Chương 2
Đó không phải lần đầu tiên Patrixia làm ngạc nhiên một khách thăm như vậy. Vẻ tinh quái đắc thắng trên nét mặt em cho thấy rõ điều đó.
Đồng thời, và hẳn cũng để khách tin hoàn toàn, nụ cười, mắt nhìn, cái ngoẹo cổ, tất cả rộn lên một bản năng quyến rũ muôn thuở mà thơ ngây, khiến cho cái bóng trẻ thơ kia mang đúng màu vị đàn bà.
Còn tôi hẳn cũng phải có được cú choáng đó để trở lại được với cái thực: kia, một em bé gái, một thân một mình, trong rừng rậm, vào lúc bình minh, cách những con thú có vài bước chân. Tôi nói:
- Bố mẹ cháu cho cháu đi chơi sớm và xa thế ư?
Patrixia không đáp lại. Những đường nét trên người em lại bất động và nghiêm trang, khiến em lại trở về dáng dấp một cậu trai. Em ngắm nhìn đàn thú hoang, cơ hồ như tôi chưa từng có mặt ở đó.
Lúc này, từ những mạch cao của hừng đông, ánh sáng trút xuống chan hòa và rung động. Bầy thú quanh vùng nước lốm đốm ánh mặt trời nom càng dày đặc hơn, càng thực hơn.
Cái ước vọng đã run rủi tôi tới đó bỗng lại trỗi lên mạnh mẽ hết sức. Đến phút cuối cùng, một em bé gái làm sao có thể tước đoạt nổi của tôi điều đó. Tôi dấn một bước về phía cánh rừng thưa.
Patrixia vẫn không quay đầu lại, nhưng nói:
- Chú không được đi tới đó.
- Cháu sẽ cho cha cháu biết và cha cháu sẽ đuổi chú khỏi khu vườn chứ gì? - Tôi hỏi.
- Cháu không phải đứa mách lẻo, - Patrixia nói.
Em bé nhìn tôi thách thức. Danh dự trẻ thơ đầy tràn trong đôi mắt ấy.
- Vậy cháu lo hộ chú sao? - Tôi hỏi nữa.
- Chú đủ lớn để tự biết giữ gìn, còn chuyện gì xảy ra cho chú, cháu đâu cần biết, - Patrixia nói.
Cớ sao một khuôn mặt chưa có vết nhăn và tươi mát đến thế lại có khả năng thay đổi như vậy? Và đột nhiên lãnh đạm đến mức độc ác như vậy? Em bé gái đó ít quan tâm tới những gì có thể xảy ra với tôi vì các cẳng vó, vì các ngà và sừng thú vật. Hẳn cô bé có thể không chút rung động nhìn tôi bị giày xéo, xổ ruột.
- Thế thì, tôi hỏi, thế thì tại sao cháu lại bảo chú...
- Chẳng có gì khó hiểu cả, - Patrixia nói.
Trí óc chậm hiểu của tôi bắt đầu làm cho cô bé khó chịu cáu kỉnh. Trong đôi mắt to sâu thẳm của cô bé có những tia sáng lóe lên.
- Hẳn chú phải thấy rằng, - cô bé nói tiếp, - các con thú đang sống với nhau bình yên, thoải mái. Lúc này là thời gian đẹp nhất trong ngày của chúng.
Phải chăng đó là do ảnh hưởng của thời khắc, của khung cảnh? Từ cô bé tí tẹo kia tỏa ra một quyền lực đặc biệt. Đôi lúc, dường như cô bé có hẳn một niềm tin chắc chắn và biết rõ một chân lý chẳng liên quan gì với số tuổi đời của em cũng như với các thông lệ của lý trí. Dường như cô bé đứng xa hẳn các thói quen trí tuệ của con người.
- Chú chẳng muốn làm cho các con thú hoảng sợ, - tôi nói với em bé. - Chú chỉ muốn sống cùng chúng một chút, sống như chúng một chút.
Patrixia nhìn chăm chú và hồ nghi để đánh giá tôi.
- Chú yêu chúng thật à? - Bé hỏi tôi.
- Chắc là như vậy.
Đôi mắt to sâu thẳm bất động một giây lâu. Sau, trên khuôn mặt nhạy cảm cực kỳ đó rạng rỡ một nụ cười tin cậy.
