NHỮNG CUỘC TRANH LUẬN TRONG THIỀN TÔNG ĐẦU ĐỜI THANH-

Cuối Minh đầu Thanh, trong năm tông phái của Thiền tông chỉ còn lại hai tông Lâm Tế và Tào Động vẫn tiếp tục lưu truyền, tông Lâm Tế phát triển có phần mạnh hơn tông Tào Động. Vào đầu đời Thanh, dưới sự kích động cố ý của nhà thống trị, giữa hai tông này và nội bộ tông Lâm Tế đã xảy ra những cuộc tranh luận trường kỳ, nội dung tranh luận khá rộng, gây ảnh hưởng lâu dài.

TRANH LUẬN VỀ NGŨ ĐĂNG NGHIÊM THỐNG

Bộ Ngũ Đăng Nghiêm Thống, 25 quyển, do Phí Ẩn Thông Dung thuộc tông Lâm Tế biên soạn. Bộ này có nội dung cơ bản lấy từ Ngũ Đăng Hội Nguyên, nhưng có thay đổi về pháp hệ, đưa Thiên Hoàng Đạo Ngộ và hai tông Vân Môn, Pháp Nhãn thuộc hệ Thanh Nguyên Hành Tư vốn đã là định luận qua hệ Nam Nhạc Hoài Nhượng, từ đó khởi lên tranh luận. Cuộc tranh luận bắt đầu với bộ Lâm Gian Lục của Giác Phạm Huệ Hồng đời Tống thuộc tông Lâm Tế. Lâm Gian Lục căn cứ theo bia văn do Khưu Huyền Tố soạn, trong đó nói Thiên Hoàng Đạo Ngộ không phải là pháp tự của Thạch Đầu Hi Thiên mà là pháp tự của Mã Tổ Đạo Nhất, vì vậy hai tông Vân Môn, Pháp Nhãn phải thuộc vào hệ Nam Nhạc. Từ Nam Tông về sau, tông Vân Môn suy dần, tông Tào Động hứng khởi lên, tranh luận vốn diễn ra giữa hai tông Lâm Tế và Vân Môn trở thành cuộc tranh luận giữa hai tông Lâm Tế và Tào Động. Hơn nữa, bộ Ngũ Đăng Nghiêm Thống lại đưa thiền sư trứ danh của tông Tào Động là Vô Minh Huệ Kinh, Vô Dị Nguyên Lai vào trong phần "không rõ pháp tự", càng khiến cho tông Tào Động phản ứng. Vì vậy, hai tông hầu như tung ra toàn bộ sức lực, tranh luận quyết liệt không ngừng. Cuộc tranh luận này, khách quan mà nói, chỉ thuần túy là tranh luận về hệ phái, không liên quan đến giáo nghĩa. Đương nhiên, việc đặc biệt xem trọng hệ phái như vậy của giới Thiền tông cũng có nguyên nhân đặc thù riêng.

TRANH CHẤP CHÙA THIỆN QUYỀN

Chùa Thiện Quyền ở Nghi Hưng, Giang Tô, được xây dựng vào năm Kiến Nguyên đời Tề Cao Đế, thời Nam Bắc Triều. Tương truyền đất chùa là nơi nhà cũ của Chúc Anh Đài. Vào năm Hội Xương đời Đường Võ Tông bị phế bỏ, đến năm Đại Trung đời Đường Nguyên Tông được xây dựng lại. Đời Tống có tên là Quảng Giáo thiền viện, qua đời Minh đổi thành chùa Thiện Quyền. Đầu đời Thanh, thiền sư thuộc Tào Động tông là Bách Ngu cùng đệ tử là Trí Thao trụ trì. Thời trước, tháp của Lạc An là thầy của Huyễn Hữu Chính Truyền thuộc Lâm Tế tông cũng ở trong chùa, Ngọc Lâm Thông Tú mượn danh bảo hộ tháp Tổ, tìm cách chiếm đoạt chùa Thiện Quyền, từ đó xảy ra tranh chấp. Thông Tú thời đó được vua Thuận Trị phong làm Quốc sư nên thiền tăng của Tào Động tông khó có thể chống lại. Không lâu sau, Thông Tú không chỉ đoạt được chùa Thiện Quyền mà còn nhờ thế lực chính trị, lấy luôn những chùa nổi tiếng ở Thiên Mục, Ngu Sơn, Long Trì. Sau đó, y lại lệnh cho đệ tử Bạch Tùng Hành Phong chiếm đoạt từ đường của Trần gia cạnh chùa Thiện Quyền. Họ Trần bị bức quá nên phản kháng, dẫn người đến đốt chùa Thiện Quyền. Chúng ta xem những hành vi của Thông Tú thì đủ biết thực trạng của Phật giáo đời Thanh. Nhưng đối với kẻ thống trị thì sự chống đối giữa các thế lực cũ mới trong nội bộ Thiền tông lại là hữu lợi vô hại. Tạo ra mâu thuẫn, lợi dụng mâu thuẫn là sách lược chung của các hoàng đế đầu đời Thanh đối với Phật giáo.

.

"Tùng bích thanh tuyền đồ", tranh của Hoằng Nhân đời Thanh. Hoằng Nhân là di dân cuối đời Minh, vào đời Thanh xuất gia làm tăng. Giỏi vẽ sơn thủy, bút pháp giản khiết, đường nét thoáng đãng, phong cách thanh nhã u tịch.