Chương 11

Cùng ngày hôm ấy, vào giữ buổi trưa và chiều, Xibin bất ngờ tới lều tôi. Đúng là bà ta đã nói rằng một dịp nào đó sẽ tới chỗ tôi để nói một câu chuyện riêng, chỉ có hai chúng tôi thôi. Nhưng tôi vẫn cứ nghĩ rằng bà ta hẳn sẽ cho tôi biết trước chứ. Tuy nhiên việc bà ta không theo đúng ước lệ lại ít làm tôi ngạc nhiên hơn là cung cách ứng xử thiếu phụ trẻ đó. Tôi thấy bà ta bình thản, giản dị và vui tươi, và cũng không mang đôi kính râm gớm chết.

Tôi ngỏ lời tiếc vì không có trà mời bà dùng tức thời. Vì tôi chỉ dùng trà buổi sáng và dùng trà rót từ phích nước ra.

- Nhưng để tôi gọi một anh hầu hoặc gọi Bôgô vậy, - tôi nói với Xibin.

Bà ta ngăn tôi lại với vẻ tươi tỉnh.

- Tôi biết ông vẫn thích uống uýt-ky vào giờ này, có đúng không ạ? Còn tôi thực quả cũng thích uống chút rượu gừng, với chút chanh.

Tôi vẫn còn sung túc về khoản rượu và các món pha chế. Tôi đặt rượu lên bàn ngoài hàng hiên và rót ra cốc.

Xibin nói:

- Cứ nghĩ lại cái đận khổ sai bắt ông chịu đựng buổi tối đầu tiên ông tới đây, chỉ vì tôi có nhu cầu muốn khoe các bộ đồ trà, thật tức cười.

Bà ta mỉm cười hơi nhạo báng và cũng hơi buồn và nói thêm:

- Đôi lúc con người bấu víu vào bất kể cái gì.

Tôi chẳng còn dám nhìn thẳng vào mặt Xibin nữa. Tôi ngại tỏ cho bà biết tôi phiền lòng biết bao khi phải tin vào một thái độ tự nhiên và một tinh thần tỉnh táo ở bà như vậy.

Bà ta uống một ngụm và nói tiếp khe khẽ:

- Thực là tốt… Quá tốt… Quá dễ… Xem đấy, cứ sống như một số bà vợ các ông da trắng, hoặc ngay cả các bà ở Nairôbi nữa… Và thần kinh tôi cũng đã khá yếu đau rồi.

Trong một lát bà ta nhìn thẳng vào tôi bằng đôi mắt chợt trở nên rất đẹp, và bà ta nói với một sự giản dị và một cảm xúc thật là đặc biệt:

- Ông đã đem lại cho tất cả chúng tôi một hạnh phúc to lớn. Ông cứ nhìn Jôn mà coi, nhìn con bé… Ông coi thử chính tôi nữa đây.

Sự thẳng thắn của Xibin dễ lây lan.

- Bà thật sự tin rằng cá nhân tôi có đóng góp tốt đẹp chứ? - Tôi hỏi bà ta. - Thực sự khi đó bà chỉ cần có một người trò chuyện, mà người đó lại không dính líu vào chuyện gia đình riêng tư bên bà.

- Đúng thế, - Xibin nói. - Chúng tôi không còn có thể đổi trao về những chuyện nghiêm trọng với chúng tôi nữa.

Bà ta ngả đầu xuống. Đôi mi mắt hoàn toàn sụp xuống. Nhưng bà ta không chần chừ và lại mở to mắt ra hơn. Tôi có cảm tưởng rằng bà ta muốn tranh thủ một cơ may cuối cùng. Bà ta nói:

- Không phải chúng tôi thiếu tình yêu. Ngược lại. Do quá thừa tình yêu.

Để nhìn thẳng được vào mặt tôi, thiếu phụ trẻ ngẩng mặt mình lên. Trong khuôn mặt bà ta khi đó thấy biểu lộ một quyết tâm và một sự dũng cảm tuyệt vọng. Quyết tâm bằng mọi giá phải nhìn tỏ vào lòng mình và xung quanh mình, và lòng dũng cảm nói lên cái gì đã phải chứng kiến.

- Thưa ông, - Xibin nói tiếp, - chúng tôi khá yêu nhau nên có thể cảm thấy đến cùng cực điều đau khổ mỗi người gây ra cho nhau, và chúng tôi không thể chịu đựng nổi điều đó. Thế là mỗi người đều muốn gạt bỏ lỗi lầm sang phía người khác, mỗi người cần làm như vậy.