- Cháu cũng chắc là như vậy, - Patrixia nói.
Tôi thấy khó mà lý giải nổi vì sao nụ cười ấy cùng câu trả lời ấy lại khiến tôi vui. Tôi bèn hỏi:
- Thế chú đi được chứ?
- Không, - Patrixia nói.
Bên trên cái cổ dài và mềm mại, cái đầu có mớ tóc cắt tròn nhấn mạnh cho điều chối từ kia bằng cử động rất dịu dàng, nhưng dứt khoát.
- Vì sao vậy? - Tôi hỏi.
Patrixia không chịu trả lời ngay. Bé tiếp tục im lặng ngó nhìn tôi và suy tư. Và trong đôi mắt em tỏ ra có rất nhiều thiện cảm. Nhưng đó là một nỗi thiện cảm có tính chất đặc biệt. Vô tư, trang trọng, đầy sầu muộn, gợi mủi lòng và bất lực không sao cứu giúp được.
Tôi đã từng thấy cái vẻ lạ kỳ đó. Ở đâu vậy? Tôi chợt nhớ lại con khỉ bé tí tẹo và con linh dương nhỏ xíu đã tới thăm tôi trong gian lều. Nỗi buồn bí ẩn trong đôi mắt động vật, tôi lại thấy trong đôi mắt Patrixia, trong đáy sâu đôi mắt to và sẫm kia. Nhưng ở em bé gái này em biết đường nói ra.
- Các con thú không cần tới chú, - sau cùng Patrixia nói. - Nếu có chú, chúng không được nô giỡn yên bình, tự do, chúng thích như thế, chúng quen như thế.
- Nhưng chú yêu chúng, - tôi nói, - và cháu biết chắc là như vậy.
- Cũng chẳng ăn thua gì, - Patrixia cãi lại, - chúng đâu phải là của dành riêng cho chú. Có thế mà chú lại không hiểu. Chú không được đi!
Em bé cố tìm cách diễn đạt sao cho tôi hiểu, em khẽ nhún đôi vai mảnh dẻ, và lại nói:
- Chú từ rất xa tới, và cũng quá muộn rồi.
Patrixia càng tựa mình sát nữa vào cây gai to. Vì em mặc bộ quần áo màu xám và liền quần liền áo, nom em hình như dính liền vào cái cây.
Ánh sáng ngày càng xuyên nhiều xuống dưới các búi cây và những lùm cây lớn trong rừng rậm. Lớp thảm thực vật dưới rừng trở thành những mảng vàng nhẹ nhõm. Từ những nơi ẩn nấp đó nhiều thú hoang mới chui ra và tìm đến với cỏ với nước.
Chẳng muốn làm ngáng trở những con thú đã có mặt ở đó, những con mới tới tản khắp các vùng ven cánh rừng thưa. Có những con tiến đến sát tấm màn thực vật phía sau đó có tôi cùng Patrixia đang đứng. Nhưng ngay cả với những con thú ấy, giờ đây tôi đã hiểu rằng chúng càng xa cách với tôi, ngoài tầm tay với, khác nào những cánh đồng cỏ cho chúng ta là những đồng tuyết lưu niên trên đỉnh Kilimanjarô nằm kia nơi giới hạn của trời cao, của sớm mai và của thế giới.
- Quá xa... quá muộn... bé gái đã nói thế.
Tôi chẳng còn cách nào cưỡng lại niềm tin chắc chắn của em bé, bởi vì khi nói thế em đã có đôi mắt nhìn cũng dịu hiền như của con linh dương và cũng khôn ngoan như con khỉ bé tí.
Chợt tôi cảm được bàn tay của Patrixia nơi bàn tay tôi, và tôi đã chẳng ngăn nổi một cái rùng mình, vì em tới bên tôi mà không mảy may động đậy một ngọn cỏ một nhành lá. Chỏm tóc em cao ngang tầm khuỷu tay tôi, và so với thân xác tôi em thật nhỏ nhoi yếu đuối khôn cùng. Ấy thế nhưng, trong những ngón tay nhỏ nứt nẻ và thô nắm lấy cổ tay tôi vẫn bộc lộ một ý chí chở che tôi, an ủi tôi và Patrixia nói với tôi như nói với đứa bé được người lớn định ban thưởng vì nó đã vâng lời, một sự vâng lời khiến nó đau khổ:
- Có thể cháu sẽ dẫn chú tới một nơi khác. Ở đó chú sẽ hài lòng, cháu hứa đấy.
