Chuyện nọ xọ chuyện kia...

Để bắt đầu câu chuyện, xin được giới thiệu với các bạn lão Xađi. Lão là một điển hình tiêu biểu cho dạng người "quan tám cũng ừ, quan tư cũng gật".

Nếu như bạn hỏi lão, nước ta có bao nhiêu đảng, lão thậm chí không nói: "tôi không biết" mà chỉ nhún vai và bĩu môi, ý muốn nói những việc ấy tôi không quan tâm.

Lão là một người đứng đắn và có giáo dục. Lão chỉ hơn tôi có mười tuổi nhưng trông bề ngoài phải già bằng bố tôi. Khi bạn nói chuyện với lão thì chỉ có dùng kìm mới mở được miệng lão nói một hai chữ. Còn bình thường thì lão im lặng.

Hai vợ chồng lão và đứa con gái ở rong một toà nhà lớn do người cha để lại.

Sáng nào chúng tôi cũng gặp nhau, nếu không trên tàu hoả ngoại ô thì cũng trên ca nô khách, chạy chuyến chín giờ sáng.

Dạo ấy tôi bị ốm khoảng nửa tháng không bước ra khỏi nhà. Hôm đầu tiên đi làm lại, tôi và lão Xađi cùng xuống tàu hoả và cùng đi ra bến tàu khách đi ca nô. Vừa lúc ấy có một người bạn đi qua, hỏi:

- Này lão Xađi, hôm nay thời tiết thế nào? Người hỏi không đợi câu trả lời mà đi thẳng luôn. Chúng tôi cùng bước xuống cầu thang. Một người quen khác của chúng tôi đi kịp lên tiếng:

- Chào lão Xađi, - anh ta nói.

Lão Xađi đáp lại:

- Xin chào.

- Thời tiết hôm nay thế nào, lão Xađi? - Người quen của chúng tôi hỏi và lập tức biến đi ngay. Tôi nhìn sang lão Xađi. Mặt lão ta trắng bệch như vôi trộn với sơn xanh. Từ phía sau vang lên những giọng nói:

- Thời tiết thế nào, lão Xađi?

- Lão Xađi ơi, hôm nay thời tiết thế nào?

Lão Xađi giận lắm, nhưng cố không để lộ ra ngoài.

Chúng tôi xuống khoang ca nô khách. Chỗ của chúng tôi là ở khoang dưới. Có một người khách nào đó ngồi cạnh chúng tôi lên tiếng:

- Xin chào lão Xađi.

Tôi nhìn người khách này. Ông ta là một người đứng tuổi vẻ chững chạc.

Lão Xađi trả lời:

- Xin chào ngài.

- Hồi này lão sống thế nào.

- Xin cảm ơn ngày, và xin được cầu nguyện sức khoẻ cho ngài.

- Rất hân hạnh, rất hân hạnh... Cầu chúa phù hộ cho lão. Nhưng này, thời tiết thế nào, hả lão Xađi?

Lão Xađi bật dậy như ngồi phải lửa.

Với tay lấy chiếc mũ trên giá, lão Xađi xăm xăm đi ra boong tàu. Là chỗ bạn bè cũ của nhau, tôi cũng đứng dậy và đi theo lão. Chúng tôi đứng cạnh nhau trên boong. Tôi thấy Xađi giận tím mặt, nhưng ngại không dám hỏi vì sao sợ lão phật lòng.

Chúng tôi đứng im lặng như thế cho đến khi tàu cập bến. Khi bước từ tàu lên bờ, lại có mấy người nữa hỏi Xađi:

- Này lão Xađi thời tiết thế nào?

Tôi cũng bắt đầu thấy tức thay cho lão và muốn can thiệp vào, nhưng không biết thực chất của sự việc nên lại thôi. Chúng tôi cùng nhau bước vào đường hầm.

- Có chuyện gì thế, hả Xađi, - tôi hỏi, - tại sao ai cũng hỏi anh về thời tiết?

Xa đi nhìn tôi vẻ dò xét và nói:

- Anh chưa biết thật sao?

Không tôi chưa biết thật.

