Chương 5 Thứ Sáu mồng 10 tháng Tư

Trong lúc chúng tôi tiếp tục nghĩ xem nên cho cái gì lên tờ số 0/1, Simei phác thảo một số quy tắc quan trọng trong công việc chung.

"Colonna sẽ giải thích thêm cho chúng ta làm thế nào để tôn trọng, hay ít nhất là ra vẻ tôn trọng, quy tắc cơ bản của báo chí dân chủ: ấy là dữ kiện phải tách biệt khỏi quan điểm. Rất nhiều ý kiến, quan điểm sẽ đuợc đăng tải trên tờ Ngày mai, và phải được nhấn mạnh chúng chỉ là các ý kiến, quan điểm. Nhưng làm thế nào để chỉ rõ ra là ở các bài báo khác chỉ đang đăng tải sự vật hiện tưọng thôi?"

Tôi trả lời: "Rất đơn giản. Hãy thử nhìn các tờ báo lớn ở Anh quốc hay Hoa Kỳ mà xem. Nếu kể về một đám cháy hay một tai nạn xe hoi thì đương nhiên họ không thể nói cái họ nghĩ. Thế nên’ họ đăng lời chứng của ai đó trong dấu ngoặc kép, ví như ai đó đang đi trên đường, một người đại diện cho công luận. Những lời chứng đó khi được đặt trong dấu ngoặc kép thì được coi như sự việc rồi; nói cách khác tức là một sự việc được biểu hiện qua quan điểm của ai đó. Nhưng người ta cũng có thể nghi ngờ rằng nhà báo chỉ trích dẫn lời của ai có cùng quan điểm với anh ta. Thế cho nên mới phải đăng hai luồng du luận đối lập, để cho thấy có nhiều ý kiến trái nguợc nhau về cùng một sự kiện, và thế là tờ báo cho thấy sự kiện là không thể chối cãi. Cái khéo nằm ở chỗ ý kiến đuợc trích dẫn đầu tiên phải thật tầm thuờng, còn ý kiến sau thì họp lý hơn, và rất gần với ý kiến của phóng viên. Nhu thế, độc giả có cảm giác được cung cấp thông tin cả hai chiều, nhưng thực tế lại được hướng tới việc chấp nhận một quan điểm duy nhất, bởi nó có sức thuyết phục nhất. Ví dụ thế này, một cây cầu cạn bị sập khiến một chiếc xe tải lao xuống hố làm tài xế bị tử vong. Bài báo, sau khi đã thuật lại chính xác vụ việc, sẽ được tiếp tục như sau: chúng tôi đã phỏng vấn ông Rossi, 42 tuổi, chủ một sạp báo nằm ngay góc đường, ông nói: 'Rủi ro chứ biết làm sao? Rõ tội chưa, sống chết có số cả rồi.' Tiếp đó, anh Bianchi, 34 tuổi, làm thợ xây trong một công trường ngay đó: 'Lỗỉ là do địa phưong không sát sao, chứ ai chẳng biết là cây cầu đó có vấn đề từ lâu rồi.' Giờ thì độc giả sẽ ngả theo ai? Theo người biết phê phán, biết quy ra trách nhiệm thuộc về đâu. Các anh chị rõ rồi chứ? Vấn đề là ở chỗ trích dẫn cái gì và như thế nào. Chúng ta hãy luyện tập thực hành luôn. Costanza, anh bắt đầu nhé. Một quả bom phát nổ tại quảng trường Đài phun nước."

Costanza nghĩ ngọi một lúc rồi nói: "Ông Rossi, 41 tuổi, nhân viên phường, người lẽ ra phải có mặt tại một ngân hàng khi quả bom phát nổ, nói với chúng tôi: 'Tôi ở ngay sát đó nên nghe rõ tiếng nổ. Quá khủng khiếp. Hẳn có

kẻ nào muốn lợi dụng tình huống lộn xộn để trục lợi chi đấy, nhưng làm sao biết là ai được/ Ông Bianchi, 50 tuổi, làm nghề cắt tóc, cũng đi ngang qua đó vào thòi điểm nổ bom. Ông nhớ lại tiếng nổ thật kinh khủng, điếc cả tai, rồi bình luận: 'Nó hẳn phải liên quan tới mấy cuộc bạo loạn của phe vô chính phủ. Chắc chắn thế/ "

"Tốt lắm. Cô Fresia, vừa có tin về cái chết của Napoléon."

