ra trước khi quá muộn. Ca “mổ bắt con” được tiến hành vào giờ cuối của phiên trực đêm. Xong mũi khâu cuối, tôi thở phào nhẹ nhõm, cởi khẩu trang, găng tay rửa ráy rồi ra khỏi phòng sanh.

– Thưa bác sĩ! – Người đàn ông nãy giờ đứng chầu chực ngoài cửa rụt rè lên tiếng, rảo bước theo tôi – Cảm ơn, xin rất cảm ơn cô đã...

– Ồ, không có chi. Anh đã nghe tiếng thằng nhóc khóc khỏe ấy chứ? Mẹ tròn con vuông, xin chúc mừng.

– Nếu không quá phiền lòng, mời cô quá bước xuống căntin uống với tôi ly nước.

Quay sang, mắt chạm phải cái nốt ruồi to tướng đính ngay ở chỗ giao nhau của cặp chân mày tôi thoáng ngờ ngợ. Vẻ mặt không quen cũng không hẳn lạ, và giọng khẩn khoản của anh ta khiến tôi miễn cưỡng lật tay nhìn đồng hồ:

– Tôi còn phải bàn giao ca trực. Chậc, thôi được, khoảng mười lăm phút nữa.

Như bao người cha khác mới có con đầu lòng, anh bày tỏ nỗi vui mừng kèm lời cảm ơn “bà mụ” cùng anh chị em trong kíp mổ hết sức thắm thiết, vui vẻ tâm sự rằng, anh chị thuộc trong số ít phải gánh chịu sự hiếm muộn, cưới nhau gần ba năm bây giờ mới có được mụn con. Nài nỉ năm lần bảy lượt tôi không chịu ăn phở hoặc hủ tiếu, chốc chốc anh lại nhìn ly cà phê sữa tôi đang uống ra vẻ ái ngại, chừng như cho nó không được ngon, chẳng xứng chút nào với công sức tôi đã bỏ ra trong ca phẫu thuật vừa rồi.

– Nghề của cô phải luôn tiếp xúc, nghe riết những thân nhân của sản phụ ngớ ngẩn như tôi kể lể này nọ chắc bực mình lắm?

– Không đâu. Chia vui và cả chia buồn làm sao tránh khỏi, thầy thuốc nào mà chẳng vậy. Dạo mới vào nghề tôi thường bối rối, nay thì...

– Lúc này tôi chưa thể quen ngay với cảm giác mới mẻ mình đã lên chức cha, lòng cứ lâng lâng sao ấy. Xin lỗi, cô hẳn cũng đang làm mẹ?

– Rất tiếc là... chưa!

– Còn kén cá chọn canh chứ gì? Cuộc đời lạ lắm cô ạ, có khi mình đang lửng lơ hoặc lờ đờ như lục bình trôi, đùng một cái, có sự cố gì đó xảy đến đẩy vèo mình qua một khúc ngoặt mới, tỉnh táo hẳn. Hồi đó tôi không hề nghĩ mình sẽ lấy vợ, nhưng rồi bất ngờ nhận phải một quả đấm muốn sái quai hàm đâm ra đảo lộn tất cả.

Buổi sáng mới bắt đầu, ngoài hai giờ học thêm Anh văn vào buổi chiều, và buổi tối phụ khám ở phòng mạch một người bạn, còn cả nửa ngày hoàn toàn thư thả, chẳng vướng bận công việc hoặc cuộc hẹn vớ vẩn hay không vớ vẩn nào, tôi tự cho phép mình ngồi nán lại, tò mò chút đỉnh:

– Quả đấm? Đầu đuôi thế nào?

– Bị đấm, nhưng tôi lại mang ơn người đấm mới lạ!

