Hãy cắt cho tôi miếng đất 78 xăng ti mét
Thế là tôi bị mất ngủ mấy đêm rồi, bởi công việc quá căng thẳng làm suy sụp hệ thống thần kinh. Buồn ngủ nhưng không tài nào chợp mắt được. Tôi quyết định đến bác sĩ thần kinh khám bệnh.
- Anh làm việc bao nhiêu giờ một ngày? - Bác sĩ hỏi tôi.
- Từ mười sáu đến hai mươi giờ một ngày, - Tôi trả lời.
- Anh bị kiệt sức, - bác sĩ bảo tôi thế. - Tại sao anh làm việc nhiều thế?
Tôi những muốn mắng cho anh ta một trận. Sao hỏi lạ kỳ thế? Làm như người ta thích thú làm việc cho đến kiệt sức như vậy. Theo đơn bác sĩ, tôi mua thuốc an thần và thuốc ngủ về uống một đợt nhưng vẫn không ngủ được. Suốt đêm tôi nằm trơ trơ trên giường chẳng chợp mắt được phút nào. Vừa mới lim dim mắt thì trong đầu lại hiện lên món nợ tiền nhà ba tháng chưa trả nổi, thế là lại tỉnh như sáo, thử hỏi cứ thế thì làm sao mà chợp mắt được.
Tôi bắt đầu tính... 360 trừ đi 25... lấy 10 trừ 5 còn 5, nhớ 1, 6 trừ 3 còn 3, hạ số 3, vậy còn lại 335. Tôi nhẩm thử một vài phép tính trong đầu nhưng tôi hiểu mình không thể tính đúng được, bèn ngồi dậy, lấy giấy bút ra tính trên giấy. Tôi uống một viên thuốc nữa. Một lúc sau cảm thấy muốn ngủ, lại nằm xuống giường. Tôi đã sắp thiếp đi bỗng tự nhiên một câu hỏi hiện ra trong đầu: "Nếu như mỗi tháng mình bỏ ra mười lia thì một năm được bao nhiêu?" Ôi, cái tiền nhà nó đến giết chết mình mất!
Cả một tuần tôi chỉ ngủ được đâu có năm tiếng đồng hồ. Tối thứ tư không ngủ được người tôi bã ra. Tôi vớ lấy tờ báo, nghĩ bụng, mình đọc báo có khi sẽ thiếp đi được chăng?
Trên trang nhất tôi đọc được một thông báo: "Tại khu Takxim có bán một khoảnh đất giá bốn triệu lia".
Những bốn triệu lia!... Khoảnh đất 1642 mét vuông... Tôi thử chia bốn triệu cho 1642. Chia để làm gì? Tôi không biết, nhưng chẳng hiểu sao lại có vẻ rất thích thú cái việc làm này. Kết quả phép chia là gần 2500 lia một mét vuông đất.
- Hay nhỉ, - tôi tự nhủ thầm, - nếu mình bỗng nhiên có ý định mua mảnh đất này... Thử tính xem. Bốn triệu lia! Lương tháng của mình năm trăm lia.
Vợ tôi đến bên cạnh năn nỉ:
- Anh đi ngủ đi!
- Để anh yên nào, em không thấy anh đang tính toán đây à? - Tôi trả lời giọng hơi gắt.
Năm trăm lia một tháng!... Nếu mình cố chắt bóp thì tiết kiệm được bao nhiêu lia một tháng? Chả tiết kiệm được đồng nào! Nhưng cứ cho là mỗi tháng phải bỏ ra một trăm lia, thì một năm được 1200 lia, mười năm 12.000 lia, một trăm năm 120.000 lia! Nếu mình sống được một nghìn năm nữa và mỗi tháng bỏ ra 100 lia thì mới được miếng đất ấy.
Nhưng dù thế nào chăng nữa tôi vẫn quyết mua bằng được miếng đất ấy.
