Chương 38 NIỀM TIN VÀO CÁC BẬC THẦY

M. R. cho biết anh là người tin tưởng nhiệt thành vào các Bậc thầy, những vị đạo sư mà sự tồn tại của họ vượt xa khả năng tri giác trực tiếp bằng xác phàm của chúng ta. Họ có thể là bậc huynh trưởng, vốn dĩ tiến hóa hơn chúng ta, và do đó xứng đáng được chúng ta học theo. Họ có một kế hoạch vị nhân sinh và cho chúng ta thấy phương tiện, kỹ thuật để thực hiện. Vậy thì tại sao tôi lại phản đối họ chứ? Không phải là tôi đang phản ứng một cách hung hăng chống lại nền tảng giáo dục trước đây của mình hay sao? Và chẳng phải tôi cuối cùng cũng tham gia vào cái nhóm mà tôi đang hoạt động với tư cách là đại diện và cố vấn bên ngoài của họ đấy sao?

Đối diện sự ngu dốt là điều khó khăn nhất, bởi vì nó thường được che đậy bằng thiện chí. Người ta phải chấp nhận thiện chí với thái độ hăm hở, nhưng sự ngu dốt cuối cùng lại phá hủy thiện chí. Xua tan ảo tưởng quan trọng hơn nhiều so với bất cứ niềm tin nào, hơn việc chấp nhận bất cứ kế hoạch, bất cứ kỹ thuật nào. Nó âm thầm và cực kỳ tinh vi, nếu không hiểu biết các nguyên nhân, cũng như cách thức của nó trước, thì tất cả suy nghĩ-cảm xúc đều sẽ trở thành món đồ chơi của ảo giác. Làm sao bạn có thể thấy rõ điều gì là đúng nếu có sự ngu dốt? Làm thế nào bạn có thể nhận ra cái đúng của một điều sai lầm, hoặc cái sai lầm trong một điều đúng đắn, trong khi tâm thức bị ảo giác bóp méo? Để thấy sự thật đúng là sự thật và sai lầm đúng là sai lầm, ta cần phải thoát khỏi sự vô minh, xuẩn ngốc. Đây là món quà lớn lao nhất.

Định kiến, sự cả tin, dựa dẫm vào ý kiến đơn thuần, ác tâm, nỗi sợ hãi, các giá trị cảm tính và sự thèm muốn sẽ nuôi dưỡng sự ngu dốt và ảo tưởng. Tư duy phải liên quan đến việc vượt qua các nguyên nhân gây ra sự ngu dốt. Đây là việc quan trọng hàng đầu, và vì vậy chúng ta chỉ có thể coi việc suy xét đối với câu hỏi về các Bậc thầy là thứ yếu.

Tìm kiếm một bậc thầy, một vị đạo sư trong thế giới trần tục này thật khó biết bao! Bạn vẫn tìm kiếm một người như vậy phải không? Nếu bạn tìm được một người, bằng sự thông tuệ và hồn nhiên, thì bạn sẽ biết nhiệm vụ đó khó khăn thế nào. Lựa chọn của bạn phụ thuộc vào sự điều kiện hóa của bạn và các phản ứng của nó đối với tâm trạng, hy vọng, ý kiến của bạn. Mà một lựa chọn dựa vào định kiến thì chỉ dẫn tới rối loạn mà thôi. Khi biết thật khó mà tìm được một người thầy dẫn đường đi tới cái thực hữu, liệu bạn có thể tin tưởng và chấp nhận một người thầy mà bạn không thể thấy bằng đôi mắt phàm trần của mình, người mà bạn công nhận dựa trên lời đồn của người khác? Khi trải qua những khó khăn lớn nhất để tìm được một người thầy trên đời này, thì làm sao bạn có thể chắc chắn về một người do người khác khám phá hoặc tạo ra? Thế chẳng phải mê tín dị đoan sao? Việc chấp nhận uy quyền của một hoặc nhiều người với ý kiến của họ chẳng phải là khởi đầu của vô minh, ngu xuẩn hay sao?

Trong sự vô minh, đi theo người khác sẽ không dẫn tới nhận thức được sự thật. Và không thể phá tan sự vô minh chỉ bằng cách chấp nhận người khác, dù người đó vĩ đại thế nào đi nữa. Sự vô minh là do bạn tự gây ra và chỉ có chính bạn mới có thể phá hủy nó. Việc hy vọng rằng người khác có thể dẫn dắt bạn đến với thực tại, đến với hạnh phúc là kết quả của sự thiếu suy nghĩ. Bạn không thể nào trở thành chín chắn, thành thục thông qua việc chấp nhận thẩm quyền của người khác. Người khác có thể chỉ ra con đường, nhưng chính bạn phải thấy rõ, chính bạn phải bước đi. Và không ai có thể cứu bạn ngoại trừ chính bạn.