- Để đến tối, lúc đi tàu về, tôi sẽ kể anh nghe. Đi ra khỏi đường hầm, chúng tôi chia tay nhau. Có lẽ trong thời gian tôi bị ốm mười lăm ngày vừa qua, đã có chuyện gì đó xảy ra với Xađi. Suốt ngày hôm ấy tôi suy nghĩ mãi về Xađi.

Buổi tối chúng tôi lại gặp nhau ở bên tàu.

- Ta bỏ chuyến này nhé, - Xađi đề nghị. Tôi đoán anh ngại không muốn đi chuyến này vì có nhiều người quen cùng đi. Thế nào rồi họ cũng bám riết lấy anh để hỏi thời tiết. Dưới bến tàu có những chiếc xuồng nhỏ bán cá tươi. Xađi xuống bến mua cân rưỡi cá trích. Chúng tôi cùng nhau đi dạo một lát trên bến, rồi xuống tàu đi chuyến tám giờ mười phút. Cái túi giấy đựng cá đọng nước, Xađi cẩn thận dốc bỏ hết, sợ nước làm bục túi. Chúng tôi ngồi trên boong.

- Vậy anh chưa biết chuyện gì ạ? - Xađi hỏi tôi. Vừa lúc đó có tiếng ai đó cất lên:

- Thời tiết thế nào, lão Xađi?

Xađi lặng lẽ đứng dậy. Chúng tôi đi xuống khoang dưới, hướng ra phía mũi tàu. Xađi đứng tựa vào lan can, tôi ngồi xuống chiếc ghế bên cạnh anh. Xađi tay cầm khư khư túi cá nhìn tôi từ đầu xuống chân rồi nói:

- Cậu hãy cẩn thận, nếu có ai đó hỏi thời tiết thì hãy liệu mà tránh xa người đó. Họ có hỏi "Thời tiết thế nào?" Cậu đừng trả lời mà coi như họ lại hỏi họ vậy. Vì sao thế? Vì rằng bắt đầu từ thời tiết, nếu cậu bắt chuyện với họ rồi chuyện nọ xọ chuyện kia cậu sẽ mang vạ vào thân. Mở đầu câu chuyện họ nói về thời tiết, đương nhiên cậu không thấy họ có gì nguy hiểm trong đó cả. Sau đó thời tiết họ chuyển sang mưa bão. Mà thời tiết mưa bão là có liên quan đến đất đai mùa màng. Từ đó câu chuyện cứ thế mà lan man sang mọi đề tài khác nguy hiểm lắm. Gần đây, chính xác là cách hôm nay mười ngày, hôm ấy mình đi chuyến tàu ngoại ô như mọi khi. Được một lát có một vị khách nào đó bước lên tàu và vào ngồi cạnh mình. Tàu chạy được độ hai ba phút, người khách lạ nói:

- Thời tiết u ám quá nhỉ!

Tôi vốn không ưa những người hay chuyện làm phiền nhiễu người khác, nên tôi im lặng. Một lát sau người đó lại nói:

- Thời tiết u ám quá, có phải không ông?

Cứ im lặng mãi e bất lịch sự, tôi đành trả lời:

- Vâng.

Có trời đất chứng giám, tôi chỉ nỏi: "Vâng", không hề nói câu gì nữa.

Người đó tiếp tục nói:

- Nhưng xem chừng năm nay khó mưa lắm. Tôi cảm thấy người này đang tìm cách bắt chuyện, tôi im lặng. Chờ một lát không thấy tôi trả lời, anh ta lại nói:

- Xem chừng năm nay khó mưa lắm phải không ông?

Tôi xin thề độc, nếu tôi nói dối tôi chết, ngoài câu "vâng", tôi không nói gì nữa.

Tôi chỉ trả lời thế cho qua chuyện, chứ hoàn toàn không có ý tán thành hay không tán thành câu nói của ông khách lạ. Vì rằng làm sao mà tôi biết được trời sẽ mưa hay không mưa.

Nhưng lúc đó ông khách lại chuyển sang đề tài nước.

- Nếu thiếu nước thì rất dở...

Tôi ngồi im như thóc.

