Nhỏ và đẹp

Tôi nhặt được cuốn sổ tay dưới gầm bàn của tôi trong nhà. Tôi hỏi người nhà, không ai nhận. Ai cũng bảo: "không phải của tôi". Cuốn sổ bìa xanh xinh xinh, có hàng chữ mạ bạc trông khá đẹp. Tôi mở ra xem sổ của ai. Những dòng chữ trên trang thứ nhất đã làm tôi sững sờ. Đó là tên người, địa chỉ, số điện thoại của một vị quan to, rất to. Lật trang sau cũng ghi như vậy, lần lượt tên, địa chỉ, số điện thoại của ba vị khác hết sức nổi tiếng. Càng giở tiếp những trang sau tôi lại càng kinh ngạc hơn.

Các bạn thử nghĩ mà xem; cuốn sổ này ghi địa chỉ của tất cả các nhà hoạt động chính trị, nhà nước, các nhân vật có thế lực trong khắp cả nước. Hàng ngũ tổng giám đốc được liệt vào danh sách "yếu" nhất. Tôi còn phát hiện thêm một điều: các nhà hoạt động chính trị ghi tên trong sổ đều là những người đương chức. Nên ở vị trí tôi ai mà chẳng phải kinh ngạc? Đối với tôi, cuốn sở ghi toàn những địa chỉ của các nhân vật tai to mặt lớn ấy như một quả bom hẹn giờ nổ. Chắc là có kẻ nào đó do thù hằn mà ném nó vào nhà tôi. Tôi chưa hình dung nổi những rắc rối gì mà cuốn sổ này sẽ gây ra, nhưng không còn nghi ngờ gì nữa là nó được ném vào gầm bàn tôi với mục đích xấu xa. Tôi đâm ra sợ hãi vô cùng. Biết đâu đấy, lát nữa có tiếng chuông gọi cửa, rồi cảnh sát mặc đồ dân sự xộc vào nhà và ra lệnh: "Nộp cuốn sổ đây!". Còn tôi thì sẽ run rẩy lắp bắp hỏi lại: "Cuốn sổ nào ạ!". Họ lục soát khắp phòng và tìm thấy cuốn sổ dưới gầm bàn tôi cứ y như là chính họ đã đặt vào đấy.

Tôi biết chính xác rằng mọi việc sẽ xảy ra đúng như thế. Chính cái thằng đê tiện ném cuốn sổ vào phòng tôi đã đi báo cảnh sát! Thế là đã rõ, tôi sẽ bị hãm hại đến nơi rồi!

Tìm được cuốn sổ, cảnh sát sẽ tra hỏi ngay: "Khai ra ngay, anh ghi địa chỉ của các quan chức nhà nước vào sổ với mục đích gì? Anh định thu thập hồ sơ cá nhân à? Chuẩn bị tố giác hay mưu sát họ?"

Lạy chúa lòng lành, tôi biết trả lời thế nào. Và dù có phân trần kiểu gì chăng nữa, chắc gì họ đã tin.

Tôi phải đốt ngay cuốn sổ này đi, rồi tung tàn tro để gió thổi bay.

Những kẻ khốn nạn nào đã gài bẫy hãm hại tôi? Buổi tối hôm ấy có ba người bạn đến chơi... Nhưng không đời nào họ lại hại tôi như thế. Trong ba người đó thì một là phó giáo sư, một người là ở thư viện trường đại học tổng hợp, còn người thứ ba là giáo viên văn.

Đúng lúc tôi sắp cho cuốn sổ vào lò sưởi nhà tắm để đốt thì có tiếng chuông gọi cửa. Bạn tôi, anh Khalít đến chơi. Anh hiện đang làm việc tại thư viện trường Đại học tổng hợp. Chúng tôi quen biết nhau đã hai mươi năm nay. Hôm qua anh cùng hai người khác đã ngồi chơi ở nhà tôi. Khlít cũng hoảng hốt như tôi. Anh hỏi.

- Sao trông anh tái mét mặt thế?

Tôi cũng hỏi lại anh.

- Này, bộ dạng cậu cũng làm sao vậy?

- Lạy chúa, anh có nhặt được cuốn sổ tôi đánh rơi ở đây hôm qua không?

Tôi đưa cho anh quyển sổ.

- Quyển sổ này phải không?

