- 25 - Trên đại hội, quan nói yêu nước,-Dưới vườn nhà, lợn diễn tài năng.-
Thật là khiếm khuyết vì cho đến bây giờ tôi vẫn chưa kể những gì trong đại hội nuôi lợn đã diễn ra. Để cho đại hội thành công, xã viên toàn đại đội đã chuẩn bị đến cả tuần, cho nên tôi sẽ dùng đến cả chương để miêu tả công tác chuẩn bị này.
Trước tiên xin kể về bức tường ở trại lợn. Người ta quét vôi mới, nghe đâu là quét vôi có thể tiêu độc. Trên bức tường trắng toát không biết cơ man nào là khẩu hiệu, câu nào cũng nói về việc nuôi lợn và cách mạng thế giới. Viết khẩu hiệu ngoài Kim Long còn có Mạc Ngôn. Hồng Thái Nhạc đã nhận xét rằng: cái tài của Kim Long là đường đường chính chính, còn cái tài của Mạc Ngôn là tài vặt, là tà đạo. Mạc Ngôn nhỏ thua Kim Long bảy tuổi. Khi Kim Long đã xuất đầu lộ diện thì Mạc Ngôn vẫn còn là một mầm măng ẩn tàng dưới đất để tích tụ sức lực. Lúc ấy chưa có ai xem Mạc Ngôn ra gì vì tướng mạo của nó rất xấu xí, hành vi thì điên điên khùng khùng, lời nói thì khiến người ta phải đau đầu. Người trong thôn không ai ưa, ngay cả người nhà của nó cũng xem nó là đồ lộn giống. Chị của nó đã từng chỉ vào mặt nó và hỏi mẹ: Mẹ ơi! Nó có đúng là do mẹ sinh ra không? Hay là bố lượm nó về từ đống phân trong đám ruộng dâu? Cả anh và chị nó đều cao ráo, mặt mũi sáng sủa, xem ra tư cách chẳng khác Kim Long, Bảo Phượng, Hỗ Trợ, Hợp Tác là mấy, nhưng nó thì khác hoàn toàn. Mẹ nó thường kể với mọi người rằng: Lúc nó chào đời, bố nó mơ thấy một tên tiểu quỷ cầm cây bút thật lớn đi vào giữa nhà. Bố hỏi hắn đến từ đâu, hắn trả lời rằng từ âm tào địa phủ, từng làm thư ký cho Diêm Vương. Bố mở mắt, mộng dứt thì nghe tiếng khóc trẻ con ở nhà trong, người đỡ đẻ chạy ra nói: Ông chủ, chúc mừng ông. Một công tử đã ra đời! Những lời này có lẽ là do mẹ nó muốn người trong thôn có một cái nhìn khác về nó nên đơm đặt ra thôi, có lẽ bà ta cũng bắt chước bao nhiêu là truyền thuyết về những con người khác thường vốn đếm không hết trong truyền thuyết dân gian mà nghĩ ra. Nếu bây giờ anh về làng Tây Môn - đã biến thành một khu kinh tế mới - hỏi truyền thuyết về Mạc Ngôn vốn là thư ký của Diêm Vương đầu thai thì ai cũng biết.
Những năm bảy mươi của thế kỷ trước là thời đại của Kim Long, Mạc Ngôn nổi đình nổi đám chẳng qua cũng chỉ hơn mười năm nay. Bây giờ tôi kể về công việc chuẩn bị cho đại hội nuôi lợn vậy. Lúc này, trước mắt tôi là Kim Long đang cầm cây bút lông to tướng viết những câu khẩu hiệu thật kêu trên các bức tường trắng, Hỗ Trợ xách thùng sơn đỏ, Hợp Tác xách thùng sơn vàng theo sát bên cạnh. Mùi sơn hăng hắc bao trùm không gian. Trước đây, những biểu ngữ, khẩu hiệu trong làng thường chỉ dùng phấn màu để viết, lần này dùng sơn bởi kinh phí hội nghị từ huyện chuyển về tương đối lớn. Những câu khẩu hiệu nhìn rất bắt mắt. Anh ta dùng bút lớn nhúng sơn đỏ để viết chữ, còn bút nhỏ nhúng sơn vàng thì làm viền. Chữ đỏ viền vàng nhìn sao mà rực rỡ, giống như các cô gái đẹp ngày nay mắt xanh môi đỏ. Rất nhiều người đứng xem viết chữ, tiếng trầm trồ thán phục vang lên không ngớt. Bà vợ của Mã Lục - bạn thân của Thu Hương, còn nổi tiếng hơn cả Thu Hương về chuyện trai gái, xuýt xoa:
- Người anh em Kim Long! Chị đây mà trẻ lại khoảng hai mươi tuổi, chị quyết liều chết để bắt em làm chồng, làm vợ chính không được thì chị đây tự nguyện làm vợ bé vậy.
Có người nào đó chế nhạo:
- Làm vợ bé cũng chẳng đến lượt bà đâu!
Vợ Mã Lục dùng cặp mắt lúc nào cũng ươn ướt ngắm nghía Hỗ Trợ và Hợp Tác, nói:
- Đúng rồi! Có hai nàng tiên này bên cạnh thì việc làm vợ bé cũng chẳng đến tay tôi. Này Kim Long, nên hái hai cành hoa này rồi đấy, nếu chậm trễ e rằng có người khác cướp mất, chỉ còn lại hương thừa!
Hai chị em nhà họ Hoàng mặt đỏ bừng bừng, Kim Long cũng cảm thấy xấu hổ, giơ bút lên, uy hiếp:
- Im đi, đồ lang chạ! Chị cẩn thận chứ không tôi dùng sơn trám miệng chị lại đấy!
Nói về quan hệ giữa hai chị em nhà họ Hoàng và Kim Long, tôi biết ông - Lam Giải Phóng, trong lòng rối như tơ vò. Nhưng đã nói về lịch sử thì không thể không nói chuyện này. Cho dù tôi không kể thì thằng ranh Mạc Ngôn cũng không thể không viết. Từ trong những trang sách chẳng lấy gì làm thơm tho của nó, mỗi người làng Tây Môn đều tìm thấy bóng dáng của chính mình.
Công việc viết khẩu hiệu vừa xong thì người ta lại bắt đầu quét vôi trắng cho toàn bộ các gốc cây hạnh. Trên cành cây, bọn học sinh tiểu học chuyền qua chuyền lại như khỉ để treo những dải vải lụa đủ sắc màu.
Phong trào nào cũng thế, nếu thiếu học sinh thì không thể nào rộn ràng. Có học sinh thì sự náo nhiệt càng tăng, cho dù bụng có réo ầm ầm song không khí lễ hội vẫn cứ hừng hực. Dưới sự chỉ huy của Mã Lương Tài và một cô giáo có cái bím tóc thật to mới về trường, hơn một trăm học sinh tiểu học Tây Môn từ trên cây nhảy xuống. Cách nơi tôi ở khoảng năm nươi mét về phía nam có hai cây hạnh đứng cách nhau khoảng năm mét song cành lá giao thoa, có mấy đứa vì quá ham vui đến nỗi áo xống bị rách toang, để lộ cả lưng, bám vào cành cây hạnh dẻo dai chuyền qua chuyền lại như khỉ vẫn thường chơi.
Được rồi, tôi tiếp tục kể về đại hội đây. Tất cả những cây hạnh đều được trang điểm lòe loẹt khiến chúng trông giống như những con yêu tinh vậy. Hai bên con đường chạy theo hướng nam - bắc giữa trại lợn, cứ cách năm mét lại có một lá cờ hồng. Ở giữa khoảng đất trống, người ta dựng một cái đài cao, bốn phía dùng chiếu lau che chắn, phía sau đài treo màn nhung, trên đó tất nhiên là có dán chữ. Kiểu khán đài này hễ ai là người Trung Quốc sinh ra trong thời ấy tất biết, tôi không cần kể nữa.
Để chuẩn bị cho đại hội, Hoàng Đồng đánh xe lừa đến hợp tác xã cung tiêu của công xã mua về hai chiếc nồi Bác Sơn to tướng, ba trăm cái bát Đường Sơn, mười cái thìa sắt, mười cân đường đen và mười cân đường trắng. Như vậy trong đại hội mọi người có thể uống nước đường miễn phí. Tôi biết Hoàng Đồng đã kiếm chác được chút ít trong lần mua bán này khi nhìn thấy thần sắc lão ta có vẻ hoảng loạn lúc bị tay kế toán đại đội căn vặn. Ngoài ra, lão ta chắc chắn đã ăn vụng không biết bao nhiêu là đường trong lúc chở về. Cho dù lão đổ cho là nhân viên hợp tác xã cân không đúng nhưng tôi đã nhìn thấy lão nôn ọe sau gốc cây hạnh ra toàn là đường.
