LƯƠNG VŨ ĐẾ
Lương Vũ Đế họ Tiêu, tên Diễn, tự Thúc Đạt, là vị hoàng đế đầu tiên của Nam Lương thời kỳ Nam Bắc Triều. Ông là người sùng tín đạo Phật, sau khi xưng đế hạ chiếu tuyên bố Phật giáo là quốc giáo. Ông thường chiêu khai Vô già đại hội, Bình đẳng đại hội, Vu lan bổn hội. Lương Vũ Đế thờ Bồ-tát giới, pháp danh là Quán Đạt, cho xây dựng rất nhiều chùa tháp, chỉ riêng ở Kiến Khang (nay là Nam Kinh) đã có hơn 500 ngôi chùa, tăng ni hơn mười vạn người. Phật giáo trong thời kỳ này tiến vào giai đoạn cực thịnh. Lương Vũ Đế là người cổ xúy Thần bất diệt luận. Ông giữ giới luật nghiêm cẩn, ngày ăn một bữa, chỉ ăn rau, đời xưng tụng là Hoàng đại đế Bồ-tát. Công nguyên năm 549, bộ tướng Hầu Cảnh khởi binh làm phản, vây hãm Kiến Khang, ông chết đói ở Đại thành.
Lương Vũ Đế rất sùng tín đạo Phật, cho xây chùa, chép kinh, độ tăng rất nhiều, nên khi gặp Đạt-ma liền hỏi: "Ta làm những việc đó có được bao nhiêu công đức?" Đạt-ma trả lời: "Không có công đức". Lương Vũ Đế lại hỏi: "Đệ nhất nghĩa thánh đế là gì?" Đạt-ma đáp: "Quách nhiên vô thánh" ("quách nhiên" chỉ cảnh giới đại ngộ, cảnh giới đại ngộ này không còn phân biệt phàm thánh, không xả phàm cũng không cầu thánh). Lương Vũ Đế hỏi tiếp: "Ai đang đối diện với trẫm đây?" Đạt-ma đáp: "Không biết". Thấy cơ duyên không hợp nên Đạt-ma quyết định rời Kiến Khang đi lên phương bắc. Tài liệu cổ nhất chép sự kiện này là Lịch Đại Pháp Bảo Ký (bản Đôn Hoàng, khuyết danh) và Viên Giác Kinh Đại Sớ Sao của Tông Mật đời Đường, sau này quyển Bích Nham Lục của Phật Quả Viên Ngộ đời Tống đưa vào, xếp làm đệ nhất tụng cổ, từ đó về sau trở thành công án trứ danh mọi người đều biết.
Truyền thuyết kể sau khi Đạt-ma rời cung đình, Lương Vũ Đế thuật lại những lời hỏi đáp với sư phụ của ông là Chí Công thiền sư. Chí Công nghe xong nói rằng Đạt-ma khai thị rất vi diệu, ông ấy chính là hiện thân của Quan Âm Bồ-tát đến truyền Phật tâm ấn. Lương Vũ Đế nghe vậy liền hối hận, lập tức phái người đuổi theo. Đạt-ma đang đi đến bờ sông, quay đầu lại thấy một toán kỵ mã phi đến liền thuận tay bẻ một nhành lau, ném lên mặt nước, chân đạp lên nhành lau, ung dung vượt sông lên phương bắc. Truyền thuyết "nhất vi độ giang" này về sau trở thành một đề tài đặc sắc của thi ca và hội họa, trong dân gian cũng lưu truyền rất rộng.
Đây là truyền thuyết thiếu chứng cứ sử liệu đáng tin, chỉ là sự tưởng tượng của các thiền tăng đời sau. Hồ Thích trong "Bồ-đề Đạt-ma khảo" có nói: "Chúng ta tước bỏ thần thoại, khảo chứng sử liệu, không thể phủ nhận Đạt-ma là một nhân vật lịch sử, nhưng sự tích của Đạt-ma không quan trọng đến mức như trong truyền thuyết". Trong bộ Tục Cao Tăng Truyện do Đạo Tuyên soạn vào đời Đuờng, "hoàn toàn không thấy chuyện Đạt-ma gặp Lương Vũ Đế, cũng không thấy chuyện thần thoại như vượt sông trên một nhành lau, có thể thấy vào giữa thế kỷ 7, những chuyện hư cấu này chưa từng xuất hiện". (Hồ Thích văn tồn tam tập, quyển 4). Sự thực phần lớn những ghi chép liên quan đến sự tích cuộc đời và tư tưởng thiền pháp của Đạt-ma đều do các thiền tăng đời sau biên soạn. Tài liệu hiện tồn đáng tin cậy nhất về Đạt-ma như một nhân vật lịch sử là bộ Lạc Dương Già-Lam Ký của Dương Huyễn Chi và bộ Tục Cao Tăng Truyện của Đạo Tuyên.