Những nét trên khuôn mặt Xibin hằn sâu, cau lại, nhưng vẻ bình tĩnh cùng sự cứng rắn của bà ta vẫn được giữ vững. Bà tiếp tục nói bằng một giọng bình thản:

- Tôi thì tôi nghĩ rằng Jôn là một kẻ thô lậu chai sạn với mọi sự, ngoại trừ các con thú của anh ấy, và anh ấy coi nhẹ chuyện tương lai hạnh phúc của Patrixia… Và Jôn thì nghĩ rằng (Xibin có một nụ cười rất dịu hiền và rất đẹp) - ồ, rất hiếm khi anh ấy nghĩ thế và cũng nghĩ một cách dè dặt thôi, tôi tin chắc như vậy - nhưng dẫu sao thì cũng nghĩ, anh ấy nghĩ rằng tôi là một kẻ thị thành thần kinh bệnh hoạn, rằng tôi không hiểu biết chút gì hết về những cái vĩ đại của rừng sâu, và do bệnh thần kinh kích động và do tật a dua tôi đã muốn gây cho Patrixia đau khổ. Còn con bé thì đinh ninh rằng tôi ưng chọn con đường làm chết nó ở Nairôbi hơn là con đường để nó sống hạnh phúc tại đây với con sư tử của nó. Và một khi cha cháu định đụng đến lý lẽ chút ít của nó, cháu liền cho rằng đó chỉ là vì cha nó bênh tôi, khi đó cháu ghét bỏ cả hai chúng tôi. Và khi Jôn, khốn khổ nhà tôi, khi anh ấy muốn nương nhẹ con bé, đến lượt tôi kết án hai cha con nó tội liên minh chống lại tôi.

Xibin để chéo đôi bàn tay xương xẩu lên trên bàn và bóp chặt chúng vào nhau khiến các đốt tay kêu răng rắc. Mặt bà ta vẫn nhìn thẳng vào mắt tôi, nhưng bà ta không trông đợi tôi đáp lại.

- Nếu như ít ra chúng tôi có thể duy trì vĩnh viễn cái giận hờn bất công đó, cuộc sống của chúng tôi có lẽ cũng sẽ dễ chịu đấy, - Xibin nói. - Mỗi người sẽ riêng cho mình cái linh cảm của người đúng, người của phía đức hạnh bị xúc phạm. Nhưng vì chúng tôi quá yêu nhau nên không thể chịu đựng nổi sự ngớ ngẩn, xấu xí của các cơn khủng hoảng đó. Thế là mọi người lao vào thương hại nhau. Cha con nó thương hại tôi, tôi thương hại hai người. Về phía tôi, vào mỗi dịp nổ ra rắc rối tôi đều nhìn thấy rõ điều đó, cha con nó ít nhìn thấy rõ hơn tôi, chắc thế. Cần quái gì! Cả cha con nó lẫn tôi, chúng tôi chẳng muốn có sự thương hại.

Lần này, môi dưới của thiếu phụ run lên và giọng nói bà ta đã cao hơn một chút. Tôi chẳng nói gì, vì tôi không có thể nói được gì hết.

- Điều tệ hại nhất, ông thấy đó, - Xibin tiếp, - là cái lúc chúng tôi không còn nổi giận được nữa hoặc không còn bị giày vò vì tình thương. Đó là khi chúng tôi bình tâm và sáng suốt. Bởi vì khi đó, chúng tôi thấy rõ mình bất lực.

Đứng trước một sự độc ác với bản thân như vậy mà tôi không can thiệp thì quả thật tôi không chịu được. Tôi nói:

- Bà không thể đoán chắc được điều đó.

Xibin lắc đầu.

- Không làm gì nổi nữa, - bà ta nói. - Không, không làm gì nổi nữa khi con người quá yêu nhau không thể nào sống thiếu nhau, nhưng họ lại không cùng cốt cách để có thể cùng sống chung một cuộc sống và chẳng ai có lỗi hết. Cha con nó thì vẫn chưa biết thế. Patrixia, ơn Chúa, thì hãy còn trẻ dại, Jôn, may mắn làm sao, lại quá giản đơn. Chỉ có được một chút hòa hoãn, như hiện nay chúng tôi đang sống, thế là cha con hẳn nghĩ rằng mọi chuyện lại như thường. Nhưng tôi, thì tôi biết.

Xibin ngừng nói. Và khi ngắm nhìn khuôn mặt đặt nghiêng của bà ta hốc hác và tàn úa, tôi thấy trong tôi một tình cảm pha trộn u sầu, thương cảm và có lỗi.