- Sẽ thiếu nước tưới phải không ông?

- Vâng, - tôi trả lời.

- Mà không mưa thì sẽ mất mùa. Năm nay sẽ mất mùa. Cả vùng Anatoli này sẽ nheo nhóc.

Có trời chứng giám tôi không nói gì. Thấy thế người ấy lại hỏi tiếp.

- Có phải thế không ông?

- Vâng, - tôi đáp.

- Thế là chúng tôi sẽ phải mua lúa mì của nước ngoài.

Tôi im lặng.

- Chúng tôi phải mua lúa mì, phải không ông?

Tôi là bộ trưởng thương mại chắc? Mua hay không mua lúa mì thì có can hệ gì đến tôi?

- Chúng ta sẽ mua lúa mì nhỉ? - Người khách không chịu dừng lại, gặng hỏi.

- Vâng, - tôi trả lời.

- Quản lý, điều hành đất nước như thế không ổn, ông ta lên giọng, - chính phủ không đảm đương nổi việc này.

Đấy, câu chuyện bắt đầu từ thời tiết, giờ đã động chạm đến chính phủ, quốc gia! Nào ai nghĩ rằng từ "thời tiết" lại có thể biến thành từ "chính phủ" dễ dàng như thế. Rõ thật chuyện nọ xọ chuyện kia!

- Có phải chính phủ không đảm đương nổi phải không, hả ông?

Câu chuyện đã dẫn dắt đến tận chính phủ thì tôi không thể nói: vâng được: Khi ông ta nói về thời tiết mưa gió thì chẳng sao - chứ động đến hai chữ "chính phủ", thì hãy liệu đấy, câu chuyện đi quá xa rồi. Tôi không hé răng nửa lời. Nhưng thật bất ngờ, thằng cha ấy dùng cùi chỏ huých thật mạnh vào mạng sườn tôi đau điếng, tôi buột miệng thốt ra:

- Vâng!

Tôi biết làm gì nữa. Nếu không trả lời nhanh chắc chắn tôi lại bị nó thúc cùi chỏ lần nữa.

Rồi hắn lại tiếp tục nói:

- Còn đời sống thì ngày càng đắt đỏ, đắt đỏ lên mãi. Người dân nghèo đói biết làm gì đây.

Đương nhiên, tôi không phủ nhận ý kiến đó nhưng vẫn có thể trả lời hắn rằng, ông nói thế là không phải, cuộc sống không đắt đỏ lên mà ngược lại ngày càng dễ chịu hơn. Nhưng như thế chỉ tổ sa vào tranh luận với hắn hàng vài giờ đồng hồ nữa, nên để tránh rắc rối, tôi trả lời:

- Vâng

- Thế thì chúng ta sẽ gặp thảm hoạ.

Kh-ô-ô-ng, hắn đã đi quá giới hạn rồi. Tôi làm ra vẻ như không nghe thấy hắn nói gì?

- Có phải như thế không, hả ông?

Tôi lại im như thóc. Hắn lại thục mạnh vào sườn tôi. Tôi giẫy nẩy lên vì đau.

- Có phải thế không, hả ông?

- Vâng!

Nếu tôi không chịu nói "vâng" hắn sẽ còn thoi tôi và còn hỏi đi hỏi lại mãi không thôi. Mong sao cho chóng đến nhà ga để thoát khỏi thằng đểu này.

Nhưng hắn vẫn không buông tha tôi, buộc tôi cứ phải trả lời "vâng" hết vấn đề này đến vấn đề khác, nhiều lúc tôi định nói "không" thì lại sợ nó đấm và không thoát khỏi nó được. Có lúc tôi chậm "vâng" nó liền ép tôi vào sát thành toa tàu, thoi liền mấy cú vào mạng sườn đến nẩy đom đóm mắt. Lúc ấy, tôi chỉ muốn nhảy ra cửa sổ mà chạy trốn.

Cứ như thế nó ép tôi phải "vâng" tất cả những gì mà nó nói ra, hết thụi vào sườn nó lại đánh vào đầu gối. Thế là tôi đành vừa lấy tay xoa chỗ đau ở sườn, ở gối vừa gật đầu lia lịa "vâng, vâng" và cuối cùng, thật may, chúng tôi đã đến ga Khaiđarbas. Tôi thở phào nhẹ nhõm.