"À thì, ông Bianchi (ta chú thích cả tuổi và nghề nghiệp), cho rằng chẳng nên giam cầm một người vốn đã hết thòi trên đảo, thật khốn khổ cho hắn, dù gì thì hắn cũng có gia đình nhu ai. Rồi ông Manzoni, à, Manzonì, bình luận: 'Chúng ta vừa mất đi một người đã làm thay đổi thế giới, từ con sông Manzanaresw[9] tới con sông Rhine! Thật là một người vĩ đại.’"

Simei mỉm cười: "Nhắc tới Manzanares hay lắm. Nhưng ta còn có nhiều cách khác để có thể nhồi nhét quan điểm mà không bị phát hiện. Các nhà báo vẫn nói, để biết cần phải cho gì lên mặt báo, ta phải vạch rõ nhật ký công tác. Tin tức trên thế giới để đưa vào thì vô tận, nhưng sao lại phải viết về một tai nạn xảy ra tại phía Bắc, thành phố Bergamo mà lại lờ đi vụ tai nạn khác ở phía Nam, tại Messina? Không phải tin tức làm nên tờ báo, mà là tờ báo làm nên tin tức. Nếu biết cách xếp đặt bốn tin tức khác nhau lại, ta có thể khiến độc giả tự luận ra tin thứ năm. Một tờ nhật báo ngày hôm kia đăng trên cùng một trang các tin thế này: 'Milano: đứa con sơ sinh bị ném vào bồn cầu; Pescara: nguôi anh không bị coi là có liên quan tới cái chết của Davide; Amalfi: bà mẹ tố cáo bác sĩ tâm lý lừa đảo khi chữa trị cho đứa con gái mắc chứng biếng ăn; Buscate: kẻ bị bắt vào trại cải tạo khi mới muòi lăm tuổi vì tội sát hại một đứa trẻ lên tám được phóng thích sau muôi bốn năm'. Bốn tin tức xuất hiện cùng trên một trang báo có tiêu đề 'Bạo hành trẻ em và Xã hội'. Đưong nhiên ta đang nói tới hành vi bạo lực liên quan tới trẻ vị thanh niên, nhung các sự kiện hoàn toàn khác nhau. Chỉ có một trường họp duy nhất (giết trẻ sơ sinh) là hành vi bạo lực từ phía cha mẹ đối với con cái. Vụ bác sĩ tâm lý không có vẻ gì liên quan tới trẻ nhỏ, bởi bài báo không nhắc tới tuổi của đứa con gái mắc chứng biếng ăn. Câu chuyện ở Pescara có chăng chỉ cho thấy không có hành vi bạo lực, rằng đứa trẻ chết vì tai nạn rủi ro. Cuối cùng là trường họp ở Bưscate, nếu đọc kỹ sẽ thấy là bài báo nói về một thằng lưu manh giờ đã gần ba mươi tuổi, và tin tức thực sự là cái tin có từ cách đây mưòi bốn năm rồi kia. Trang báo này muốn nói gì với ta? Có thể chẳng có chủ ý gì cả, có thể tay biên tập lười biếng, vớ được bốn bản tin thì cứ đăng chúng cạnh nhau để gây ấn tượng hơn. Nhưng sự thật là tờ báo nhồi vào óc chúng ta một ý nghĩ, một lời cảnh báo, một tiếng chuông báo động... Dù gì chăng nữa, cứ thử nghĩ tới độc giả mà xem: nếu mỗi tin đó được đăng đơn lẻ, sẽ chẳng mấy ai bận tâm. Bốn bản tin xếp lại khiến người ta phải chú ý đọc trang báo. Tất cả rõ rồi chứ? Tôi thấy nếu có vụ xô xát nào đó, một công nhân tấn công đồng nghiệp chẳng hạn, thì các tờ báo thường chỉ nhắc tới việc anh ta tới từ đâu, nếu anh ta là người miền Nam, chứ nếu là người miền Bắc thì chẳng ai nhắc tới quê quán của anh ta cả. Phải, đó đúng là một dạng phân biệt vùng miền thật, nhưng thử nghĩ mà xem, nếu trên trang báo viết về một công nhân vùng Piemonte bạo lực, một kẻ hưu trí ở Venezia giết vợ, một tay bán báo ở Bologna tự tử, một công nhân xây dựng ở Genova ký séc khống... thì cuối cùng độc giả nào còn quan tâm tới việc họ sinh ra ở đâu nữa? Trong khi đó, nếu ta nói tới một công nhân vùng Calabria, một kẻ hưu trí gốc Matera, một tay bán báo từ Foggia, một thợ xây dựng đến từ Palermo - tất cả các vùng thuộc miền Nam, thì ngay lập tức sẽ gây nhiều lo ngại về tội phạm tới từ miền Nam... như thế mới là tạo tin chứ. Chúng ta là một tờ báo xuất bản tại Milano, chứ không phải mãi tít dưới Catania, nên phải để ý tới cảm nghĩ của độc giả Milano. Các vị xin hãy nhớ cho là: Tạo tin' là một cụm từ rất hay. Chính chúng ta là những người tạo tin, và chúng ta cần biết cách để nó tự nổi lên đằng sau những con chữ. Colonna, mong anh hãy dành thòi gian rảnh rỗi làm việc với các biên tập viên của chúng ta. Các anh chị hãy lật giở các thông cáo báo chí, dựng vài trang báo theo chủ đề. Hãy luyện làm sao để tạo tin ở noi vốn nó không có, hay ở noi người ta chưa nhìn ra! Được chứ?"

