Phần I - 2 -

Thằng Còm ở trên lưng Tà Soa cứ như mê. Mãi tới khi gần đến cổng, nghe thấy tiếng kêu khóc ở trong nhà đưa ra, nó mới nhận thấy hết cả cái sự thực thê-thảm và ghê khiếp. Nó ngửng cái cổ cò của nó dậy:

– Thầy tôi chết thật rồi đấy à?

Ông già Soa nấc lên một tiếng khóc:

– Chẳng thật thì dối à. Néak bị chúng nó bắn một phát xuyên từ lưng ra ngực, máu chảy ra nhiều quá, người ta mới khiêng Néak về, cậu về mà xem.

Ông già Soa nói xong lấy cánh tay che mắt hình như không dám nhìn đến cảnh thương tâm còn rành rành ở trong thần trí ông. Thằng Còm thì vội tụt khỏi lưng ông để chạy mau mau vào trong nhà, nhưng vừa đứng tới đất thì hình như vì bị xúc-cảm mạnh, chân nó líu lại không bước được, rồi nó ngã ngồi ngay xuống.

Tà Soa lại bế lấy nó mếu máo:

– Thì cậu cứ để tôi cõng, đi đâu mà vội. Khổ chưa?

Rồi ông òa khóc to:

– Bà ơi! Cậu đã về đây.

Một người đàn bà đầu bù tóc rồi, mặt ràn-rụa những nước mắt từ phía trong chạy ra ôm chặt lấy nó:

– Giời ơi, con ơi! Thầy con chết rồi con ơi!

Thằng Còm ôm lấy cổ mẹ, rồi nó cũng òa khóc. Mi Srao là chị nó năm ấy mười sáu tuổi cũng chạy ra ôm lấy nó, ôm lấy mẹ nó, rồi cả ba mẹ con vừa ôm nhau vừa khóc đi vào trong nhà.

Tới cầu thang nhà sàn thì thằng Còm lại rủn chân tay, không tài nào bước được.

Chị nó và mẹ nó kéo nó xềnh xệch.

– Con lên đây mà xem, thảm-thiết chưa, chua xót chưa, giời ơi là giời!

Nó còm, nó nhẹ, nên chị nó và mẹ nó kéo nó đi như cái bấc. Chân nó đụng vào cầu thang chan-chát, nó cũng không thấy đau. Mà mẹ nó và chị nó đang trong lúc đau đớn cũng chẳng để ý đến chỗ nó bị kéo như con lợn.

Bỗng một giọng nói rền lên như chuông ở trong nhà vang ra:

– Đàn bà trẻ con, im đi. Khóc cái gì! khóc mà lấy lại được à?

Rồi tiếp đến tiếng nghiến răng kèn kẹt:

– Khóc mà chết được nó à? Phải bắn vào ngực, chặt vào cổ nó thì nó mới chết được chứ?

Đó là tiếng chú nó, vẫn đi buôn chung với thầy nó, nhưng chuyến này vì đến tuổi, sắp vào chùa đi tu [11] nên ở nhà.

Tiếng của chú nó bỗng làm rung-động một cái gì ở trong người nó, nó thấy tỉnh hẳn, nó thấy hết rủn cả chân tay, hết tiếng ù ù ở trong tai, hết hoa ở trong con mắt.

Nó giằng khỏi tay chị và mẹ nó, rồi bước lên. Chú nó thấy nó mếu-máo thì liền cau mặt, và nói bằng một giọng gay-gắt:

– Cháu cũng khóc à? Cháu phải…

Nhưng nói đến đấy thì chú nó bỗng dịu giọng lấy cánh tay gạt nước mắt:

– Nhưng cháu khẳng-kheo thế kia thì làm gì được!

Rồi thì bỗng chú nó đứng phắt dậy, rút dao rồi gầm lên:

– Tôi phải đâm vào ngực thằng Kmut đủ một trăm nhát dao này mới được!

Vừa nói, chú nó vừa đâm mạnh vào bức tường gỗ không biết bao nhiêu là nhát!

Thằng Còm đứng nhìn chú, rồi thì cái cử chỉ của chú nó làm cho lòng nó rạo rực, nó cũng giơ tay lên, nhưng đến khi tay nó buông xuống thì nó chạm vào mặt mẹ nó lúc ấy cũng đã lê vào.

Mẹ nó cầm bàn tay nó ấn lên mắt, rồi quay lại bảo chú nó:

– Chú liệu thế nào, chứ cháu nó yếu đuối thế này thì nó làm gì được.

Chú nó tra dao vào vỏ, rồi mắt ráo hoảnh bảo mẹ nó:

– Chị cứ yên tâm. Vong hồn anh thế nào cũng được hả. Tôi thề nếu không báo thù được cho anh thì thà chết bờ, chết bụi ở đâu chứ không về đến nhà này nữa đâu.

Mẹ nó lại ôm lấy nó òa khóc:

– Thôi trăm sự nhờ chú cả đấy, cháu nó yếu đuối lắm không làm gì được đâu.