Kim Long là một đứa cực kỳ hoang tưởng. Đối tượng chính của đại hội lần này là lợn, lợn quyết định sự thành bại của đại hội. Cho dù Kim Long và Hồng Thái Nhạc ra sức tô hồng cho trại lợn Tây Môn, nhưng nếu lợn không ra gì thì liệu có thuyết phục được ai? Tất nhiên trong đại hội sẽ có tiết mục tham quan trại lợn, nhưng lợn trong trại vẫn còm nhom và nhếch nhác thì thất bại là cái chắc. Lúc ấy ý đồ biến làng Tây Môn thành điển hình của toàn huyện, toàn tỉnh làm sao thành hiện thực được? Trong suy nghĩ của Hồng Thái Nhạc, Kim Long sẽ là người kế thừa của lão ta, đặc biệt là khi Kim Long trở về sau chuyến mua lợn ở Nghi Mông, uy tín của anh ta càng tăng. Những lời nói của Kim Long luôn được Hồng Thái Nhạc ủng hộ.
Ý đồ của Kim Long là đem những con lợn ở Nghi Mông cáu bẩn tắm liên tục ba lần, sau đó dùng kéo cắt bớt bộ lông dài của chúng. Lão Hồng sai Hoàng Đồng và nhân viên bảo quản của đại đội mua năm cái chảo lớn và hai trăm cân thức ăn hỗn hợp, ngoài ra còn mua năm mươi chiếc kéo cắt tóc và một trăm bánh xà phòng, loại thơm nhất, quý nhất lúc ấy về. Nhưng kế hoạch này khó thực hiện ngoài sức tưởng tượng của Kim Long. Ông có đoán ra không? Dễ hiểu thôi. Bầy lợn Nghi Mông này tính tình hoang dã, muốn tắm và tỉa lông cho chúng còn khó hơn xỉa răng cho hổ, trừ phi chúng trở thành những xác chết. Kế hoạch được bắt đầu trước khi hội nghị khai mạc ba ngày, nhưng phí cả một buổi sáng mà một con lợn cũng không bắt nổi, cái mông của nhân viên bảo quản còn bị mất một miếng to vì một con lợn điên tiết cắn càn.
Không thực hiện được kế hoạch là một nỗi lo lớn nhất của Kim Long. Trước đại hội hai ngày, anh vỗ vỗ vào trán rồi như tỉnh khỏi cơn mộng, nói một mình: “Sao mình lại ngốc thế này. Đúng thế! Mình ngốc thật”. Anh ta nghĩ đến việc mười mấy ngày trước đã dùng bánh bao tẩm rượu để nhử Điêu Tiểu Tam. Phải đến gặp Hồng Thái Nhạc để báo cáo thôi. Lão Hồng đại ngộ, lập tức sai người đến cửa hàng cung tiêu mua rượu. Rượu cho lợn tất nhiên chẳng cần rượu ngon, chỉ cần năm hào là đã có một can mười lít. Bánh bao thì bảo mọi người trong làng làm. Với bọn lợn đói có thể nhai đá rau ráu này thì cần gì phải bột trắng, bột loại ba cũng được. Mà cũng chẳng cần, cứ dùng rượu trộn với thức ăn hàng ngày của bọn chúng là được thôi mà! Do vậy mà ngoài cổng của trại lợn đặt một trạm rượu, cứ mỗi thùng thức ăn đổ vào ba bốn bát rượu. Chính ông - Lam Giải Phóng phụ trách việc này, đúng không? Ngày ấy cả bầu trời làng Tây Môn sực nức mùi rượu. Những con lợn có tửu lượng thấp, chưa cần ăn, chỉ cần ngửi thấy mùi rượu này đã say túy lúy.
Tôi là lợn giống, tương lai không xa sẽ đảm nhiệm trọng trách đặc biệt, tôi mà không đẹp là không xong. Nguyên tắc này trại trưởng Kim Long rõ nhất. Cho nên, ngay từ những ngày đầu tôi đã hưởng một chế độ chăm sóc riêng. Thức ăn của tôi không có hạt bông, vì nghe đâu loại hạt này có thể giết chết tinh trùng. Thức ăn của tôi là bột đậu, khoai và một số loại rau giàu dinh dưỡng nhất, thơm lừng. Loại thức ăn này đừng nói là dành cho lợn, mà cho người vẫn còn tốt chán. Theo sự phát triển của thời đại và sự biến đổi về quan niệm, sau này mọi người mới nhận ra được rằng, những thức ăn của tôi ngày ấy mới đúng là những thực phẩm tốt hơn cả thịt gà, thịt vịt, cá và các loại sơn hào hải vị mà người ta vẫn thường tung hô.
Khẩu phần ăn của tôi cũng có ba bát rượu. Nói một cách công bằng, tửu lượng của tôi không tồi, tuy không dám huyênh hoang là ngàn chén không say, song cỡ nửa lít thì chưa ảnh hưởng gì đến sự linh hoạt của tư duy và sự nhanh nhạy về động tác của tôi. Tôi quyết không phải là thằng Điêu Tiểu Tam kia, chỉ ăn có hai miếng bánh bao tẩm rượu mà đã đổ gục như cây thịt. Nhưng lần này, chỉ có ba bát rượu, khoảng nửa lít không hơn mà sao tôi đã đầu chóng mắt hoa thế này?
Mẹ nó chứ! Tôi say thật rồi. Chân tôi mềm nhũn, toàn thân nhẹ tênh như đang bay, dưới chân tôi như có lót đệm hoa làm cho thân thể tôi nhún nhảy, bay lên, hạ xuống. Cái chuồng như quay nghiêng, mấy cây hạnh như giơ gốc lên trời. Bình thường những tiếng kêu của loài lợn Nghi Mông vốn đáng ghét mà sao hôm nay lại êm ái như một khúc dân ca văng vẳng bên tai tôi. Tôi say quá đỗi! Phía vách bên kia, Điêu Tiểu Tam ngấm rượu ngáy khò khò và đánh rắm như sấm. Nhưng tôi say thì tôi muốn nhảy nhót, muốn hét. Dù sao tôi cũng là vua lợn, có say rượu cũng phải giữ phong độ chứ! Tôi quên mất chuyện tôi phải giấu nhẹm những sở trường của mình, tung người một cái, toàn thân nặng nề của tôi đã nằm gọn trên nhánh cây hạnh, bốn chân tôi bám chặt vào hai nhánh nhỏ và áp bụng lên cành cây lớn. Loài cây hạnh rất dẻo, nếu là dương liễu chắc chắn đã gãy dưới sức nặng của tôi. Nằm trên cành cây, tôi thấy mình như nổi dập dềnh trên sóng biển, như đã rời khỏi trái đất để bay lên cung trăng.