Anh chụp vội lấy tay tôi, nói như reo:

- Ối trời đất ơi, đây rồi. Thế mà tôi cứ tưởng đã mất, lo đến sốt vó lên.

Tôi vẫn anh vào phòng làm việc.

- Còn tôi thì sợ phát khiếp lên được, - tôi thú nhận. - Cậu nói thật cho mình biết, cậu ghi địa chỉ của ngần ấy các vị quan to để làm gì?

Đến lượt anh ngạc nhiên:

- Lạ nhỉ! Vậy anh chưa có cuốn sổ ghi địa chỉ của những người nổi tiếng à?

- Ch-ư-ư-a!

- Lạy chúa lòng lành, thế thì lập tức ghi ngay đi, rồi để vào trong túi ấy! Anh có muốn biết tôi ghi những địa chỉ ấy vào sổ để làm gì không. Để tôi kể anh nghe. Tôi vốn có thú chơi sưu tầm bút máy. Trong túi tôi thường có mươi, mười là chiếc bút máy. Một số do tôi mua, còn một số do người ta tặng.

Một hôm tôi đến khách sạn thăm người bạn thơ mới từ Đức sang. Biết tôi sưu tầm bút, anh tặng tôi một chiếc. Vừa ra khỏi khách sạn là tôi rẽ ngay vào một góc phố vì không kìm lại được nữa. "Ta phải xem ngay cái bút thế nào đã" - tôi nhủ thầm. Chắc anh biết, trong túi tôi lúc nào cũng có cái kính lúp. Tôi rút kính ra soi cái ngòi và thấy nó hơi thô. Tôi viết thử vào cuốn sổ mấy chữ tình cờ hiện lên trong đầu: "Nhỏ và đẹp". Thường tôi vẫn để trong túi một tờ giấy ráp mịn để mài ngòi bút. Cái ngòi bút này nếu về nhà mài thêm chút nữa thì nét chữ sẽ nhỏ đẹp hơn. Tôi cầm kính lúp định soi lại lần nữa thì bỗng có ai đó nắm lấy hai vai:

- Anh làm gì vậy?

- Tôi ấy à? Có gì đâu, tôi đang xem chiếc bút máy.

- Thế hả! Nghĩa là xem bút máy hả? Vậy chứ anh làm cái thứ nghề gì?

- Tôi ở trường Đại học... - Tôi chưa kịp nói hết câu.

- Chà, chà, nghĩa là giáo sư-ư-ư cơ đấy! Thưa ngài giáo sư! Rất hân hạnh! Chà chà...

Một tay trong bọn chúng thoi cho tôi một quả vào sườn trái:

- Đi, đi ngay.

- Dạ, bẩm các ngài! Chắc có sự nhầm lẫn nào đó!

- Đ-i-i!

Chúng ta lại thụi quả nữa vào sườn phải, không đi mà được à?

Chúng tôi đi về đồn. Chúng đẩy tôi vào một căn phòng. Nhưng chờ mãi vẫn không thấy ai đến. Ít phút sau một tay bước vào, hắn ra lệnh:

- Ngồi xuống đất!

- Tôi không ngồi thế được! - Tôi trả lời.

- Ái chà chà, ra vậy đấy. Không thể ngồi thế, gớm ra cái điều ta đây là giáo sư. Đủ nhé, có gì trong túi lột hết ra đây!

Tôi móc trong túi ra tất cả những gì mang theo: Mười bốn chiếc bút máy, hai quyển sách, quyển sổ tay, hai tờ giấy ráp loại mịn. Lão ta chỉ vào những cái bút:

- Đây là cái gì.

- Bút máy.

- Thế hả!... Nghĩa là bút máy đấy! Chà, giáo sư mà lại! Oách ghê!

Tôi không thể nào nói xen vào được một câu để giải thích, tôi không phải giáo sư mà chỉ là nhân viên thư viện của trường Đại học.

Lão ta tiếp tục cầm lấy chiếc kính lúp:

- Còn đây là cái gì?

- Kính lúp.

- Hoá ra là kính lúp. Chà, chà, giáo sư có khác. Thêm ba người nữa đến! Tất cả đều ngó nghiêng những đồ vật của tôi.

Một tay trong bọn họ cầm lấy tờ giấy ráp:

- Còn cái này là cái gì?

- Giấy ráp.

