Ngoại truyện I Tình già

Nghe nói cầu khẩn mãi, nhà thầy Đồ Ông quá niên trạc ngoại tứ tuần mới được mụn con, phải nói là nỗi vui này nó lan khắp cả nguyên cái làng chứ không của riêng ai. Nghĩ cũng lạ, chả có nơi đâu là dân họ thừa hơi như làng Ẻn cả, thật chứ!

Thế thì các bác ngoài làng không biết rồi, hơi họ cũng chẳng dư đâu. Số là người được con ấy vốn không phải hạng ất ơ gì, mà chính là Thầy đồ Ông nha!

Đồ Ông nghe bảo tự là Trung, con thứ ba nhà họ Đinh Văn làng Ẻn, ngày trước đã có một quãng dài làm quan cho giặc. Sau này dâu bể ngược xuôi, ông ta bị giặc bắt lên đài suýt chém, khắp nơi mới vỡ ra ông ấy vốn người trung quân ái quốc.

Thương cho bao năm cam chịu uất oan, lại kính cái nếp người thẳng ngay trung nghĩa, dân quanh vùng họ bày nhau gọi một tiếng “Ông”, cả húy cả tự cũng đều kiêng luôn nhằm tỏ bày lòng thiết tha thành kính.

Theo lẽ thì họ gọi là ông Huyện được rồi, phải tội sau khi triều mới lập ra, ông ta treo ấn từ quan rồi lui về dạy học. Ai từ kinh ra cầu hiền, ông cũng đều khoát tay cười ha hả bảo thôi, tôi mệt rồi, làm quan tham tiền hết nửa cuộc đời, nay chỉ muốn sống đời tham vợ.

Tưởng ông ấy nói chơi, hóa ra làm thật. Mà nghĩ lấy được con người đằm thắm đẹp xinh kia, không tham cũng hoài đời quan tham lắm chứ.

Vậy thì thôi, chẳng là quan thì vẫn còn là “ông” nhé, họ kính họ nể thôi rồi, ra đường trông thấy là khoanh tay cúi đầu dạ bẩm, vào đình thì dọn hẳn cho cái chiếu tiên chỉ37, thôi thì vinh dự không để đâu cho hết.

Ấy mà hiếm có ai biết, ông căm cái thói này ghê lắm!

Ừ thì... cũng chẳng phải vì ông ta nết người khiêm tốn lễ độ gì cho cam, ông căm lòng kính của bọn nó cũng vì một cái lý hết sức tréo ngoe ngược ngạo: ông cóc còn oan, còn khổ, thì con vợ còn biết xót chỗ nào?

Bực quá mà! Nghĩ sao mà sáng ra đường vung gậy đánh người, người lại nhăn răng dạ thưa răm rắp, đã đời còn xé khăn bó lại chân gậy cho ông khỏi bị trơn vấp, cái quái gì thế này? Bọn này chắc hâm hết cả!

Hậm hực cả buổi sáng, cuối cùng ngang qua cây đề già mới được chút sinh cơ. Thấy bọn trẻ con đương chơi ná, ông vờ như hứng thú chen đầu vào, thế là chẳng bao lâu đã thay lũ chim hứng vài viên sỏi ngay sau ót.

Mừng vui quá đỗi, ông bỏ mặc đám trẻ mặt mày xám tro, phất áo chạy te về nhà tìm vợ thở than.

Vừa qua cửa nhà đã gặp phải ông quan chốn kinh đô về đây chiêu mộ, còn ai ngoài cái tên ôn thần Nguyễn Vi Khê ông ghét cay ghét đắng? Đã vinh hiển cao sang thì thôi ở quách bố cái kinh đô xa xôi kia đi, cứ mượn cớ về thăm hỏi người ơn để ghé chỗ ông mãi thế? Toan khoe mẽ rồi ve vãn người xưa à?

“Tôi trọng thương rồi, hôm nay không tiếp. Quan ngài về trước đi!”

Quan lớn lom mắt nhìn gã đàn ông sức vóc như vâm38 trước mặt, há miệng toan nói gì đó. Lời chưa qua răng thì đã bị người “trọng thương” kia hùng hổ xách cổ quăng ra khỏi nhà, không có thằng hầu ôm đỡ chắc đã ngã nhào trước cổng.

Tay chống nạnh đưa mắt nhìn quanh, không thấy ai ngoài mấy đứa trò nhỏ đang lom khom dọn dẹp các thức thết khách, ông mới thở phào nhẹ nhõm hỏi bà Đồ đâu, sau đấy ưỡn bụng ra dáng đạo mạo bước về hướng ấy.