Tôi nhìn thấy Lam Giải Phóng và nhiều người khác đang xách những thùng thức ăn chạy đi chạy lại trong trại, bên ngoài là những cái bếp lâm thời lửa đang cháy phừng phừng, thức ăn trong nồi sôi sùng sục, bốc hơi nghi ngút. Tôi cũng nhìn thấy hai chị em xinh đẹp họ Hoàng, chị của Mạc Ngôn và nhiều người khác đang mặc đồ bảo hiểm lao động, trước ngực có hàng chữ “Trại nuôi lợn Hạnh viên” chăm chú nghe ông Lâm, một thợ cắt tóc được đại đội mời đến để hướng dẫn cách xén lông cho lợn. Cái tay họ Lâm này đầu tóc rễ tre, cứng như lông lợn, gương mặt gầy nhom, những ngón tay gầy guộc giơ xương, giọng đặc sệt ngôn ngữ phương nam đến nỗi các cô gái nghe lão nói đều tỏ ra ngô nghê chẳng hiểu gì sất. Trên cái khán đài treo đầy chiếu lau, cô giáo dạy tiếng phổ thông đang chỉ đạo tập kịch. Rất dễ nhận ra đó là tiết mục “Lợn nhỏ Hồng Hồng đến Bắc Kinh”, một tiết mục rất phổ biến thời ấy, cải biên từ khúc “Phấn tình lang” trong ca kịch cổ điển, vừa ca vừa múa. Đóng vai lợn nhỏ Hồng Hồng là con bé đẹp nhất trường tiểu học Tây Môn, còn lại đều là con trai, tất cả đều đeo mặt nạ lợn. Nghe thấy tiếng hát và xem bọn trẻ nhảy nhót, máu văn nghệ trong người tôi nổi dậy. Tôi bắt đầu ngọ ngoạy bốn chân và lúc lắc thân hình khiến cành cây hạnh run rẩy, kêu lào xào. Tôi mở miệng cất tiếng hát, không ngờ âm thanh phát ra là của loài lợn khiến tôi giật mình. Tôi vẫn cứ nghĩ là mình sẽ nói được tiếng nói của loài người, hát được tiếng hát của loài người, song không ngờ vẫn cứ là âm thanh của lợn. Nhưng tôi vẫn chưa hoàn toàn thất vọng. Tôi đã từng nghe loài chim khướu nói được tiếng người, nghe đâu cả chó và mèo cũng có thể nói được tiếng người nữa cơ mà. Vả lại, trong ký ức của tôi thời làm lừa và trâu, có một vài việc rất quan trọng, tôi đã có thể nói được một vài câu na ná như tiếng người.
Tiếng kêu của tôi đã khiến các cô gái đang học cắt lông ở bên ngoài chú ý. Trước tiên là chị của Mạc Ngôn kêu lên thảng thốt:
- Xem kìa, lợn biết trèo cây!
Thằng ôn con Mạc Ngôn thì nhấp nháy đôi mắt nói:
- Người Mỹ đã lên đến cung trăng, lợn leo cây có gì là lạ!
Câu nói của nó bị tiếng kêu thét của các cô gái át đi, không ai nghe thấy. Nó kiên trì nói tiếp:
- Ở rừng nhiệt đới Nam Mỹ có một loài lợn làm ổ trên cây, tuy là loài động vật có vú song lại mọc lông cánh, khi sinh ra là trứng, bảy ngày sau mới đập vỡ trứng chui ra đấy!
Lần này cũng thế, thông tin của nó vẫn bị tiếng các cô gái át đi, chẳng ai nghe. Tự nhiên tôi muốn kết bạn với thằng ôn con này. Hướng về nó, tôi hét lên:
- Người anh em Mạc Ngôn! Nếu bạn hiểu tôi, có ngày nào rảnh, tôi sẽ mời bạn uống rượu!
Nhưng tiếng nói của tôi lại bị át đi giữa tiếng huyên náo của các cô gái. Dưới sự chỉ đạo của Kim Long, họ tiến về phía tôi, nét mặt cô nào cũng tỏ ra cực kỳ kích động và tò mò. Tôi đưa chân trước lên, làm một động tác chào: Chào các cô! Họ chẳng hiểu lời tôi nhưng có lẽ họ đã thấy được sự thân thiện trong động tác của tôi, ai nấy ôm bụng cười sặc sụa. Tôi nghiêm trang bảo: Cười cái gì thế? Nghiêm túc một tí nào! Họ lại càng cười lớn hơn. Kim Long nhíu mày suy nghĩ rồi nói:
- Anh bạn nhỏ! Quả nhiên mày có chút tài vặt đấy. Nếu ngày đại hội khai mạc, mày có thể làm được thế này nữa thì hay biết mấy!
Anh ta mở chuồng và nói với những người ở phía sau:
- Đến đây, chúng ta sẽ bắt đầu từ con lợn này!
Rồi đến bên tôi, đưa tay vuốt nhẹ khắp người tôi. Kiểu vuốt của anh ta sao mà có văn hóa đến thế, khiến tôi cảm thấy thư thái vô cùng. Anh ta nói:
- Lợn mười sáu! Chúng tao sẽ tắm rửa cho mày thật sạch, cắt bớt lông, khiến mày trở thành một con lợn đẹp nhất thế giới. Hy vọng mày sẽ phối hợp với bọn tao, làm gương cho tất cả nhé.
Anh ta quay lại phía sau ra hiệu, bốn tay dân binh tiến tới, mỗi đứa nắm lấy một chân tôi, khiêng tôi từ trên cành cây hạnh xuống. Động tác của bọn chúng sao mà thô bạo, quả là đôi tay bọn chúng mạnh thật khiến tôi đau điếng, khó lòng mà vùng vẫy. Điên tiết tôi cất tiếng chửi:
- Đồ con cháu bất hiếu! Chúng mày không biết cúng tế gì cả! Chúng mày đang chế nhạo tổ tiên và thần linh đấy!
Dường như đó chỉ là những tiếng gió rít qua tai, chúng vẫn ngửa mặt lên trời cười cười rồi khiêng tôi vứt vào nồi nước ấm. Một nỗi sợ hãi từ trong sâu thẳm linh hồn khiến tôi mạnh mẽ hẳn lên, những thức ăn có trộn rượu biến thành sức mạnh. Tôi tỉnh lại rồi! Tôi nghĩ ngay đến cách thức mới mà con người muốn làm thịt lợn, trước khi muốn ăn da gặm xương lợn, người ta cũng vất nó vào nồi nước nóng để rồi sau đó dùng dao cạo sạch lông, sau đó là chặt đầu chặt chân, mổ bụng moi lòng treo lên giá. Bốn chân tôi vừa co lại đã vọt ra khỏi nồi nước, nhanh đến nổi bọn chúng chẳng kịp trở tay, hoảng kinh đứng nhìn. Nhưng bất hạnh làm sao, tôi nhảy ra khỏi nồi nước nhưng không rơi xuống đất mà lại rơi đúng vào một chiếc nồi khác lớn hơn đặt ở kế bên. Toàn thân tôi chìm trong nồi nước nóng và lập tức, một sự thích thú điên rồ xâm chiếm toàn thân khiến tôi mất hết ý chí. Tôi không còn sức để nhảy khỏi nồi nước nữa rồi! Các cô gái xông đến và dưới sự chỉ huy của Kim Long, dùng loại bàn chải thô nhám chà xát da thịt tôi. Khoan khoái quá! Tôi rên lên khe khẽ, mắt mở mắt nhắm như muốn ngủ ngay lập tức. Cuối cùng bốn đứa dân quân khiêng tôi ra khỏi nước. Gió mát mơn man làn da tôi, dường như tôi chẳng còn tí sức lực nào, cảm thấy mình nhẹ tênh như hóa thành tiên bay trên không trung. Rồi bọn con gái dùng kéo, dùng dao tỉa tót lông tôi. Theo ý của Kim Long, bọn chúng sẽ cắt xén lông tôi và tạo thành hai cái hoa mai ở hai bên bụng, nhưng cuối cùng không thành, lông bụng tôi bị cạo sạch, trắng hếu. Chẳng phiền lòng, Kim Long dùng sơn đỏ viết hai câu khẩu hiệu lên đó, bên phải là câu “Vì cách mạng mà phối giống”, bên trái là câu “Thay dân tạo phúc”. Rồi để tôn vinh hai câu khẩu hiệu thật kêu này, anh ta tiếp tục dùng sơn đỏ sơn vàng vẽ nào hoa mai, hoa quỳ lên thân tôi, biến tôi thành một tấm biển quảng cáo. Vẽ xong, anh ta lùi ra hai bước ngắm nghía kiệt tác, trên mặt biểu lộ một nụ cười vừa quái ác vừa bằng lòng. Những người đứng chung quanh đều lên tiếng tán dương rằng tôi là một con lợn đẹp nhất thế gian!