Chỉ tới lúc đó tôi mới nhận ra cách nói đặc biệt của Patrixia. Trước đó tôi mới chỉ thấy tâm trí mình ngạc nhiên trước một nhân vật và một cung cách ứng xử. Nhưng lúc này đây, tôi chợt thấy rằng cô bé đã dùng giọng nói theo cách thức của những người không có quyền để lọt tai kẻ khác những gì họ nói với nhau: bọn tù nhân, các kẻ đi rình mò, lũ người đi gài bẫy. Tiếng nói không có độ rung, không âm hưởng, không âm sắc, giọng nói không bộc lộ tình cảm, bí mật, giọng nói có phần như là câm lặng.
Tôi cảm thấy rằng, một cách vô ý thức, tôi đã bắt chước Patrixia trong lối hà tiện âm thanh đó.
Tôi bảo em:
- Có thể hiểu được rằng những con thú hoang dã nhất cũng là bầu bạn của cháu.
Những ngón tay trẻ con đặt trên ngón tay tôi run rẩy vì sung sướng. Bàn tay Patrixia chỉ còn là một bàn tay cô bé hạnh phúc. Và khuôn mặt hướng về phía tôi, khuôn mặt rạng rỡ và trong trẻo với đôi mắt to sẫm chợt sáng long lanh, ở khuôn mặt ấy chỉ có sự thỏa thuê của một đứa trẻ vừa được nghe lời khen nó ưng ý nhất đời.
- Chú biết không, - Patrixia nói (mặc dù xúc động đã khiến đôi má sạm nắng của em bé ửng hồng, giọng nói của em vẫn không âm vang và vẫn bí mật), - chú biết không, cha cháu quả quyết rằng cháu hòa thuận với các con thú hơn cha cháu. Thế mà, chú biết không, cha cháu đã từng sống cả đời với chúng. Cha cháu quen biết chúng hết thảy. Ở Kênya và ở Uganđa, ở Tanganiyka và ở Rôđêđi. Nhưng cha cháu nói rằng cháu khác hẳn... Vâng, khác hẳn.
Patrixia gật gật đầu, mớ tóc cắt ngắn của em hơi vắt lên, làm lộ phía trên của vầng trán càng hiền dịu và càng trắng trẻo. Mắt em nhìn vào bàn tay tôi đang nắm gọn bàn tay em có những móng tay sứt sở và có vệt đất bao quanh.
- Chú không phải thợ săn, - Patrixia nói.
- Chính vậy, - tôi nói, - nhưng làm sao cháu biết được?
Patrixia cười thầm.
- Ở đây, - bé nói, - chẳng ai giấu nổi cháu điều gì.
- Thế nhưng, - tôi nói, - chú chưa kịp nói chuyện với ai ở đây hết, cũng chưa ai nhìn thấy chú hết.
- Chưa có ai? - Patrixia nói. - Thế Thauki thì sao, cái bác làm công việc đón tiếp đã ghi tên chú vào sổ chiều qua ấy? Còn Matra nữa, cái anh hầu mang hành lý cho chú ấy? Còn Auôri, bác quét dọn gian lều cho chú nằm ấy?
- Những người da đen ấy, - tôi nói, - không thể biết nổi chút gì về công việc của chú.
Trên nét mặt của Patrixia lại thấy vẻ tinh quái trẻ thơ đã từng hiện ra rồi em cho tôi biết em là con gái.
- Còn anh lái xe của chú nữa? - Em hỏi. - Chú không kể đến anh lái xe ư?
- Sao, Bôgô đấy ư?
- Bôgô biết rất rõ chú, - Patrixia nói. - Chẳng phải là từ hai tháng nay anh ấy đã lái xe đưa chú đi các nước, cái xe chú thuê ở Nairôbi ấy?
- Anh ta chẳng thể kể gì cho cháu nghe nhiều về chú, - tôi nói. - Không còn ai lầm lì, ít lời hơn anh ta.