Bọn gia-nhân đang ngồi ủ-rũ ở một góc nhà lúc ấy cũng đứng nhao-nhao cả dậy:

– Còn chúng tôi đây nữa chứ! Chúng tôi còn sống thì thế nào chúng tôi cũng phải báo thù được cho ông mới nghe. Không đời nào, chúng tôi lại chịu để cho ông bị chết oan chết uổng như thế mà không báo. Chúng tôi phải nhai được xương thằng Kmut thì chúng tôi mới yên lành mát ngót cho.

Vừa nói, mọi người lại vừa lê đến cạnh cái tử-thi để ở gian bên, trên một chiếc chiếu mây.

Thằng Còm nhìn họ, nhìn cái thi-hài của cha, nhìn chú nó, nhìn mẹ nó, nhìn chị nó, nhìn tất cả mọi người đang khóc lóc, rồi nó quỳ xuống kéo tờ giấy vàng phủ ở trên mặt cha nó, rồi nó lại đậy vào, mắt ráo hoảnh.

Cả nhà khóc duy có nó là không khóc.

Nhưng hôm hỏa-táng thầy nó thì nó khóc ghê lắm. Nó khóc vì nó thương thầy nó cũng có, nhưng nó khóc vì thấy mẹ và chị nó khóc lăn ra đất.

Thứ nhất nó cảm-động về chỗ chú Prak nó và các gia-nhân cứ đứng im-lặng nhìn ngọn lửa như những tượng đá. Lâu lâu những tượng đá ấy chớp những con mắt, rồi thì những con mắt để ứa ra những giọt lệ nó từ từ chảy xuống hai bên má và rơi xuống đất. Chẳng một ai buồn chùi cả.

Những tang-chứng ấy khiến cho nó linh-cảm thấy rằng, trong cái im-lặng ấy, ngầm chứa một trận bão ghê-gớm. Trận bão ấy mà nổ ra thế nào cũng có máu chảy như đã chảy ở trên ngực thầy nó.

Vì thế cho nên nhiều khi đang khóc, nó bỗng nín bặt rồi há hốc mồm đứng ngây ra nhìn cái vẻ mặt dữ-dội của họ, thứ nhất nhìn Ả Sieng, Ả Sao là gia-nhân đã ở với nhà nó lâu năm, và cũng theo thầy nó đi buôn….

À, từ hôm nọ đến nay, thằng Còm định hỏi chúng nó nhiều lắm, nhiều lắm nhưng vì bao nhiêu thứ lễ bái không cho nó được rảnh một phút, vả chúng nó cũng bận-rộn luôn, nên nó chưa kịp hỏi.

Ngọn lửa bốc mỗi lúc mỗi to đã bắt dầu bọc kín lấy chiếc quan-tài, tiếng khóc của mẹ nó cũng theo ngọn lửa mà to dần lên. Những làn khói đen đặc bây giờ đã hình như từ trong quan-tài xì ra, và một mùi khét lẹt đã bắt đầu tung ra không-khí.

Lúc ấy thì nó nghe rõ ràng thấy tiếng cháy xèo-xèo của thịt xương, nó mở to mắt, rồi nó nhắm mắt, ruột gan nó như bị một bàn tay ác-nghiệt thò vào xáo trộn lên. Đầu gối nó run bán lên khiến nó không tài nào đứng vững nữa,

Nó ngồi bệt ngay xuống, nhưng nó lại đứng phắt dậy ngay: mẹ nó vừa rú lên rồi ngã vật xuống. Nó muốn chạy lại nâng mẹ nó dậy, nhưng chân nó hình như bị tán chặt xuống đất bằng những đinh bù-long.

Người chạy đến đầu tiên nâng mẹ nó dậy là chú Prak nó. Mãi đến bây giờ nó mới thấy chú nó khóc. Tiếng khóc bật ra từng cơn, và xô ra khỏi khe răng như những tiếng rú-rít. Khác hẳn tiếng khóc của mọi người. Hình như bị kìm hãm và chứa chất lâu quá không thể đừng được, chúng mói xồ ra như thú dữ. Vừa khóc, chú nó vừa bảo mẹ nó:

– Thôi chị, thôi chị, chị đừng khổ não nữa mà em rối ruột. Chỉ từ giờ cho đến tuần trăng lặn là thể nào em cũng uống được máu nó mà.

Chà, cái lúc ấy, nó mới thấy nó yêu chú nó làm sao. Và lạ chửa, nghe những lời nói khẳng-khái của chú nó cái gì nằng-nặng đè trên lòng ruột nó như bỗng nhẹ thõm đi được một nửa.

Cái lúc nhặt cốt của thầy nó ở trong đống gio mới não-nùng bi-đát làm sao! Mẹ nó và chị nó cứ gục xuống đống than vừa khóc vừa kêu giời. Chiếc bình đựng cốt của thầy nó mấy lần bật khỏi cánh tay của mẹ nó khiến chú nó bực mình phải cằn nhằn:

– Kia chị, để rơi ra thì sinh khó bây giờ, lẫn vào với than thì còn làm sao mà phân biệt được nữa.