Nếu đem toàn bộ số lợn trong trại này mà tắm, mà cạo, mà vẽ giống như tôi thì là chuyện không tưởng, ngay cả việc tắm cho đồng loạt hơn một nghìn con lợn đã là một chuyện khó. Mà đại hội cũng sắp sửa khai mạc rồi, Kim Long đành phải thay đổi kế hoạch. Nó phác họa ra mấy bức tranh đơn giản nhưng có tính thẩm mỹ rất cao rồi chọn khoảng hai mươi thanh niên thông minh, nhanh nhạy dạy cho. Mỗi đứa được phát một thùng sơn và hai cây cọ, thừa lúc bọn lợn say rượu mà vẽ. Lợn trắng dùng sơn hồng, lợn đen dùng sơn trắng, loại không đen không trắng thì dùng sơn vàng. Bọn thanh niên ban đầu rất phấn khởi và hăng say vẽ, nhưng chỉ được vài con là đã đầu váng mắt hoa. Cho dù lúc này là mùa thu, không khí rất mát mẻ và thoáng đãng, song mùi thối trong chuồng lợn khiến người ta chịu không nổi. Lao động trong hoàn cảnh ấy thì liệu ai có thể vui vẻ và phấn khởi được. Bọn con gái vốn có trách nhiệm với công việc, tuy trong lòng không vui song cũng không gây náo loạn như bọn con trai. Bọn này dùng cọ nhúng sơn vẽ loạn xị lên toàn thân lợn khiến thân thể chúng trở nên loang lổ. Bọn lợn trắng bị sơn đỏ phết vào giống như những vết thương đang túa máu, còn bọn lợn đen bị phết sơn trắng trông giống như mặt của bọn gian thần. Thằng bé Mạc Ngôn cũng ở trong số ấy, dùng sơn trắng vẽ một đôi gọng kính to tướng quanh mắt của những con lợn đen, lại dùng sơn đỏ vẽ những cái móng thật to, thật nhọn lên chân của bọn lợn trắng…
Đại hội nuôi lợn cuối cùng cũng đến ngày khai mạc. Những tuyệt kỹ của tôi đã bị người ta phát hiện, thế thì tôi chẳng cần khách sáo nữa. Để cho bọn lợn khỏi làm ồn ảnh hưởng đến đại hội và cũng để tạo ấn tượng tốt cho các đại biểu tham dự, thức ăn ngon đã được tăng gấp đôi số lượng, rượu cho vào cũng nhiều hơn. Do vậy mà trong ngày khai mạc, bầy lợn ngủ say như chết. Cả trại bốc mùi rượu nồng nặc. Kim Long dày mặt nói rằng, đó là phương pháp nuôi lợn mới, rằng anh ta đã thành công trong việc chế xuất ra một loại thức ăn mới, vừa tiết kiệm mà lại vừa có hàm lượng dinh dưỡng cao, lợn ăn vào là không kêu không nhảy, chỉ biết ngủ triền miên. Mấy năm nay vì thiếu lương thực mà việc nuôi lợn gặp rất nhiều khó khăn, phát minh để thức ăn lên men rượu này của Kim Long về cơ bản là đã giải quyết được vấn đề, đưa sự nghiệp nuôi lợn toàn huyện bước sang một trang sử mới!
Trên khán đài Kim Long oang oang nói:
- Thưa quý vị lãnh đạo, thưa các đồng chí! Chúng tôi hoàn toàn nghiêm túc tuyên bố rằng, thức ăn được lên men của chúng tôi đã cứu cả thế giới. Chúng tôi dùng lá cây, cỏ tạp, rơm khô để chế thành một loại thức ăn lên men mà quý vị thấy là nhằm đem tất cả những gì thừa thãi vô dụng biến thành thịt lợn để cung cấp dinh dưỡng cho con người, cho xã viên công xã, cũng là đào thêm phần mộ cho bọn đế quốc phản động…
Tôi nằm vắt trên cành hạnh, những cơn gió nhẹ mơn man da thịt tôi. Một đàn ruồi nhặng đậu kín mặt tôi, dùng những chiếc mồm cứng lượm lặt những thức ăn rơi vãi bám trên đó. Những chiếc mồm nhấm nháp thức ăn có lúc cắn vào da thịt khiến tôi cảm thấy đau, song cũng vừa khoan khoái như đang được châm cứu. Tôi biết Kim Long muốn tôi ngủ trên cành cây này để anh ta mặc sức khoe khoang về thành tích kỳ diệu của anh ta và của đại đội trong công việc nuôi lợn. Nhưng tôi không muốn ngủ chút nào. Trong lịch sử dài lâu của loài người, đây là lần đầu tiên đại hội nuôi lợn diễn ra, từ nay về sau có còn nữa hay không nào có ai biết. Trong thời điểm lịch sử trọng đại này mà ngủ thì sẽ là niềm ân hận đến mấy nghìn năm sau. Tôi ve vẩy mạnh đôi tai khiến chúng đập vào má, những âm thanh lạch bạch vang lên. Nói đến đây chắc ai cũng hiểu đôi tai của tôi rất đặc biệt, khác hẳn với đôi tai vểnh giống như loài chó của những con lợn Nghi Mông kia. Đương nhiên những năm sau này, ở các thành phố người ta đã tạo ra giống chó có đôi tai cụp xuống như những chiếc vớ phủ đến mõm. Người ta quá nhàn nhã nên đã làm những chuyện trái tự nhiên, đem các loài động vật cho tạp giao để đẻ ra những con quái vật. Đó là sự đùa bỡn với Thượng đế, ắt có ngày sẽ bị Thượng đế trừng phạt thôi.
Tôi ve vẩy đôi tai để đuổi ruồi rồi vươn chân trước hái mấy lá hạnh đỏ như máu bỏ vào mồm nhai. Lá hạnh đắng chát khiến tôi tỉnh táo hẳn, tai như nghe rõ hơn, mắt như sáng hơn trước. Từ trên cao nhìn xuống, tôi nghe thấy toàn bộ cảnh tượng đại hội đang diễn ra và nhớ như in trong tâm trí mình. Trí nhớ của tôi còn hơn cả những chiếc máy camera hiện đại ngày nay, vì máy chỉ biết thu hình, tiếng và cảnh, còn tôi ngoài những việc ấy, tôi còn thu được cả mùi vị và ghi nhớ cả những cảm nghĩ chủ quan của mình.
Ông không phải tranh luận với tôi, vì trí óc của ông đã bị những chuyện đau lòng vừa qua làm cho mụ mẫm mất rồi. Ông chỉ mới hơn năm mươi tuổi nhưng mắt đã kèm nhèm, phản ứng chậm chạp. Đó là dấu hiệu của tuổi già, do vậy ông đừng bảo thủ cố chấp mà tranh biện với tôi. Tôi có trách nhiệm nói cho ông hay rằng, lúc đại hội nuôi lợn diễn ra, làng Tây Môn vẫn chưa có điện thắp sáng. Đúng vậy! Ông đã nói rằng, lúc ấy trên cánh đồng phía trước làng, người ta đã bắt đầu giăng dây điện, song đó là điện cao áp của nông trường quốc doanh. Lúc ấy, nông trường quốc doanh thuộc Quân khu Tế Nam, tên gọi chính thức của nó là Doanh trại Binh đoàn sản xuất độc lập, người trong doanh trại đều là quân nhân tại ngũ, còn số ít là những thanh niên trí thức đến từ Thanh Hải và Tế Nam. Một đơn vị như thế tất nhiên cần phải có điện, còn việc làng Tây Môn có điện là chuyện của mười năm sau. Có nghĩa là, trong lúc đại hội tiến hành, ngoài trại lợn của đại đội là có điện, còn lại cả làng đều chìm trong màn đêm đen kịt.
Đúng thế, như trước đây tôi đã kể, chuồng của tôi có mắc một bóng điện một trăm oát, tôi đã biết dùng chân để bật tắt điện, nhưng đó là điện được phát ra từ cái máy phát điện tự có của trại lợn. Một chiếc máy nổ hai mươi mã lực gắn với một động cơ điện là có ánh sáng thôi mà. Đây là phát minh của Kim Long. Nếu ông không tin, cứ đi hỏi thằng Mạc Ngôn. Thằng bé này đã từng làm một chuyện kinh thiên động địa với chiếc máy ấy, chuyện này tôi sẽ kể ngay bây giờ.