Bà Đồ lúc bấy giờ đương giở chum khuấy tương, mồ hôi rịn ra khiến mấy lọn tóc mai bết vào thái dương, da dẻ ngọc ngà gần như tỏa sáng. Đã tháng Tư rồi, cái bụng tròn tròn cứ mà đưỡn ra khiến cơ thể càng thêm đẫy đà, nom cả người ngon cơm ghê gớm! Đồ Ông nhìn mà nóng hết cả mặt, suýt nữa quên luôn cái lý do quan trọng chạy về tìm vợ.

Ném phứt cây gậy giả uy thầy đồ, ông đỡ bà chửa vào nhà trách yêu vài câu rồi bắt đầu than nhọc, miệng cứ xuýt xoa như đang đau đâu ghê lắm.

“Bác Cả, bác Hai ở cách chúng ta có cái ngõ chứ mấy, chàng sang đó lấy có thang thuốc mà nhọc thế ạ?” bà Đồ vươn tay tráng ấm toan rót chè cho chồng, lời nhẹ nhàng buông lơi.

“Thật thì cũng không nhọc gì, chẳng qua trên đường có chút sự... úi cha, đau quá...!”

Bà Đồ dừng tay, rướn người bò qua nhìn nơi tay ông đương miệt mài xoa nắn, chừng rõ ràng mới chợt bật cười. “Cái vệt muỗi cắn này a...?”

Nói đoạn xoa vuốt qua loa vài cái rồi rụt người về, vươn tay lôi áo trẻ con khâu dở trong tráp ra cúi đầu bận việc.

Đồ Ông nhìn, rồi nhìn, rồi lại nhìn, cục uất không dưng nở phình trong dạ.

“Đến tôi bị gì va trúng, giờ cô cũng chẳng buồn hỏi rồi phải không?”

Buông một câu dỗi hờ lẫy vơ ấy xong, ông thõng chân bỏ vào buồng nằm, lòng thấy buốt còn hơn cắn phải trăm quả khế non.

Khốn nạn! Cái thằng chết giẫm nào đã bảo càng già tình càng đằm thế? Sao của nàng là thế, còn của ông thì cứ rừng rực như này? Chắc chắn là vì cái bụng kia, đúng rồi! Đàn bà có con rồi thì chỉ biết xót con thôi!

Mặt quay vào tường, ông cứ nằm co ro trên giường như thế được hết giấc chiều, đến hồi mở mắt thì đã ngửi thấy mùi bạch đàn thoang thoảng, sau ót cũng có bàn tay ai đó nhẹ nhàng xoa bóp thứ gì man mát cay cay.

“Chàng dậy ra gian dùng chút thức nào, đêm mà bỏ bữa ruột chóng hỏng lắm.” – “Tay bạch đàn” nhẹ nhàng từ sau lên tiếng.

“Hỏng thì cắt bỏ, cần gì,” ông nhắm mắt hững hờ đáp lẫy.

“Không được,” – “tay bạch đàn” phản đối. “Cắt rồi còn đâu mà để thương vợ, thương con?”

Thinh lặng một hồi, ông thở dài, quay đầu lại vùi vào lòng vợ.

“Tôi trẻ con quá, nàng nhỉ?”

Mấy ngón tay ngọc ngà thoang thoảng hương cay khẽ chạm lên tóc ông ve vuốt. “Vâng ạ, nhưng em cứ thương đấy.”

“Thật không?”

“Thật chứ ạ, nhiều lắm.”

“Thế sau này có con rồi, nàng vẫn thương tôi nhiều thế chứ?”

Bà Đồ ngẩn ngơ, tay bất giác vân vê đuôi mày đứa trẻ lớn xác trong lòng, mắt đằm xuống một màu sâu đậm. “Còn hơn thế nữa ạ.”

Đức ông chồng thinh lặng tận hưởng một hồi, đột nhiên nói. “Phải mà sinh gái thì hay nhất!”

“Sao thế ạ? Con trai mới nối được nghiệp chàng chứ?”

“Tôi thì có nghiệp gì mà nối? Nghiệp tham á? Con gái đi, con trai bám u lắm.”

Bà Đồ phì cười. “Thế con gái không gần u ạ?”

Đồ Ông ngồi dựng thẳng dậy, tỏ ra vỡ lẽ vô cùng.

“Ừ nhỉ? Thế thì cứ ẩm ương ở giữa, âm dương đều có đi!”

