Chương 1 1664 (1)

Mẹ chẳng hề nói với tôi là họ sẽ đến. Về sau bà bảo bà không muốn tôi có vẻ lo lắng. Tôi ngạc nhiên vì tưởng bà hiểu rõ tôi. Những người lạ hay nghĩ rằng tôi là người bình tĩnh. Tôi không hề khóc lóc như trẻ con. Chỉ có mẹ mới nhận thấy hàm tôi hơi nghiến lại, đôi mắt vốn dĩ đã to còn mở to hơn.

Tôi đang thái rau trong bếp thì nghe thấy những tiếng nói ngoài cửa trước - một giọng đàn bà sáng lóa như đồng thau và một giọng đàn ông trầm, tối như loại gỗ cái bàn tôi đang thái rau. Tôi vẫn tiếp tục công việc. Đó là những kiểu giọng nói hiếm khi gặp ở nhà chúng tôi. Tôi có thể nghe thấy những tấm thảm đắt tiền trong giọng nói của họ, những cuốn sách, ngọc trai và lông thú.

Tôi thấy mừng là trước đó đã ra sức kỳ cọ bậc thềm nhà.

Giọng mẹtôi - một cái chảo, một cái lọ - vọng đến từ phòng trước nhà. Họ đang đi xuống bếp. Tôi gạt chỗ tỏi tây đang thái vào một chỗ, sau đó đặt con dao lên mặt bàn, chùi tay vào tạp dề và mím môi cho làn môi mềm lại.

Mẹ tôi xuất hiệnở cửa với đôi mắt nhắc nhở. Phía saubà, người đàn bà phải cúi đầu xuống vì cô ta rất cao, cao hơn cả người đàn ông đi đằng sau.

Mọi người trong gia đình tôi, thậm chí cả bố và em trai tôi, đều là những người có vóc dáng nhỏ bé.

Người đàn bà trông như thể bị gió quật tơi tả, mặc dù đó là một ngày yên ả. Chiếc mũcủa cô ta lệch đi khiến những lọn tóc vàng nhỏ xấu rơi ra, buônglòa xòa trước trán như những con ong mấy lần liền cô ta bực bội xua đi. Cổ áo cô ta không phẳng lắm và không được hồ cứng đủ độ. Cô ta đẩy cái áo choàng không tay màu xám qua sau vài và khi đó tôi nhận thấy, bên dưới cái váy xanh đậm một đứa trẻ đang lớn dần. Chắc cô ta sẽ sinh vào cuối năm, hoặc trước đó.

Khuôn mặt người đàn bà giống như một chiếc đĩa hình bầu dục, thỉnh thoảng sáng bừng lên, lúc khác lại u ám. Đôi mắt cô ta như hai chiếc cúc áo màu nâu nhạt, một màu hiếm khi tôi thấy đi đôi với tóc vàng. Cô ta gắng tỏ vẻ chăm chú quan sát tôi nhưngrồi không thể tập trung được, đôi mắt cứ đảo quanh căn phòng.

- Vậy đây là con bé đó?- cô ta đột ngột hỏi.

- Đây là Griet, con gái tôi,- mẹ tôitrả lời. Tôi kính cẩn cúi chào người đàn ông và người đàn bà.

- Xem nào. Con bé không được lớn lắm. Liệu nó có đủ sức khỏe không đấy?

Người đàn bà quay lại nhìn người đàn ông khiến nếp gấp chiếc áo choàng vướng vào đuôi con dao tôi dùng lúc trước, làm nó rơi xuống khỏi bàn, quay trên sàn nhà.

Người đàn bà hét lên.

- Catharina, - người đàn ông điềm tĩnh nói. Ông ta lúng túng gọi tên cô ta cứ như thể đang ngậm hột thị trong miệng. Người đàn bà im tiếng, gắng trấn tĩnh lại.

Tôi bước tới, nhặt con dao lên, chùi qua vào tạp dề trước khi đặt lại nó lên mặt bàn. Con dao chạm vào chỗ rau. Tôi đặt lại một miếng cà rốt vào vị trí của nó.

Người đàn ông quan sát tôi, mắt ông xám như biển cả. Ông có khuôn mặt dài, xương xẩu. Nét mặt thể hiện sự điềm tĩnh, ngược lại với nét mặt bà vợ, bập bùng cứ như ngọn nến. Ông không để râu và tôi thấy mừng, vì như vậy nó mang lại cho ông một vẻ ngoài sáng sủa. Ông khoác một cái áo choàng,áo sơ mi trắng, cổ còn phẳng phiu. Chiếc mũ của ông ép vào mái tóc màu đỏ của gạch thấm đẫm nướcmưa.

- Cô đang làm gì ở đây vậy, Griet? - ông ta hỏi.

Câu hỏi khiến tôi ngạc nhiên nhưng tôi đã đủ biết để giấu sự ngạc nhiên của mình.

- Thưa ngài, thái rau ạ. Thái rau để nấu súp.

Tôi luôn đặt nhữngmiếng rau thành vòng tròn, mỗi loại một chỗ giốngnhư những phần của chiếc bánh nướng. Có năm phần: bắp cải tím, hành, tỏi tây, cà rốt và su hào. Tôi dùng lưỡi dao để khuôn từng phần lại rồi đặt một khoanh tròn cà rốt ở chính giữa.

Người đàn ông gõ ngón tay lên mặt bàn:

- Có phải chúng được sắp xếp theo đúng thứ tự để cho vào súp? - ông vừa nhìn chăm chú vòng tròn rau vừa hỏi.

- Thưa ngài, không ạ,- tôi ngập ngừng. Tôi không thể nói vì sao tôi lại xếp rau theo cách đó. Tôi chỉ đơn giản đặt chúng theo cách tôi cảm thấy hiển nhiên phải như vậy, nhưngtôi quá sợ hãi, chẳng nói được như thế với người đàn ông.

- Tôi thấy cô để tách riêng những thứ màu trắng ra, - ông ta vừa nói vừa chỉ tay vào chỗ su hào và hành. - Rồisauđó là màu vàng cam và tía, các màu không để lẫn với nhau. Tại sao lại thế? - Ông ta nhặt lên một miếng bắp cải và một mẩu cà rốt rồi lắc chúng trong tay như những viên súc sắc.

Tôi nhìn mẹ đang khẽ gật đầu.

- Các màu chọi nhau khi chúng xếp cạnh nhau, thưa ngài.

Ông ta nhướng mày, như thể khônghề chờ đợi một câu trả lời như vậy.