Một trong những chủ đề khác là Phủ nhận Thông tin. Bấy giờ tờ báo còn chưa có độc giả, nên cho dù đăng tin gì thì cũng chẳng có ai phản đối này nọ. Nhưng một tờ báo còn được đánh giá bởi khả năng xử lý các lời phủ nhận, phản đối; nhất là một tờ báo muốn chứng minh mình không sợ đâm đầu vào hang hùm. Ngoài việc phải luyện tập sẵn sàng đối phó với các đn từ phản đối, phủ nhận thực sự sau này, chúng tôi còn phải bịa ra một vài lá thư độc giả viết để sau đó đăng tin phủ nhận. Như thế để cho ông chủ thấy chúng tôi là những tay chơi rắn thế nào.

"Hôm qua tôi đã bàn về vấn đề này với Colonna. Colonna, xin anh giảng về nghệ thuật phủ nhận thông tin."

Tôi liền đáp: "Được thôi. Ta hãy lấy ví dụ đon giản này. Nó không chỉ hoàn toàn bịa đặt, mà còn có thể nói là khá lố bịch. Đó là một lá thư nhại, được đăng trên tờ tạp chí Espresso cách đây mấy năm. Ta giả định rằng tờ báo nhận được lá thư từ một kẻ mà ta gọi là Người Phủ Nhận Tin nào đó, tôi xin đọc để quý vị nghe."

Kính gửi ban Giám đốc,

Tôi xin phép được đính chính một số điều liên quan tới bài báo "Vụ án tháng Ba - Kẻ tình nghi giết người phủ nhận hoàn toàn" trong số ra tuần trước, do quý ông Sự Thật ký tên. Tôi xin được đính chính những vấn đề sau. Viết rằng tôi có mặt tại hiện trường vụ ám sát Giulio Cesare là hoàn toàn sai sự thật. Trong tờ giấy khai sinh được đính kèm lá thư này có ghi rõ tôi sinh tại Molfetta ngày 15 tháng Ba năm 1944, tức là rất nhiều thế kỷ sau khi sự kiện đáng buồn đó xảy ra (tới giờ mà tôi vẫn còn thấy tiếc thương). Ông Sự Thật hẳn đã nhầm lẫn lúc tôi nói với ông ta rằng tôi luôn cùng bạn bè uống mừng cái ngày 15 tháng Ba năm 44[10].