Hai bên khán đài diễn ra đại hội có trồng hai cây trụ, trên đó mắc hai cái loa phóng thanh to tướng. Lời phát biểu của mọi người ít nhất cũng được khuếch đại đến năm trăm lần, có lẽ cả vùng Đông Bắc Cao Mật đều nghe được bài phát biểu của Kim Long. Trên khán đài là nơi của chủ tịch đoàn. Sáu chiếc bàn học sinh của trường tiểu học được kết lại để làm bàn chủ tịch đoàn, phủ vải đỏ. Ngồi phía sau bàn là các cán bộ huyện, cán bộ công xã mặc lễ phục màu lam hoặc màu tro. Bên phải có một người mặc bộ quân phục bạc màu ngồi ở vị trí thứ năm là cán bộ Đoàn thanh niên từ công xã nhân dân cử về, phía bên trái ngồi ở vị trí thứ nhất là bí thư chi bộ làng Tây Môn Hồng Thái Nhạc. Lão mới cạo râu, cắt tóc và để che cái đầu hói, lão đội một cái mũ quân nhân. Mặt lão ta đỏ rực như một cái bóng đèn dầu. Tôi đoán chắc là lão ta đang mơ đến con đường thăng quan tiến chức, thằng cha Trần Vĩnh Quý ở công xã nhân dân là tấm gương của lão. Nếu Quốc vụ viện cho phép thành lập bộ chỉ huy nuôi lợn, chắc lão sẽ được điều lên làm phó tổng chỉ huy. Những quan chức ngồi trên đài có mập có gầy nhưng tất cả đều ngoảnh mặt về phía Đông đón ánh mặt trời, do vậy mà mặt ai cũng đỏ rực, mắt nheo nheo vì chói nắng, trong đó có một người đen đen đeo một đôi kính gọng và mắt đều đen, mồm phì phèo điếu thuốc lá đầu lọc, chẳng khác nào một kẻ trộm cướp. Kim Long đang đứng phát biểu trước đài, trước mặt là chiếc micro được bọc nhung đỏ. Thời bấy giờ, chiếc micro là vật còn lạ khiến người ta sinh lòng hiếu kỳ. Thằng Mạc Ngôn đã từng lợi dụng lúc không có ai để ý, vọt lên đài ghé miệng sát micro, giả tiếng chó sủa lên hai tiếng. Tiếng chó sủa này vang động cả Hạnh viên, làng Tây Môn và dưới sự khuếch tán của chiếc loa cực đại, lan truyền đến tận hang cùng ngõ hẻm của vùng Đông Bắc Cao Mật. Trong một bài tản văn, Mạc Ngôn đã từng miêu tả chuyện này.
Như tôi đã nói, dòng điện để khởi động micro và chiếc loa phóng thanh không phải là điện cao áp của quốc gia mà là từ chiếc máy phát điện chạy bằng dầu. Với dân làng Tây Môn, chiếc máy điện này là một điều quá sức thần kỳ, đừng nói là những người nông dân chất phác mà ngay cả tôi - một con lợn bác học cũng cảm thấy rất đỗi lạ lùng. Đúng vậy! Chẳng thấy dòng điện đâu cả mà đèn lại sáng. Suy cho cùng thì nó sinh ra và biến mất như thế nào? Củi cháy còn tro, thức ăn tiêu hóa còn phân, còn điện thì sao? Nó biến thành cái gì? Nghĩ đến đây, tôi nhớ đến chuyện Kim Long ngày đêm miệt mài dùng gạch xây một cái phòng nhỏ ở phía nam của trại lợn, trong căn phòng ấy đặt chiếc máy phát điện. Đêm nào cũng thế, anh ta thắp đèn dầu đánh vật với chiếc máy. Anh ta phải tranh thủ ban đêm vì ban ngày còn phải đi làm những việc khác. Việc này quá đỗi kỳ diệu khiến dân làng Tây Môn đêm nào cũng tề tựu đến để xem. Đêm nào cũng thế, thằng Mạc Ngôn cũng chen lên trước, không chỉ xem mà còn la ó, chọt chỗ này chỗ kia khiến Kim Long bực mình. Có đến mấy lần, Hoàng Đồng véo tai nó lôi ra ngoài, nhưng chỉ khoảng nửa tiếng sau là nó đã chen vào, lại la hét đến nỗi nước bọt bắn cả vào người Kim Long.
Tôi không dám chen vào để xem, cũng chẳng có cách nào trèo lên cây hạnh gần đó vì cành thấp nhất cũng cao đến hai mét, thân cây lại trơn tuột. Nhưng ông trời lại thương tôi, đằng sau căn phòng nhỏ ấy có một nấm đất lớn, dưới ấy người ta chôn một con chó có nghĩa đã từng xả thân cứu người. Nó đã nhảy xuống dòng nước đang chảy cuồn cuộn để cứu được một đứa bé gái, vì kiệt sức mà chết.
Tôi đứng trên mộ con chó, qua cửa sổ căn phòng chưa kịp làm cửa, tôi nhìn rất rõ những gì xảy ra trong phòng. Trong phòng đèn măng-sông sáng rực, bên ngoài tối thui, tôi chợt nhớ một câu nói về nghệ thuật đấu tranh giai cấp phổ biến thời bấy giờ: Địch ở chỗ sáng, ta ở chỗ tối. Muốn xem cứ xem, chỉ có tôi xem họ, họ nhìn chẳng thấy tôi. Kim Long đang lật lật cuốn sách hướng dẫn sử dụng nhàu nát và lấm lem dầu mỡ, cau mày dùng bút chì viết viết gì đó lên một trang giấy cũ. Hồng Thái Nhạc móc túi lấy thuốc, đánh lửa rít một hơi rồi gắn lên miệng Kim Long. Bí thư Hồng trọng thị trí thức, tôn trọng nhân tài, là một cán bộ hiếm có của thời ấy. Hai chị em họ Hoàng thi thoảng thay phiên nhau thấm mồ hôi trên mặt Kim Long. Tôi cũng nhìn thấy ông cau mặt mỗi khi Hỗ Trợ lau mồ hôi cho anh ta. Ông không biết tự lượng sức mình, nhưng cũng là một tay dám nghĩ dám làm. Sự thực sau này đã chứng minh, cái bớt xanh trên mặt ông không những không cản trở phụ nữ đến với ông mà còn là điểm hấp dẫn đặc biệt đối với họ. Tôi xin nhắc lại một bài thơ được phổ nhạc cho trẻ con hát lưu hành ở phố huyện vào những năm chín mươi:
Chớ khinh mặt quỷ một bên xanh,
Dưới mắt người yêu dữ hóa lành.
Vợ con sự nghiệp coi thường hết,
Dắt gái bôn ba khắp huyện thành.
Tôi chẳng có ý chê cười gì ông, tôi vốn rất kính trọng ông. Một vị phó huyện trưởng đường đường oai phong lại bỏ chức bỏ tước để trốn đi với tình nhân, lao động vất vả để kiếm sống. Ông đúng là thiên hạ có một không hai!
Mọi công việc chuẩn bị cho máy phát điện đã xong, phát thử điện cũng đã sáng, Kim Long trở thành người có quyền lực thứ hai ở làng Tây Môn. Tôi biết ông có thành kiến rất sâu với người anh cùng mẹ khác cha này, nhưng nhờ anh ta mà ông cũng vinh dự lây. Nếu không có anh ta liệu ông có được làm đội trưởng đội nuôi lợn không? Nếu không có anh ta, liệu năm sau ông có thể trở thành công nhân hợp đồng của xưởng dệt không? Nếu không có hợp đồng làm công nhân, sau này ông có thể thành quan chức không? Bây giờ ông rơi vào hoàn cảnh này, đừng nên oán người khác mà hãy tự trách mình, hãy trách chính mình không làm chủ được dục vọng của mình. Nhưng mà tôi nói chuyện này để làm gì nhỉ? Hãy để cho Mạc Ngôn chép vào tiểu thuyết của nó có lẽ hay hơn.
Đại hội tiến hành một cách thuận lợi, trình tự diễn ra hết sức êm thắm. Sau khi nghe Kim Long trình bày những kinh nghiệm mới trong việc nuôi lợn, vị quan chức mặc áo quân nhân lên tổng kết đại hội. Vị này hùng dũng bước ra khán đài, không cần giấy tờ gì cả, cứ đứng nói thao thao bất tuyệt. Anh ta nói thật lưu loát, hùng hồn; thật là một cán bộ có khí độ hơn người. Một tay thư ký khom người kéo cái micro cho nó cao lên ngang tầm với người nói nhưng không được, anh ta nhanh trí xách ngay một chiếc ghế đặt lên bàn rồi đặt chiếc micro lên đó. Đúng là một người ứng biến nhanh nhẹn, do vậy mà mười năm sau anh ta đã được đề bạt làm chánh văn phòng ủy ban huyện. Nhờ đó mà lời tổng kết của vị cán bộ này được truyền đạt khắp vùng Đông Bắc Cao Mật:
- Mỗi con lợn chính là một viên đạn đại bác công phá thành trì phản động của bọn đế quốc…
Hai tay nắm lại thành quyền, vị quan chức này vừa vung quyền vừa nói. Nhìn thấy động tác và nghe lời nói của anh ta, một con lợn bác học như tôi nghĩ ngay đến một cảnh quay trong một bộ phim nổi tiếng. Tôi cũng liên tưởng đến chuyện, nếu tôi được nằm trong nòng súng mà bắn đi, trong không trung tôi sẽ lộn tùng phèo rồi rơi đúng vào một lô cốt của bọn đế quốc phản động và nổ tung lên khiến bọn chúng được chết một cách an lạc!
