PHẦN THỨ NHẤT Chương 1

Phải chăng nó đã vành mi mắt tôi để coi thử trong đó có gì? Tôi không thể đoán chắc điều đó. Khi thức giấc, rõ ràng tôi đã thấy như là có một ngọn bút lông mềm và nhám dạo dọc khuôn mặt mình, thế nhưng khi tỉnh dậy hẳn thì tôi lại thấy nó đang ngồi rất ngoan ở ngang tầm cái gối và nhìn tôi chăm chú.

Tầm vóc nó không lớn hơn một sọ dừa. Bộ lông mọc ngắn của nó có màu vỏ dứa khô. Với bộ lông như thế từ đầu ngón chân tới đỉnh hộp sọ, trông nó như thể mặc lông dệt. Riêng cái mặt lại phủ bằng một thứ mặt nạ satanh đen, xuyên qua đó long lanh hai giọt nước: đôi con mắt.

Trời chưa rạng hẳn, nhưng cây đèn bão đêm qua tôi quên tắt vì mệt cũng đủ sáng để tôi nhìn thấy rành rành trên nền tường vôi trắng vị sứ giả bất ngờ đó của bình minh.

Vài giờ sau, sự hiện diện của nó hẳn sẽ là chuyện bình thường đối với tôi. Nó có cả bầy sống trên những cây cao xung quanh gian lều; nhiều gia đình đông đủ giỡn chơi trên cùng một cành cây. Nhưng bữa qua, lúc chiều sẩm tối mới tới đây, người kiệt lực. Vì vậy, vào lúc này, tôi đã nín thở mà nhìn con khỉ tí xíu ngồi rất gần mặt tôi.

Cả nó cũng không nhúc nhích. Cả đôi giọt nước bên trong cái mặt nạ satanh đen cũng bất động.

Trong đôi mắt nhìn ấy không thấy sợ sệt, nghi kỵ và cả tò mò nữa. Tôi chỉ là đối tượng cho một sự xem xét nghiêm túc, vô tư.

Thế rồi cái đầu dệt lông ấy, to bằng nắm tay trẻ nhỏ ở tuổi còn nằm trong nôi, bỗng ngoẹo về bên trái. Đôi mắt khôn ngoan lộ ra một vẻ buồn rầu, thương hại. Nhưng đó là buồn thương cho tôi.

Tưởng chừng đôi mắt ấy mong muốn cho tôi những chuyện tốt lành, muốn đem cho tôi một lời khuyên. Nhưng lời khuyên gì vậy?

Lúc đó hẳn tôi đã có một cử động vô ý. Thế là cái nắm tròn màu ngà ngà vàng đó nhảy vụt lên, bay từ bàn này sang ghế kia cho tới khung cửa sổ để ngỏ, và tan biến đi trong sương mù buổi sáng.

Quần áo đi rừng của tôi từ đêm qua vứt đó vẫn y nguyên dưới đất cạnh chân giường, gần cây đèn bão.

Tôi lấy mặc vào và đi ra ngoài hiên.

Bữa chiều qua, mặc dù trời tối mù mịt, tôi nhớ rằng có để ý thấy những bụi gai lớn bao quanh gian lều mình ở, và trước lều là một cánh rừng thưa mênh mông chạy dài hút trong màn đêm bí ẩn. Nhưng lúc này sương mù đã che kín hết. Vật chuẩn duy nhất cho tôi chỉ còn ngay trước mặt tôi, nối với trời cao trên nóc thế giới, cái bàn khổng lồ chứa tuyết vĩnh cửu quanh đỉnh núi Kilimanjarô.

Một tiếng động giống như có ai lăn vội những con xúc xắc đã khiến tôi ngoảnh nhìn về những bậc cầu thang gỗ thô dẫn tới hàng hiên. Một con linh dương thong thả, ung dung leo lên các bậc tam cấp.

Một con linh dương thực sự, nhưng rất nhỏ xinh, tai nó không chấm đầu gối tôi, sừng giống như những lá thông, và vó chỉ to bằng móng tay.

Con vật kỳ diệu chui từ sương mù ra ấy chỉ dừng lại khi gặp mắt cá chân tôi và nó ngẩng mõm lên với tôi. Tôi khom xuống hết sức thận trọng và chìa bàn tay về phía cái đầu gọt giũa hết sức đẹp đẽ, hết sức tinh tế. Con linh dương nhỏ không cựa quậy. Tôi sờ vào hai cánh mũi nó, ve vuốt chúng.

Nó để mặc tôi, mắt nó nhìn chăm chú vào mắt tôi. Và trong vẻ trìu mến câm lặng của đôi mắt ấy tôi thấy có điều gì đó cũng hệt như khóe nhìn đến là buồn và đến là khôn ngoan của chú khỉ con. Cả lần này nữa, tôi cũng không đủ khả năng để hiểu.

Dường như muốn tạ lỗi vì không nói được, con linh dương liếm các ngón tay tôi. Rồi nói khẽ khàng gỡ mồm khỏi tay tôi. Sau đó, vó chân nó lại tạo ra trên bậc thang gỗ tiếng những quân xúc xắc lăn đi. Nó đi khuất.