Sự đam mê với các phép tính đã trở thành căn bệnh mãn tính của tôi. Từ khi còn học phổ thông tôi đã tính thử xem nếu ta chạy bộ lên Mặt trăng, Mặt trời, Sao Hoả, không nghỉ, không ăn, không uống thì sau bao nhiêu triệu năm ta sẽ đến nơi.
Đến bây giờ theo tính toán của tôi thì hoá ra chạy bộ lên mặt trời còn dễ hơn là mua miếng đất trên.
Trời đã hửng sáng mà tôi vẫn chưa tính toán xong. Cho dù tôi có sống được ba ngàn năm vẫn không tích cóp đủ tiền để mua khoảnh đất ấy. Lần này tôi thay đổi cách tính. Năm trăm lia tiền lương để nguyên không được động đến, giờ ta thử tính xem sao? Tôi tính một lúc thì tìm ra đáp số: Nếu tôi sống khoẻ mạnh, làm việc tròn 666 năm nữa với mức lương 500 lia để lại tất, thì đủ số tiền mua miếng đất ấy. Tôi uống hai viên thuốc ngủ, viên nọ cách viên kia một lát rồi đi nằm, nhưng nằm mãi vẫn không chợp mắt được, đầu có cứ nghĩ quẩn quanh mãi về vụ mua đất. Bực mình, tôi lại bật dậy.
Còn nếu tôi làm việc một ngày không phải 16 tiếng đồng hồ mà tăng lên 20 tiếng đồng hồ để đạt mức lương là một ngàn lia và tất cả bỏ ống, không được tiêu một xu thì sẽ thế nào? Khi ấy... khi ấy 333 năm sau tôi sẽ mua được một khoảnh đất này.
Lúc này đến lượt đứa con gái năn nỉ:
- Bố ơi, bố đi ngủ đi! Bố làm cái gì thế này?
Tôi gằn giọng:
- Mày biến đi.
Không, nếu chưa mua được mảnh đất này tôi chưa thể chợp mắt nổi. Lần này tôi lại nghĩ ra cách tính toán mới. Một tháng tôi phải kiếm được bao nhiêu ngàn lia thì mới có thể mua được đất. Con số mới là hai ngàn lia một tháng và liên tục trong 167 năm. Chà, quỷ quái thật, vẫn chưa thể nào mua nổi được.
- Hãy khoan! - Tôi nhủ thầm, - Những người cũng như ta mà họ đã mua được những khoảnh đất tương tự như thế, nghĩa là 4 triệu lia thì họ lấy tiền ở đâu ra.
- Anh uống viên thuốc ngủ nữa nhé?
- Thôi, hãy để cho anh yên!
Tôi nghĩ, chắc họ phải có cách kiếm tiền và tiết kiệm lắm thì mới có số tiền lớn như thế.
Chắc họ phải tự nhủ mình: "Cần phải tiết kiệm mọi thứ". Không, họ nói khác: "Cần phải ra sức làm việc và ra sức tiết kiệm". Nếu một người bỏ ra bốn triệu để mua đất, thì anh ta thể nào cũng còn ngần ấy tiền nữa trong nhà. Tám triệu lia. Vậy anh ta làm gì? Cứ giả thử đó là một công chức cao cấp, lương tột đỉnh là 1500 lia. Để cóp được bốn triệu lia, anh ta phải mài đũng quần 276 năm, không động đến một xu số tiền lương tháng.
Qủy tha ma bắt, cái đầu như sắp nổ tung ra thế này. Giờ ta đưa ra một trường hợp khác. Giả sử đó là một bác sĩ. Nghề bác sĩ vốn kiếm được nhiều tiền. Nếu anh ta thu một lần khám bệnh là 30 lia...
- Sắp sáng rồi, anh đi nghỉ một chút đi.
- Đã nói rồi, cứ kệ tôi!...
... Nếu một ngày có 10 người đến khám bệnh, anh ta thu được 300 lia. Một tháng là 9000 lia... ăn tiêu chi phí mất 3000 lia, còn để dành được là 6000 lia... Tính ra ngay một bác sĩ muốn mua được mảnh đất này phải làm việc liên tục 67 năm không, bác sĩ cũng không thể là chủ nhân mảnh đất này được. Nếu là nhà buôn, mỗi tháng thu được 10.000 lia tiền lời... cũng không mua nổi.