- Vậy cô có mất nhiều thời gian sắp xếp rau trước khi nấu?

- Không, không hề, thưa ngài, - tôi trả lời, cảm thấy lúng túng. Tôi không muốn ông ta nghĩ tôi lười nhác.

Tôi thoáng liếc thấy một bóng người, cô em gái Agnes đang ngó quanh cột cửa và lắc đầu trước câu trảlời của tôi. Không mấy khi tôi nói dối. Tôi nhìn xuống.

Người đàn ông hơi quay đầu lại và Agnes biến mất. Ông ta buông những mẩu cà rốt và bắp cải xuống chỗ của chúng. Miếng bắp cải rơi hơi chạm vào đám hành. Tôi muốn vươn người ra và đặt lại chúng vào chỗ cũ. Tôi không làm như vậy nhưng ông ta biết rằng tôi muốn. Ông ta đang thử tôi.

- Vớ vẩn thế đủ rồi, - người đàn bà thốt lên. Mặc dầu cô ta bực bội vì người đàn ông chú ý đến tôi nhưng cô ta lại cau mặt với tôi. - Vậy ngày mai nhé? - cô ta nhìn người đàn ông trước khi lướt ra khỏi phòng. Mẹ tôi bước theo sau. Người đàn ông nhìn một lần nữa vào những thứ sẽ là món súp, sau đó gật đầu với tôi và đi theo người đàn bà.

Khi mẹ quay lại, tôi đang ngồi bên cạnhvòng tròn rau. Tôi chờ mẹ nói. Bà so vai như thể để chống lại cái lạnh buốt giá mùa đông dù rằng đang là mùa hè và căn phòng bếp tỏa hơi nóng.

- Từ ngày mai con sẽ là người hầu gái của họ. Nếu làm tốt, con sẽ được trả tám stuiver 1 một ngày. Con sẽ sống ở chỗ họ.

Tôi mím môi lại.

- Con đừng nhìn mẹ như thế, Griet,- mẹ tôi noid.- Chúng ta buộc phải làm như vây, khi mà giờ đây cha các con đã mất việc.

- Họ sống ở đâu ạ?

- Ở Oude Langendijck, chỗ cắt với Molenpoort.

- ỞKhu người Gia tô? Họ theo đạo Thiên chúa?

- Ngày Chủ nhật thì con có thể về nhà. Họ đã đồng ý vậy.

Mẹ tôi khum lòng bàn tay xung quanh những miếng xu hào, bốc chúng lên cùng vài miếng bắp cải và hành rồi thả vào nồi nước đang chờ trên bếp. Những phần bánh tôi đã kỳ công cắt tỉa đến thế bị hỏng hết.

o O o

Tôi trèo lên cầu thang để gặp cha.Ông đang ngồi ngay trước căn phòng áp mái, bên cạnh cửa sổ, nơi ánh sáng chạm vào khuôn mặt. Giờ đây, chỗ này là nơi ông gần với cảm giác nhìn thấy hơn cả.

Cha trước kia là thợ vẽ gạch, nhữngngón tay ông vẫn còn dính vệt xanh do vẽ những thần ái tình, cô hầu, anh lính, con tàu, trẻ con, cá, hoa hay các con vật lên những viên gạch trắng, rồi tráng men, nung và bán. Một hôm, lò nung nổ, lấy đi của ông đôi mắt và cả việc làm. Ông là người may mắn, hai người đàn ông khác đã chết.

Tôi ngồi xuống bên ông và cầm đôi bàn tay ông.

- Cha nghe thấy rồi. Cha đã nghe thấy hết mọi chuyện rồi, - ông nói trước khi tôi kịp bắt đầu. Đôi tai ông đã thu nhận sức mạnh từ đôi mắt bị mất.

Tôi không thể nghĩ ra điều gì để nói mà nghe không có vẻ trách móc.

- Cha xin lỗi, Griet. Giá như cha có thể lo cho con tốt hơn. Nhưng ông ta là một quý ông tốt và công bằng. Ông ta sẽ đối xử tử tế với con.

Nơi trước kia là đôi mắt, chỗ bác sĩ đã khâu kín da lại, toát lên vẻ đau buồn.

Ông không nói gì về người đàn bà.

- Cha ơi, làm sao mà cha có thể tin chắc như vậy được? Cha có biết ông ta không?

- Con không biết ông ta là ai à?

- Không ạ.

- Con có nhớ bức tranh chúng ta nhìn thấy ở Tòa thị chính vài năm trước, bức mà ngài Ruijven treo sau khi mua nhà ấy? Đó là cảnh thành phố Delft nhìn từ cổng thành Rotterdam và Schiedam. Với bầu trời chiếm một khoảng rất lớn trong bức tranh và ánh nắng chiếu trên mấy ngôi nhà.

- Và trong nước sơn có cát để những chỗ xây bằng gạch và những mái nhà trông xù xì, còn có những cái bóng dài đổ trên mặt nước và những người bé tí trên bãi biển gần chúng ta,- tôi nói thêm.

- Chính bức đó đấy.

Hốc mắt của cha rộng ra, như thể đôi mắt vẫn còn đó và ông đang ngắm bức tranh một lần nữa.

Tôi nhớ bức tranh đó rất rõ, nhớ cả chuyện tôi nghĩ tôi đã đứng chính ở chỗ đó rất nhiều lần mà chưa bao giờ thấy Delft theo cách người họa sĩ đã nhìn thấy.

- Thế người đàn ông đó là ngài Ruijven à?

- Người bảo trợ á? - Cha tôi cười lặng lẽ, - Không, không, con gái bé bỏng, không phải ông ta đâu. Đó là ông họa sĩ. Vermeer. Đó là Johannes Vermeer và vợ ông ta. Con sẽ dọn dẹp xưởng vẽ của ông ta.

Kèm theo vài thứ ít ỏi tôi mang theo người, mẹ tôi để thêm vào một cái mũ vải, một chiếc cổ áo và một chiếc tạp dề để hàng ngày tôi có thể giặt cái này rồi dùng cái kia và sẽ trông luôn sạch sẽ. Bà còn đưa tôi chiếc lược chải đầu hình vỏsò bằng đồi mồi, đó là món trang sức bà tôi để lại và quá đẹp đối với một cô hầu gái, một cuốn sách kinh để tôi có thể đọc khi cần phải trốn tránh khỏi đạo Thiên chúa xung quanh mình.

Trong lúc chúng tôi thu xếp đồ đạc, bà giải thích tạo sao tôi lại đi làm cho nhà ông bà Vermeer.