Tôi chỉ còn có một mình.

Nhưng trải qua mấy giây lát ấy, bình minh nhiệt đới vốn ngắn ngủi lạ lùng đã nhường chỗ cho rạng đông.

Từ trong lòng bóng tối, ánh sáng đột ngột vọt ra, lộng lẫy, sáng lóa, rạng rỡ. Tất cả bừng lên, long lanh, lấp lánh.

Những mũi tên hồng xuyên qua tuyết trên đỉnh Kilimanjarô.

Khối sương mù dày đặc bị sức nóng mặt trời đào bới, phá phách, hút đi, đã tản ra thành những màng mỏng, thành cột, thành cuộn, thành đường xoắn, thành những khối, những giải, những sợi, và thành vô vàn hạt nhỏ tựa như bột kim cương.

Cỏ lúc thường, khô cứng và màu vàng, lúc này trông mềm ra và lộng lẫy sương mai.

Trên những cây mọc rải quanh lều tôi ở, ngọn cây có những chùm gai lúc này đã được chuốt bóng lại, chim đang hót và khỉ đang kêu choe chóe.

Và đằng trước hàng hiên, khói sương dần dần tan biến để mở ra một khoảng ngắt xanh càng vô cùng khoáng đãng và bí ẩn, và tít sâu trong đó vẫn còn những đám mây nho nhỏ mới tụ đang chập chờn bay và đến lượt chúng cũng lại bốc đi nốt.

Tấm màn này vén lên tiếp tấm màn kia, trái đất mở màn diễn những trò ban ngày và của muôn loài.

Sau hết, ở cuối cánh rừng thưa, nơi vẫn còn bám lại một dải sương mờ nhẹ như lông tơ, thấy có bóng nước long lanh.

Hồ? Ao? Hay đầm nước lầy? Không phải loại nào cả, mà chỉ là một vùng nước rộng. Bên dưới hẳn là có những mạch nước ngầm yếu ớt và nước không đủ sức lan xa hơn nữa, chỉ run rẩy lăn tăn giữa những đám cỏ cao, giữa những lau sậy và những bụi cây rậm rạp.

Những con thú tụ tập bên đầm nước.

Trong chuyến viễn du tôi vừa thực hiện tại vùng Đông Châu Phi, dọc theo các con đường lớn và đường mòn - Kivu, Tanganyika, Uganda, Kenya - tôi đã thấy nhiều con thú đó. Những bầy thú bị tiếng xe ầm ầm xua đuổi tan tác, những bóng hình thoăn thoắt, hốt hoảng, rồi biến mất.

Đôi khi tôi cũng có dịp rình trong giây lát một con thú hoang, việc đó chỉ thực hiện được từ rất xa hoặc kín đáo, có thể nói là xem trộm cũng được.

Tôi đã chiêm ngưỡng những tư thế của những sinh mệnh tự do và thuần khiết ở chốn rừng rậm khô khan với một tình cảm đặc biệt pha lẫn thèm khát, hào hứng, ước ao và thất vọng. Dường như được gặp lại một thiên đường tôi từng mơ ước, từng quen biết từ thuở nào không còn nhớ nổi. Tôi đã kề ngưỡng cửa thiên đường ấy mà không thể vượt qua.

Hết gặp gỡ này sang gặp gỡ khác, tôi chợt thấy có nhu cầu - hẳn là một nhu cầu - trẻ con nhưng ngày càng thúc bách - được thấy mình nhập vào cõi hồn nhiên trong trắng của những buổi đầu đã rất xa xưa của thế giới.

Vì thế, trước khi trở lại châu Âu, tôi đã quyết định ghé qua một trong những Vườn hoàng gia xứ Kênya, những khu bảo tồn có những luật lệ cực kỳ khắt khe chở các thú hoang được sống trong tất cả các hình thái đời sống của chúng.

Và giờ đây, chúng kia rồi.

Không phải những con thú tỉnh táo, nghi kỵ vì sợ sệt mà tụ tập thành bầy, thành đàn, thành đám theo giòng, theo giống, theo ngành, mà là những con thú hòa lẫn với nhau giữa cảnh yên lành, vô tư buông thả trong đầm nước, những con thú sống yên bình với rừng rậm, với chính chúng nó, và với hừng đông.

Tôi đứng khá xa nên không thề nhìn rõ từng cử động của chúng hoặc hòa sắc các màu lông và da của chúng, nhưng không vì đứng xa như vậy mà không thấy rằng bầy thú đông có tới hàng trăm hàng nghìn con, đủ các loại chen chúc bên nhau, và trong khoảng khắc sống đó chúng không biết thế nào là sợ hãi hoặc vội vã.

Những linh dương, sơn dương, hươu cao cổ, linh dương đầu bò, ngựa vằn, tê giác, trâu, voi - những con thú dừng chân hoặc chuyển dịch tùy sở thích, tùy cơn khát, thả mặc cho sự tình cờ.