- Kìa, một người đàn bà, tôi nghĩ, mà tôi cứ ngỡ là người phù phiếm, vô dụng, ngớ ngẩn và bướng bỉnh vì bà ta giữ trọn sự tôn sùng ngây thơ một cô bạn học biết ăn mặc kiểu cách, và vì bà ta rất sung sướng được mời tôi dự một bữa trà nghi lễ. Giỏi lắm thì người kia gây cho tôi được một lòng thương khinh mạn.

Trong khi thực ra nỗi đau khổ của bà ta lại bắt nguồn từ một trí thông minh sắc bén nhất hạng và từ một tính nhạy cảm tinh tế nhất hạng.

Mắt nhìn về phía núi Kilimanjarô, Xibin chợt kêu lên:

- Cha con nó nghĩ rằng tôi không thể nhìn thấy cái đẹp, cái uy nghi, cái hoang dại, cái chất thơ của khu Vườn này. Và vì lý do đó mà tôi không sao thông cảm nổi cha nó.

Giọng nói người thiếu phụ trẻ vỡ ra. Bà ta đưa tay lên ngang thái dương.

- Lạy Chúa! - Bà ta nói. - Nếu quả thật chỉ là như vậy, thì vì sao tôi phải đau khổ nhường ấy?

Bà quay lại phía tôi và bằng một cử động đột ngột bà ta bắt đầu nói với một giọng lại say mê như hồi nãy:

- Tôi có một kỷ niệm… Tôi phải kể lại ông nghe… Một kỷ niệm vào cái thời tôi vẫn chưa biết tới những điều kinh hoàng sức tôi không làm cách nào cưỡng lại nổi. Khi đó Jôn đi đâu tôi vẫn đi theo đấy… Và tôi thích làm việc đó… Một hôm hai chúng tôi ở phía đằng kia (Xibin lấy một ngón tay trỏ về phía chân trời phía đông trái núi lớn), trên một lối mòn vượt ngang rừng xavan và chấm dứt ở một khu rừng sâu có màu xanh rất đậm, như màu đen vậy. Phía sau khu rừng đó, thấy thật rõ núi Kilimanjarô. Chính ở đó, đứng giữa ranh giới hai loại rừng, chúng tôi bắt gặp hai con đó: con voi và con tê giác. Hai con đứng đối mặt nhau, vòi chạm sừng. Hai con gặp nhau khi ra khỏi rừng cây, trên cùng một con đường mòn, và chẳng con nào chịu nhường đường cho con nào Jôn đã nói với tôi rằng khi nào chúng cũng vậy. Ông biết đấy, hai con quái vật có sức mạnh bậc nhất của thiên nhiên… Kiêu căng… Chúng đã đánh nhau tới chết ngay trước mắt chúng tôi. Cái nền của trận đấu là bức thành màu xanh đậm và xa xa hơn nữa là núi. Con voi có ưu thế hơn - bao giờ cũng vậy, Jôn nói. Vật nhau một hồi, voi đã dùng vai hích ngã con tê giác - hích mới mạnh làm sao, và cái vai mới ghê làm sao! - sau đó lấy chân giày xéo con tê giác. Nhưng ruột con voi vẫn thòi lòi ra khỏi bụng, sau đó Jôn đã phải cho hạ sát nó… Ấy đấy, lúc đó tôi những mong cho cuộc đấu kéo dài vô tận. Đó là toàn bộ sức mạnh và sự cuồng bạo của thế giới. Lúc khởi thủy, và lúc chung cục mọi thời. Còn tôi khi đó chẳng còn là một phụ nữ tầm thường, yếu ớt, sợ sệt. Tôi đã là toàn bộ những cái đó…

Nghẹt thở không cho phép Xibin nói nốt. Sau một lúc, bà ta nói:

- Xin ông cho tôi một cốc rượu gừng nữa.

Bà ta uống một hơi cạn và nói tiếp:

- Nếu như tự tôi không cảm được điều đó trong tôi và trong phần sâu kín nhất của tôi, làm sao tôi có thể hiểu nổi ý nghĩa của rừng rậm và các con thú chốn rừng rậm đối với một con người như Jôn? Vậy ông cho rằng tôi không thể quyết định bắt buộc Jôn phải trở về sống ở Nairôbi sao? Bởi vì nhất định Jôn, Jôn thân yêu đáng thương của tôi, hẳn sẽ phải chiều tôi chứ?

Nụ cười và đôi mắt người thiếu phụ trẻ vào lúc đó bộc lộ một tình yêu vô hạn.

- Jôn và tôi, hai chúng tôi khi nào cũng có thể thỏa thuận được mọi việc. - Xibin nhanh chóng nói nốt. - Tôi đến thăm ông không chỉ để nói với ông về chuyện của hai chúng tôi.