Cũng hoàn toàn không có chuyện tôi lại đi nói với một tay Bruto nào đó là: "'Ta hãy cùng qua Filippi[11]" Tôi xin nói rỗ là mình không hề có bất cứ liên hệ nào với ai tên là Bruto hết: tới hôm qua tôi còn chưa nghe thấy cái tên này bao giờ. Quả đúng là trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại ngắn ngủi, tôí có nói với ông Sự Thật rằng sau đó tôi sẽ đi gặp một nhân viên xã tên là Filippi, nhưng mà tôi nói thế trong lúc chúng tôi đang trò chuyện về việc thu hồi nợ thuế. Trong suốt cuộc hội thoại tôi không hề nói mình có hẹn với một nhân vật X để xử lý dứt điểm tên vạn đại độc tài Giulio Cesare, mà là tôi đang "có hẹn với một nhân viên xã để tìm cách xử lý dứt điểm vấn đề đóng thuế của ồng Giulio Cesare."

Kính thư,

Người Phủ Nhận Tin.

"Khi nhận được lá thư khiếu nại phản đối không thể chối cãi như vậy thì phải xử lý thế nào cho khỏi mất mặt? Đây là ví dụ trả lời ổn thỏa."

Tôi nhận thấy Người Phủ Nhận Tin quả đã không phủ nhận việc Giulio Cesare bị ám sát vào ngày 15 tháng Ba năm 44. Tôi cũng ghi nhận rằng Người Phủ Nhận Tin luôn cùng bạn bè uôhg mừng cái ngày 15 thắng Ba năm 44. Đó chính là thói quen kỳ lạ mà tôi muôh nêu lên trong bài báo của mình. Người Phủ Nhận Tin hẳn phải có lý do cá nhân chính đáng để say sưa uống mừng vào cái ngày này, nhưng cũng không thể phủ nhận sự trùng họp như thế là quá đỗi lạ lùng. Hằn ông cũng còn nhớ trong cuộc phỏng vấn dài qua điện thoại với tôi, ông đã nói: "Tôi luôn cho rằng 'Của Cesare phải trả lại Cesare'.” Một người rất gần gũi với Người Phủ Nhận Tin (tôi hoàn toàn tin tưởng vào lời chứng của người này) cho tôi biết Cesare đã nhận hai mươi ba nhát dao. Tôi cũng xin được lưu ý là trong toàn bộ lá thư, Người Phủ Nhận Tin đã tránh không nói cho chúng ta biết ai thực sự là kẻ đã đâm những nhát dao kia.

Liên quan tới lời phủ nhận nực cười về Filippi, tôi còn ngay trước mắt đây cuốn sổ tay trong đó tôi ghi rõ ràng rằng Người Phủ Nhận Tin không hề nói: "Ta hãy cùng qua chỗ Pilippi" mà là "Ta hãy cùng qua Pilippi".

Tương tự như vậy, tôi có thể đảm bảo về lời đe dọa của ông nhắm tới Giulio Cesare. Trong cuốn sổ tay đặt ngay trước mặt tôi đây có ghi rỡ: "Hẹn 1 nv X... xử lý dứt điểm vđ đt. Giulio Cesare." Xin thưa với ông rằng không phải đùa với lửa, đổi trắng thay đen, thích chơi chữ mà tránh được hậu quả nghiêm trọng, hay bịt miệng báo chí mà được đâu.

