Chương 6 TRASTEVERE, ROME
LẼ DĨ NHIÊN người phụ nữ này không phải Claudia, nhưng hai người giống nhau đến đáng sợ. Cứ như thể Caravaggio đã họa chân dung của nữ giám tuyển, và sau đó vì quá hài lòng với tác phẩm của mình nên đã tạo một bản sao chính xác đến từng chi tiết - cùng kích thước và bố cục, với nhiều nét tương đồng, cùng mái tóc màu sa thạch, cùng đôi mắt màu lam trong vắt. Bây giờ bản sao Claudia đang lặng lẽ dò xét Gabriel và Chiara trước khi đưa tay lau nước mắt trên má.
“Hai người đang làm gì ở đây?” cô hỏi.
“Tôi là một đồng nghiệp của Claudia ở bảo tàng,” Gabriel trả lời chung chung. Ông chợt nhận ra mình đang nhìn chằm chằm quá mức vào khuôn mặt của người phụ nữ. Sáng sớm hôm đó, trên đường ra khỏi Vương cung thánh đường, Luigi Donati có nhắc đến cô chị của Claudia đang sống ở London, nhưng ông đã bỏ qua chi tiết họ là một cặp song sinh giống nhau như đúc.
“Anh làm cùng với Claudia trong phòng cổ vật à?” cô hỏi.
“Không,” Gabriel đáp. “Tôi được yêu cầu đến lấy một số hồ sơ mà Claudia đã mượn từ kho lưu trữ. Nếu tôi biết cô ở đây, tôi sẽ không đến quấy rầy cô.”
Người phụ nữ có vẻ chấp nhận lời giải thích này. Gabriel thấy một mũi dao tội lỗi đâm nhói trong lòng. Mặc dù đã được đào tạo qua về nghệ thuật nói dối, ông vẫn e dè khi phải nói sai sự thật với hình bóng của người đã khuất. Bây giờ bóng hình đó đứng dậy và chậm rãi tiến về phía ông trong ánh đèn tờ mờ.
“Anh lấy chúng ở đâu?” cô hỏi, hất đầu về phía chùm chìa khóa trong tay Gabriel.
“Tôi tìm thấy chúng trên bàn làm việc của Claudia,” ông đáp và thấy lưỡi dao tội lỗi chậm rãi vặn xoắn trong lồng ngực.
“Thế anh còn tìm thấy thứ gì khác không?”
“Chẳng hạn như?”
“Một lá thư tuyệt mệnh?”
Gabriel gần như không thể tin nổi cô ấy không nói lá thư tuyệt mệnh của tôi. “Tôi e rằng cô sẽ phải hỏi cảnh sát Vatican về chuyện đó,” ông đáp.
“Tôi cũng định hỏi.” Cô bước lại gần hơn. “Tôi là Paola Andreatti,” cô nói, chìa tay ra. Khi Gabriel do dự chưa bắt lấy, đôi mắt cô nheo lại vẻ đăm chiêu.
“Vậy rốt cuộc chuyện đó là thật.”
“Chuyện gì?”
“Em gái tôi kể rằng anh là người đang phục chế tranh của Caravaggio, anh Allon. Tôi phải thừa nhận rằng tôi hơi ngạc nhiên khi thấy anh ở đây vào giờ này.”
Gabriel nắm lấy bàn tay đang chìa ra. Khi chạm vào tay cô, ông thấy nó ấm áp và ẩm ướt.
“Hãy thứ lỗi cho tôi,” cô nói, “nhưng tôi đang rửa chén trước khi hai người đến. E rằng em gái tôi đã để lại một đống bừa bộn.”
“Ý cô là gì?”
“Mọi thứ trong căn hộ đều hơi mất trật tự,” cô nói và đưa mắt nhìn quanh. “Tôi đã cố gắng sắp xếp lại cho có vẻ ngăn nắp.”
“Lần cuối cùng cô nói chuyện với em gái là lúc nào?”
“Một tuần trước, vào thứ tư.” Cô đáp ngay không chút do dự. “Em ấy có vẻ bận rộn nhưng hoàn toàn bình thường, không giống như một người sắp sửa...”
Cô ngừng lời và nhìn sang Chiara. “Trợ lý của anh à?” cô hỏi.
“Cô này là người xui xẻo vớ phải tôi làm chồng.”
Paola Andreatti cười buồn. “Tôi rất muốn nói rằng anh là một người đàn ông may mắn, anh Allon, nhưng tôi đã đọc nhiều về quá khứ của anh đủ để biết rằng sự thật không hẳn như thế.”