Mặt trời vẫn còn dịu, soi xiên những tầng tuyết chất trên đỉnh núi Kilimanjarô. Gió nhẹ sớm mai đùa rỡn với những cụm mây mỏng còn sót lại. Được chút rớt sương mù rắc lên, những mảng nước và đồng cỏ tràn ngập mồm thú và những cánh mũi thú, những lườn thẫm màu, vàng, vằn, những sừng thẳng nhọn, vểnh hoặc to sù, và những vòi những ngà, tạo thành một tấm thảm hoang đường treo bên trái núi lớn Phi châu.

Tôi không rõ mình đã rời hàng hiên và ra đi vào lúc nào. Tôi chẳng còn chủ động nổi nữa. Tôi cảm thấy mình bị vẫy gọi bởi những con thú để đi tới một cõi phúc đã có từ trước khi có con người.

Tôi theo con đường mòn ven cánh rừng thưa, dọc theo tấm màn che những cây và những bụi. Tôi càng đi tới, vẻ thần tiên chẳng những không đổi thay, không tan biến, mà càng phong phú thêm, càng thêm chất thực.

Mỗi bước tôi đi lên khiến tôi nhìn rõ hơn chúng, có biết bao nhiêu ngành, những đường nét tinh tế cũng đa dạng biết bao, sức mạnh của chúng cũng khác nhau biết chừng nào. Tôi đã nhìn được rõ những bộ lông linh dương, những đầu trâu hãi hùng, và những con voi như những tảng đá hoa cương.

Chúng vẫn đang gặm cỏ, đang hít nước, đang lang thang búi này sang búi khác, vũng này sang vũng khác. Còn tôi cũng tiếp tục đi. Vậy mà chúng vẫn cứ còn đó trong cảnh yên bình của chúng, ở nơi chúng ngự trị, mỗi lát giây chúng càng thực hơn, càng gần tầm tay tôi hơn. Tôi đã đi tới bìa rừng cây gai. Chỉ cần tôi bước ra khỏi các bụi gai kín đáo, bước vào vùng đất ẩm và long lanh nước, là tôi sẽ làm bạn được với những con thú hoang trên miền đất riêng của chúng.

Không còn có gì ngăn tôi lại nữa. Những phản xạ vì thận trọng, vì muốn được bảo toàn đã không còn nữa, nhường chỗ cho một bản năng vừa thầm kín vừa mạnh mẽ, đang đẩy tôi qua một vũ trụ khác hẳn.

Và bản năng đó đang sắp được thỏa mãn.

Đúng vào lúc ấy, có một lời cảnh cáo thầm trong lòng khiến tôi dừng bước. Có một sự hiện diện gần kề đã chống lại ý định của tôi. Đó không phải là sự hiện diện của một con vật. Lúc này đây, tôi đã thuộc về thế giới của chúng rồi, tôi đã ở trong vùng hạ trại của chúng rồi. Cái sinh mệnh mà tôi đoán chừng ra - nhưng không rõ vì giác quan nào? - thuộc về giống người.

Khi ấy tôi nghe thấy những tiếng sau, nói bằng tiếng Anh:

- Chú không được đi xa hơn.

Cái bóng người mảnh mai tôi chợt nhận ra dưới bóng một bụi gai khổng lồ chỉ cách tôi chừng vài ba bước là nhiều.

Bóng người đó không tìm cách trốn lánh. Nhưng vì nó hoàn toàn bất động và lại mặc một chiếc quần có yếm màu xám đậm, nên dường như đã nhập làm một với cái thân cây nó đang tựa vào.

Trước mặt tôi là một em bé khoảng chục tuổi, đầu để trần. Một mái tóc đen cắt tròn che kín vầng trán. Khuôn mặt tròn, sạm nắng, da rất nhẵn. Cái cổ dài và mảnh dẻ. Đôi mắt nâu to dường như chẳng nhìn thấy tôi, vẫn đang nhìn không chớp vào bầy thú.

Vì đôi mắt đó mà tôi có một cảm giác rất khó xử là đã bị bắt gặp vào lúc mình còn tỏ ra trẻ dại hơn đứa trẻ con ấy.

Tôi khẽ hỏi lại:

- Không được tới kia ư? Cấm à?

Cái đầu tóc tròn khẽ gật, nhưng đôi mắt vẫn bám lấy những vận động của các con thú.

Tôi lại hỏi:

- Đúng thế không?

- Còn ai biết rõ hơn cháu nữa? Cha cháu là giám đốc khu Vườn hoàng gia này.

- Chú hiểu hết rồi, - tôi nói. - Ông giám đốc đã cử cậu con trai giám sát tôi.

Thế là đôi mắt nâu to ngước nhìn tôi. Lần đầu tiên tôi được thấy khuôn mặt nhỏ sạm nắng lộ ra một vẻ phù hợp với lứa tuổi.

- Chú nhầm rồi, cháu đâu phải con trai, đứa nhỏ mang quần có yếm màu xám nói. Cháu là con gái, và tên cháu là Patrixia.