"Bên dưới ký tên Sự Thật. Các vị thấy thế nào? Bài phủ nhận lá thư phủ nhận có gì mà hiệu quả như thế? Trước hết, đó là tờ báo đã viết những gì thu thập được từ các nguồn thông tin sát với Người Phủ Nhận Tin. Món nghề này lúc nào cũng hiệu quả: nguồn tin không được tiết lộ, nhưng vẫn khiến độc giả nghĩ tờ báo hẳn có những mối thông tin độc quyền, có lẽ đáng tin cậy hon Người Phủ Nhận Tin. Rồi nó nhắc tới sổ ghi chép của nhà báo. Chẳng ai nhìn thấy quyển sổ đó cả, nhung ý tưỏng có một ghi chép trực tiếp tại thòi điểm phỏng vấn khiến người ta thấy tờ báo đáng tin và có chứng cứ rõ ràng. Và cuối cùng là việc ám chỉ này nọ: ám chỉ thì không nói rõ điều gì, nhưng lại phủ bóng nghi ngờ lên Người Phủ Nhận Tin. Tôi không nói rằng các bài phủ nhận của chúng ta phải viết như thế: đây chỉ là một bài viết hài hước thôi, nhưng xin tất cả hãy nhớ cho ba quy tắc cơ bản của một bài báo phủ nhận lại bài phủ nhận tin báo: các nguồn cung cấp thông tin, các ghi chép trong sổ tay phóng viên và các nghi vấn về độ tin cậy của người đang khiếu nại nội dung tin bài. Rõ rồi chứ ạ?"

Tất cả đều đồng thanh "tuyệt vòi". Ngày hôm sau, mỗi người trong sô họ đem tới một ví dụ về bài phủ nhận một bài phủ nhận tin báo, ít phóng đại hon nhưng cũng đầy sức thuyết phục. Sáu học viên của tôi đã hiểu bài rồi.

Maia Frisa bắt đầu: "Chúng tôi xin ghi nhận lá thư phủ nhận tin háo, nhưng cũng xin được làm rỗ rằng chúng tôi đã đăng những gì ghi nhận được từ các văn bản chính thức của vẫn phòng thẩm phán, tức là thông báo điền tra gửi tới người bị tình nghi. Độc giả thì đâu có biết là sau đó các thẩm phán đã quyết định không tố tụng người bị tình nghi - tức là nguôi phủ nhận tin báo, cũng nhu việc những thông báo điều tra này là thuộc dạng tối mật, không hiểu sao nhà báo lại có đuợc, và tính xác thực của chúng ra sao. Anh Simei, tôi đã hoàn thành bài tập được giao, song nếu cho phép đuợc nói thẳng thì tôi thấy việc này quả là trò bịp bợm."

Simei đáp trả: "Còn hon thú nhận rằng tờ báo cho đăng tin mà không kiểm chứng nguồn. Tuy nhiên, tôi cũng đồng ý ta nên dùng các biện pháp ám chỉ này nọ thay vì công bố dữ kiện - ai đó có thể đi kiểm tra chúng. Ám chỉ nghĩa là không nói điều gì đó cụ thể, chỉ nhằm phủ bóng nghi ngờ lên Người Phủ Nhận Tin. Ví nhu: chúng tôi sẵn lòng ghi nhận đính chính, nhưng cũng xin nói rằng ông Phủ Nhận Tin (luôn dùng 'ông', chứ không dùng 'ngài' gì hết. Ở nước ta, nó chẳng khác nào lời lăng mạ) đã gửi hàng chục lá thư đòi đính chính đến khắp các tờ báo. Đây hẳn là một thói quen không thể kiểm soát. Tới lúc đó, Nguôi Phủ Nhận Tin sẽ gửi thêm một lá thu bác bỏ nữa, và chúng ta hoàn toàn có quyền không đăng nó, hoặc nếu đăng thì kèm lời bình rằng ông ta chỉ tiếp tục nhắc đi nhắc lại mọi chuyện. Nhu thế độc giả sẽ đinh ninh hắn là kẻ mắc chứng hoang tưởng. Các anh chị thấy sự lọi hại của việc ám chỉ rồi đấy: nói rằng ai đó đã viết thư đòi đính chính đến các tờ báo khác là nói thật, không ai có thể chối cãi được. Cái ám chỉ lọi hại nhất là nêu ra những dữ kiện vốn chẳng có giá trị nào, nhưng lại có thật, không gì phủ nhận được."

Chúng tôi ghi nhớ mấy lời khuyên đó và, theo như cách nói của Simei, cùng "động não". Palatino nhắc chúng tôi nhớ rằng trước đây hắn từng cộng tác với các tờ tạp chí đố vui, và đề nghị tờ báo dành thêm nửa trang cho loạt trò đố vui nữa, bên cạnh các chưong trình truyền hình, dự báo thòi tiết và tử vi mỗi ngày.