Bà ta ngừng lại một thoáng, như để lấy sức, rồi nói một cách say sưa mạnh mẽ:

- Cần phải lôi Patrixia đi khỏi nơi đây. Cần phải làm việc đó, xin ông hãy tin ở tôi. Ông thấy rõ đó: Tôi đã điên đâu? Tôi hiểu tôi nói gì chứ. Tôi đã suy nghĩ tỉnh táo mọi điều trong giai đoạn tạm lặng yên này. Phải cho nó đi, dù là gửi vào trường nội trú hoặc tư gia. Dù là cho đi Nairôbi hoặc sang châu Âu, miễn là phải đi và đi nhanh khỏi nơi này. Để chút nữa sẽ là quá muộn. Đây không phải là chuyện tôi lo cho cháu về giáo dục hoặc cung cách cư xử, chuyện đó tôi có thể tự làm lấy. Nhưng là lo cho sự an toàn của cháu, lo cho cuộc sống của cháu. Tôi sợ.

- Sợ King? Sợ các con thú? - Tôi hỏi.

- Nào biết được? - Xibin nói. - Tất cả. Cái căng thẳng, cái đam mê của con bé. Cái không khí, thiên nhiên, khung cảnh. Điều đó không thể nào kéo dài được nữa. Chuyện đó cuối cùng chẳng ra gì đâu.

Tôi nghĩ tới Oriunga, Xibin không biết có chàng trai ấy, nhưng đã cảm được rằng tôi chia sẻ nỗi lo ngại của bà ta. Bà ta nói với tôi bằng một giọng quyền lực:

- Ông hoàn toàn được cháu tin cậy. Ông hãy làm mọi cách để thuyết phục cháu.

Xibin đứng lên và nói:

- Tôi trông cậy ở ông.

Bà thong thả xuống các bậc thang đầu nhà để trở về với cảnh cô đơn và với tình yêu trùm lên bà ta, lên chồng bà và con gái bà, như những cái ngoàm của một cạm bẫy.

Khi chiều xuống, Patrixia vừa chạy vừa leo các bậc lên gian lều của tôi. Đôi má mịn màng của em bé rám nắng và ửng hồng vui thích. King đã bộc lộ cùng em một sự trìu mến mạnh mẽ nhiều hơn lệ thường. Patrixia tin chắc rằng đó là để em tha thứ cho sự thô bạo và sự độc ác của các con sư tử cái.

Tôi mặc cho Patrixia nói thỏa thích. Nhưng khi em từ biệt, tôi bảo em:

- Chú sắp phải ra đi, cháu biết không?

Đôi mắt em chợt rất buồn và đáp lại tôi rất khẽ:

- Cháu biết… Đời là thế.

- Cháu có thích cùng chú về Pháp không? - Tôi hỏi.

- Mấy ngày? - Patrixia nói.

- Khá lâu, - tôi nói, - để đi xem các cửa hàng lớn, đi xem các nhà hát đẹp, để có các bạn cùng lứa tuổi cháu.

Khuôn mặt em bé, mới chốc lát trước tin cậy là thế, dịu hiền là thế, đã lại đanh đanh, kín mít, hoang dã.

- Chú nói năng như mẹ cháu, - em thốt lên. - Chú là bạn của mẹ cháu hay của cháu?

Tôi nhớ lại những điều Xibin nói về bản năng dùng cái bất công để bóp nghẹt nỗi đau khổ. Tôi nói với Patrixia:

- Chú không có cách nào khác hơn trong việc chọn lựa. Bao giờ chú cũng vẫn đứng về phía cháu.

Nhưng cô bé vẫn cứ nhìn tôi với vẻ giận dữ.

- Cả chú nữa, chú cũng nghĩ rằng, cháu đi khỏi nơi đây là đúng hơn cả!

Tôi không trả lời. Đôi mắt Patrixia trắng và mỏng lại.

- Không khi nào cháu đi khỏi khu vườn này hết, - em kêu lên. - Không khi nào! Nếu định bắt ép cháu, cháu sẽ trốn vào làng mọi hoặc vào làng Maxai hoặc có khi sẽ đến với King và cháu sẽ hòa thuận với các con vợ King và cháu sẽ săn sóc con cái King.

Khó khăn lắm tôi mới dàn hòa được với Patrixia. Khi đã làm được việc đó, em nói với tôi với tất cả vẻ dễ thương em có trong người:

- Nói cho đúng thì chú không ác, và cháu biết vì sao chú định đem cháu đi theo. Chú lo sợ cho cháu.

Em nhún đôi vai gầy và nói:

- Nhưng sợ cái nỗi gì, lạy Chúa!