Nhấp ngụm cà phê, anh hắng giọng kể. Vào cái thời Liên Xô chưa tan rã, ông tiến sĩ ngữ văn quay về sau cái điện khẩn gia đình báo tin ông cụ thân sinh hấp hối, bỏ dở việc kinh doanh hàng kim khí điện máy đã vun đắp hơn mười năm, chưa phất lắm nhưng cũng thuộc loại có máu mặt trong giới Việt sừng sỏ trên đất Nga. Tang cha xong, anh chuẩn bị ra đi thì nhận được cú điện thoại báo tin kho chứa hàng đầy ắp hàng hóa bên ấy đã cháy sạch. Tổn thất bạc tỉ không đau bằng cái đau bị phản bội. Thoạt tiên hai nguyên do cháy được đặt lên bàn cân: một bị chập điện, hai do sự bất cẩn của người bảo vệ đã không thoát thân kịp, bị thiêu luôn trong đám cháy. Nhưng rồi nguyên nhân giả định thứ ba sau đó được nhanh chóng xác minh, rằng do ông bạn cộng sự thân tín đồng hương – kẻ đã gọi cú điện thoại nóng – và cô vợ vốn là người Petrograd – chưa thông qua bất cứ hình thức hôn nhân hợp pháp nào – dọn sạch hàng hóa rồi phóng hỏa phi tang, sau đó bỏ trốn. Lòng sục sôi thù oán, anh “lật tung” mọi ngõ ngách nước Nga đã đành, còn dốc đến cạn túi vào việc thuê mướn thám tử, nhưng rồi họ vẫn biệt mù bóng chim tăm cá, như thể đôi “gian phu dâm phụ” này chưa bao giờ là hai thực thể từng đổ bóng trên mặt đất lắm thiện mà cũng nhiều ác hư hư thực thực này.

Nửa năm săn lùng sụt mười kí lô và gần như cạn túi, cây súng ngắn luôn được giấu kín khi trong người, lúc trong hành lý không có dịp rút ra thay mặt công lý nổ vào chính phạm lẫn tòng phạm được buồn rầu ném xuống sông trong một ngày đông giá, trước khi rời Moskva với tâm và thể rách y xơ mướp úng sũng thất vọng lẫn chán chường.

Quay về Hải Phòng, anh sống vật vờ y cái bóng trắng tay, vô công rỗi nghề, ăn bám vào lợi tức nhỏ nhoi của cái quán thịt chó gia đình mở ở phố nhà có tuổi thọ tới ba đời nối nghiệp, ngày ngày mượn rượu “cuốc lủi” phá thành sầu nhưng lắm phen bị cái thành phải gió này hành cho bò lê bò càng, sống dở chết dở, mùi thua bại vữa trong mùi hèm, mùi các chất thải ói mửa tanh lợm ngấm vào tận các ác mộng phục thù chua lòm, đắng nghét.

Đáp lại thắc mắc của tôi: “Sao anh không đi dạy học hoặc vận dụng khả năng ngữ văn cấp tiến sĩ của mình vào một công trình văn hóa, nhân văn nào đó?” Anh cười buồn: “Thú thực với cô, ở Nga hơn mười năm, chất con buôn trong tôi lấn át dần chất nghiên cứu sinh hay cái gọi là nhân văn gì gì đó. Tấm bằng chẳng qua là...” Anh cố ý bỏ lửng câu nói với hàng tỉ tỉ hồng huyết cầu nhất loạt dồn lên mặt khiến nó thoáng đỏ bầm hệt mồng gà chọi, đoạn kể tiếp. Vào một buổi đám giỗ ở nhà họ hàng, anh tình cờ gặp lại ông chú chẳng còn nhớ đã xa cách bao lâu vừa từ trong Nam ra. Sau đám giỗ, họ tiếp tục cuộc hàn huyên tay đôi ở một nhà hàng và, sự chán chường của anh được ông chú đánh tan bằng một câu nói rắn đanh như là lệnh: “Mai hớt tóc cạo râu, lột bỏ cái vỏ ma cà bông dị hợm của anh đi, rồi bắt đầu lại từ con số không. Những kết thúc tồi đôi khi là một cú đá phốc vào mông thúc ta phóng tới. Đời chẳng là cái đếch gì cả, đơn giản là một cuộc đua, bền thắng nản thua!” Anh chỉ nghe một nửa còn một nửa bỏ ngoài tai, môi mơ hồ vẽ nụ cười khinh bạc, thế rồi bỗng sáng mắt sáng lòng khi ông ấy đũng đĩnh tiếp: “Ngốc ạ, bắt đầu không phải từ đây mà từ trong Nam cơ!”

Vậy là anh khăn gói vào Nam, được ông chú đương chức tỉnh ủy viên, phó bí thư thường trực tỉnh H viết cho cái “thư tay” đính kèm hồ sơ xin việc đến nộp ở Cục thuế tỉnh. Không chút khó khăn, được biên chế ngay vào ngành nghề coi như béo bở nhất của thời “ngăn sông cấm chợ”, trạm thuế mọc và nổi rộ, lềnh khênh y lục bình hay cá chốt dưới sông.