“Cô không nên tin vào tất cả những gì đọc được trên báo chí.”
“Tôi không tin.”
Cô đưa mắt xét nét Gabriel trong một lúc. Đôi mắt cô hệt như cặp mắt ông đã nhìn thấy vào buổi sáng hôm nay, vô hồn hướng lên mái vòm nhà thờ. Cảm giác giống như đang bị một bóng ma dò xét.
“Có lẽ chúng ta nên bắt đầu cuộc trò chuyện này lại lần nữa,” cuối cùng cô lên tiếng. “Nhưng lần này, đừng nói dối tôi, anh Allon. Tôi vừa mất em gái và người bạn thân nhất trên đời. Và không đời nào Vatican lại cử một người như anh đến đây chỉ để thu thập vài ba hồ sơ thất lạc.”
“Tôi sẽ không nói dối cô.”
“Vậy thì xin hãy cho tôi biết lý do tại sao anh có mặt ở đây.”
“Cũng cùng một lý do như cô.”
“Tôi đang cố tìm hiểu lý do tại sao em gái tôi chết.”
“Tôi cũng vậy.”
Bóng ma dường như nhẹ nhõm, cô không còn đơn độc nữa. Cô cứ đứng chôn chân một lúc, như thể đang canh gác lối vào dẫn đến các bí mật của mình. Sau đó cô bước sang một bên, mời Gabriel và Chiara vào nhà.
Phòng khách bừa bộn kiểu học giả, với hàng kệ chùng xuống dưới sức nặng của vô số sách, với những chiếc bàn vuông nhỏ chất đống các chồng hồ sơ cao ngất quăn góc lẫn với sách chuyên khảo dày cộp. Không khí phòng có vẻ khẩn trương, như thể chủ nhân của chúng đang theo đuổi cái gì đó và phải vật lộn để kịp thời hạn. Paola Andreatti đã đúng về một điều; tất cả đồ vật trong căn hộ đều trông có vẻ hơi xộc xệch, như thể chúng đã bị di chuyển rồi sau đó vội vàng trả lại vị trí cũ. Gabriel bước tới bàn làm việc lộn xộn và bật chiếc đèn bàn. Sau đó, ông quỳ xuống và kiểm tra mặt bàn trong ánh đèn chênh chếch. Ngay giữa bàn là một hình chữ nhật vuông vắn, rộng khoảng 25 phân dài khoảng 38 phân, trên đó không vương một hạt bụi. Ông cầm lên một tách cà phê uống dở và mang nó vào bếp, trong đó Chiara và Paola Andreatti đang đứng trước bồn, rửa nốt mấy cái dĩa cuối cùng. Cả hai đều không nói gì khi ông đặt cái tách lên quầy bếp và ngồi vào chiếc bàn cà phê bé xíu.
“Em gái của cô có phải là một người sùng đạo không?” ông hỏi.
“Em ấy là một con chiên ngoan đạo. Tôi không chắc liệu con bé có thực sự tin vào Chúa hay không.” Cô ngẩng lên khỏi mớ chén bát trong bồn. “Tại sao anh hỏi vậy?”
“Cô ấy đeo một cây thánh giá.”
“Nó là của mẹ chúng tôi. Một trong những di vật của bà mà Claudia muốn giữ. May mắn thay, đó cũng là thứ mà tôi không muốn.”
“Cô không có cùng đức tin như em mình à?”
“Tôi là một bác sĩ chuyên khoa tim, thưa anh Allon. Tôi là người phụ nữ của khoa học, chứ không phải của đức tin. Tôi cũng tin rằng đã có nhiều điều ác được thực hiện nhân danh tôn giáo hơn bất kỳ thế lực nào khác trong lịch sử nhân loại. Cứ nhìn vào số phận khủng khiếp của đồng bào anh. Giáo hội đã gán cho các anh cái danh kẻ giết Chúa một cách sai lầm, và trong hai ngàn năm qua các anh đã phải gánh chịu hậu quả. Bây giờ các anh đã trở về quê cha đất tổ, chỉ để nhận ra mình đang bị vướng vào một cuộc chiến không có hồi kết. Đây có thực sự là những gì Chúa đã hình dung trong đầu khi Ngài lập giao ước với Abraham?”
“Có lẽ Abraham đã đọc sót những điều khoản nhỏ.”