Ở sân ga, hắn nhanh chóng mất hút trong đám đông. Tôi sợ lại gặp hắn, liền cúi đầu đi thẳng.

Tôi vừa định đi xuống bến tàu thuỷ, thì bàn tay người nào đó túm lấy vai tôi kéo lại. Tôi quay lại nhìn - hoá ra là viên cảnh sát.

Ôi, lạy chúa, tôi nghĩ bụng, chắc hai người kia chứng kiến cảnh thằng đểu hành hạ mình suốt trên chặng đường dài đã tố cáo hắn với cảnh sát. Nghĩ thế nên để tránh rắc rối, tôi nói với viên đồn trưởng:

- Tôi xin nói ngay với ông rằng, tôi không định tố giác ai cả.

- Phải, nhưng người ta tố giác ông. Đây người này tố giác ông.

Trời đất ơi! Thật chuyện lạ kỳ! Nó ép người ta phải nói "vâng" theo lời của nó, rồi lại đi buộc tội người ta. Bạn đã được chứng kiến sự lạ đời nào tương tự thế chưa?

- Vâng, - thằng đểu cảng nói, - thưa các ông đây là hai nhân chứng. Người này đã nói nhiều điều sai trái không thể nào tưởng tượng nổi. Và cứ thế, tất cả những gì mà nó nói ra với tôi ở trên toa tàu, giờ nó đổ cho tôi nói hết. Nó kể lại rành mạch tất cả mọi chuyện đó cho viên đồn trưởng nghe.

- Tất cả những câu nói này do tự ông ấy nói ra chứ không phải tôi nói, - tôi đáp.

Hai người làm chứng thừa nhận:

- Ông kia nói trước, còn ông này chỉ trả lời "vâng" thôi.

- Tôi đã cố ý nói trước để kiểm tra hắn, - thằng đểu nói thế.

Hoá ra tôi phụ hoạ theo hắn "vâng" thì phạm tội còn chính hắn tôi nói ra điều đó thì lại không việc gì.

Ông bạn Xađi đổi tay gói cá cho đỡ mỏi.

- Sau đó thì thế nào? - tôi hỏi.

- Sau đó à? Người ta ghi lại những lời khai của chúng tôi. Sẽ đưa ra toà xét xử.

- Nhưng tại sao anh ta lại đi tố giác ông.

- Chính tôi cũng hỏi hắn câu đó, khi chúng tôi ở đồn cảnh sát bước ra phố. "Ông, hắn nói, trả lời "vâng" một cách miễn cường, làm tôi sinh nghi. Tôi sợ ông sẽ tố giác tôi, nên tôi phải ra tay trước để trừ hậu hoạ". Tôi liền nói với hắn: "Nếu anh đã sợ thế thì tại sao lại cứ ba hoa chích choè không thiếu gì chuyện thế hả?" "Tôi không nhịn được, hắn nói, không tự chủ nổi bản thân".

Đấy, câu chuyện đầu đuôi là như thế. Giờ anh cũng nên cẩn trọng. Thời nay người ta không thể kiềm chế bản thân được. Ai cũng tìm cách bắt chuyện với người khác để dốc bầu tâm sự của mình ra, thế là chuyện nọ xọ chuyện kia, phức tạp lắm. Đấy, từ chuyện thời tiết mà sinh ra bao chuyện rắc rối đến thế. Anh hiểu rồi chứ! Vậy nên, nếu có ai hỏi anh về thời tiết, anh hãy tránh xa người ấy cho tôi, đừng nấn ná một phút nào cả. Nếu không sẽ gặp hoạ như tôi.

Tôi cười. Lát sau, bị câu chuyện quyến rũ, tôi buột miệng hỏi:

- Thời tiết thế nào, hả ông Xađi? Tôi chưa kịp nói hết câu, Xađi đã quàng túi cá vào cổ tôi. Tôi gỡ túi cá trích ra và ngẩng đầu lên thì Xađi đã đi xa rồi.