Đã đến khoảng mười giờ trưa, những lời diễn thuyết của vị quan chức nọ vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc. Bên cạnh khán đài, hai chiếc xe Jeep màu cỏ úa nằm im lặng, hai người lái xe mệt mỏi dựa vào cửa xe, nhàn nhã hút thuốc và thi thoảng liếc nhìn đồng hồ. Thời ấy, xe Jeep quý giá gấp nhiều lần so với những Mercedes, Camry, Toyota... trong thời hiện đại, một chiếc đồng hồ lên giây Liên Xô quý giá gấp ngàn lần so với đồng hồ Thụy Sĩ ngày nay. Ánh nắng mặt trời chiếu vào mặt đồng hồ lấp lóa làm cho bao ánh mắt của thanh niên làng Tây Môn liếc nhìn thèm muốn. Sau hai chiếc xe Jeep là hai hàng xe đạp xếp ngay ngắn chỉnh tề. Thời ấy, xe đạp nói lên thân phận con người, là phương tiện của cán bộ huyện, xã, đại đội. Mười mấy dân quân tay lăm lăm súng sắp thành vòng tròn để bảo vệ những tài sản đắt giá này.
- …Chúng ta phải kế thừa ngọn gió mát lành của Cách mạng Văn hóa, thực hiện tốt chỉ thị nuôi lợn của Mao Chủ tịch vĩ đại, học tập kinh nghiệm tiên tiến của làng Tây Môn, đem công tác nuôi lợn biến thành công tác chính trị trọng đại…
Vị quan chức tiếp tục một cách say sưa bài diễn thuyết của mình, vung tay vặn lưng đủ tư thế để tạo thêm sự hùng hồn cho lời nói. Miệng anh ta sủi đầy bọt trắng, văng tứ tung trên khán đài.
- Chuyện gì đang xảy ra vậy?
Điêu Tiểu Tam đang ngủ say như chết vì ăn phải bã rượu bỗng nhiên thức dậy, bò ra khỏi chỗ ỉa, ngoác mồm, nheo mắt hỏi tôi từ phía bên kia bức tường. Nó cũng cố gắng đưa chân trước lên chồm qua tường để nhìn cảnh tượng bên ngoài, nhưng men rượu đã làm cho nó mất hẳn sức lực, không giữ được thăng bằng. Vừa mới đứng dậy, hai chân sau của nó đã khụyu xuống, cả người ngã lăn trên đống cứt. Đồ tạp chủng này chẳng biết giữ vệ sinh, ỉa khắp chuồng. Với kẻ hàng xóm như thế này, đúng là bất hạnh cho tôi. Tôi nhìn thấy trên đầu nó phết đầy sơn trắng, còn hai chiếc răng nanh thì lại được phết màu vàng, nhìn xa giống như những chiếc răng bọc vàng mà con người vẫn ưa thích vậy.
Một bóng đen chen ra khỏi đám người đông đúc. Người tham dự đại hội nhiều vô số kể, nói đến hàng vạn thì hơi cường điệu, song chí ít cũng phải đến bốn năm ngàn. Người ấy lao đến hai chiếc nồi Bác Sơn đặt dưới gốc cây hạnh, cúi đầu nhìn chăm chú. Tôi biết người ấy muốn uống nước đường, nhưng trong hai chiếc nồi đã không còn ngụm nào vì đã bị người ta tranh thủ uống hết. Người ta uống không phải vì khát nước, mà vì đường. Đường lúc này là một loại thực phẩm quý hiếm chỉ có thể mua bằng tem phiếu. Lúc ấy mà được uống một bát nước đường cũng hạnh phúc giống như ngày nay được cùng với người yêu làm tình vậy. Những vị lãnh đạo của làng Tây Môn muốn gây ấn tượng tốt trong toàn huyện nên đã tập trung toàn bộ xã viên lại và tuyên bố nghiêm cấm tất cả mọi người làng Tây Môn từ lớn đến bé uống nước đường, ai vi phạm thì phạt một trăm công điểm. Nhìn những người ngoài thôn tranh nhau uống nước đường khiến tôi cũng vì những người trong làng mà tức lây. Cho dù tôi nhìn thấy rất nhiều ánh mắt khác lạ cũng như hiểu thấu những tâm lý phức tạp của người làng Tây Môn khi thấy những người xa lạ uống nước đường, song tôi khâm phục họ. Họ đã nhịn được, thật không dễ dàng!
Nhưng giờ đây, có một người không nhịn nổi, không cần tôi nói tên, chắc ông cũng đoán ra đó là ai. Đó chính là đứa ăn tham nhất trong lịch sử một trăm năm mươi năm ra đời của làng Tây Môn. Đúng, chính là con khỉ đội lễ phục để làm thân sĩ trong hiện tại Mạc Ngôn đấy! Thằng này đang cúi gập nửa người vào trong chiếc nồi giống như một con ngựa đang vục đầu uống nước, song thân hình nó thì quá ngắn mà chiếc nồi thì quá sâu, cho nên nó tìm đâu đó chiếc thìa sắt, kề vai vào chiếc nồi đẩy mạnh khiến nó nghiêng sang một bên rồi bắt đầu cạo vét những vảy đường đọng lại trong nồi, múc lên. Nhìn thấy nó cầm chiếc thìa một cách cẩn thận, tôi biết nó đã thành công. Nó đưa chiếc thìa lên miệng, cũng có thể nói là nó đưa miệng ngang với chiếc thìa rồi từ từ thưởng thức thành quả. Nhìn nét mặt, tôi biết đây là giây phút hạnh phúc nhất đời của nó. Rồi nó lại tiếp tục như thế. Tiếng cạo của thìa sắt vào đáy nồi kêu ken két khiến tôi rợn cả da gà. Tiếng cạo này so với tiếng gầm rú của chiếc loa còn kinh khủng hơn nhiều, làm bấn loạn thần kinh tôi. Tôi mong có ai đó đến để ngăn cản cái hành vi đáng xấu hổ cho cả làng Tây Môn này, chỉ cần vài phút nữa mà không có ai ra thì có lẽ tôi sẽ nhảy từ trên cành cây xuống mất. Những con lợn trong chuồng cũng bị âm thanh kỳ dị này làm cho giật mình, kêu lên the thé:
- Đừng cạo nữa, đừng cạo nữa, răng cắn vào lưỡi khiến chúng tôi chết mất!
Càng lúc Mạc Ngôn càng táo tợn, nó lật nghiêng cái nồi rồi chui hẳn vào trong, lẽ nào nó lại dùng lưỡi để liếm đáy nồi? Thèm ăn như thế cũng là một kỷ lục! Cuối cùng thì nó cũng đứng dậy. Chiếc áo rách trên người nó lấm lem, từ đó phát ra một mùi ngọt ngọt. Nếu bây giờ là mùa xuân thì chắc chắn sẽ có những đàn ong mật hoặc bươm bướm vây lấy nó rồi. Nhưng lúc này là đầu đông, không thấy bướm ong mà chỉ thấy từng đàn ruồi nhặng bay quanh rồi bám vào đầu vào mặt nó.
- … Chúng ta cần phải tăng lòng nhiệt tình gấp mười, gấp trăm để nhân rộng kinh nghiệm tiên tiến của làng Tây Môn. Các công xã, các đại đội, công nhân, thanh niên, phụ nữ và các tổ chức quần chúng khác phải cùng nhau phối hợp. Cần thắt chặt tình hữu ái giai cấp để đấu tranh và quản lý các phần tử địa chủ, phú nông, phản động, phái hữu, đặc biệt là phải đề phòng những kẻ xấu đang âm thầm trong bóng tối chống phá chủ nghĩa xã hội…
Gương mặt Mạc Ngôn đầy mãn nguyện, huýt sáo mồm vui vẻ và rảo bước về phía phòng đặt máy phát điện. Tôi bị hành vi của nó làm cho tò mò nên chú ý theo dõi. Nó đi vào phòng máy. Chiếc máy đang nổ ầm ầm, điện từ đó chảy ra thành nguồn sống của chiếc loa phóng thanh.