- Con có biết ông chủ mới của con là người đứng đầu giáo phường St Luke và có mặt khi cha con gặp tai nạn hồi năm ngoái không?

Tôi gật đầu, vẫn còn cảm thấy sốc khi biết mình sẽ làm việc cho một họa sĩ như vậy.

- Giáo phường tự chăm lo cho họ, trong chừng mực tốt nhấtmà họ có thể. Con có nhớ chiếc hộp mà cha con luôn bỏtiền vào hàng tuần suốt trong nhiều năm trời không? Chiếc hộp đó dành cho những thợ cả gặp hoạn nạn, như chúng ta bây giờ. Nhưng nó chỉ đủ cho một số việc, conthấy đấy, đặc biệt là bây giờ, khi Frans còn đang học việc và chưa kiếm được đồng nào. Chúng ta không có lựa chọn nào cả. Chúng ta sẽ không nhận tiền cứu tế, không nhận chừng nào còn có thể gắng đượcmà không cần đến nó. Rồi sau đó cha con nghe tin rằng ông chủ mới của con đang cần người giúp việc, ai đó có thể lau chùi dọn dẹp xưởng vẽmà không di chuyển bất cứ thứ gì, và ông ấy đưa tên con, nghĩ rằng với tư cách là người đứng đầu và biết rõ hoàn cảnh của chúng ta, chắc ông Vermeer sẽ cố gắng giúp đỡ.

Tôi suy xét những lời bà nói.

- Làm sao dọn dẹp một căn phòng mà không di chuyển bất cứ thứ gì hả mẹ?

- Tất nhiên là phải di chuyển chứ con, nhưng con phải tìm cách để chúng vào chỗ cũ sao cho trông y như thể không có gì bị xáo trộn. Như con giúp cha con bây giờ ấy, khi ông ấy không thể nhìn thấy gì.

Sau khi cha tôi bị tai nạn, chúng tôi đã học được cáchđặt đồ vật vào những vị trí mà ông luôn biết để tìm. Nhưng làm việc đó cho người đàn ông mù là một chuyện. Làm việc đó cho người đàn ông có đôi mắt của một họa sĩ lại là một chuyện khác. Agnes không nói gì với tôi sau chuyến đến thăm của họ. Tối đó, khi tôi lên giường nằm cạnh em, em im lặng dù rằng không quay lưng lại tôi. Em nằm đó và nhìn trân trân lên trần nhà. Khi tôi thổi nến, căn phòng trở nên tối đến mức tôi chẳng còn nhìn thấy gì nữa. Tôi quay sang phía em gái.

- Em biết là chị không muốn đi. Nhưng chị phải đi.

Im lặng.

- Chúng ta cần tiền. Bây giờ thì cha không thể làm việc, chúng ta chằng còn gì nữa.

- Tám stuiver một ngày chẳng nhiều nhặn gì cho cam, - giọng Agnes khàn khàn, cứ như thể có những sợi tơ nhện chăng ở cổ họng.

- Nó giúp cho gia đình mình có bánh mì. Và một chút pho mát. Ngần ấy không phải là quá ít.

- Em sẽ còn lại mỗi một mình. Đầu tiên là anh Frans, sau đó là chị.

Trong nhà, Agnes là người buồn nhất khi Frans ra đi vào năm ngoái. Hai anh em luôn cãi nhau như chó với mèo nhưng nó đãxị mặt mấy ngày liền khi Frans đi. Ở tuổi lên mười, nó là đứa em út trongba anh chị em và chưa bao giờ phải chịu cảnh không có Frans và tôi ở nhà.

- Mẹvà cha vẫn ở đây. Và chị sẽ về thăm vào các ngày Chủnhật. Mà ngoài ra, chuyện Frans đi thì đâucó phải là điều bất ngờ.

Từ hàng năm trước đó chúng tôi đã biết rằngFrans sẽ bắt đầu thời kỳ học việc khi sang tuổi mười ba. Cha ôi dã phải gắng dành dụm để trả tiền học việc và nói không ngừng về việc Frans sẽ học được khía cạnh mới của công việc, sau đó quaytrở về và họ sẽ cùng nhau mở một xưởng gạch.

Giờ đây, cha tôi ngồi bên cửa sổ và chẳng bao giờ còn nói về tương lai.

Sau khi xảy ra tai nạn, Frans về nhà hai ngày. Kể từ đó đến giờ cậu vẫn chưa về thăm gia đình. Lần gần đây nhất gặp cậu, tôi phải đi qua thành phố đến tận xưởng, nơiFrans đang học việc. Trông cậu rã rượi và có những vết bỏng dọc suốt cánh tay do phải kéo gạch từ lò nung ra. Cậu nói với tôi phải làm việc từ tinh mơ cho tới tận khuya và nhiều khi mệt đến mức không thiết ăn nữa.

- Cha chẳng bao giờ nói với em là công việc sẽ nặng nhọc đến mức này. Ông luôn nói học việc đã giúp ông nên người,- Frans phẫn nộ cằn nhằn.

- Có thể là như vậy,- tôi trả lời. - Việc đó đã làm nên cha như bây giờ.

Sáng sớm ngày hôm sau, khi tôi chuẩn bị rađi, cha tôi lê bước ra bậc thềm ngoài, tay lần theo bức tường

dò tìm đường. Tôi ôm cha và em Agnes.

- Rồi đến Chủ nhật ngay ấy mà, - mẹ bảo.

Cha đưa cho tôi một cái gì đó gói trong chiếc khăn, - Đểcon nhớ về nhà, nhớ cha mẹ và em, - ông nói.

Đó là viên gạch yêu thích của tôi do ông làm. Phần lớn những viên gạch do ông làm mà chúng tôi có ở nhà đều là những viên bị lỗi, cắt hoặcgọt không thẳng, hoặc tranh trên đó bị nhòe đi do lò nung quá nóng. Nhưng viên gạch này thì ông đã giữ riêng cho chúng tôi. Đó là một bức tranh đơn giản với hai dáng hình nhỏ, một cậu bé và một cô bé lớn tuổi hơn. Chúng không đùa nghịch như những đứa trẻ thường làm trên những viên gạch. Chúng chỉ đơn giản là đi dạo cùng nhau và trông giống Frans và tôi lúc chúng tôi cùng đi dạo- rõ ràng cha đã nghĩ đến chúng tôi khi ông vẽ bức tranh này. Cậubé đi trước cô bé mấy bước nhưng quay lại nói với cô bé điều gì đó. Khuôn mặt cậu trông tinh nghịch, đám tóc rối bù. Cô bé đội chiếc mũ giống như cách tôi đội, không giống kiểu phần lớn những cô gái khác, với những đầu dây được buộc dưới cằm hay sau gáy. Tôi thích kiểu mũ trắngcó diềm rộng bao quanh khuôn mặt, che hết tóc, buông xuống ở hai bên má và nếu nhìn nghiêng thì nét mặt tôi hoàn toàn bị che đi. Tôi giữ chiếc mũ được hồ cứng bằng cách đun nó vớivỏ khoai tây.