Nghề nghiệp tréo ngoe, nhưng rồi khả năng thích nghi với môi trường mới ở anh khá “tuyệt vời”. Nhập gia tùy tục, không chỉ học ăn học mặc học chơi theo phong cách người Nam bộ mà anh còn cố gắng đưa cả phương ngữ của “quê hương thứ ba” – sau Hải Phòng và Nga – vào lời ăn tiếng nói được phường a dua, xu nịnh trầm trồ khen là hội nhập mau, hòa đồng lẹ, dù đôi khi sự pha trộn còn sống sít, chưa được nhuyễn lắm nghe khập khiễng, buồn cười. Hồi làm con buôn ở Nga không ít lần phải đối mặt, thậm chí trốn chui trốn nhủi bọn cớm thuế, nay đổi vai từ con mồi bị săn hóa thành thợ săn bất cứ loại con buôn nào cũng phải nể mặt, có tháng sức khỏe suy kiệt vì những cuộc thù tạc liên miên, thâu đêm suốt sáng và, thỉnh thoảng cũng hơi lên ruột bởi không hiếm trường hợp “lính thuế” phối hợp với cảnh sát kinh tế đi mật phục, truy bắt bọn buôn lậu rồi ngộ nạn. Bọn này luôn sẵn sàng vượt trạm, gây ẩu đả, không ngần ngại lạng xe chở hàng mang biển số giả cán chết người đang thi hành công vụ giữa đêm hôm khuya khoắt dọc đường chúng tẩu thoát. Nhờ ảnh hưởng ông chú, lại thuộc típ cần mẫn, mới vào nghề chừng ba tháng, anh được điều từ một huyện xa về Chi cục thuế thành phố. Một buổi sáng đẹp trời ngang qua một ngôi trường phổ thông cơ sở, anh dừng lại kiểm tra ông “con buôn” ngày ngày bày “hàng” dưới bóng râm cây điệp cổ thụ xế cổng trường.

– Này, cho coi biên lai thuế! – Cố kềm giọng để “nhân dân” không cho mình hách dịch vẫn nghe rất mực dõng dạc do thói quen, anh vỗ vai ông cụ từ quần áo đến vóc dạc toát vẻ phong trần đáng nể, đang ngồi trên cái ghế đẩu thấp, cạnh chiếc lồng dế. Thong thả lấy từ túi áo ra bịch thuốc rê, ông tỉ mẩn vấn, tỉnh queo như thể “người nhà nước” vừa hỏi cái gốc cây. Anh nổi nóng quát khẽ: – Ông câm hay điếc vậy?

– Thuế gì? – Điềm tĩnh đốt thuốc nhả khói, ông dấm dẳng nói với cặp đầu gối – Xưa nay có ai bắt qua phải đóng thuế đâu? Dế bán cho sắp nhỏ học trò chơi cũng phải cúng ít nhiều cho cái bụng của các ông đã trương muốn nứt ra sao?

– Đừng có móc họng. Dế cũng là một mặt hàng, đã là mặt hàng mua bán thì phải có nghĩa vụ đóng thuế cho nhà nước, đó là nguyên tắc!

Chị bán nước sâm, anh sửa xe đạp gần đó, rồi những người đi đường hiếu kỳ tạt vào quây thành một vòng vây quanh, bàn tán xôn xao. Ai cũng tỏ vẻ bất bình, có kẻ bạo miệng dám bảo chưa bao giờ thấy ngành thuế bóp hầu nặn họng người ta, tác yêu tác quái, lộng hành như lúc bấy giờ. Và, mọi người vô cùng kinh ngạc khi thấy ông cụ bỗng lừng lững đứng lên, mở bung nắp lồng, co chân đá đánh bịch, lũ dế lửa dế than bất thần được giải phóng bò lổm ngổm, nhảy tứ tung, bay chấp chới. Sượng sùng vài giây, anh chụp lấy cái lồng vuông vức làm bằng khung cây thưng lưới kẽm, giận dữ dộng mạnh cho những con dế chưa kịp thoát tuôn xuống vỉa hè:

– Được thôi, mai đến nộp thuế rồi nhận lại.

Vừa nói anh vừa dợm buộc cái lồng rỗng vào yên sau xe Honda, một cánh tay nhỏ nhắn từ đám đông vụt dang ra ngăn lại:

– Vừa thôi ông anh, mỗi ngày ông cụ phải lao động cực khổ mới có được chừng ấy dế, tính cướp cơm chim của cả người già sao?

– Không việc gì đến cô!

– Cút xéo anh đi, đồ nhẫn tâm!