Vợ ông lập tức dựng dậy, chắp tay vái xá tứ phương, miệng không ngớt cầu xin các Ngài bỏ qua mồm miệng xúi quẩy của đức ông chồng. Giời ạ, ai đâu lại trù dập con cái như thế? Con này còn là con cầu con khẩn đấy...!

“Chàng già thế rồi, đã đi gõ đầu trẻ, lại sắp làm thầy người ta, thế mà còn nói ngông như kia, em giận đấy...!”

Ông chống tay lên gối, hất đầu kênh kiệu cười gàn.

“Giận đi, chứ tôi thì cứ thế đấy! Mấy tháng nay cô Trinh đây chẳng vì cái bụng ấy mà liên tục né chồng? Cái bụng cứ chường ra đấy giữa tôi và cô, sau này lớn lên trước sau cũng thành cục vàng cục ngọc. Tôi còn không chóng quen với cơn giận của u nó, sợ rằng mai này đến cả cục giận cũng chẳng có mà ăn!”

“…”

“Ừ, tôi già đầu mà tính trẻ con đấy, cô Trinh muốn cười thì cười ra miệng luôn đi! Tôi chả sợ, thằng già này đến bị chém, bị từ, còn không sợ nữa là!”

Oan quá, bà Đồ nhà này nào có muốn cười cợt từ mặt gì chồng! Vốn dĩ bà có hơi giận thật. Nhưng ông cứ già đầu non tâm như thế, bà muốn giận ông thì giận xíu thôi, mà thương thì vẫn cứ thương nhiều lắm.

Cả thế gian này, sợ là chỉ có bà biết đường thương ông thôi...

Kéo tay để ông quay đầu lại nhìn mình, bà vuốt vuốt gáy ông, ngọt ngào đằm giọng.

“Lúc trưa ấy, thật ra đám nhóc trong xóm đã sớm chạy về đây thú tội với em trước rồi, em biết đấy chỉ là ná bắn chim thôi mới không lo lắm, chứ em xót chàng còn hơn kẻ bần hàn xót của ý chứ...!”

Ông nhíu mày, mắt nheo nheo ra bộ vẫn còn ngờ vực chi lắm.

“Với cả... mấy tháng rồi em không chịu gần, là do sợ thói nôn mửa khi chửa đẻ khiến chàng tởm, chàng kinh, rồi nên bóng gió động thai động bụng các kiểu thế thôi. Chứ vừa hay ban sáng bà mụ sang thăm, em cũng đã hỏi thăm lại rồi...”

Nói đến đây, bà cúi đầu, rũ mắt bỏ lửng câu. Bóng mi dài in trên má hồng phơn phớt khiến lòng ông giật thót từng hồi, muốn trụy tim đến nơi. Đúng là lấy trúng con vợ trẻ đẹp hơn mình nó tổn thọ ghê gớm!

Ông như mộng du bị người đẩy nằm lại xuống giường, dây yếm buông lơi rồi rớt rơi trên làn da ngà ngọc. Con người ấy quay lưng lại nằm sát vào lòng ông, sau còn khẽ cọ cặp mông tròn mẩy.

“Thế này... thì không vướng cái bụng nữa rồi, chàng nhỉ...?”

Ừ thì không vướng nữa rồi, khổ cho mâm cơm mới dọn ngoài gian, đến tận sáng bảnh cũng chả có ma nào buồn sang mà rớ.

*

Nhiều năm về sau, khi mà Đồ Ông tuổi đã bó luống được rồi, cháu ngoại ẵm bồng cũng trĩu cả hai tay, lão cứ ngỡ mình đã đằm đi thật.

Cho đến một ngày cùng vị quan to một thời dạo bước bên sông, nghe ông ta thở than mấy việc đường quan thất chí, lão cũng ung dung điềm đạm đôi điều khuyên lơn. Bao nhiêu năm rồi, cuối cùng lão cũng có thể dùng tâm thái yên bình nói chuyện với y. Tuổi già đúng là có thể khiến con người ta trở nên rộng lòng quảng đại.

“Như bác thế mà hay,” cụ Khê não nề trăn trở. “Cứ ở lại đây mà lại trồng nên một rừng nhân tài, chả bù với lũ gà chọi mũ quan đai ngọc chúng tôi, dấn thân quan trường nhiều năm như thế, cuối cùng lại thua một mụ đàn bà!”

Đồ Ông an tĩnh vuốt râu, giọng mát mẻ như tiết trời sang thu.