Simei cắt ngang: "Tử vi! Đúng thế, may mà anh nhắc đến! Đó là mục đầu tiên mà độc giả tìm tới! Cô Fresia, nhiệm vụ đầu tiên của cô đây: tìm đọc loạt báo và tạp chí có chuyên mục này, rồi tạo ra mấy chủ đề lặp đi lặp lại. Xin cô hãy nhớ cho là chỉ thu thập những dự báo lạc quan thôi đấy, chẳng ai muốn nghe nói tháng sau sẽ chết vì ung thư cả. Cô hãy viết các dự báo có thể áp dụng cho tất cả mọi người. Ý tôi là một nữ độc giả sáu mươi tuổi sẽ chẳng quan tâm tới viễn cảnh gặp được người trong mộng của đòi mình, nhưng trước lời tiên đoán là trong vòng vài tháng tới sẽ có một sự kiện lớn khiến cho Ma Kết rất hạnh phúc thì ai cũng thấy họp cả: từ bọn thanh niên choai choai (nếu chúng có đọc báo của ta) tới các bà sồn sồn hay lũ công chức đang chờ tăng lưong. Còn về các trò đố vui thì sao nhỉ? Palatino, anh nghĩ sao? Trò choi ô chữ chẳng hạn?"

Paỉatino trả lời: "Phải, trò chơi ô chữ cũng hay. Thật buồn khi phải tạo những ô chữ hỏi ai là người thống trị Đế quốc Đức trong Thế chiến II."

Simei cười mỉa mai: "Độc giả mà ghi được tên Hitler là may lắm rồi đấy."

"Trong khi đó trò choi ô chữ ở các báo nước ngoài còn có dạng đoán từ thông qua định nghĩa mà riêng nó cũng đã khó hiểu rồi. Có lần tôi còn đọc được trên một tờ báo Pháp định nghĩa người hiểu biết về thực vật, đặc biệt toại có thể làm thuốc, và đáp án là thầy lang, chứ không phải là nhà thực vật học, vốn nghiên cứu các loài cây cỏ nói chung."

Simei đáp: "Không phải loại dành cho ta. Độc giả của chúng ta không những không biết thầy lang là ai, làm gì, mà có lẽ thực vật nghĩa là gì cũng chẳng biết nữa là. Ta chỉ tập trung vào những thứ như Hitler, chồng của Eva, mẹ của Chúa Jessus thôi."

Tới lúc ấy, Maia nói chen vào. Cô mỉm cười, khuôn mặt bừng sáng như trẻ nhỏ, như thể cô sắp sửa gây trò nghịch ngợm gì đây. Maia nói choi ô chữ cũng hay, nhưng độc giả cần phải đọi tới số sau mới biết được câu trả lời của mình có đúng hay không. Trong khi đó, ta có thể giả bộ như trong số báo trước đã có một cuộc thi, và giờ ta công bố câu trả lời hài hước nhất của độc giả. Ta có thể yêu cầu độc giả gửi tới câu trả lời ngốc nghếch nhất cho những câu hỏi cũng ngớ ngẩn không kém. "Một lần hồi còn ở trưòng Đại học, chúng tôi đã đùa mà tưởng tượng cả đống câu hỏi và câu trả lời kỳ cục nhất. Ví như: Tại sao chuối lại mọc trên cây? Bởi chúng mà mọc sát đất thì sẽ bị cá sấu chén sạch mất. Tại sao ván trượt lại trượt trên tuyết? Vì nếu trượt trên kim cưong thì những môn thể thao mùa đông sẽ tốn kém quá."

Palatino hào hứng nói theo: "Tại sao khi bị phục kích

và bị các vị Nguyên lão đâm hai mươi ba nhát dao, Cesare lại nói Cả mi nữa sao Bruto? Vì mới kịp nói đến thế thì ông đã chết rồi. Tại sao ta lại viết từ trái sang phải chứ không phải từ phải sang trái? Bởi nếu không tất cả sẽ bắt đầu bằng một dấu chấm. Tại sao xà kép lại song song? Vì nếu không, ai tập xà kép hẳn sẽ bị gãy cẳng."