Câu nói đanh giọng kèm quả đấm cứng như thép bất thần quai vào hàm khiến anh bật ngửa. Đám đông cười rộ. Cô gái – vóc người mảnh mai gói trong bộ đồ có vẻ dài rộng quá cỡ – chỉnh ngay ngắn quai đeo túi xách, quay gót.

Tôi nhìn chăm cái nốt ruồi giữa đôi chân mày mỉm cười:

– Từ quả đấm ấy hai người quen nhau?

– Không! – Anh lắc đầu – Cái cô nhỏ nhắn nhưng hẳn là thuộc dòng dõi con nhà võ hào hiệp, giữa đường gặp chuyện bất bình chẳng tha ấy tôi còn mặt mũi nào nữa để tìm gặp? Sau này lỡ gặp cũng chưa chắc đã nhận ra, có điều quả đấm của cô ta thì phải nói là rất khó quên. Hôm ấy về đến nhà hàm còn đau ê ẩm, chút đau chóng tan nhưng nó đã khiến tôi suy nghĩ rất lung. Ba hôm sau ông Chi cục trưởng hết sức ngạc nhiên khi nhận đơn tôi xin nghỉ việc. Ông ta an ủi, dù tôi đã xử sự thiếu tế nhị với ông già, tùy tiện bổ sung vào danh mục thuế một mặt hàng không đáng truy thu, nhưng chẳng qua do nhiệt tình công tác nên đã chứng tỏ sự mẫn cán quá mức cần thiết đó thôi. Vả lại, từ một huyện vùng sâu mới chuyển về thành phố, tôi chưa nắm rõ các thành phần kinh tế, lề lối sinh hoạt của thị dân nên... vân vân. Tôi lắc đầu nguầy nguậy, nói thác là đã tìm được việc làm khác thích hợp với mình hơn. Sau đó lắm lần ngang qua ngôi trường ấy, thực bụng tôi muốn gặp, xin lỗi ông cụ, mà không thấy nữa. Dẹp bỏ tự ái, tôi hỏi thăm anh sửa xe đạp chỗ ở của ông, anh ấy còn giận không thèm nói, tôi đành quay sang hỏi chị bán nước sâm, và vào tận huyện Châu Thành tìm kiếm. Ông vui vẻ thứ lỗi, còn mời uống cả rượu nhắm với món cá lóc nướng trui tuyệt ngon, do cô cháu gái duyên dáng tản thần dọn ra nữa.

– À ra thế, kể như anh đã gặp duyên may? Người dọn món cá lóc hôm đó hẳn là người vừa đẻ cho anh một cục vàng nặng tới ba kí tư lúc nãy?

– Nhà tôi vốn mồ côi, được ông nuôi nấng từ tấm bé, ông vẫn mong sớm có đứa cháu gọi bằng cố cho thêm vui cửa vui nhà, nhưng như cô thấy, tụi tôi đã phụ lòng ông, muộn mất rồi. Sau đám cưới chừng hơn một năm thì ông mất. Bây giờ tiếp tục vun bón hai công vườn trồng toàn quít ông để lại, tụi tôi luôn nhớ ơn ông, nhớ cả quả đấm đúng lúc ấy nữa, đôi khi lẩn thẩn nghĩ, nếu có phép lạ nào đó khiến người ơn của tôi, cô gái mảnh mai nhưng có cú đấm xoay chuyển cả hướng đi của một con người ấy thình lình xuất hiện thì... Có dịp rảnh rỗi xin mời cô vui lòng quá bước vào vườn sẽ thấy quít của tụi này ngọt, và món cá lóc nướng trui nhà tôi làm “bá cháy” ra sao!

– Cảm ơn anh, nếu có dịp tôi sẽ... Lần nữa xin chúc mừng anh!

Tôi đứng lên, nghe lòng thanh ngọt hệt vừa đón làn gió lành đôi khi vẫn thổi một cách thầm lặng và đến với ta khá tình cờ, giữa cơ man gió ẩm ương khác. Thân ái chìa bàn tay đã cầm dao mổ giúp đứa con chào đời cho người chồng người cha đang hạnh phúc bắt, đoạn tôi quay đi, và bất giác mỉm cười nhủ thầm:

– Nếu biết bàn tay anh vừa siết chặt chính là bàn tay ngày ấy đã tặng mình quả đấm Karaté khá chuẩn, anh ta sẽ ra sao nhỉ? Hẳn là rất... khó tả!

Cần Thơ / Sài Gòn

1987 – 2005