CẢNH 4 Văn Phòng Thanh Tra Thumm - Thứ Năm, Ngày 16 Tháng Sáu - 10:00 A.M
Và thế là dường như mọi vấn đề đã được định mệnh an bài. Từ một vụ án mà khởi đầu là một âm mưu hung hiểm, đã khiến nhà Hatter Điên loạn điêu đứng khi nó lộ ra, hết diễn tiến từ hành vi tội ác này sang hành vi tội ác khác mà không có lý do hay mục đích, thì đột nhiên nó dừng lại, như thể sau một hồi dịch chuyển trên quãng đường dài bất thình lình nó đâm sầm vào một rào chắn kiên cố và sụp đổ, tan thành từng mảnh, không bao giờ động đậy nữa.
Đó là một quãng thời gian khó khăn. Trong sáu ngày sau chuyến thăm của Lane đến phòng thí nghiệm của bác sĩ Ingalls chẳng có gì bất cứ chuyện gì xảy ra. Thanh tra Thumm đã đâm đầu vào một ngõ cụt, và cứ loanh quanh luẩn quẩn với một hoạt động điên cuồng chẳng dẫn đến đâu. Nhà Hatter có vẻ đã quay trở lại với nếp sống quen thuộc, khi những người trong nhà lại tiếp tục lối sống khác thường của họ, không còn bị cảnh sát kiểm soát thêm nữa. Báo chí cả tuần nay thì toàn đăng những tin tiêu cực; nhà Hatter Điên loạn, như một tờ báo nói rõ, dường như đã thoát khỏi “vụ bê bối mới nhất” mà chẳng hề hấn gì. “Lại thêm một ví dụ đáng khinh nữa,” một bài xã luận cay độc quả quyết, “về xu hướng tội phạm mới ở Mỹ. Việc thoát tội giết người mà chẳng làm sao, giữa những công dân chẳng khác gì phường tội phạm, dường như đang trở thành mốt, và trở nên an toàn.”
Và mọi việc cứ bế tắc như thế cho đến tận buổi sáng thứ Năm, gần hai tuần sau vụ giết bà Hatter, khi Drury Lane ghé qua trụ sở cảnh sát.
Thanh tra Thumm thể hiện sự căng thẳng sau một tuần qua. Thiếu chút nữa là ông hân hoan chào Lane như chó thấy chủ. “Xin chào, đồng sự thân mến!” Thumm rống lên. “Ngài đã ở chỗ quái nào vậy? Tôi chưa từng vui mừng mong ngóng ai đến thế trong đời cả! Tin tốt là gì đây?”
Lane nhún vai. Có nét quả quyết quanh miệng ông, nhưng ông vẫn tỏ ra u sầu. “Mấy ngày nay tôi chẳng có lời nào tốt đẹp đâu, thanh tra à.”
“Hừm! Chuyện cũ rích,” Thumm đáp, rồi mải mê lặng ngắm một vết sẹo cũ trên mu bàn tay mình. “Chẳng ai biết điều gì mới cả.”
“Ngài đã chẳng tiến thêm được bao xa, tôi hiểu.”
“Ngài đang nói tôi ư?” Thumm gắt. “Tôi đã nghĩ nát về cái câu chuyện trinh thám kia rồi. Dường như đó xứng đáng là đầu mối quan trọng nhất trong vụ này. Và nó dẫn tôi đến đâu đây?” Đó là một câu hỏi tu từ không cần câu trả lời, nhưng viên thanh tra vẫn nói tiếp. “Đến cái nơi tên là Chằng đi đến đâu!”
“Ngài mong nó sẽ dẫn ngài đến đâu, hả thanh tra?” Lane lặng lẽ hỏi.
“Chắc chắn tôi có quyền nghĩ rằng nó sẽ chỉ đến chỗ hung thủ!” Thumm la lên, cơn thịnh nộ sôi sục đằng sau đôi mắt. “Nhưng tôi sẽ bị nguyền rủa nếu tôi hiểu đầu cua tai nheo ra sao. Tôi quá mệt mỏi với toàn bộ cái đống mục nát này rồi. Thế đấy!” Ngài bình tĩnh lại. “Việc đổ hết hi vọng vào đó thật chẳng ích gì… Chú ý đây. Để tôi kể xem tôi hiểu nó ra sao nhé…”
“Kể đi.”