Vậy thì M. R. muốn nói gì khi anh khẳng định rằng họ tiến hóa hơn? Có phải việc nhận ra chân lý là vấn đề của thời gian và phát triển, hay ta sẽ trải nghiệm chân lý khi suy nghĩ-cảm xúc được giải thoát khỏi thời gian và sự phát triển? Có phải sự tự do này nằm đâu đó trên dòng thời gian? Việc nghĩ rằng thời gian sẽ khiến người ta hiểu biết chẳng phải là một hình thức khác của vô minh sao? Việc tích cực áp dụng mới mang lại hiểu biết và cho rằng thời gian và sự phát triển mang lại hiểu biết chính là một dạng lười biếng. Ngoài ra, tiến hóa là gì? (Cho dù có thể tiến hóa bao nhiêu đi nữa thì thói tham lam vẫn sẽ tồn tại dưới một cái tên khác, có thể tao nhã hơn, tinh tế hơn). Chẳng phải có một sự thay đổi liên tục, một quá trình sinh tử không ngừng và một sự đồng nhất hóa tạo nên tính liên tục cho cái “tôi hiện là” sao? Cái “tôi hiện là” khác với ngày hôm qua, và tư duy cứ bám vào cái “tôi hiện là” trong nỗi sợ hãi đối với điều không biết và sự bất an. Chẳng phải tư duy tối cao sinh ra từ sự bất an, từ việc không đồng nhất hóa sao? Có một thực thể vĩnh cửu mang tính liên tục không? Hay chỉ có cái có thực, bất tử, cái mà ta chỉ có thể nhận ra khi buông bỏ tất cả sự nắm giữ? Khao khát này nuôi dưỡng sự vô minh và đau khổ, mà thời gian sẽ không giải thoát tư duy khỏi khổ đau. Có thể vượt qua khổ đau bằng cách hiểu được nguyên nhân của nó trong hiện tại, và sự trì hoãn dù có mang một cái tên danh giá cũng không thể mang lại hạnh phúc. Sự thèm khát, đam mê vật chất và bám víu vào sự tiếp nối của cá nhân chỉ mang lại đau khổ. Ta phải vượt qua chúng bằng nhận thức và tư duy đúng.

Bạn có nghĩ về một kế hoạch, một bản thiết kế được tô son điểm phấn mà có thể giải thoát con người khỏi cảnh nô lệ và mang lại cho họ hạnh phúc không? Chẳng phải anh đang tự nỗ lực để giải thoát bản thân khỏi những giới hạn và chướng ngại anh tự dựng lên để bao vây chính mình hay sao? Anh đã tạo ra phiền não của riêng mình và chỉ mình anh mới có thể vượt qua sự phiền não ấy. Phương tiện, kỹ thuật để nhận ra sự bất diệt là hiểu và làm chủ được bản thân. Sự tự biết mình giúp nuôi dưỡng tư duy đúng và tự biết mình không thể có được bằng cách sùng bái người khác, chấp nhận thẩm quyền của người khác, hay bằng bất cứ nghi thức, lời cầu nguyện nào, cũng không nằm trong bất kỳ cuốn sách nào hoặc trong bất cứ nhà thờ nào. Nó cần được khám phá và nuôi dưỡng thông qua việc tự nhận thức về suy nghĩ-cảm xúc của chính mình. Đó là “con đường” gian nan và tuy có nhiều bảng chỉ dẫn, nhưng mỗi người phải nhìn rõ, với khả năng hiểu biết và sự tỉnh giác cao độ.

Nếu mỗi nhóm cứ tự xem mình là nhóm được ưu ái nhất thì quả là vô lý, chưa kể khi làm vậy các nhóm còn tập hợp cho chính nó những người đang mưu cầu đặc ân và kiểu tự xu nịnh mình như thế. Đây là mưu mẹo của tuyên truyền viên và nó vô giá trị đối với những ai tìm kiếm chân lý. Bởi vì, chân lý không thuộc về bất cứ nhóm nào, bất cứ tổ chức nào, bất cứ cá nhân nào. Cơ quan hay tổ chức càng lớn lao và quyền lực thì càng xa rời thực tại, dù nó thuộc tôn giáo hay thế tục. Với nhóm và cá nhân cũng tương tự. Sự khiêm tốn đi kèm với tính ngay thẳng cũng như thoát khỏi tính kiêu căng là rất cần thiết để khám phá giải pháp tối thượng cho mọi vấn đề của chúng ta.

Bạn không nghĩ rằng việc chìm đắm vào những miếu thờ ven đường, trang hoàng và tụ tập xung quanh các bảng chỉ đường là mất thời gian và chẳng có giá trị gì đối với người tìm kiếm chân lý sao? Những người điều phối chuyên nghiệp, những thứ tô điểm bên ngoài và sự lặp lại các nghi thức đều vô nghĩa đối với người đang tìm kiếm cái vĩnh cửu. Thái độ sốt sắng, vốn dĩ rất hiếm hoi, bị những thứ ngu dốt làm cho tiêu tan, và tâm thức trở nên tăm tối. Sự nhạy cảm và uyển chuyển của tâm thức sẽ biến mất nếu ta không hiểu gì về những con đường ảo tưởng. Sự ngu dốt phá hủy tính uyển chuyển tinh tế của tâm thức và nó trở thành con mồi cho ảo giác. Hãy thu thập sự sốt sắng đó để xua tan sự ngu dốt, để hiểu cũng như vượt qua ác tâm và các giá trị cảm tính. Bạn có vẻ sốt sắng, hãy sử dụng nó cho phương tiện đúng. Rồi điều đó sẽ khai mở mục đích đúng.