Chiara chỉnh Gabriel bằng một ánh mắt trách móc, nhưng Paola Andreatti thoáng gượng cười. “Nếu anh muốn hỏi liệu em gái tôi có e ngại chuyện tự tử vì niềm tin tôn giáo của mình hay không, câu trả lời là có. Em ấy còn xem Vương cung thánh đường Thánh Peter là một nơi thiêng liêng lấy cảm hứng từ Chúa Trời. Bên cạnh đó,” cô nói thêm, “tôi là một bác sĩ. Tôi sẽ nhận ra một người có ý định tự tử khi gặp họ. Và em tôi không hề có khuynh hướng tự sát.”
“Cô ấy có gặp rắc rối trong công việc không?” Gabriel hỏi.
“Không thấy con bé nhắc đến.”
“Thế có nhắc gì đến đàn ông không?” Chiara chợt hỏi.
“Giống như nhiều phụ nữ trên đất nước này, em gái tôi không tìm được một người đàn ông Ý thích hợp để kết hôn hay thậm chí để có một mối quan hệ nghiêm túc. Đó là một trong những lý do tôi đã chọn đến London. Tôi kết hôn với một người Anh đúng nghĩa. Để rồi năm năm sau anh ta đã cho tôi một quả ly dị thích đáng đậm chất Ăng-lê.”
Cô lau khô tay mình và bắt đầu xếp chén dĩa mới rửa sạch vào tủ. Có chút gì đó hơi vô lý trong hành động của cô, giống như điềm tĩnh tưới cây ngoài vườn trong khi sấm nổ đùng đùng đằng xa, nhưng hai người muốn để cô yên tĩnh trong chốc lát.
“Anh chị em song sinh có một mối quan hệ rất đặc biệt,” cô nói, đóng cửa tủ lại. “chúng tôi chia sẻ mọi thứ - bụng mẹ, nhà trẻ và cả quần áo. Anh có thể thấy chuyện này khá kỳ lạ, anh Allon, nhưng tôi luôn cho rằng em gái và tôi sẽ nằm chung một quan tài.”
Cô đi về phía tủ lạnh. Trên cánh cửa là một bức ảnh, được đính bằng nam châm, chụp hai chị em cô đang tạo dáng bên lan can của một chiếc phà. Ngay cả Gabriel, người có con mắt nghệ sĩ rất biết đánh giá hình dáng con người, cũng khó có thể phân biệt ai là chị ai là em.
“Hình này được chụp trong chuyến du thuyền một ngày trên hồ Como hồi tháng Tám năm ngoái,” Paola Andreatti nói. “Dạo ấy tôi vừa ly thân với chồng. Claudia và tôi đã đi chơi riêng, chỉ có hai chị em với nhau. Dĩ nhiên tất cả chi phí đều do tôi trả. Nhân viên của Vatican không đủ khả năng ở trong khách sạn năm sao. Đó là kỳ nghỉ tuyệt vời nhất của tôi trong nhiều năm nay. Claudia nói toàn những lời an ủi tế nhị về vụ ly dị sắp tới của tôi, nhưng tôi ngờ rằng trong thâm tâm em ấy thấy nhẹ nhõm, vì tôi một lần nữa lại là của riêng em ấy.”
Cô mở tủ lạnh, thở hắt ra, rồi bắt tay dọn mọi thứ bên trong vào thùng rác nhựa. “Tại thời điểm này,” cô nói, “hàng trăm triệu người trên thế giới đều tin rằng em gái tôi tự tử. Nhưng không ai trong số họ biết rằng Gabriel Allon, cựu nhân viên tình báo Israel và bạn của Vatican, bây giờ đang ngồi bên bàn bếp của con bé.”
“Tôi muốn giữ cho mọi chuyện tiếp tục như vậy.”
“Tôi tin phía Vatican cũng vậy. Bởi vì sự hiện diện của anh chứng tỏ họ tin rằng còn nhiều uẩn khúc trong cái chết của em gái tôi, chứ không đơn thuần là một linh hồn khốn khổ tự tìm lối giải thoát.”
Gabriel không đáp lại.
“Anh có tin Claudia tự sát không?”
“Không,” Gabriel đáp. “Tôi không tin rằng Claudia tự tử.”
“Tại sao không?”
Ông kể với cô về sợi dây chuyền bị đứt, về hai chiếc giày, và về hình chữ nhật hoàn hảo không một hạt bụi trên bàn làm việc của em gái cô. “Cô không phải là người đầu tiên đến đây tối nay,” ông nói. “Những người khác đã đến trước cô. Họ là chuyên gia. Họ lấy bất cứ thứ gì có thể chỉ ra tội lỗi, bao gồm máy tính xách tay của em gái cô.”