Tôi rời khỏi nhà mình, đem theo nhữngđồ vật được buộc trong một chiếc tạp dề. Vẫn còn sớm những người hàng xóm của chúng tôi đang hắt những xô nước lên bậc thềm và đoạn đường trước cửa nhà họ rồi cọ rửa. Agnes giờ đây sẽ phải làm việc đó cũng như nhiều công việc khác thay tôi. Em sẽ có ít thời giờ hơn để chạy chơi ngoài phố hay dọc theo con kênh. Cuộc sống của em cũng sẽ thay đổi.

Mọi người gật đầu với tôi và tò mò dõi theo tôi đi qua. Chẳng ai hỏi tôi đi đâu hay nói ra lời chào thân ái. Họ không cần phải hỏi - họ biết điều gì sẽ xảy đến với một gia đình khi người đàn ông mất đi công ăn việc làm. Đó sẽ là điều để bàn tán sau đó - Griet trẻ tuổi trở thành người hầu gái, cha cô ta đã khiến gia đình lụn bại. Tuy vậy, họ sẽ không hả hê. Chuyện tương tự cũng có thể dễ dàng xảy đến với họ.

Tôi đã đi dọc con phố đó cả cuộc đời mình, nhưng chưa bao giờ ý thức rõ đến thế rằng mình đang quay lưng lại phía gia đình. Dù vậy, khi tôi đến được cuốiconphố và không còn nhìn thấy nhà mình nữa, bước chân tôi trở nên vững vàng hơn một chút và tôi nhìn xung quanh. Buổi sáng vẫn còn lạnh, bầu trời một màu trắng đục sà xuống rất thấp trùm lên Delft như một tấm chăn và mặt trời mùa hè vẫn chưa đủ caođể thiêu trụi nó. Con kênh tôi đang đi dọc theo bờ là một tấm gươngánh sáng trắng nhuốm màu xanh lá cây. Khi mặt trời rực rỡ hơn, con kênh sẽ sầm lại thành màu của rêu.

Frans cùng tôi và em Agnes thường ngồi bên bờ conkênh này và các thứ xuống đó - sỏi, cọng cây, có lần là một viên gạch vỡ - và tưởng tượng chúng có thể chạm phải cái gì dưới đáy, không phải cá, mà là những con vật trong trí tưởng tượng của chúng tôi, có nhiều mắt,vảy, tay và vây. Frans bịa ranhữngcon quái vật thú vị nhất. Agnes thì sợ hãi hơn cả. Tôi luôn dừng trò chơi lại, mặc dầu rất sẵn lòng chiêm ngưỡng các con vật vì chúng có khả năng tưởng tượng ra những thứ chẳng hề tồn tại.

Trên dòng kênh, lác đác vài con thuyền đang đi về phía Quảng trường Chợ. Tuy vậy, hôm đó không phải là ngày chợ phiên, khi con kênh đầy thuyền bè tới mức không thể nhìn thấy mặt nước. Một con thuyền đang chở cá sông cho các quầy hàng ở Jeronymous Bridge. Một con thuyền khác chở đầy gạch, khẳm trong nước. Người đàn ông chèo thuyền hét lên chào tôi. Tôi chỉ gật đáp lại, cúi đầu xuống saocho diềm mũ che đi khuôn mặt.

Tôi vượt qua cây cầu bắc ngangdòng kênh và đi vào khu mở của Quảng trường chợ mới lúc đó đã tíu tít người qua lại với công việc của mình - mua thịt ở Khu Hàng thịt, hay bánh mì chỗ hàng bánh, mang củi đi cân ở Khu Nhà cân. Trẻ con chạy việc vặt cho bố mẹ, đám học việc cho ông chủ, người hầu gái cho các gia đình. Ngựa và xe kêu lọc cọc khi đi qua các viên đá. Phía bên phải tôi là tòa thị chính, với mặt tiền mạ vàng và những tấm đá hoa cương trắng từ những phiến đá đỉnh vòm phía trên các của sổ đangnhìn xuống. Bên trái tôi là Nhà thờ Mới, nơi mười sáu năm trước tôi đã được làm lễ rửa tội. Cái tháp cao và nhỏ của nó khiến tôi nghĩ đến chiếc lồng chim bằng đá. Một lần cha đã đưa chúng tôi lên đó. Tôi sẽ không bo giờ quên được phong cảnh Delft trải dài bên dưới chúng tôi, từng ngôi nhà gạch nhỏ hẹp với mái dốc màu đỏ cùng con kênh màu xanh và cổngthành đã in hằn vào trí nhớ tôi mãi mãi, nhỏ bé nhưng rất rõ ràng. Khi đó tôi đã hỏi cha liệu có phải thành phốnào của Hà Lan trông cũng giống như thế chăng nhưng ông khongbiết.Ông chưa từng đi đến một thành phố nào khác, ngay cả Hague, chỉ cách chỗ chúng tôi có hai giờ đi bộ.

Tôi đi đến trung tâm quảng trường. Ở đây người ta đặt nhữngviên đá tạo thành một ngôi sao tám cánh bên trong một vòng tròn. Mỗi cánh hướng ra một khu của Delft. Tôi nghĩ về nơi này như khu vực trung tâm nhất của cả thành phố và cũng là tâm điểm cuộc sống của tôi. Tôi, Frans, Agnes đã chơi trên ngôi sao đó kể từ khi chúng tôi đủ lớn để có thể tự chạy ra chợ. Trong trò chơi yêu thích của chúng tôi, một trong ba chị em chọn một cánh còn một người khác gọi tên một vật- con cò, nhà thờ, xe cút kít, bông hoa - và chúng tôi chạy về hướng dó tìm kiếm vật được gọi tên. Chúng tôi đã khám phá phần lớn Delft theo cách này.

Tuy nhiên, có một hướngchúng tôi không bao giờ đi. Tôi chưa bao giờ đi về phía Khu người Gia tô, nơi những người theo đạo Thiên chúa sinh sống. Ngôi nhà nơi tôi sẽ làm việc chỉ cách nhà tôi có mười phút, khoảng thời gian để đun sôi một ấm nước, nhưng tôi chưa bao giờ đi ngang qua chỗ đó.