- … Các đại đội phải chú ý bảo quản những loại thuốc trừ sâu, chớ để bọn phản động ăn trộm nhằm đầu độc trại lợn…
Tay trực ban trông coi máy phát điện Tiêu Nhị đang dựa lưng vào tường ngủ gà ngủ gật khiến Mạc Ngôn dễ dàng thực hiện kế hoạch phá hoại của nó. Nó mở thắt lưng, tuột cái quần rách tươm xuống đất, hai tay bụm lấy của quý. Đến lúc ấy tôi vẫn không hiểu nó định làm gì. Nhắm ngay chiếc dây curoa kéo động cơ điện, một dòng nước đái bắn ra, dây curoa văng ra ngoài nằm im giống như một con lươn chết. Chiếc loa phóng thanh câm bặt. Chiếc máy dầu hai mươi sức ngựa thoát khỏi sức kéo nặng nề rống lên khủng khiếp. Ngoài diễn đàn, mấy ngàn người bỗng nhiên câm lặng giống như đang chìm dưới đáy nước, lời diễn thuyết của vị quan chức cũng vo ve như tiếng muỗi kêu. Hồng Thái Nhạc đứng bật dậy, Kim Long cũng đứng bật dậy rồi lao về phía phòng máy. Tôi biết chắc Mạc Ngôn đã gặp đại họa, quả đắng đang chờ nó ăn rồi đấy!
Gặp đại họa mà Mạc Ngôn chẳng biết đường chạy trốn, vẫn đứng trước đầu máy, gương mặt tỏ ra phiền não vô cùng. Tôi đoán nó đang suy nghĩ vì sao mình lại đái vào đấy, tại sao dây curoa lại văng ra? Kim Long nhảy vào phòng, việc đầu tiên là giáng một cái tát thật mạnh vào mặt Mạc Ngôn, việc thứ hai là nhắm ngay cái mông đít thằng bé đá một cái thật mạnh và việc thứ ba là cầm sợi dây curoa gắn vào chỗ cũ. Nhưng nó vừa thả tay thì chiếc dây lại văng ra. Hình như nước đái của Mạc Ngôn có chất nhờn thì phải. Cuối cùng thì Kim Long cũng mắc được dây curoa vào động cơ phát điện. Xong xuôi, nó xoa tay hỏi Mạc Ngôn:
- Ai bảo mày làm việc này?
- Không ai bảo cả, tự em làm...
- Vì sao mà làm?
- Em muốn cho nó miếng nước vì thấy nó khô quá...
Vị quan chức huyện vì việc mất điện mà cảm thấy bị xúc phạm, kết thúc luôn bài phát biểu. Sau một lúc lộn xộn, cô giáo Kim Mỹ Lệ xinh đẹp của trường tiểu học Tây Môn bước lên khán đài. Cô ta dùng tiếng phổ thông không chuẩn song ngữ điệu rất du dương êm ái nói với mọi người, nhưng chủ yếu là để cho các vị quan chức nghe:
- Chương trình văn nghệ của của đội tuyên truyền tư tưởng Mao Trạch Đông trường tiểu học Tây Môn bắt đầu!
Vì buổi diễn hôm nay mà cô Kim đã cắt mái tóc dài chấm đất của mình. Với mái tóc ngắn, trông cô càng khỏe mạnh và xinh đẹp. Những quan chức trên khán đài đều nhìn cô ta một cách thèm muốn. Có người chú mục vào mái tóc, có người nhìn mặt, có người nhìn ngực và có cả người nhìn vào cặp mông nở nang của cô ta. Người nhìn rất chăm chú vào cặp mông là Trình Chính Nam, bí thư thứ nhất của công xã Ngân Hà. Mười năm sau, trải qua bao nhiêu gian truân, Kim Mỹ Lệ trở thành vợ bí thư Ủy ban Hành chính pháp luật huyện Trình Chính Nam. Hai người lệch nhau hai mươi sáu tuổi nên cũng không ít người dị nghị, dèm pha.
Cô Kim đọc lời giới thiệu xong thì tránh sang một bên khán đài. Ở đó có một chiếc phong cầm đặt trên ghế. Lớp mạ bóng loáng của chiếc đàn sáng rực dưới ánh nắng mặt trời. Mã Lương Tài đang đứng cạnh đàn, trên tay cầm ống sáo trúc, nét mặt tỏ ra căng thẳng. Cô Kim ôm chiếc đàn lên, tiếng phong cầm thánh thót, rộn ràng hòa cùng tiếng sáo cao vút của Mã Lương Tài. Đó là khúc nhạc dạo đầu, tiếp theo sau là một bầy lợn mập mạp ủn ỉn trên những đôi chân ngắn ngủn, con nào cũng đeo trên lưng một mảnh vải đỏ có thêu chữ “Trung” bằng chỉ vàng lần lượt diễu qua sân khấu. Bọn lợn này đều là lợn đực, còn nhỏ nên chẳng biết lễ phép gì cả, cứ nghênh ngang đi lại, mồm kêu điếc tai. Định thần nhìn kỹ, tôi mới nhận ra đó là học sinh tiểu học hóa trang. Tiếp theo sau là tiết mục biểu diễn của cô lợn con có tên là Hồng Hồng. Hồng Hồng đi giày màu hồng hùng dũng bước lên khán đài. Mẹ của nó là người Thanh Đảo có máu văn nghệ và máu văn nghệ này đã di truyền lại cho con, học gì biết nấy, diễn gì giống nấy. Hồng Hồng bước lên khán đài, nay lập tức tiếng vỗ tay nổi lên vang trời, khác với bầy lợn kia chỉ được nhận những tràng cười rộ. Nhìn thấy những con lợn con này, tâm trí tôi vô cùng phấn khởi. Từ xưa đến nay, trong lịch sử chưa từng có việc lợn leo lên sân khấu con người, đây là một sự thay đổi lớn về quan niệm, là vinh quang và tự hào của loài lợn chúng tôi. Do vậy mà tôi đưa chân trước lên, hướng về cô giáo Kim - người đạo diễn của vở diễn này vái chào một cách kính trọng theo nghi lễ cách mạng. Tôi cũng vái chào Mã Lương Tài vì tiếng sáo tuyệt vời của anh ta. Tôi cũng vái chào mẹ của Hồng Hồng vì cô ta hạ mình kết hôn cùng một nông dân, sinh ra một đứa con kế thừa một cách xứng đáng tài năng nghệ thuật của mẹ. Cô ta đang đứng sau khán đài vừa nhắc vừa xướng những lời ca của lợn cũng là một điều đáng kính nể. Cô ta hát bằng một giọng nam cao, rất hùng hồn. Thằng tiểu tử Mạc Ngôn chẳng hiểu âm luật gì cả, sau này trong tiểu thuyết của mình, nó cho rằng lời ca của cô này là giọng nữ trầm làm cho nhiều người hiểu âm luật chê cười không ngớt. Lời ca vang lên:
Chúng tôi là những chú lợn con,
Từ Cao Mật đến Thiên An Môn...
Ngày nay nhìn lại, ca từ như thế là chưa hay, chưa sâu sắc, nhưng thời ấy được xem là tuyệt vời. Tiết mục này của làng Tây Môn đã được công diễn trước hội diễn văn nghệ huyện và giành được giải thưởng cao nhất; các diễn viên đóng vai lợn đã được tiếp kiến bí thư huyện ủy - vị lãnh đạo cao nhất huyện. Tấm ảnh bí thư huyện ủy Lục ôm Hồng Hồng đã được báo tỉnh đăng trang trọng ở trang nhất.
Tiết mục biểu diễn kết thúc trong thắng lợi, tiếng vỗ tay không ngừng. Sau đó đến lượt người lớn biểu diễn, không có gì đáng xem.