Tất cả đều hào hứng với trò này, Braggadocio nói: "Tại sao đôi bàn tay lại có muòi ngón chứ không phải sáu ngón? Bởi nếu không thì Mưòi điều răn mà Thiên Chúa phán truyền cho Moses tại núi Sinai sẽ còn lại có sáu, và thế là không còn điều cấm ăn cắp nũa. Tại sao lại gọi là Đấng toàn năng? Vì Đấng toàn ăn là tên của ông bác tôi."

Tôi cũng hùa theo: "Tại sao whisky lại có nguồn gốc từ Scotland? Bởi nếu đuợc sinb ra tại Nhật Bản thì nó đã có tên là sa kê và không thể uống cùng sô đa đuợc. Tại sao biển lại rộng? Vì có quá nhiều cá và sẽ chẳng nghĩa lý gì nếu thả chúng trên đỉnh núi Thụy Sĩ. Tại sao gà trống lại gáy một trăm năm muoi lần? Vì nếu ba muoi ba lần thì đã là Giáo chủ Hội Tam Điểm rồi."

Palatino tiếp lời: "Tại sao chiếc ly lại rộng vành phía trên mà hẹp phía duói? Bởi nếu không thì các quán bar đã phá sản từ lâu rồi. Tại sao móng dài ra rất nhanh mà răng thì không? Vì nếu không, thì thay vì cắn móng tay nguôi ta sẽ cắn răng khi hồi hộp lo lắng. Sao chân lại gập ra đằng sau chứ không gập ra đằng trước? Vì nếu không thì những trưòng họp máy bay phải hạ cánh khẩn cấp sẽ trở nên nguy hiểm gấp vạn lần. Tại sao Christopher Columbus lại dong buồm về phía Tây? Vì nếu đi về phía Đông, ông đã xuống miền Nam nước Ý. Tại sao ngón chân ngón tay lại có móng? Vì nếu chúng có mí thì đã gọi là mắt rồi."

Bấy giờ cuộc thi đã trở nên sôi nổi không thể kìm hãm lại nữa rồi. Fresia lại tiếp tục nói: "Tại sao chó lại chết bên mộ chủ? Vì ở đó không có cây để nó tè vào, nên ba ngày sau bụng căng quá vỡ ra mà chết."

Simei ngắt lời: "Thôi đủ rồi!", cho dù chính hắn cũng không thể cuòi, "Toàn những thứ chỉ có bọn sinh viên mới có thể nghĩ ra. Các vị quên là độc giả của chúng ta không thuộc loại trí thức. Họ sẽ không hiểu được đâu là trò đùa, và sẽ coi ta là một lũ điên. Thôi nào, ta ở đây không phải để vui đùa. Quay lại bàn chuyện nghiêm túc đi."

Như vậy là chuyên mục những câu hỏi và câu trả lời ngớ ngẩn nhất đã bị loại. Tiếc thật, hẳn đó sẽ là mục thú vị. Tuy nhiên việc này đã khiến tôi chú ý tới Maia Fresia. Một cô nàng hóm hỉnh thì thể nào chẳng có gì đó thú vị. Và cô nàng cũng thú vị theo cách riêng của mình đấy chứ. Sao lại theo cách riêng? Tôi còn chưa hiểu được cái riêng đó là gì, nhưng cũng đã bắt đầu thấy tò mò rồi.

Nhưng có thể thấy Fresia khá thất vọng và đang cố gắng gọi ý điều gì đó liên quan tới những mảng mà cô quan tâm: "Giải thưởng văn học hằng năm gần tới rồi, ta có nên nói về những cuốn nằm trong danh sách đề cử không?"

"Văn hóa - giới trẻ giờ lúc nào cũng nói về văn hóa. May mà cồ còn chưa có bằng tốt nghiệp đấy, nếu không hẳn sẽ đòi viết tiểu luận năm mươi trang..."

"Tôi chưa tốt nghiệp, nhưng cũng hay đọc."