- Khi nói tiếng Anh, có thể như vậy, - Patrixia nói.
- Nghĩa là...
- Hẳn rồi, cháu biết nói tiếng Kikuyu cũng chẳng kém gì anh ấy, - Patrixia giảng giải, - bởi vì chị hầu đầu tiên của cháu, hồi còn bé tí, là người tộc Kikuyu. Và cháu còn biết cả tiếng Xoahli[1], bởi vì dân bản địa thuộc tất cả các tộc đều biết nói tiếng đó. Cháu biết cả tiếng Oakamba bởi vì người đưa đường mà cha cháu ưng hơn cả là người tộc đó. Và cả tiếng Maxai nữa, vì tộc người Maxai có quyền đi ngang và hạ trại trong khu vườn này.
Patrixia vẫn tiếp tục mỉm cười, nhưng nụ cười đó chỉ biểu lộ vẻ giễu cợt và vẻ bề trên. Một lần nữa nó lại phản ánh cái niềm tin chắc chắn và thanh thản cùng những khả năng của em, ấy là có thể giao tiếp được với những đời sống nguyên sơ nhất theo những lề luật của cái vũ trụ riêng của chúng.
- Những người da đen ở đây thường tới kể cho cháu nghe hết mọi chuyện, - Patrixia tiếp. - Cháu biết rõ công việc của họ hơn cả cha cháu ấy. Cha cháu chỉ biết tiếng Xoahili, chưa kể cha cháu nói ra cứ theo lối người da trắng. Cha cháu lại nghiêm khắc nữa, nghề của cha cháu phải như vậy mà. Cháu ấy à, cháu không khi nào mách lẻo cả. Người làm, người gác, người phục dịch, ai ai cũng biết điều đó. Vì vậy nên họ có gì là nói hết với cháu. Thauki, bác thư ký, nói rằng chú mang giấy thông hành Pháp và chú ở Pari. Anh hầu mang hành lý nói với cháu rằng va-li chú rất nặng vì rất nhiều sách. Anh hầu nhà nghỉ bảo cháu: “Ông da trắng không thích anh đun nước nóng cho ông tắm, và trước khi đi nghỉ ông chẳng ăn miếng gì vì mệt quá”.
- Và chú sẽ còn ngủ, - tôi nói, - nếu như không có một vị khách tới thăm đánh thức chú dậy rất sớm. Nhưng có khi vị khách đó cũng tới báo cáo cháu rồi chưa biết chừng.
Tôi nói với Patrixia về con khỉ nhỏ và con linh dương bé tí ti.
- Đúng rồi, Nicôlai và Xanhbơli đó, - Patrixia nói.
Trong đôi mắt em nhìn có chút âu yếm nhưng hơi có ý khinh thường. Em bé nói thêm:
- Của cháu cả đấy. Thế nhưng chúng vẫn cho mọi người vuốt ve, như vuốt ve con chó hoặc con mèo ấy.
- Ồ!... Thật thế ư? - Tôi nói.
Nhưng Patrixia hiểu sao nổi rằng em bé đã khiến tôi rầu lòng khi em xếp hai sứ thần bí ẩn lúc bình minh đó của tôi vào loại tầm thường và nô lệ.
- Đằng kia thì không như vậy, - bé em nói.
Cô bé chìa tay về phía những con vật tụ tập dọc theo khu đồng cỏ và xung quanh những khu dự trữ nước dưới chân quả núi lớn đầy tuyết và đầy mây. Bàn tay Patrixia run run và giọng nói em cũng run run, và mặc dầu dù em cố giữ cho giọng nói không âm vang và lạc âm sắc nhưng nó vẫn ròn rã, hoặc ít ra cũng lộ vẻ đắm đuối mê say.
- Những con thú kia chẳng thuộc về ai hết, - Patrixia tiếp. - Chúng không biết vâng lời. Ngay cả khi chúng đón nhận chú, thì chúng vẫn tự do chứ không thuộc về chú. Muốn chơi với chúng, chú phải biết rõ về gió, về mặt trời, về các đồng cỏ, biết rõ vị các ngọn cỏ, các điểm nước. Và phải biết đoán tính khí chúng. Và phải cẩn thận khi tới mùa chúng kết đôi với nhau và phải lo tới sự an toàn của những đàn con. Ta phải biết lặng im, biết đùa rỡn, biết chạy, biết thở cùng chúng.