“York Hatter viết một câu chuyện trinh thám, hay như ông nói là phác ra cốt truyện. Những nhân vật được viết dựa theo thành viên trong gia đình, cùng một ngôi nhà, đại loại vậy. Không sáng tạo lắm nhỉ? Nhưng phải công nhận ông ta có những tư liệu tuyệt vời để sáng tác; tất cả sẵn có hết.”
“E rằng tôi phải đổ tội cho ông Hatter vì đã đánh giá thấp nguồn tư liệu này,” Lane lẩm bẩm. “Ông ta gần như chẳng ngờ được sự thể đến nước này, thanh tra à. Nếu ông ta biết trước…”
“Vâng, nhưng ông ta không biết,” Thumm gắt. “Vậy nên ông ta mới ngồi đó mà bày ra ý tưởng tiểu thuyết này, và nghĩ rằng: ‘Xuất sắc! Mình thông minh thật. Mình sẽ tự viết nó ra - tác giả kể chuyện, và tất cả những chuyện linh tinh đó - và bản thân mình sẽ là hung thủ.’ Trong câu chuyện thôi, xin lưu ý như thế…”
“Tài tình đấy, thanh tra à.”
“Vâng, nếu ngài lần theo cái thứ đó,” Thumm càu nhàu. “Bây giờ hãy nhìn đi. Sau khi ông ta tự tử - tôi cá đó là điều mà ông ta chẳng tính đến khi bắt đầu đặt bút viết câu chuyện bí ẩn kia! - thì có kẻ tiếp cận và tìm thây cốt truyện của ông ta, rồi dùng nó như bản chỉ dẫn cho vụ giết người thực sự…”
“Chuẩn xác.”
“Chuẩn xác cái đầu ngài ấy!” Thumm kêu lên. “Chết tiệt thật, dù trông như thể điều đó có nghĩa gì đó, nhưng rốt cục chẳng có nghĩa gì sất! Cùng lắm chỉ có thể biết được rằng có kẻ đã dùng ý tưởng của York Hatter như một bản chỉ dẫn. Có thể là bất cứ ai!”
“Tôi tin rằng ngài đã hiểu những khả năng có thể xảy ra,” Lane đáp.
“Ý ngài là sao?”
“Đừng bận tâm.”
“Vâng, có lẽ ngài thông minh hơn tôi,” viên thanh tra lẩm bẩm. “Tôi tin đây là lý do khiến vụ án trở nên vòng vo. Theo sau một cốt truyện trinh thám!” Ngài lấy ra một cái khăn tay lớn và xì mạnh mũi ba lần. “Đó là một câu chuyện trinh thám tệ hại, tôi xin nói như vậy. Nhưng dù sao nó vẫn có ích. Có rất nhiều tình tiết trong vụ án thực tế mà chưa thể giải thích cặn kẽ được. Nên theo tôi thấy thì những thứ không thể giải thích này chúng ta có thể đổ hết cho cái cốt truyện linh tinh của ông ta.”
Lane chẳng nói gì.
Thumm thêm phần gắt gỏng. “Còn một điều nữa.” Ngài chăm chú nhìn một cái móng tay. “Ngài biết đấy, tuần trước khi ngài nói với tôi về cái bản thảo này, tôi đã tôn trọng yêu cầu của ngài là không đặt câu hỏi. Tôi chẳng ngại khi nói rằng Bruno và tôi đang nghi vấn, ngài Lane ạ, xin được nói thẳng - là ngài đang giữ bí mật nào đó, tôi không biết đó là bí mật quái quỷ gì, cả tôi lẫn Bruno đều chịu không biết, và chúng tôi biết vậy. Nếu không chúng tôi đã chẳng để người ngoài như ngài tự do điều tra như thế.”
“Tôi rất biết ơn, thanh tra à,” Lane khẽ đáp.