Tôi chẳng biết người theo đạo Thiên chúa giáo nào. Ở Delft không có nhiều người theo đạo Thiên chúa và ở phố chúng tôi hay ở những cửa hàng của chúng tôi thường ghé cũng không có ai cả. Không phải chúng tôi tránh họ mà là họ khép kín với nhau. Ở Delft, người ta chấp nhận họ, nhưng họ không được phép công khai phô trương đức tin của mình. Họ tổ chức các buổi lễ một cách kín đáo, ở những nơi giản dị, nhìn bên ngoài không giống như nhà thờ.

Cha tôi đã làm việc với những người theo đạo thiên chúa và bảo tôi rằng họchẳng khác gì chúng tôi cả. Nếu có chẳng thì chỉ là họ ít trang nghiêm hơn. Họ thích ăn uống, hát hò và chơi bài. Ông nói điều này gần như thể ông ghen tỵ với họ.

Giờ đây, tôi đang bước theo một cánh sao, đi qua quảng trường chậm hơn bất cứ ai vì lưỡng lự không muốn rời bỏ vẻ quen thuộc của nó. Tôi vượt qua cây cầu bắc ngang con kênh và rẽ trái vào phố Oude Langendijick. Bên trái tôi, dòng kênh chạy song song với con phố, tách nó khỏi Quảng trường Chợ.

Ở chỗ cắt với phố Molenpoort, bốn đứa con gái nhỏ đang ngồi trên cái ghế băng bên cạnh cánh cổng mở của một ngôi nhà. Bọn chúng ngồi theo trật tự lớn bé, từ đứa lớn nhất, trông vào khoảng độ tuổi Agnes, cho đến đứa bé nhất, chắc khoảng bốn tuổi. Một đứa ngồi giữa ôm đứa trẻ trong lòng, đứa trẻ khá to, có lẽ đã biết bò và chẳng mấy chốc sẽ tập đi.

Năm đứa trẻ, tôi thầm nghĩ, và sắp có thêm một đứa nữa.

Đứa lớn nhất đang thổi bong bóng qua một chiếc vỏ sò được đính chặt vào đầu một cái que rỗng, rất giống cái mà cha đã làm cho chúng tôi. Những đứa khác nhảy lên và chộp những quả bong bóng khi chúng xuất hiện. Đứa bé đang ôm em không thể di chuyển được nên chẳng chộp được gì mấy mặc dù rằng nó ngồi ngay cạnh đứa đang thổi. Đứa bé nhất ở cuối ghế ngồi xanhất và nhỏ nhất nên chẳng có cơ hội nào. Đứa nhỏ thứ hai là đứa nhanh nhất, lao theo những quả bóng rồi đập tay vào chúng. Nó có mái tóc rực rỡ nhất trong cả bọn, màu đỏ giốngnhư màu của bức tường thô đằng sau nó.Đứa bé nhất bà đứa ôm em trong lòng đều có mái tóc xoăn vàng giống mẹ, trong khi đứa lớn nhất có mái tóc màu đỏ sẫm giống cha.

Tôi dõi nhìn cô bé có mái tóc rực rỡ đang đuổi theo những quả bóng, chộp lấy chúng trước khi chúng vỡ tan trên những viên gạch ẩm ướt màu xám và trắng xếp chéo thành hàg trước nhà. Sẽ là một đứa gây phiến toái đây, tôi thầm nghĩ.

- Tốt nhất là em nên chộp chúng trước khi chúng chạm nền đất, - tôi nói. - Nếu không thì lại phải cọ những viên gạch kia một lần nữa đấy.

Cô bé lớn nhất hạ thấp ống thổi xuống. Bốn cặp mắt nhìn chăm chăm vào tôi với cùng một cách nhìn khiến người ta không còn nghi ngờ gì nữa rằng đó là bốn chị em. Tôi có thể nhìn thấy những nét khác nhau của cha mẹ chúng nơi bốn chị em - đôi mắt màu xám ở đứa này, đôi mắt nâu ởđứa kia, khuôn mặt xương xẩu, những nét cử động nôn nóng.

- Chị có phải là người hầu mới?- cô bé lớn nhất hỏi.

- Bố mẹ bảo chúng em ngồi chờ chị,- cô bé tóc đỏ ngắt lời trước khi tôi kịp đáp.

- Corlenia, đi vào tìm Tanneke đi,- đứa lớn nhất bảo cô bé tóc đỏ.

- Em đi đi, Aleydis, - Corlenia đến lượt mình lạira lệnh cho đứa bé nhất đang nhìn tôi bằng đôi mắt mở to không chớp.

- Chị sẽ đi.- Đứa lớn nhất chắc quyết định rằng việc tôi đến, suy cho cùng, là việc quan trọng,

- Không, em sẽ đi. Corlenia nhảy lên và chạy trước cô chị, để lại tôi một mình với hai đứa trẻ ít hiếu động hơn.

Tôi nhìn đứa bé đang ưỡn người trong lòng cô bé.

- Em bé là em trai hay em gái đấy?

- Em trai ạ,- cô bé trả lời bằng một giọng nhẹ nhàng êm mượt như nhung.- Tên nó là Johannes. Chị đừng bao giờ gọi nó là Jan nhé, - Cô bé nói những lời cuối cùng như thể đó là những điệp khúc quen thuộc.

- Được rồi, thế còn tên em là gì?

- Lisbeth ạ. Còn đây là Aleydis.

Đứa nhỏ nhất cười với tôi. Cả hai đều ăn mặc rất gọn gàng với váy nâu, tạp dề trắng và đội mũ.

- Thế còn chị em tên là gì?

- Maertge ạ. Chị đừng bao giờ gọi chị ấy là Maria nhé. Bà em tên là Maria. Maria Thins. Đây là nhà của bà.

Đứa bé bắt đầu thút thít. Lisbeth nựng nựng nó trong lòng mình.

Tôi ngước nhìn lên ngôi nhà. Tất nhiên là nó to hơn nhà chúng tôi nhưung không đến mức như tôi đã e sợ. Ngôi nhà có hai tầng, cộng thêm phòng áp mái, trong khi nhà chúng tôi chỉ có một tầng và phòng áp mái nhỏ xíu. Đó là ngôi nhà cuối phố, với phố Molenpoort chạy dọc theo mặt bên, vậy nên nó hơi rộng hơn nhữngngôi nhà khác trên con phố đó. Cảm giác nó đỡ bí bách hơn những ngôi nhà ở Delft, những ngôi nhà bị chèn thành hàng hẹp bằng gạch dọc theo con kênh với ống khói và mái nhà có tầng in khói trong làn nước xanh. Những cửa sổ ở tầng trệt ngôi nhà này rất cao, và ở tầng hai có ba cửa sổ gần nhau chứ không phải hai như những ngôi nhà khác dọc theo con phố.