- Cha cháu dạy cháu tất cả những điều đó chăng? - Tôi hỏi
- Cha cháu chẳng biết nổi một nửa những gì cháu biết, - Patrixia trả lời. - Cha cháu không có thì giờ. Cha cháu quá già rồi. Cháu học một mình, chỉ một mình thôi.
Patrixia chợt ngẩng mặt nhìn tôi, và tôi nhận ra trên khuôn mặt nhỏ sạm nắng, bướng bỉnh và kiêu hãnh kia một tình cảm dường như khó mà có ở đó được: một sự ngập ngừng gần như là khiêm nhường.
- Chú à... chú cứ nói nhé... liệu chừng... cháu có làm cho chú chán ngấy không nếu cháu cứ tiếp tục nói chuyện các con thú mãi? - Patrixia hỏi.
Thấy tôi có vẻ ngạc nhiên, em bé nói tiếp rất nhanh:
- Mẹ cháu quả quyết rằng người lớn không thể nào thích thú nổi các chuyện của cháu.
- Chú thì muốn dành cả ngày nghe những chuyện như thế, - tôi đáp lại.
- Đúng đấy! Thật đấy!
Vẻ hứng khỏi của Patrixia làm tôi ngạc nhiên đến mức rất thoải mái. Cô bé bấu chắc lấy bàn tay tôi. Những ngón tay em nóng bỏng một cơn sốt đột ngột. Những móng tay em sứt sở thành răng cưa bấu sâu vào da tôi. Tôi nghĩ bụng: những dấu hiệu như vậy không chỉ biểu lộ một niềm vui vì đã thỏa thuê một thách thức trẻ thơ. Chúng biểu lộ một đòi hỏi sâu sắc và đứa trẻ không chịu chấp thuận cảnh luôn luôn phải thèm thuồng. Ô hay, lẽ nào Patrixia mà cũng bị bắt buộc phải trả giá cho các giấc mơ, các quyền lực của mình bằng sức nặng của cô đơn?
Cô bé bắt đầu cất tiếng. Tiếng nói của em, mặc dù vẫn nghẹt lại và đều đều, hoặc đúng hơn, chính vì vậy đã vang lên tựa hồ một âm vang tự nhiên của rừng rậm.
Giọng nói em giữ thăng bằng lơ lửng giữa lao động tư duy và sự cố gắng bất lực thâm nhập vào một điều duy nhất quan trọng: bí ẩn của sự sáng tạo và của tạo vật. Giọng nói em mang bộ mặt mê mẩn của xao động và âu lo, cũng tựa hồ như những ngọn cỏ cao và những búi sậy mọc hoang mang bộ mặt của những cơn gió êm đềm nhất, khiến từ trong lòng chúng thốt ra tiếng rì rào kỳ diệu muôn thuở mà luôn luôn mới mẻ.
Cái tiếng nói ấy chẳng còn ích gì hết cho một quan hệ chật chội và vô vị của con người. Nó có khả năng tạo ra một quan hệ, một sự đổi trao giữa một bên là cảnh cùng khốn của con người, cảnh tù túng nội tại của con người, với một bên là vương quốc chân lý, tự do, vô tư đang nảy nở rạng rỡ trong buổi sớm mai nơi châu Phi.
Từ những cuộc chạy chơi nào khắp khu Vườn hoàng gia, và từ những đêm thức canh chừng nào giữa các bụi gai, nhờ sự cảnh giác vô tận nào và nhờ sự thân tình bí ẩn nào mà Patrixia đã có được những kinh nghiệm giờ đây em bộc bạch cùng tôi? Những bầy thú cấm đoán đối với mọi người kia đã trở thành cái xã hội quen thuộc của em. Em biết rõ các bầy, các đàn, các nhân vật. Em thâm nhập được vào đó, ở đó em có các thói quen, có các kẻ thù, có các thứ em nâng niu yêu quý.