“Vâng. Nhưng tôi đâu thể kiên nhẫn mãi được,” viên thanh tra chậm rãi nói tiếp. ”Và ngài cũng không thể mong đợi sự kiên nhẫn của tôi kéo dài mãi được. Ngài chỉ có thể phát hiện ra cái bản thảo kia bằng một trong ba cách này. Một là ngài đào nó lên từ đâu đó, và cách này dường như không khả thi, vì chúng tôi đã lục soát khắp ngôi nhà từ trên xuống dưới trước cả ngài. Hai là - ngài đã nhận được thông tin từ chính hung thủ. Cũng loại luôn, tất nhiên rồi, vì những lý do hiển nhiên. Ba - ngài chỉ vận dụng suy đoán, theo dấu một linh cảm. Nhưng nếu vậy, làm sao ngài biết chính xác rằng trong cái cốt truyện kia York Hatter chính là hung thủ? Vậy cũng loại nốt. Tôi thừa nhận mình bế tắc và, trời ạ, tôi chẳng hề thích thế!”
Drury Lane cử động rồi thở dài, nỗi thống khổ trong đôi mắt ông trái hẳn với sự thiếu kiên nhẫn trong lời nói. “Suy luận kém quá, thanh tra à, tôi xin phép nói vậy. Nhưng đơn giản là tôi không thể bàn luận nó với ngài được.” Ông im lặng một lát rồi nói: “Đồng thời, tôi cũng nợ ngài một lời giải thích.”
Khi Thumm nheo mắt lại, ông đứng dậy và bắt đầu dạo khắp phòng với những bước dài sốt sắng. “Thanh tra, đây là tội ác kỳ lạ nhất trong sự nghiệp điều tra của ngài đấy. Khi bị cuốn hút bởi ngành tội phạm học vào đầu năm ngoái, tôi đã đọc rất nhiều hồ sơ của những vụ án cũ, rà soát những vụ án đương thời để tự mình thu thập đầy đủ thông tin. Hãy tin tôi khi tôi bảo ngài rằng suốt chiều dài lịch sử điều tra hình sự chưa từng ghi nhận một vụ án nào - nên nói sao nhỉ? - gay go, phức tạp, lạ thường như vụ này.”
“Có thể,” Thumm xẵng giọng. “Tôi chỉ biết là nó thật khó nhằn.”
“Ngài chưa nhận thức được sự phức tạp của nó đâu,” Lane lẩm bẩm. “Bản thân nó không chỉ liên quan đến các vấn đề tội ác và hình phạt đâu, thanh tra à. Nó bao gồm một mớ hỗn độn về bệnh lý học, tâm lý học dị thường, các vấn đề về xã hội học và luân lý…” Ông dừng lại và cắn môi. “Nhưng chúng ta hãy dừng cuộc nói chuyện vô bổ này. Nhà Hatter có động thái gì bất thường không?”
“Tình hình vẫn thế. Trông như thể mọi chuyện dần qua đi.”
“Đừng để bị đánh lừa,” Lane đáp đầy cay nghiệt. “Chuyện chưa qua hết đâu. Đây là lúc gián đoạn, một quãng thời gian đình chiến thôi… Nếu còn những âm mưu đầu độc khác nữa thì sao?”
“Không thể. Bác sĩ Dubin, vị chuyên gia trực trong ngôi nhà, đang theo dõi từng mẩu đồ ăn thức uống một. Chuyện đó sẽ không lặp lại nữa đâu.”
“Louisa Campion… Barbara Hatter đã đưa ra quyết định chưa?”
“Chưa. Conrad đang lộ rõ bản chất của mình. Hắn ta cứ xỉa xói cô chị tội nghiệp hòng nẫng lấy cơ hội kia - một âm mưu thô thiển, và tất nhiên Barbara nhìn thấu hắn. Ngài biết tên khốn ấy còn dám đề nghị gì không?
“Gì cơ?”
“Hắn ta gạ gẫm Barbara! Bảo rằng nếu cô chị từ chối chăm sóc Louisa, thì hắn cũng thế, và rồi họ sẽ cùng chống lại bản di chúc trong khi thuyền trưởng Trivett chấp nhận nghĩa vụ chăm sóc! Thật là một ông em quý hóa. Nếu Barbara đồng ý, hắn sẽ trở mặt ngay và giành quyền chăm sóc Louisa. Rốt cục, việc được quyền quản lý ba trăm ngàn đôla đâu phải chuyện tồi.”
“Còn những người khác?”