“Đâu nào, bác nào có thua một mụ đàn bà, mà là bà ta và nguyên phe cánh, bao gồm hai đứa trò tôi trong đó.”

Cụ Khê trợn mắt ngó lão bạn vong niên, câm lặng không biết nói gì. Vỗ vai ông cụ, Đồ Ông cười khà.

“Đừng giận, đừng giận, tôi cũng dạy ra một đứa cùng phe với bác mà. Lần này nó cũng ngã đau không kém gì bác, may vì còn trẻ, xương sống còn dẻo dai, vẫn có thể chiến đấu dài dài, chứ chưa đến hồi rệu rạo phải cáo lão hồi hương như bác.”

“…”

Cụ Khê thật sự nghi ngờ, thằng già này sang là để an ủi cụ ư?

Cả hai tiếp cuộc chuyện trò này thế này thời cho đến tận một khúc sông quen thuộc. Cụ Khê gặp cảnh sinh tình, quay sang bạn già mỉm cười hoài niệm.

“Thật chứ tôi có chuyện này để trong lòng suốt mấy mươi năm, khi xưa thấy bác tuổi trẻ hưng thịnh, quá nặng tình nhi nữ nên không dám lộ, sợ bác nghe xong rồi nộ khí xung thiên làm tổn hại tình bằng hữu chúng ta. Nhưng nay chúng ta đều đã lên lão39 hết rồi, cháu con đầy cả ra, tôi cũng không muốn gần đất xa trời mà còn giấu niềm riêng trong dạ. Thôi thì, bác cứ để tôi kể một chuyện xưa ở khúc sông này, bác nhé?”

Đồ Ông cười xòa, khoát tay ra chiều không so đo bảo, ừ bác kể đi, tôi từng tuổi này rồi, lửa gì thì cũng đằm thành chút khói, còn gì có thể khuấy nọc nổi nữa...?

Và thế là, cụ Khê chắp tay sau mông hướng về phía sông, nhắm mắt thở dài.

“Cái hồi bác cứu mạng tôi, còn để bà nhà tiễn tôi một đoạn sông năm đó, thú thật tôi đã từng hiểu nhầm bác muốn gán duyên cho mình, nghĩ lòng nhất định phải đem theo bà ta. Tôi thậm chí còn khuyên là; thay vì ở lại chốn này bị chữ ‘trinh’ đè chết, thôi thì cô Trinh hãy theo tôi ra Thanh bắt đầu lại từ đầu...”

Hít vào thật sâu, cụ chầm chậm tiếp lời. “Nhưng bác biết bà ấy cầm tay tôi viết những gì không?”

“Là câu, ‘tôi thương ông ấy, còn hơn mười chữ ‘trinh’ buộc lại’.”

Nói đến đây, cụ lại có chút hoài niệm xa xăm, môi nở ra một nụ cười bình yên thanh thản.

Có lẽ là quá bình yên, đến chừng đất trời đảo điên và bị nước sông chui cả vào mồm, cụ mới ngỡ ngàng á ra, mình đã bị Đồ Ông từ sau đạp lộn nhào xuống nước!

Vuốt nước khỏi mặt, cụ vừa lạnh, vừa tức, lại vừa bẽ mặt, thế là bất kể phong phạm quyền quan một thời mà oang oang chửi bới rùm trời, nào là bớ cái thằng Trung già chết xỉa, cái thằng Trung già chết xăm, thế mà mày bảo mày đã đằm, có mà đầm sen ao súng!

Đồ Ông lúc ấy nào có màng chi đến mấy lời chửi rủa liên tục bám riết theo đuôi, lão chỉ đủng đỉnh chống gậy quay đi, miệng lầm bầm tiên sư bố cái thằng chó già! Năm đó đã sờ tay ngọc tay ngà của vợ ông, giờ còn dám ra bộ sâu xa dâu bể kể chuyện xưa? Này thì ông cho mày uống nước đến chừa! Đáng đời!

Âu cũng là... thú vui của người cao tuổi, các bác nhỉ?

Tình già có đằm, thì cũng được đến thế mà thôi...

“Thái bình phủ xanh núi cốt, thái bình tẩy sạch máu sông, thái bình cho dân thường bọn họ cái quyền được sống.

Sống thành danh nhân của chính cuộc đời mình.”

Chú thích:

[37] Chiếu tiên chỉ: vị trí ngồi cao nhất trong đình làng.

[38] Vâm: voi.

[39] Lên lão: đến tuổi được ở ngôi thứ dành cho người già ở nông thôn thời trước, độ tuổi lên lão là 50.