- Anh đã không ngủ năm đêm rồi! Đi nằm có khi thiếp đi được đấy, anh ạ.
Tôi ngả đầu xuống gối hy vọng ngủ lấy một lát, nhưng cặp mắt vẫn cứ trơ trơ, không chịu nhắm lại. Ngủ làm sao được. Ơrika! Tôi tìm ra rồi. Chỉ có nghề nhà chứa thu nhập mới cao. Duy có điều phải tìm được năm cô gái múp míp làm "vốn" ban đầu. Một ngày đêm mỗi ả cũng phải kiếm được một trăm tờ, năm ả nhân 100 là 500... Ba mươi nhân năm trăm vị chi 150 ngàn một tháng... Trừ các khoản chi phí về ăn, ở... từ mỗi ả còn thu được 10 ngàn lia một tháng. Một năm là 120 ngàn... Trong vòng ba mươi năm... Phỉ thui, hoá ra nếu mình làm nghề chứa gái vẫn không thể mua nổi mảnh đất ấy.
Thế còn buôn lậu thì sao? Ý tưởng này kích thích tôi khá mạnh, tôi bật dậy. Lại đưa ra các phép tính vẫn không ổn. Bỗng trong đầu tôi loé lên một ý nghĩ. Tôi lục soát tất cả các túi áo túi quần mình, tìm được đúng mười hai lia rưỡi.
- Em có bao nhiêu lia?
Vợ tôi nhặt nhạnh được năm lia, lục túi các con được hai lia nữa. Tổng cộng cả nhà được mười chín lia rưỡi tất cả. Không nhất thiết cứ phải mua tất khoảnh đất. Nếu mua một mét vuông không đủ tiền thì thử tính xem mình sẽ mua được bao nhiêu. Một mét là 2500 lia thì một đề xi mét là 25 lia. Vậy là vẫn chưa mua nổi một đề xi mét. Còn một xăng ti mét sẽ là 25 xu. Mình có mười chín lia rưỡi, tính ra có thể mua được 78 xăng ti mét vuông. Tôi nhìn xem đồng hồ: còn hai giờ nữa mới sáng. Sáng sớm tôi sẽ đi gặp chủ nhân miếng đất và nói với ông ta:
- Ông cắt bán cho tôi miếng đất 78 xăng ti mét!
Người nhà lại ra sức năn nỉ tôi đi ngủ, tôi mặc hết.
Ôi, bảy mươi tám xăn ti mét vuông đất của tôi!... Nếu nằm thẳng cẳng trong tư thế giấc ngủ ngàn thu thì chân tôi phải gác nhờ sang phần đất an nghỉ của ông bạn láng giềng.
Tôi không có cách nào khác. Nếu không đủ tiền mua đất để "nằm" thì đành phải "anh nghỉ đứng" vậy. Tôi nói vợ và các con tôi:
Nhà và các con không có đất ở đấy đâu, không có chỗ cho nhà và các con ở đó! Đời tôi chỉ mua nổi mảnh đất đủ đặt bàn chân của riêng mình thôi.
Còn các người, hãy biến đi! Ai lo phận người ấy.
- Bố con vì mất ngủ mà sinh ra loạn trí đấy, người mẹ khẽ thầm thì nói với các con rồi cả nhà chạy tản đi mỗi người một nơi vì sợ.
Tôi những muốn khuyên bạn một câu... Bạn cũng nên tính toán trước đi, xem làm thế nào để kiếm được cỡ bốn triệu lia, và thực tại khả năng bạn mua nổi bao nhiêu xăng ti mét đất. Tính xong xuôi rồi, bạn mới bắt đầu nuốt viên thuốc ngủ, như nuốt hạt đậu. Sau đó... chúng ta sẽ gặp nhau tại dãy nhà N8 của bệnh viện thần kinh. Tôi nằm ở chiếc giường gần cửa.