Trước nhà, ngọn tháp Nhà thờ Mới trông rất rõ ở ngay phía bên kia con kênh. Một khung cảnh kì lạ đối với một gia đình Thiên chúa giáo, tôi thầm nghĩ. Một nhà thờ mà họ thậm chí chẳng bao giờ bước chân vào.

- Vậy ra cô là người hầu đó, phải không? - Tôi nghe thấy tiếng hỏi từ phía sau lưng mình.

Người đàn bà đứngtrong khung cửa có một khuôn mặt to, bị rỗ do căn bệnh từ ngày trước. Mũi chị ta phình ra, trông không đều, và đôi môi dày bị kéo vào với nhau tạo nên một cái miệng nhỏ. Đôi mắt chị ta có màu xanh nhạt, cứ như thể chị đã thu cả màu trời vào đó.Chị ta mặc mộtcái váy màu nâu xám với áo chẽn trắng, một chiếc mũ buộc chặt quanh đầu và một chiếc tạp dề khôngđược sạch sẽ như của tôi. Chị ta đứng chắn cửa khiến Maertge và Corlenia phải lách qua và chị đứngkhoanh tay nhìn tôi như thể chờ đợi một thử thách nào đó.

Chị ta đã cảm thấy mình bị đe dọa, tôi nghĩ. Chị ta sẽ bắt nạt mình ngay nếu mình để chị ta làm thế.

- Tên tôi là Griet, - tôi vừa nói vừa nhìn chị ta một cách bình tĩnh.- Tôi là người hầu mới.

Người đàn bà chuyển mình từ hông này sang hông kia.

- Vậy thì tốt nhất là cô vào đi, - sau giây lát người đàn bà nói. Chị ta lùi vào phía trong mờ tối để cho khuôn cửa được mở rộng.

Tôi bước chân qua ngưỡng cửa.

Điều tôi luôn nhớ về lần đầu tiên có mặt ở phòng tiền sảnh là những bức tranh. Tôi đứng lại phía trong cửa, ôm chặt bọc quần áo và nhìn. Trước đó,tôi đã nhìn thấy những bức tranh, nhưng chưa bao giờ nhiều đến thế trong một căn phòng. Tôi đếm được mười một bức. Bức thứ nhất về hai người dàn ông gần như trần truồng đang vật nhau. Tôi không nhận ra nội dung bức tranh này trong Kinh Thánh và tự hỏi liệu đây có phải là một chủ đề của người theo đạo Thiên chúa. Những bức tranh khác có chủ đề quen thuộc hơn - hoa quả, phong cảnh, con tàu trên mặt biển, chân dung. Chúng có vẻ do vài họa sĩ vẽ. Tôi tự hỏi không biết bức nào là do ông chủ mới của tôi vẽ.Không có bứcnào giống như cái trước đó tôi hình dung về ông.

Về sau, tôi phát hiện ra chúng đều là tranh của họa sĩ khác- ít khi ông treo những bức tranh đã hoàn chỉnh của chính mình ở trong nhà. Ông là họa sĩ, cũng là người buônbán tranh và những bức tranh được treo ở hầu hết mọi căn phòng, thậm chí cả nơi tôi ngủ. Tất cả có hơn năm mươi bức, tuy nhiên số lượng này thay đổi theo thời gian,khi ông mua về và bán chúng đi.

- Vào đi, không cần phải lười nhác và ngáp đâu.

Người đàn bà vội vã đi theo hành lang dài, chạy dọc toàn bộ ngôi nhà ra phía sau. Tôi bước theo khi chị ta bất ngờ rẽ vào một căn phòng ở bên trái. Trên bức tường đối diện treo một bức tranh to hơn tôi. Đó là bức tranh chúa Giêsu trên thánh giá, xung quanh là Đức mẹ Đồng trinh, Mary Magdalene và Thánh John. Tôi cố gắng không chằm chằm nhìn vào đó nhưng tôi kinh ngạc vềkích cỡ và chủ đề của bức tranh. “Những người theo đạo Thiên chúa không khác chúng ta lắm đâu,” cha tôi đã nói. Nhưng chúng tôi không treo những bức tranh như vậy ở nhà, trong nhà thờ, hay bất cứ đâu. Còn bây giờ tôi sẽ nhìn thấy bức tranh này hàng ngày.

Tôi luôn nghĩ về căn phòng đó như phòng Chúa Giêsu bị đóng đinh trên thánh giá. Tôi không bao giờ cảm thấy thoải mái khi ở trong căn phòng đó.

Những bức tranh làm tôi ngạc nhiên đến mức tôi không hề để ý thấy người đàn bà trong góc phòng cho tới khi bà ta lên tiếng.

- Chà, cô gái, - bà ta nói, - đó là một thứ mới cho cô nhìn ngắm đấy.

Bà ta ngồi trong một cái ghế rất thoải mái và đang hút tẩu. Những chiếc răng đang ngậm ống tẩu đã ngả nâuvà ngón tay bà ta dính mực. Phần còn lại của bà ta không chút tì vết- cái váy đen, cổ áo viền ren, chiếc mũ trắng hồ cứng. Dù rằng khuôn mặt nhăn nheo của bà ta có vẻ lạnh lùng, đôi mắt nâu sáng lại như đang cười cợt.

Bà ta là kiểu phụ nữ cao tuổi trông như có thể sống lâu hơn bất cứ ai.

Bà ta là mẹ của Catharina, bất chợt tôi nghĩ. Không phải chỉ do màu mắt và những lọn tóc xoăn màu xám tuột ra khỏi mũ giống hệt như cô con gái. Bà ta có phong thái của người quen quan tâm chăm sóc đến người kém cỏi hớn mình - chăm sóc Catharina. Giờ đây tôi đã hiểu tại sao người ta lại đưa tôi đến chỗ bà chứ không phải chỗ con gái bà.

Mặc dầu bà ta dường như chỉ nhìn thoáng qua tôi, cái nhìn của bà ta rất soi xét. Khi bà ta nheo mắt lại, tôi nhận ra rằng bà ta đọc được mọi ý nghĩ của tôi. Tôi quay đầu đểchiếc mũ che đi khuôn mặt.