Em biết rõ con trâu kia trước mặt chúng tôi đang đầm mình trong bùn lỏng, tính nết nó rất hung hãn. Em biết rõ con voi già kia với đôi ngà gãy, nó nghịch ngợm ngang với con voi non nhất trong bầy, Còn con voi cái vợ nó với bộ da màu xám gần như đen, cái con voi lúc này đang lấy vòi lùa đàn con xuống nước, tính ưa sạch sẽ của nó gần như là một căn bệnh.
Giữa đàn linh dương mỗi con mang trên bộ lông vàng ở sườn một vệt đen hình mũi tên kia, đó là những con linh dương thuộc loại duyên dáng nhất và nhút nhát nhất, Patrixia chỉ ra được những con nào dám đón em không chút nghi ngại. Và trong đàn hươu ở bụi rất bé nhỏ với những cái sừng xoắn nhọn, những con vật rất dũng mãnh mặc dù yếu đuối, em là bạn của những con gai ngạnh nhất hạng.
Trong những bầy ngựa vằn, em nói, có một con chính mắt em chứng kiến, đã thoát ra khỏi một đám cháy rừng. Mọi người có thể nhận ra nó nhờ các vết lửa để lại những mảng nâu trên những vệt màu đen.
Em đã dự một cuộc chọi nhau giữa những con tê giác, và cái con đực khổng lồ đang đứng sững cách chúng tôi vài bước, sừng ngước lên trời như một khối đá tiền sử, đã từng chiến thắng. Nhưng nó vẫn giữ lại vết sẹo dài, sâu và kinh tởm trên mình mà ta chợt thấy khi đàn cò bạch, loài chim đưa đường cho nó, bỗng chốc bay khỏi lưng nó.
Em biết những chuyện xảy ra theo tháng năm của đàn hươu cao cổ, của những con linh dương có bướu to lớn, những con đã trưởng thành, những con còn bé, từ thế hệ này sang thế hệ nọ.
Những trò chơi, những cuộc ẩu đả, những chuyến di trú, những cuộc tình.
Khi tôi nhớ lại câu chuyện ấy, tôi thấy dù muốn hay không mình vẫn nhớ theo một hệ thống, có phương pháp, có trước có sau. Nhưng Patrixia thì em nói tất cả mọi chuyện trong cùng một lúc. Những thói quen của logíc không hề can thiệp vào lời nói của em. Em tự thả mình theo ảnh hưởng của thời điểm, theo những mối liên hệ nguyên sơ nhất, những gợi hứng nhờ giác quan và bản năng. Em đã hành động như những sinh mệnh giản đơn và đẹp đẽ trước mắt chúng tôi kia và đang sống bên ngoài mối âu lo của con người, chỉ vì chúng tôi không hề biết tới cám dỗ vô vọng muốn đo lường thời gian, và chúng sinh ra, tồn tại, chết đi mà chẳng có chút nhu cầu tìm hiểu vì sao.
Cái bề dày sâu xa và trong suốt của đời sống động vật chợt tới với nhận thức của tôi như thế, cũng tựa hồ như thảm thực vật ở dưới rừng chợt được ánh mặt trời thấm xuống.
Tôi đã nhìn thấy những chốn nghỉ đêm, nơi đó từng bộ lạc đã được bình minh lôi ra, và tôi đã thấy những nơi chúng tản đi sau khi nghỉ ngơi trong đầm nước. Và các cánh đồng, các ngọn đồi, các khu rừng bụi, các khu rừng tái sinh, các miền xa-van của khu bảo tồn mênh mông mà chiều sẩm vừa qua tôi đã đi qua, đối với tôi đã trở thành những lãnh thổ, những nơi trú ngụ, những ngôi nhà, những tổ quốc của từng chủng, từng ngành.
Ở đó những con linh dương đang nhảy nhót, ở đó những con trâu đang gặm cỏ. Ở đó các con ngựa vằn đang phi, và ở đó những con voi đang nô rỡn.
Tôi chợt nhớ ra rằng trong đám dân cư ấy còn thiếu hẳn một bầy, và có lẽ là bầy đẹp đẽ hơn cả.
- Thế còn những mãnh thú? - Tôi hỏi Patrixia.
Câu hỏi đó chẳng làm em bé ngạc nhiên chút nào. Có thể tưởng chừng như em bé chờ câu hỏi ấy và chờ vào đúng lúc tôi hỏi em.