- Giấy ráp gì mà lạ thế? Nhẵn như giấy không ấy! Anh định bợm bịp à?

- Đây là loại giấy ráp mịn dùng trong nghề kim hoàn.

- Ra thế. Giấy ráp mịn hạt cơ đấy! Chà chà, ngài giáo sư

Vừa nói, lão vừa nện cho tôi quả đấm vào tai. Xem chừng sự việc có chiều hướng xấu.

- Thưa các ngài, - tôi nói, - chắc có sự hiểu lầm nào đó. Tôi không rõ tại sao các ngài lại giải tôi về đây, cả trường đại học ai cũng biết rồi, nhiều nhà báo quen biết tôi. Tôi không làm gì để các ông đối xử như thế.

Một tay đang giở cuốn sổ của tôi ra xem liền quát:

- Câm mồm!

Bỗng mặt hắn sáng lên:

- Thế còn cái này là cái gì?

Hắn chỉ tay vào hai chữ: "Nhỏ và đẹp" mà tôi viết thử chiếc bút máy người ta mới tặng.

- "Nhỏ và đẹp" - tôi nói.

- Nhỏ và đẹp? Hay đấy!

- Vâng nhỏ và đẹp

- Thế nghĩa là gì?

- Chẳng có nghĩa gì cả.

- Chẳng là gì thì viết vào đây làm gì

- Tôi viết thử ngòi bút...

- Được chứ cho là thử bút đi. Nhưng tại sao không viết chữ gì khác mà lại viết "Nhỏ và đẹp"!

- Tôi cũng không biết nữa, tôi nói. - Tự nhiên tôi nghĩ ra mấy chữ đó, thế là viết luôn vào.

- Ra thế! Nhỏ và đẹp! Chà chà, giáo sư mà! Chúng tôi sẽ cho anh biết thế nào là nhỏ và đẹp. Này các ông có nghe thấy gì không? Hắn bảo tự nhiên nghĩ ra trong đầu! Thế tại sao anh không nghĩ ra chữ khác?

Một người trong bọn họ tiến đến chỗ cô thư ký đánh máy. Họ bắt đầu lập biên bản. Tôi sợ run lên. Nhỡ ra hai chữ "Nhỏ và đẹp" mà tôi tình cờ viết ra lại trùng với mật mã của tổ chức gián điệp nào đó thì nguy đến nơi rồi.

Mười bốn chiếc bút máy, cuốn sổ tay, chiếc kính lúp, hai quyển sách, tờ giấy ráp hạt mịn, hai chữ "Nhỏ và đẹp". Ai cũng phải nghi hoặc. Tôi hốt hoảng không còn biết làm gì nữa. Trong lúc những người đang lập biên bản thì một tay vẫn tiếp tục mở cuốn sổ của tôi ra xem. Bỗng hắn dừng lại ở một trang. Sau đó chỉ cho cả bọn xem trang này. Họ trao đổi thầm thì với nhau một lúc, rồi bỗng nhiên tình thế thay đổi hẳn. Người xem cuốn sổ của tôi chỉ cho cả bọn xem một dòng ghi trong sổ.

- Xin lỗi ngài, - lão ta quay lại hỏi tôi. - Người này đối với ngài là thế nào?

- Ông ấy là bạn học cũ của tôi, - tôi đáp. Hôm kia chúng tôi gặp nhau. Ông ấy mời tôi vào nhà hàng. Anh em bù khú với nhau, rồi ông ta cho tôi địa chỉ và tôi ghi vào đây.

Những điều tôi nói trên là hoàn toàn sự thật. Quả tình tôi đã gặp một người bạn xa nhau từ khá lâu. Thậm chí tôi cũng không biết anh ta là tổng giám đốc.

Tay cảnh sát từ nãy đến giờ vẫn cầm cuốn sổ của tôi trong tay, cười xun xoe, nói:

- Chết thật! Vậy ra ông tổng giám đốc là bạn thân của ngài...

- Quả thế... Hồi đi học, chúng tôi vẫn trêu chọc anh ấy...

- Thật hân hạnh quá! Kìa kìa, sao ngài không ngồi xuống? Ghế đây ạ, xin mời ngài.

Sau đó, lão quay sang bảo cả bọn:

- Ai cho các anh dẫn ngài về đây?

Rồi quay lại phía tôi, lão nói:

- Xin mời ngaì!