”Jill Hatter quay lại với vòng xoáy tiệc tùng. Tiếp tục nói xấu bà mẹ quá cố. Lại tay trong tay với Gormly và bỏ rơi Bigelow, coi đó là,” Thumm nói dứt khoát, “một sự tuyệt giao ngọt ngào dành cho Bigelow. Ông ta không nghĩ như vậy - ông ta suy sụp - mặc dù chẳng bén mảng đến ngôi nhà suốt tuần qua. Tất cả chỉ có vậy. Có triển vọng phải không nào?”
Cặp mắt Lane hấp háy. “Có phải Louisa Campion vẫn ngủ trong phòng bà Smith?”
“Không, cô ấy thấy không hợp chỗ nên đã trở lại phòng cũ. Căn phòng đã được dọn dẹp. Bà Smith đang ngủ ở đó với cô ấy, nằm trên giường bà mẹ. Ai ngờ bà ấy can đảm thế.”
Lane dừng nhịp bước, đứng ngay trước mặt viên thanh tra. “Tôi đang ráng lấy hết can đảm, thanh tra ạ, để cầu viện đến sự kiên nhẫn và lòng thành của ngài.”
Thumm đứng dậy, và họ mặt đối mặt - một người thì cục mịch bệ vệ, còn một người thì cao gầy săn chắc. “Tôi chưa hiểu ý ngài,” Thumm đáp.
“Tôi muốn nhờ ngài làm một việc nữa cho tôi mà không hỏi lý do.”
“Ngài cứ nói,” Thumm đáp.
“Tốt lắm. Người của ngài vẫn canh chừng cả trong lẫn ngoài nhà Hatter?”
“Vâng. Thế thì sao?”
Lane chưa trả lời ngay. Ông tìm kiếm đôi mắt của viên thanh tra, và trong mắt ông toát lên nét gì đó như sự khẩn cầu của con trẻ. “Tôi muốn ngài,” ông nói chậm rãi, “rút hết cảnh sát và thám tử đang làm nhiệm vụ tại nhà Hatter đi.”
Thanh tra Thumm, vốn đã quen với tính bất thường của Drury Lane, cũng phải bất ngờ trước một yêu cầu đáng kinh ngạc như thế này. “Cái gì!” Ngài gầm lên. “Để nơi đó hoàn toàn không được bảo vệ sao?”
“Đúng vậy,” Lane thấp giọng đáp. “Hoàn toàn không được bảo vệ, như ngài nói. Điều đó là cấp bách và cần thiết.”
“Cả bác sĩ Dubin nữa ư? Tại sao, trời ạ, ngài không biết mình đang đề nghị gì sao. Thế thì kẻ hạ độc tha hồ ra tay còn gì nữa!”
“Đó chính xác là mục đích tôi hướng đến.”
“Nhưng trời đất ạ,” Thumm thốt lên, “chúng ta không thể làm thế! Có khác gì chúng ta đang mời gọi hắn tấn công!”
Lane khẽ gật đầu. “Ngài đã nắm bắt được bản chất của ý tưởng này, thanh tra à.”
“Nhưng,” Thumm lắp bắp, “phải có ai đó trong nhà để bảo vệ gia đình họ và tóm cổ tên khốn ấy!”
“Có người sẽ ở đó.”
Thumm giật mình, như thể đột nhiên ông bắt đầu nghi ngờ sự tỉnh táo của người nghệ sĩ già. “Nhưng tôi tưởng ngài vừa bảo rằng không muốn chúng tôi ở đó.”
“Chính xác.”
“Là sao?”
“Đích thân tôi sẽ có mặt ở đó.”
“Ồ!” Thumm thốt lên với sắc giọng thay đổi. Ngài bắt đầu trầm tư ngay tắp lự, và quan sát Lane thật chăm chú. “Tôi hiểu rồi. Trò đóng thế cũ, đúng không? Họ chỉ biết ngài là một người trong lực lượng của chúng tôi, trừ phi…”
“Đó chính xác là những gì tôi định làm,” Lane đáp bằng giọng vô hồn. “Tôi sẽ không đến đó như bình thường, mà cải trang thành người khác.”
“Một người mà họ biết, và chẳng đề phòng,” Thumm lẩm bẩm. “Không tệ, không tệ chút nào, ngài Lane ạ. Ngài có thể đánh lừa họ đấy. Sau rốt, đây chẳng phải là sân khấu. Hoặc một câu chuyện trinh thám. Ngài có nghĩ mình có thể hóa trang - ý tôi là, đủ tốt để…?”