Maria Thins rít tẩu thuốc và khẽ cười:

- Đúng rồi, cô gái. Ở đây cô cứ việc giữ ý nghĩ của cô cho riêng mình. Vậy là cô làm việc cho con gái tôi hả. Nó không có nhà, đang đi cửa hàng. Tanneke đây sẽ chỉ cho cô mọi cái và giải thích cô phải làm gì.

Tôi cúi đầu.

- Vâng, thưa bà.

Từ nãy tới giờ Tanneke vẫn đứng bên cạnh Maria Thins và bây giờ đi ngang qua tôi. Tôi bước theo trong lúc đôi mắt Maria Thins thiêu đốt đằng sau. Tôi ghe thấy bà ta cười lần nữa.

Trước tiên Tanneke đưa tôi ra đằng sau ngôi nhà, nơi có bếp, phòng giặt, và hai phòng kho. Phòng giặt dẫn ra một khoảng sân nhỏ đang phơi đầy những ga gối trắng.

- Cần phải là những thứ này, trước tiên là như vậy, - Tanneke nói. Tôi không nói gì, dù rằng có vẻ như đám đồ chưa được ánh mặt trời trưa tẩy 2 kỹ càng lắm.

Chị ta dẫn tôi trở vào trong và chỉ vào cái lỗ trong một căn phòng kho có thang dẫn xuống dưới.

- Cô sẽ ngủ ở đây, - chị ta tuyên bố.- Bây giờ thì vứt đồ của cô xuống đây rồicô có thể sắp xếp lại sau.

Tôi miễn cưỡng thả gói đồ của mình vào cái lỗ tối lờ mờ, nghĩ về những viên đá mà tôi cùng Agnes và Frans đã ném xuốngconkênh để tìm quái vật. Túi đồ của tôi rơi xuốngnền nhà bẩn thỉu. Tôi có cảm giác giống như cây táo vừa bị vặt trụi quả.

Tôi theo Tanneke đi ngược lại hành lang dài, mọi căn phòng đều thông ra đó - nhiều phòng hơn ở nhà tôi rất nhiều. Cạnh phòng Chúa Giêsu bị đóng đinh trên thánh giá, nơi Maria Thins ngồi, hướng ra phía trước ngôi nhà là một phòng nhỏ hơn với những chiếc giường dành cho trẻ em, bô nước tiểu, ghế và bàn nhỏ, trên đó bày những đồ bằng đất nung, giá nến, kéo cắt hoa đèn và quần áo, tất cả đều lộn xộn.

- Bọn trẻ con ngủ ở đây,- Tanneke lúng búng, có lẽ cảm thấy hơi xấu hổ về sự bừa bộn.

Chị ta lại đi ra hành lang và mở cánh cửa vào một phòng rộng, nơi ánh sáng tuôn vào từ những ô cửa sổ mặt tiền, trải trên nền gạch đó và xám.

- Đây là phòng lớn,- chị ta thì thầm.- Ông chủ và cô chủ ngủ ở đây.

Giường của họ treo rèm lụa màu xanh. Trong phòng còn có những món đồ gỗ khác - một cái tủ lớn khảm gỗ mun, một cái bàn gỗ dương đặt cạnh cửa sổ với mấy cái ghế kiểu Tây Ban Nha bọc da xếp xung quanh. Nhưng lại một lần nữa, chính những bức tranh là thứ khiến tôi kinh ngạc. ở trong phòng này nhiều tranh hơn bất cứ phòng nào khác. Tôi đếm thầm được mười chín bức. Phần lớn là tranh chân dung, có vẻ là chân dung của các thành viên hai bên gia đình. Còn có bức tranh Đức Mẹ Đồng trinhvà một bức vẽ ba ông vua đang chắp tay tỏ lòng thành kính với đức chúa hài đồng. Tôi nhìn chằm chằm vào cả hai bức tranh một cách bứt rứt.

- Nào, bây giờ thì đi lên tầng.

Tanneke bước trước lên cầu thang dốc rồi sau đó đặt một ngón tay lên môi ra hiệu. Tôi cố gắng đi thật nhẹ nhàng. Lên đến bậc trên cùng tôi nhìn xung quanh và thấy một cánh cửa đóng kín. Đằng sau đó là sự im lặng mà tôi biết rắng đó chính là ông.

Tôi đứng đó, mắt dán vào cánh cửa, không dám đi tiếp, sợ nó bật mở và ông bước ra.

Tanneke quay sang tôi thì thầm:

- Cô sẽ lau chùi dọn dẹp trong phòng này, cô chủ sẽ giải thích cho cô sau. Còn những phòng kia chị ta chỉ vào những cánh cửa ở phía sau ngôi nhà - là phòng bà chủcủatôi. Chỉ có tôi vào đó dọn dẹp.

Chúng tôi lại rón rén đi xuống. Khi chúng tôi đã trở lại phòng giặt, Tanneke bảo:

- Cô sẽ lo việc giặt giũ cho ngôi nhà, - và chị ta chỉ vào đống quần áo to tướng- lẽ ra đã phải giặt từ lâu. Tôi sẽ phải vật lộn để kịp giặt.- Có bể chứa nước trong bếp nhưng tốt nhất là cô lấy nước giặt từ dưới kênh - ở khu này thì nước đủ sạch để giặt giũ đấy.

- Chị Tanneke này, - tôi nói nhỏ, - có phải tự chị đã làm tất cả những công việc này? Vừa nấu nướng, dọn dẹp và giặt giũ cho ngôi nhà?

Tôi đã chọn đúng từ.

- Và cả một số việc mua bán nữa. - Tanneke dương dương tự đắc với công việc của mình. - Dĩ nhiên cô chủ tự mình mua bán phần lớn mọi thứ, nhưng khi có chửa thì cô bỏ qua hàng thịt và cá. Và chuyện đó kháthường xuyên.

Chị ta thì thầm nói thêm:

- Cô sẽ phải đi đếnKhu Hàng thịt và quầy cá nữa. Đó sẽ là một công việc khác nữa của cô.

Với những lời nói đó chị ta bỏ tôi ở lại với đống quần áo. Tính cả tôi giờ đây trong ngôi nhà có cả thảy mười người, trong đó có một đứa bé sẽ làm bẩn quần áo hơn tất cả những người khác. Tôi sẽ phải giặt giũ hàng ngày, đôi bàn tay sẽ nứt na vì nước và xà phòng, mặt sẽ đỏ vì phơi ra trên hơi nước nóng, lưng đau vì vớt quần áo ướt, tay bỏng vì bàn là. Nhưng tôi là người mới và tôi còn trẻ- người ta cho rằng tôi phải làm những công việc nặng nề nhất.