Chúng tôi bước vào một căn phòng sang trọng. Tôi đi trước, cả bọn đi sau.

Họ mời tôi ngồi vào chiếc ghế bành. Một tay nói:

- Hôm nay trời nóng, ngài dùng nước giải khát không ạ?

- Thôi mà, các ông không phải bận tâm.

Nhưng nước giải khát vẫn được mang ra. Chúng tôi chỉ còn lại hai người trong phòng - Bọn còn lại ra ngoài cả.

Người ở lại tiếp tôi hỏi:

- Thưa ngài, ngài đến thăm chúng tôi có việc gì không ạ? Ngài có cần gì không ạ?

Ôi thánh Ala, thánh Ala! Tôi có cần gì không à? Thế là sao? Chả lẽ không phải chính họ tóm tôi rồi giải về đây à?

Nhưng lúc này họ đang rất lịch sự với mình, mà lại nói rằng mình bị chúng nó tẩn cho một trận ra trò rồi lôi cổ về đây thì e rằng không khéo lắm. Vì vậy tôi đáp:

- Tôi đến... gọi là thăm hỏi sức khoẻ các ông.

- Ôi, thật đội ơn ngài. Cũng xin được chúc lại ngài mạnh khoẻ, hạnh phúc.

Thật hân hạnh cho chúng tôi.

Tình thế xoay chuyển quá tốt đẹp. Nhưng có lẽ đã đến lúc phải rút êm, kẻo nhỡ ra sự việc lại có rắc rối mới.

- Các ông cho phép tôi về! - Tôi nói.

Lão ta đứng lên, tiễn tôi ra tận cửa. Tôi rảo bước để mau thoát ra khỏi chốn này. Nếu tôi đòi lại bút máy, sổ sách thì vô hình chung gợi lại sự hiểu lầm vừa xảy ra, nên tôi đi thẳng. Thôi, không đáng gì!

- Thưa ngài... thưa giáo sư! Ngài có quên đồ dùng.

Một tên trong bọn chạy theo tôi, gọi với! Hắn mang những thứ đồ dùng lại cho tôi.

- Thưa giáo sư, ngài là bạn ông tổng giám đốc thật đấy ạ? - Hắn hỏi.

- Đúng thế, - tôi đáp. - Nhưng sao ông lại hỏi vậy.

- Chả là hồi này đang thịnh hành mốt như thế... Người ta đua nhau ghi địa chỉ các ông tai to mặt lớn vào sổ tay của mình. Ngài hiểu chứ ạ? Để khi nào cần thì chìa ra bảo? "Đây là bạn tôi" thế là xong chuyện. Mà chúng tôi thì làm sao mà phân biệt được ai là bạn của ai. Nhưng ngài thì đúng là bạn thật, phải không ạ?

- Đúng, tôi là bạn thật.

Hắn chìa cho tôi mảnh giấy.

- Thưa ngài, tôi đã viết ra đây tên tuổi, địa chỉ của tôi, phòng khi ngài có dịp gặp ngài tổng giám đốc thì...

Kể đến đây, Khalít bảo tôi:

- Từ đấy trở đi, hễ biết được địa chỉ của các vị sếp lớn nào là tôi ghi ngay vào sổ tay. Tôi cứ tưởng mất cuốn sổ rồi, lo đến sốt vó. Những địa chỉ này ngang như bảo bối bảo hiểm tài sản và tính mạng đấy. Anh cũng nên làm thế, anh bạn của tôi ạ. Duy có một điều cần nhớ là, nếu ai đó nghỉ hưu do tình trạng sức khoẻ hay do sắp xếp thì phải xoá tên ngay trong sổ. Để nguyên thế có ngày gặp hoạ đấy!... Có phải anh không biết về những cuốn sổ ghi địa chỉ của những vị lớn trên thế gian này không?

- Không.

- Thế thì hỏng! Bây giờ ai cũng thủ sẵn trong túi cái bảo bối đó, phòng khi bất trắc thì nào ai biết được điều gì sẽ đến với mình lúc bước ra khỏi nhà.

Ngày xưa các cụ có tấm bùa hộ mệnh hay có câu thần chú giúp thoát khỏi ốm đau, tai hoạ. Ngày nay thì có sổ ghi địa chỉ thay thế cho những thứ đó. Chúng hiệu nghiệm lắm...