“Có cơ hội thì cứ phải thử thôi,” Lane đáp. “Quacey là một thiên tài. Tài năng nghệ thuật của ông ấy thật sáng chói bởi rất ít người có nó. Về phần tôi… Đây không phải lần đầu tiên tôi làm thế,” ông chua chát nói. Rồi ông ngưng lại. “Nào, thanh tra, chúng ta đang lãng phí thời gian quý báu. Ngài có chấp nhận yêu cầu của tôi hay không?”
“Vâng, được thôi,” Thumm nghi ngại đáp. “Chẳng mất gì, tôi đoán vậy, nếu ngài thận trọng hết mức có thể. Chúng tôi cũng sẽ rút người đi sớm thôi… Thế nhé. Còn kế hoạch thì sao?”
Lane dõng dạc nói: “Edgar Perry đang ở chỗ nào?”
“Đang ở nhà Hatter. Anh ta được thả và chúng tôi dặn là phải ở đó cho đến khi chúng tôi xong chuyện.”
“Cho gọi anh Perry ngay, lấy cớ là để thẩm vấn thêm lần nữa, bảo anh ta đến đây càng sớm càng tốt.”
Nửa tiếng sau Edgar Perry đã yên vị trên chiếc ghế tốt nhất của Thumm, lo lắng liếc nhìn hết Lane đến viên thanh tra. Nỗi u buồn khoác lên người nghệ sĩ đã được trút bỏ: ông trầm lặng, nhưng tỉnh táo. Đôi mắt ông như chiếc máy ảnh xoáy vào người gia sư, đánh giá kỹ lưỡng anh ta, ghi nhận từng chi tiết của cử chỉ và dáng điệu. Thumm ngồi đó, bồn chồn và cau có. “Anh Perry,” Lane cuối cùng cũng lên tiếng, “sự giúp đỡ của anh sẽ cực kỳ hữu ích đối với cảnh sát.”
“À vâng,” Perry đáp vẻ ngờ ngợ, đôi mắt mơ huyền ngập đầy lo âu.
“Việc rút hết cảnh sát ở nhà Hatter là cần thiết.”
Perry giật mình và sốt sắng. “Có thật thế không?” anh ta thốt lên.
“Đúng vậy. Đồng thời chúng tôi phải có người ở đó phòng khi có rắc rối.” Vẻ sốt sắng của người gia sư tan đi, và sự e dè quay lại. “Một người mà, tất nhiên rồi, sẽ có quyền tự do đi lại trong nhà và hơn thế, khi theo dõi từng thành viên trong gia đình, có thể hòa nhịp với họ mà không bị nghi ngờ. Anh hiểu chứ?”
“Phần nào.”
“Chắc không cần phải nhắc rằng người của cảnh sát,” Lane tiếp tục nói dứt khoát, “sẽ không thể làm việc đó. Tôi đề nghị với sự cho phép của anh, Perry ạ, để được thế chỗ anh trong nhà Hatter.”
Perry chớp mắt. “Thế chỗ tôi? Tôi chưa thật hiểu…”
“Tôi có một người nghệ sĩ hóa trang vĩ đại nhất thế giới. Tôi chọn anh vì anh là thành viên duy nhất trong gia đình tôi có thể thế thân mà ít có nguy cơ bại lộ hành tung. Chúng ta có vóc dáng và chiều cao tương tự nhau, và khuôn mặt không khác nhau mấy. Chí ít là anh chẳng có gì mà kỹ xảo của Quacey không thể sao lại rồi áp lên trên người tôi.”
“Ồ, đúng rồi. Ngài là một nghệ sĩ,” Perry lẩm bẩm.
“Anh có đồng ý không?”
Perry không trả lời ngay. “Chà…”
“Anh nên đồng ý đi,” thanh tra Thumm gườm gườm nói. “Anh không hoàn toàn vô can trong vụ này đâu, Campion.”
Sự tức giận bùng lên trong đôi mắt ướt, rồi tắt đi. Đôi vai người gia sư trùng xuống. “Được lắm,” anh ta lẩm bẩm. “Tôi đồng ý.”