"Chúng ta không đi sâu vào mảng văn hóa làm gì. Độc giả của chúng ta chẳng bao giờ đọc sách, cùng lắm là tờ Thê thao hằng ngày. Tuy nhiên tôi cũng đồng ý là tờ báo không thể không có một trang, không dám nói là trang văn hóa, nhưng cũng có thể gọi là chuyên mục văn hóa giải trí. Điều co bản là các thông tin văn hóa phải được trình bày theo dạng phỏng vấn. Phỏng vấn tác giả là chắc ăn nhất: chẳng có ai nói xấu đứa con tinh thần của mình cả, thế cho nên độc giả không phải biết tới những bình phẩm chua ngoa, hằn học mà làm gì. Rồi thì cũng phải biết lựa câu hỏi: không nên nói quá nhiều về cuốn sách, mà phải khiến tác giả nói về chính mình, về những trăn trở, những nhược điểm của bản thân. Cô Fresia, cô đã có nhiều kinh nghiệm với việc soi mới đòi tư người nổi tiếng. Cô hãy tưởng tượng ra cuộc phỏng vấn với một trong các tác giả trong danh sách đề cử. Nếu cuốn sách nói về một câu chuyện tình thì làm thế nào cho tác giả nói về mối tình đầu của mình, hoặc đi nói xấu các đối thủ cạnh tranh khác cũng được. Làm thế nào để cuốn sách tồi đó biêh thành cái gì dễ nuốt, để cho ngay cả các bà nội trợ cũng hiểu được, và do đó nếu sau này không đọc thì cũng không cảm thấy ăn năn. Mà có ai lại đi đọc những cuốn sách mà báo chí viết bài phê bình kia chứ. Nói thật thì nhiều khi chính người viết bài phê bình cũng còn chả đọc nữa là. Tác giả cuốn sách đọc nó đã là may lắm rồi. Có những cuốn mà người ta băn khoăn tự hỏi liệu tác giả có đọc nó trước khi ký tên không ấy chứ."

Maia Fresia tái mặt: "Ôi tròi, tôi chẳng bao giờ thoát khỏi mấy vụ tình ái hay sao..."

"Hẳn cô chẳng thể nghĩ mình được gọi tới đây để viết bài về chính trị hay kinh tế thế giới."

"Đã hẳn, nhưng tôi cứ hy vọng mình lầm."

"Thôi nào, đừng có gay gắt thế chứ. Cô hãy thử viết gì đó đi, chúng tôi trông đọi cả vào cô đấy."

Chú Thích

[9]Con sông của thủ đô Madrid, Tây Ban Nha, nơi Napoléon Bonaparte đã chỉ huy quân đội Pháp tấn công đánh chiếm vào đầu thế kỷ mười chín.

[10] 1. Giulio Cesare (100 tr.CN - 44 tr.CN): một trong những lãnh tụ quân sự và chính trị vĩ đại, có ảnh hưởng nhất trong lịch sử thế giới. Từ một nhà quý tộc của chế độ Cộng hòa, nhờ tài năng quân sự, ông đã mở rộng lãnh thổ cai trị của đế chế La Mã, và trở thành lãnh tụ độc tài của thành Roma. Nhưng khi quyền lực ngày càng mở rộng, thì hố ngăn cách với giới quý tộc ngày càng tăng, trong số đó có cả Bruto - người được cho là con hoang của Cesare. Cùng với một số thành viên trong Viện Nguyên lão, ngày 15 tháng Ba năm 44 tr.CN, Bruto đã tổ chức ám sát Cesare thành công. Cesare bị đâm hai mươi ba nhát ngay trong nghị viện.

[11] Cái chết của Cesare dẫn tới nhiều cuộc chiến của liên minh tam hùng lần thứ hai giữa đội quân của Marco Antonio (vị tướng trung thành của Cesare), Ottaviano Augusto (người cháu hưởng mọi quyền thừa kế từ Cesare) và Marco Emilio (chính trị gia La Mã) với những kẻ ám sát Cesare (đứng đầu là Bruto và Gaio Casio - vị Nguyên lão La Mã). Trận đánh tại Filippi là trận nội chiến cuối cùng, đánh dấu sự thất bại của phe Bruto. Ottaviano Augusto trở thành Hoàng đế La Mã đầu tiên.