Kể từ ngày đầu thai làm lợn, bình tâm mà xét, Kim Long đã đối xử với tôi chẳng bạc. Cho dù trong kiếp làm trâu, quan hệ giữa tôi và anh ta không mấy tốt đẹp, song lần này tôi phải vì nó mà biểu hiện cho thật tốt, ít ra là vì tương lai của anh ta. Tôi thử vận động toàn thân, cảm thấy hơi choáng đầu, hoa mắt, tai kêu lên ong ong. Mười mấy năm sau, tôi ước hẹn với một đám anh chị em chó tại quảng trường Thiên Hoa trên phố huyện cử hành một buổi vũ hội dưới ánh trăng, uống rượu Ngũ Lương Tứ Xuyên, rượu Mao Đài Quý Châu, rượu Whisky, rượu Brandy... tôi mới nhận ra rằng, lần này không phải là tửu lượng của tôi thấp khiến tôi đầu choáng mắt hoa mà là do người ta nấu rượu không đủ nồng độ nên cho cồn công nghiệp vào. Tôi thừa nhận rằng thời ấy người ta chưa quan tâm lắm đến đạo đức nhưng việc đổ cồn vào làm rượu lừa người quả là chuyện hi hữu xưa nay. Sau này, khi đầu thai làm chó, một người bạn đến từ nước Đức xa xôi có kiến thức rất uyên thâm, xuất khẩu thành thơ làm công việc canh cổng cho trụ sở ủy ban huyện đã tổng kết thế này: Con người của những năm năm mươi thuần khiết, những năm sáu mươi cuồng nhiệt, những năm bảy mươi bình thản làm điều ác, những năm tám mươi cạnh tranh và đố kỵ, đến những năm chín mươi thì con người đã trở thành ác độc cực kỳ. Xin lỗi vì tôi đã vội vàng kể những chuyện sau này. Cách kể này thì thằng Mạc Ngôn là số một, nhưng tuyệt đối là tôi không chịu ảnh hưởng gì từ nó đâu nhé!
Mạc Ngôn đã phạm phải sai lầm nghiêm trọng nên tần ngần đứng tại phòng máy chờ Kim Long quay lại trừng phạt. Tay trông coi máy Tiêu Nhị đã tỉnh ngủ hẳn, nhìn thấy Mạc Ngôn đứng đó thì chửi vang:
- Thằng chó chết này! Mày đứng đây làm gì? Muốn phá hoại à?
- Anh Kim Long bảo tôi đứng ở đây mà! Mạc Ngôn vẫn ương ngạnh như mọi ngày, đáp.
- Kim Long là cái thá gì! Nó không bằng con c. trong quần tao! Tiêu Nhị nói một cách cuồng ngạo.
- Được! Tôi sẽ đi nói chuyện với anh ấy! Nói xong nó xoay người dợm bước.
- Mày có quay lại không! Tiêu Nhị chụp lấy vai Mạc Ngôn lôi lại. Chiếc áo trên người Mạc Ngôn bị xé toạc, để lộ một thân hình gầy nhom, nước da vàng ệch. Mày nói lại với hắn, tao lấy mạng mày! Nắm tay của Tiêu Nhị vung lên trước mặt Mạc Ngôn.
- Bảo tôi không nói, trừ phi anh lấy mạng tôi ngay bây giờ! Mạc Ngôn vẫn cứng cỏi.
Bỏ qua chuyện những thằng hạ đẳng nhất làng Tây Môn này đi. Lúc này, đoàn người trùng trùng điệp điệp dưới sự dẫn dắt của Kim Long đã đến trước chuồng của tôi. Không cần Kim Long mở miệng giới thiệu, mọi người đã bắt đầu trầm trồ vui vẻ rồi. Bình thường họ chỉ thấy lợn nằm dưới đất, tuyệt đối chưa thấy lợn leo nằm trên cây. Họ thường thấy khẩu hiệu đỏ viết trên tường chứ chưa hề nhìn thấy khẩu hiệu đỏ viết trên bụng lợn. Tất cả cán bộ cao cấp đều há miệng cười sặc sụa. Người cán bộ phụ trách công xã mặc quân phục mắt nhìn tôi song miệng thì hỏi Kim Long:
- Nó tự mình leo lên cây à?
- Vâng, tự nó leo đấy!
- Có thể bảo nó biểu diễn lại không? Anh ta hỏi tiếp: Ý của tôi là bảo nó từ trên cây bò xuống rồi từ dưới đất leo lại lên cây, được không?
- Hơi khó đấy, song tôi sẽ cố gắng xem sao. Con lợn này khôn ngoan vô cùng, rất khỏe song tính nết cũng rất ngang ngạnh, chủ yếu thích thì làm chứ chẳng chịu nghe lời ai cả.
Rồi Kim Long dùng cành cây chọc nhẹ vào ngực tôi, nói bằng giọng thân tình có chút năn nỉ:
- Lợn mười sáu, tỉnh dậy đi, đừng ngủ nữa. Xuống mà ỉa đái đi!
Rõ ràng là muốn tôi biểu diễn nhưng anh ta lại bảo tôi xuống ỉa đái. Cách nói này khiến tôi không vui lắm, mặc dù tôi hiểu Kim Long đang rất lúng túng. Tôi sẽ làm vừa lòng anh ta, nhưng không thể cụp đầu cụp tai nghe theo, bảo gì làm nấy để đánh mất cả tính cách của mình, biến mình thành một con chó chỉ biết lăn lộn để vừa lòng chủ. Tôi ngoác mồm ngáp mấy cái rõ dài, đảo tròng mắt mấy vòng rồi vặn lưng một cái khiến đám người chung quanh cười rộ lên:
- Ôi! Đây mà là lợn à, là người thì có! Cái gì cũng biết làm!
Đồ ngốc, bọn bay tưởng ông đây nghe không hiểu tiếng người à? Ông đây không chỉ hiểu tiếng Cao Mật mà còn hiểu cả tiếng Nghi Mông, tiếng Thanh Đảo. Ông đây đã từng muốn xuất ngoại để học cả tiếng Tây Ban Nha nữa chứ! Tôi há miệng xổ ra một loạt tiếng Tây Ban Nha tưởng tượng, nhưng đúng là đồ trứng thối, bọn họ sững sờ rồi há miệng ra cười. Chúng mày cứ cười đi, cười chết thì thôi, tiết kiệm cho nhân dân bao nhiêu là lương thực! À chúng mày muốn ông xuống khỏi cây để đái à? Đái thì cần gì phải xuống đất, ở trên cao đái càng thích, nước đái bay càng xa. Vì một niềm vui thích bồng bột và có chút độc ác, tôi quên mất thói quen vệ sinh, nằm úp trên cây, lúc cương lúc nhu tôi đái một cách thoải mái. Mọi người càng cười lớn hơn. Tôi trừng mắt nói, giọng rất gay gắt:
- Cười cái gì? Nghiêm chỉnh lại nào! Tao là một viên đạn bắn vào bọn đế quốc phản động. Đạn nổ, nước đái văng tứ tung, chứng tỏ là bên trong thuốc nổ rất mạnh. Thế mà chúng mày còn cười được à?
Bọn người ngốc nghếch này hình như nghe hiểu lời tôi vừa nói nên tiếng cười bỗng dưng ngưng bặt. Tay cán bộ mặc quân phục đổi ngay sắc mặt, chỉ vào tôi nói:
- Đúng là một con lợn tuyệt vời, nên tặng cho nó một huân chương vàng!
Tôi vốn không màng danh lợi, song sự thừa nhận của một vị quan chức cấp cao khiến tôi đắc ý quá đỗi và quên mất mình là ai. Tôi muốn biểu diễn nhào lộn như Hồng Hồng trên khán đài, do vậy mà tôi chọn một cành hạnh rồi móc hai khuỷu chân sau của mình vào đó và từ từ buông hai chân trước ra khỏi cành, mông chổng lên trời, đầu lộn xuống đất. Thân thể tôi quá nặng, buổi sáng nay vì quá ham vui mà chưa kịp ăn cho nên tôi thấy trời đất quay cuồng. Tôi dùng lực bám chặt hai khuỷu chân sau vào cành hạnh, máu huyết toàn thân như dồn cả lên đầu, hai mắt đau nhói như muốn nổ con ngươi. Phải kiên trì, chỉ cần mười giây là coi như thắng lợi, là hoàn thành một động tác mà con người bình thường cũng khó có thể làm được này. Tôi nghe rõ tiếng vỗ tay rào rào. Tôi đã thành công! Nhưng lúc ấy, bất hạnh ập đến: Cành hạnh rất trơn vì lâu nay bụng tôi đã mài nó nhẵn thín, một chân tôi trượt ra khỏi cành. Hình như đầu tôi va phải một vật gì cứng, hai mắt tối sầm, tôi chìm trong hôn mê!
Mẹ cha nó, đó là hậu quả của loại rượu pha cồn mà con người đã cho tôi ăn!