Mẹ nó nhấc chiếc bình rồi cứ ôm chặt vào lòng như là lúc thầy nó còn sống. Và thỉnh-thoảng lại nhòm vào trong bằng những cái nhìn, ôi! nó mới thất-vọng làm sao. Nhiều lúc, thằng Còm nhìn mẹ, nhìn chiếc bình rồi ước: giá thầy nó nhờ phép Phật mà sống lại, ở trong ấy chui ra.

– Kìa chị, mau mau lên chứ rồi còn rước lên chùa, chứ tối rồi! Tối nay em còn nhiều việc phải thu-xếp để mai đi.

Lúc đã nhặt hết cốt của thầy nó để vào trong bình rồi, chú nó liền ngồi xệp xuống lạy hai lạy, các gia-nhân cũng lạy. Lạy xong, nó nghe rõ ràng thấy cái tếng của chú nó cùng khấn với bọn gia-nhân:

– Lát nữa đây thì anh đã được mát mẻ yên vui nằm trong đất Phật, anh có khôn thiêng thì xin phù-hộ em trả được cái thù cho anh. Xin anh dun-giủi cho em gặp nó, và xin nhập vào con mắt, bàn tay em, nhìn là thấu, nổ là trúng.

Mọi người khấn xong thì mẹ nó lại òa khóc.

Mà rồi tới khi gửi cốt thầy nó vào chùa xong xuôi rồi thì mẹ nó lả đi, người ta phải cõng mẹ nó về nhà.

Về nhà, mẹ nó cứ nằm thiêm-thiếp chẳng nói năng một lời. Nó và chị nó ngồi hai bên, mỗi người nắm một tay, im-lặng nhìn nhau.

Lúc chú nó về thì mẹ nó vùng ngồi dậy một cách mạnh mẽ làm như không biết được nâng đỡ bởi một sức bí-mật tự đâu:

– Chú định mai đi thật đấy à?

Chú nó cau mày rồi hỏi mẹ nó bằng một giọng bực-tức:

– Ô hay, tại sao chị lại hỏi em như thế?

– Chị tưởng…

Giọng chú nó lại càng gay gắt:

– Chị tưởng, chị tưởng cái gì? Trừ khi nào em có bắn được tan sọ thằng Kmut thì em mới trở về.

– Thế chú không đi tu nữa à?

– Ồ, như thế này thì còn tu gì. Tu thì làm gì còn tìm thấy quả-phúc. Một là nó chết, hai là em chết, có thế thôi. Mà em tin rằng thế nào nó cũng phải chết, chết bởi tay em. Giá nó đường đường mà đối chọi với anh thì em không ức, đằng này nó lại chờ khi anh ngồi ăn cơm mà bắn lén thì em tha nó thế nào được.

Mẹ nó nhìn chú nó rồi ngập-ngừng một khắc:

– Chị nghe nói nó kiệt-hiệt lắm, mà chú lại còn nhỏ, và bản-lĩnh của chú thì chưa bằng anh.

– Đành là em còn nhỏ, đành là em không bằng anh, nhưng đã có Trời Phật giúp em, vong-hồn anh giúp em.

Mẹ nó sẽ lắc đầu:

– Chị ngại lắm. Hay thôi chú ạ. Số anh đã như thể.

Thốt nhiên, chú nó cười nhạt. Chà, cái tiếng cười ấy mới làm cho thằng Còm ghê mình làm sao! Nó có cái cảm-tưởng như một lưỡi dao sáng loáng vừa phóng qua mặt nó, chạy suốt trên da nó.

Chú nó nắm tay rồi giơ ngón tay cái:

– Nếu thôi đi thì em chỉ có chết. Em có phải là giống súc-vật đâu mà có thể sống như thế được. Chị đừng ngại, người ta chỉ lo không có gan thôi. Có cái gan đổi mạng thì phải giết được nó.

Mẹ nó lặng thinh một lát:

– Thế chú đi một mình hay cho cả thằng Siêng, thằng Sao đi?

Chú nó chưa kịp trả lời thì Ả Siêng, Ả Sao đã cùng nói một lượt:

– Chúng con phải cùng đi với Néak chứ? Chúng con cũng muốn ăn gan nó cơ mà.

Vừa nói, hai người vừa nghiến răng kêu kèn kẹt.

Chú nó quay lại giơ tay:

– Thằng Sao đi với tao thôi. Thằng Siêng mày bị đạn ở chân chưa khỏi đi cái gì.

Ả Sieng vừa toan phản-đối thì chú nó đã trừng mắt:

– Tao đã bảo thì mày chỉ có việc nghe thôi

Chú thích:

[11] Người Cao-mên có tục cứ hai mươi mốt tuổi thì vào chùa tu một vài năm. Và nếu thích thì ở tu suốt đời.