SỰ TRUYỀN BÁ THIỀN TÔNG SANG PHƯƠNG TÂY
Thiền tông Phật giáo từ thế kỷ 20 đã thu hút sự chú ý của phương Tây. Những năm thập niên 50 và 60 của thế kỷ 20 ở Âu Mỹ, Thiền tông bắt đầu thịnh hành, hình thành phong trào tham thiền rất mạnh.
Đối với nước Mỹ, thời điểm Thiền tông truyền vào sớm nhất có thể truy ngược đến Hội nghị tôn giao thế giới (World's Parliament of Religions) tổ chức tại Chicago vào năm 1893. Trong hội nghị này, đại sư Nhật Bản Thích Tông Diễn (Shaku Soen 1859 - 1919) đã giới thiệu Thiền tông với các đại biểu Tây phương, để lại ấn tượng rất sâu sắc. Năm 1905, vợ chồng Russell ở San Francisco đến Liêm Thương (Kamakura), Nhật Bản, xin học thiền với Thích Tông Diễn. Năm sau, ba người cùng đến các thành phố lớn ở Mỹ truyền bá Thiền tông. Về sau, Thích Tông Diễn phái ba đệ tử là Thích Tông Hoạt, Thiên Kỳ Như Huyễn và Linh Mộc Đại Chuyết (Daisetz Teitaro Suzuki) sang Mỹ truyền bá Thiền tông. Nhiều người trong giới trí thức Mỹ rất hứng thú và đam mê Thiền tông. Linh Mộc Đại Chuyết dưới sự giúp đỡ và động viên của Paul Carus đã dịch nhiều điển tích Thiền tông sang Anh ngữ, giới thiệu thiền một cách sinh động dễ hiểu cho công chúng Mỹ. Thiên Kỳ Như Huyễn là người kiến lập thiền viện đầu tiên tại New York.
Do sự suy sụp kinh tế và Đại chiến thế giới lần 2, sự phát triển của Phật giáo ở Mỹ bị gián đoạn. Bắt đầu từ thập niên 50 của thế kỷ 20, công chúng Mỹ trong bối cảnh xã hội mới một lần nữa lại tìm hiểu về Phật giáo. D. T. Suzuki từ năm 1950 đến 1958 giảng dạy thiền học tại Đại học Columbia, thúc đẩy thiền học ở Mỹ phát triển. Các trung tâm Thiền tông ở Mỹ liên tiếp được thành lập, hiện nay ở Mỹ có khoảng vài chục trung tâm Thiền tông thuộc hệ thống Nhật Bản, các trung tâm này xuất bản các loại tập san định kỳ, triển khai công tác nghiên cứu văn hóa Đông phương, tu tập thiền pháp, đồng thời kinh doanh nông trường. Các trung tâm Thiền tông quan trọng được kiến lập ở Rochester, New York, Los Angeles, San Francisco.
Thiền tông Trung Quốc trong quá khứ chủ yếu được truyền bá trong cộng đồng Hoa kiều và thiền tăng Hoa kiều sống rải rác khắp nơi trên thế giới, trong gần vài chục năm cũng dần dần truyền đến Âu Mỹ. Thiền sư Tuyên Hóa sinh ở huyện Song Thành, Hắc Long Giang vào thập niên 50 thế kỷ 20 từ Hương Cảng sang Mỹ truyền thiền pháp, sáng lập Tổng hội Phật giáo Trung Mỹ ở San Francisco (nay là Tổng hội Phật giáo Pháp giới), thành lập nhiều đạo trường như Vạn Phật Thánh Thành, Kim Sơn Thiền Tự, Kim Luân Tự.
Sự truyền bá Thiền tông ở Mỹ ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác nhau như triết học, nghệ thuật, âm nhac, y học, tâm lý học, xã hội học. Sự ảnh hưởng này được phản ảnh trong các tác phẩm của các học giả Mỹ như Thiền và tư tưởng Mỹ (Zen and American Thought - 1962) của Vân Meter Ames, Phật giáo thế giới hiện đại (Buddhism in the Modern World - 1960) của Heinrich Dumoulin, Ba trụ thiền (Three Pillars of Zen - 1965) của Philip Kapleau, Thiền và Phân tâm học (Zen Buddhism and Psychoanalysis - 1960) của Erich Fromm, D. T. Suzuki, Richard de Martino, Thiền Thiên Chúa giáo (Zen Catholicism - 1963) của Dom Aelred Graham.
Chùa Phật Quốc (Pulguksa Temple) ở Khánh Châu, Hàn Quốc.
Ở Âu Mỹ, số lượng tín đồ Phật giáo tăng lên một cách ổn định. Tuy truyền thống Phật giáo Thượng Tọa Bộ chiếm địa vị trọng yếu, nhưng Thiền tông từ thập kỷ 50 đã được lưu hành. Nhiều đại học danh tiếng có bộ môn hoặc tổ chức nghiên cứu Thiền tông, và xu hướng này ngày càng tăng. Các tác phẩm viết về tư tưởng Thiền tông bằng các ngôn ngữ Âu Mỹ cũng xuất hiện ngày càng nhiều và nhiều điển tích Thiền tông được biên dịch xuất bản định kỳ. Việc tổ chức đi tham bái và tu tập thiền ở các thiền viện Âu Mỹ diễn ra liên tục. Do số lượng tín độ tăng nhanh, ở Âu Mỹ xuất hiện thêm rất nhiều thiền tự, trường học Thiền tông, trung tâm thiền định, trung tâm nghiên cứu và tu thiền. Thiền sư và giáo sư đảm nhiệm giảng dạy không chỉ là người ngoại quốc mà còn có nhiều người chính quốc.
Cần phải thấy rằng, sự thịnh hành của phong trào Thiền tông ở các nước Âu Mỹ có những nguyên nhân chính trị xã hội sâu sắc. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và sản xuất công nghiệp hiện đại ở phương Tây đã tạo ra sự xung đột dữ dội với tư tưởng, tâm lý và phương thức sống truyền thống. Tốc độ của cuộc sống hiện đại, chiến tranh cục bộ, nguy cơ kinh tế cũng tạo ra cảm giác bất an về tương lai. Đối với một số người thì Thiền tông chính là một liều thuốc hiệu quả để cứu chữa tinh thần của thế giới phương Tây.