Cô đóng cửa tủ lạnh và nhìn chằm chằm vào bức ảnh trên đó trong thinh lặng.
“Cô cũng đã để ý thấy máy tính bị lấy mất, phải không?”
“Đó không phải là thứ duy nhất,” cô khẽ nói.
“Còn gì nữa?”
“Em gái tôi không bao giờ đi ngủ mà không viết vài dòng trong nhật ký của mình. Con bé để nó trên chiếc bàn cạnh giường ngủ. Nó đã không cánh mà bay.” Paola Andreatti nhìn Gabriel một lúc lâu mà không nói gì. “Lời nói dối khủng khiếp này về em gái của tôi còn cần phải kéo dài bao lâu nữa?”
“Cho đến khi sự thật được sáng tỏ. Nhưng tôi không thể làm điều đó một mình. Tôi cần sự giúp đỡ của cô.”
“Giúp đỡ kiểu nào?”
“Cô có thể bắt đầu bằng cách kể cho tôi nghe về em gái cô.”
“Rồi sau đó?”
“Chúng ta sẽ cùng nhau lục soát căn hộ này lần nữa.”
“Tôi nhớ anh bảo bọn họ là chuyên gia.”
“Họ đúng là chuyên gia,” Gabriel nói. “Nhưng đôi khi ngay cả các chuyên gia cũng có sai sót.”
Họ chuyển vào phòng khách và ngồi xuống giữa đống sách báo, giấy tờ bề bộn của Claudia. Paola Andreatti kể về em gái mình như thể cô đang nói về bản thân. Gabriel cảm giác như đang phỏng vấn một xác chết được ban cho khả năng lên tiếng.
“Cô ấy có sử dụng địa chỉ e-mail nào khác ngoài tài khoản do Tòa Thánh cấp không?”
“Mọi người ở Tòa Thánh đều có tài khoản riêng. Đặc biệt là các linh mục.”
Cô đọc một địa chỉ Gmail. Gabriel không cần phải viết nó ra giấy; ở ông, trí nhớ sắc sảo cũng sánh ngang khả năng bắt chước thần kỳ nét vẽ của những Danh họa Bậc thầy. Bên cạnh đó, ông thầm nghĩ, khi đọ sức với các chuyên gia, tốt nhất là phải hành xử như một chuyên gia.
Cuộc phỏng vấn hoàn tất, họ chia nhau lục soát căn hộ. Chiara và Paola Andreatti tìm trong phòng ngủ trong khi Gabriel xử lý bàn làm việc. Lúc này ông tiến hành công việc theo như cách ông hình dung nó đã được rà soát trước đó, vài giờ sau cái chết của Claudia - tìm từng ngăn kéo, xét từng tập hồ sơ, dò từng trang sách. Mặc dù lục soát tỉ mỉ, ông chẳng tìm được gì có thể chỉ ra lý do tại sao có người muốn giết Claudia.
Thế nhưng toán chuyên gia đến trước Gabriel quả thật đã mắc một sai lầm; họ đã rời khỏi tòa nhà mà không dọn hộp thư của Claudia. Giờ đây Gabriel rút ra xấp thư từ túi xách của Chiara và nhanh chóng lướt qua chúng cho đến khi thấy một hóa đơn thẻ tín dụng. Các khoản chi phí hé lộ một cuộc sống điển hình ở Rome, được bảo tồn vĩnh viễn, giống như các mảnh vỡ khảo cổ, trong ngân hàng bộ nhớ của một máy tính lớn. Tất cả các chi phí đều có vẻ bình thường ngoại trừ một khoản. Hai tuần trước khi Claudia chết, có vẻ cô đã qua đêm tại một khách sạn ở Ladispoli, một khu nghỉ mát ven biển buồn tẻ nằm chếch phía bắc của Rome. Gabriel từng đi qua thị trấn này một lần trong quãng đời trước, ông không nhớ gì nhiều về địa danh này ngoại trừ những nhà hàng xoàng xĩnh và một bãi biển màu nhựa đường xám xịt. Ông nhét tờ hóa đơn lại vào phong bì và ngồi đó trong vài phút, một câu hỏi duy nhất cứ lẩn quẩn trong đầu. Tại sao một phụ nữ như Claudia Andreatti lại qua đêm tại một khách sạn trên bờ biển Ý, chỉ cách nhà cô ba mươi phút đi đường, giữa mùa đông lạnh giá? Ông chỉ có thể nghĩ đến hai khả năng. Khả năng thứ nhất liên quan đến tình yêu. Khả năng thứ hai là lý do khiến cô ấy chết.