Chương 15 VẤN ĐỀ TÌNH DỤC
R. nói anh cảm thấy khiếp hãi chuyện tình dục. Từ thuở ấu thơ, anh đã bị chuyện này kích thích và thu hút. Khi ở trong một nhóm, anh kháng cự nó và do đó khiến bạn bè thấy khó chịu. Anh đã cầu nguyện, thường xuyên trì chú, tụng kinh, cố gắng phân tích vấn đề, nhưng nó cứ đuổi theo anh và anh theo đuổi nó.
Sau khi nói chuyện tiếp, tôi đã chỉ ra rằng phải hiểu rõ thói quen đó rồi mới có thể hy vọng giải quyết những vấn đề thuộc về giác quan và cảm xúc. Các vấn đề này không thể khắc phục chỉ bằng sự quyết tâm hay ý chí đơn thuần, mà phải suy nghĩ thật thận trọng. Thói quen, tập quán có tính chất thiếu suy nghĩ từ trong bản chất, và thiếu suy nghĩ thì không thể tạo ra tự do. Thời tuổi trẻ, chúng ta thường làm chuyện gì đó một cách thiếu suy nghĩ – chẳng hạn như hút thuốc lá – và nó dần dần trở thành một thói quen. Nếu chúng ta tự nhủ mình không được làm thế, thì việc không ngừng quyết tâm bỏ thuốc lá đó đơn thuần tạo nên một thói quen khác. Chỉ khi nào hiểu được thói quen – nghĩa là bằng cách nhận thức về nó, bằng cách suy nghĩ cẩn trọng, thì chúng ta mới có thể phá vỡ thói quen.
Cuộc đời chúng ta là một loạt những hành động thiếu suy nghĩ đã trở thành thói quen, trong những mối quan hệ, trong tôn giáo, trong đời sống chính trị và xã hội của ta. Chúng ta suy nghĩ theo công thức, theo khẩu hiệu, đờ đẫn và rã rời. Tinh thần vị kỷ chính là cốt tủy của sự thiếu suy nghĩ, với tất cả những hành động và vấn đề nhỏ nhặt, hạn hẹp, chán ngắt của nó. Tình dục trở thành một vấn đề rất nan giải bởi vì nó là một sự đào thoát khỏi cái tôi nhỏ nhen, ràng buộc. Nó là sự giải tỏa và trở thành một thói quen. Và thói quen là thiếu suy nghĩ.
Người ta phải suy nghĩ cẩn trọng bằng cách trở nên có ý thức. Nhờ nhận thức, họ bắt đầu thấu hiểu nhiều thói quen suy nghĩ và cảm nhận của mình. Những thói quen này nên được suy nghĩ kỹ càng và xem xét thấu đáo, cần nhìn ra những hàm ý của nó. Vì vậy, khi tâm trí hữu thức thấu hiểu trọn vẹn, cởi mở và phóng khoáng, thì những nội dung của vô thức – tức là tâm trí tiềm ẩn – có thể tự phóng chiếu vào tâm trí hữu thức. Và do tâm hữu thức cởi mở và tỉnh táo, nên nó sẵn sàng tiếp nhận chúng. Khi những điều này hiển lộ, thì mỗi sự phóng chiếu phải được xem xét và thấu hiểu. Theo cách đó, thông qua việc nhận thức cao độ, những hoạt động vụn vặt, hạn hẹp của cái tôi đều được phân tích và tư duy đúng bắt đầu hiện hữu.
Càng cưỡng lại một thói quen và càng tạo ra sự kháng cự với nó thì bạn càng trở nên thiếu suy nghĩ hơn. Thông qua nhận thức đúng, việc tư duy liên quan tới tất cả các hoạt động và thói quen suy nghĩ, cảm nhận của chúng ta đều được bộc lộ và vượt qua. Phát triển trạng thái đối lập với sợ hãi là tạo ra một thói quen khác, nhưng khi trở nên ý thức được sự sợ hãi và suy ngẫm về nó kỹ càng, cảm nhận đầy đủ về nó, thì sự thiếu suy nghĩ sẽ không phát triển trong những trạng thái đối lập, bởi vì không có tự do trong những trạng thái đối lập. Bạn nên nhận thức về các thói quen suy nghĩ và cảm nhận liên quan tới những mối quan hệ của mình, tới những hoạt động xã hội và chính trị, tới tôn giáo của bạn.
Để nhận thức được, bạn phải dành thời gian cho nó, bạn phải kiên nhẫn và tỉnh giác. Thiền định là quét sạch tính vị kỷ khỏi trái tim và tâm trí. Thông qua quá trình thanh tẩy này, tư duy đúng bắt đầu hiện hữu, mà chỉ nó mới có khả năng giải thoát con người khỏi sầu khổ.