Đến lúc đó, tôi cảm thấy rằng hai chúng tôi đã đạt tới một độ hiểu nhau, lúc ấy sự khác nhau về tuổi tác chẳng còn có nghĩa gì nữa. Thông qua các con thú hoang, một hứng thú và một nhu cầu chung mãnh liệt và thẳng thắn đã khiến một đứa trẻ và người lớn đã lâu rồi chẳng còn là người lớn nữa nên tòng phạm và bình đẳng với nhau.
Em bé gái nhắm mắt lại. Một nụ cười chỉ dành riêng cho chính em, một nụ cười giống như khi ta thấy những khuôn mặt rất nhỏ nhoi đang say giấc nồng, nụ cười chúm chím nhưng chứa chất đầy hạnh phúc, huyền bí, nụ cười ấy như từ trong lòng làm rạng rỡ các nét trên mặt Patrixia. Sau rồi em hé mi và trao cho tôi một chút của nụ cười em. Đó như là một thứ lời ước hẹn, một thứ liên minh rất quan trọng.
- Cháu sẽ đưa chú đi tới nơi nào phải đi, - Patrixia nói.
- Khi nào?
- Chú đừng vội vã quá như vậy, - em bé gái trả lời dịu dàng. - Với tất cả các con thú, cần phải rất kiên tâm. Cần phải có thời gian.
- Bởi vì rằng... chính là vì...
Tôi không nói được hết câu. Bàn tay Patrixia mà cho tới khi ấy tôi vẫn thấy em đặt trong tay tôi một cách tin cậy, bỗng rụt lại bằng một cử chỉ bất chợt và phũ phàng. Giữa hai con mắt to và âm thầm chợt mất hết mọi biểu cảm, tôi thấy có một nếp nhăn giống như một vết hằn trước tuổi.
- Chú định đi khỏi nơi đây rất sớm chứ gì? - Patrixia hỏi. Em nhìn tôi một cách lạ kỳ khiến tôi tránh một câu trả lời rõ rệt.
- Chú chưa biết được... - tôi nói.
- Chú đã nói dối, - Patrixia nói. - Chú biết rất rõ. Chú đã báo cho bộ phận đón tiếp rằng sáng mai chú sẽ rời khu Vườn này.
Vệt hằn giữa hai cặp lông mày càng hiện ra rõ hơn.
- Cháu quên bẵng mất chuyện đó, - em bé gái nói.
Cặp môi em mím chặt lại, nhưng em vẫn không kiềm chế nổi chúng khẽ run run. Nhìn vào đó thật khổ tâm.
- Cháu xin lỗi vì đã làm mất thì giờ, - em lại nói thêm.
Em quay mặt đi về phía những con thú thanh bình. Tôi nói một cách vụng về:
- Dù chú có ra đi, thì giờ đây chú cháu ta cũng thân nhau rồi.
Patrixia bằng một cử động phũ phàng và câm lặng quay lại đối mặt với tôi:
- Cháu không có bạn, - em nói. - Chú cũng như mọi người thôi.
Mọi người... Những người đi ngang, những kẻ tò mò, những người lãnh đạm. Những con người của các thành phố lớn xa xôi dừng xe hơi tới đây cướp đoạt lấy một thoáng cuộc sống hoang dã rồi ra đi.
Tôi tưởng chừng như thấy rõ nỗi cô đơn lại phủ lớp trước mặt em bé gái.
- Cháu không có bạn, - Patrixia nhắc lại.
Không làm lạo xạo một nhành lá khô, em bước đi, bước ra khỏi vùng cây gai kín đáo, tiến vào cánh rừng thưa. Đầu em hơi so lại trong đôi vai, và đôi vai nhao về phía trước.
Sau rồi cái bóng nhỏ màu xám với bộ tóc cắt tròn đi vào cái tấm thảm run rẩy do các con thú rừng sâu tạo thành, nơi chân núi Kilimanjarô.
[1] Là thứ tiếng nói pha trộn tiếng Arập và tiếng bản địa, ngày trước bị các lái buôn nô lệ áp đặt sử dụng, ngày nay trở thành tiếng phổ thông cho tất cả các bộ lạc miền Đông Phi châu (chú thích của tác giả).