Cần phải ngâm mọi thứ một ngày trước khi bắt tay vào giặt. Trong phòng kho, nơi dẫn xuống hầm chứa tôi tìm thấy hai bình thiếc để đựng nước và một chiếc ấm đồng. Tôi cầm theo những chiếc bình và đi cả đoạn hành lang dài ra cửa trước.

Đám trẻ con vẫn còn ngồi trên ghế băng. Lúc này Lisbeth đang cầm cái thổi bong bóng trong khi Maertge cho đứa bé ăn bánh mì chấm sữa. Cornelia và Aleydis đang đuổi theo những quả bong bóng. Khi tôi xuất hiện, tất cả chúng ngừng lại và nhìn tôi chờ đợi.

- Chị là người hầu mới.- con bé có mái tóc màu đỏ tươi tuyên bố.

- Đúng rồi, Corneliaạ.

Cornelia nhặt lên một hòn sỏi và ném qua con đường xuống dòng kênh. Có những vết xước dài dọc theo cánh tay con bé - chắc là con bé trêu trọc con mèo.

- Chị sẽ ngủ ở đâu?- Maertge vừa hỏi vừa chùi những ngón tay mềm mại vào tấm tạp dề.

- Dưới hầm chứa.

- Bon em rất thích ở đó,- Cornelia nói - Tụi mình đi chơi ở đấy đi.

Cô bé lao vào trong nhưng không đi xa. Khi chẳng thấy ai theo mình, cô bé lại quay ra, mặt nhăn nhó.

- Aleydis, - tôi vừa nói vừa chìa tay ra với đứa bé nhất, - em có thể chỉ cho chị biết lấy nước dưới kênh chỗ nào không?

Cô bé cầm tay tôi và ngước lên nhìn tôi. Đôi mắt cô bé như hai đồng xu lấp lánh màu xám. Chúng tôi sang đường. Cornelia và Lisbeth đi đằng sau. Aleydis dẫn tôi tới những bậcthang thấp dần xuống mé nước.Trong lúc chúng tôi nghiêng người nhìn xuống, tôi nắm tay cô bé chặt hơn như hàng năm trước đây tôi đã làm như vậy với Frans và Agnes bất cứ khi nào chúng tôi đứng gần bờ nước.

- Em đứng lui xa bờ đi nào, - tôi ra lệnh. Aleydis ngoan ngoãn bước lùi lại một bước. Nhưng Cornelia bám sát ngay sau lưng khi tôicầm chiếc bình và bước xuống các bậc.

- Cornelia, em có ý định giúp chị xách nước không? Nếu không thì quay lại chỗ các em của em đi.

Con bé nhìn tôi và rồi nó làm điều tồi tệ nhất. Nếu nó hờn dỗi hay hét toáng lên thì tôi sẽ biết là mình làm chủ được nó. Đằng này nó lại cười phá lên.

Tôi chồm tới và tát nó. Mặt nó đỏ lên, nhưngnó không khóc. Nó chạy ngược lên các bậc. Aleydis và Lisbeth nhìn tôi vẻ rất nghiêm nghị.

Khi đó tôi có một cảm giác. Mẹ con bé cũng sẽ làm như thế này, tôi nghĩ, chỉ có điều là tôi không thể tát cô ta.

Tôi lấy đầy hai bình nước rồi xách lên bậc trên cùng. Cornelia đã biến mẩt. Maertge vẫn ngồi đó với Johannes. Tôi xách một bình vào trong nhà và đi vào phòng giặt, ở đó tôi nhóm lửa, đổ đầy nước vào ấm đồng rồi đặt lên bếp.

Khi tôi trở lại Cornelia đã lại ở ngoài đó, mặt vẫn còn đỏ. Bọn trẻ con đang chơi quay trên nền gạch trắng và xám. Chẳng đứa nào nhìn tôi.

Chiếc bình tôi để lại đã biến mất. Tôi nhìn xuống dòng kênh và thấy chiếc bình đang trôilộn ngược, bập bềnh ngoài tầm với.

“Phải rồi, mày sẽ là đứa gây phiền toái,” tôi lẩm bẩm. Tôi nhìn xung quanh tìm cái que để khều chiếc bình nhưng chẳng thể tìm được. Tôi múc đầy nước vào chiếc bình kia rồi mang vào nhà, quay đầu đi để bọn trẻ không nhìn thấy khuôn mặt tôi.Tôi đặt chiếc bình lên bếp, bên cạnh ấm nước. Rồi sau đó tôi lại đi ra ngoài, lần này thì cầm theo cái chổi.

Cornelia đang ném đá vào chiếc bình, có lẽ hy vọng chiếc bình sẽ chìm.

- Chị sẽ tát em lần nữa nếu em không dừng ngay.

- Em sẽ mách mẹ, người hầu không đánh chúng em,- Cornelia lại ném một viên đá khác.

- Vậy chị sẽ kể với bà em là em đã làm gì nhé?

Một nét sợ hãi thoáng lướt qua khuôn mặt con bé. Con bé thả viên đá đang cầm xuống.

Từ hướng Tòa thị chính. Một con thuyền đang trôi dọc theo dòng kênh. Tôi nhậnra người đàn ông đẩy sào buổi sáng sớm - anh ta đã dỡ hết gạch và giờ đây con thuyền trôi đi nhẹ nhàng hơn nhiều. Anh ta cười toe toét khi nhìn thấy tôi.

Tôi đỏ mặt:

- Thưa ngài,- tôi mở lời, - ngài có vui lòng lấy giúp tôi cái bình kia không ạ?

- Ôi, bây giờ khi cô cần tôi thì cô nhìn tôi, có phải thế không? Có thay đổi đấy!

Cornelia tò mò quan sát.

Tôi cố chịu đựng;

- Ở đây tôi không thể với tới cái bình được. Có lẽ ngài có thể...

Người đàn ông cúi xuống, vớt cái bình lên, đổ nước trong đó ra và đưa nó cho tôi. Tôi chạy xuống bậc thềm, cầm lấy nó từ tay người đàn ông.

- Cảm ơn ngài, cảm ơn ngài rất nhiều.

Anh ta không chịu buông chiếc bình ra.

- Đây là tất cả những gì tôi được á? Không hơn à?- Anh ta nhoài người ravà túm lấy ray áo tôi. Tôi giật tay ra và giằng cái bình từ tay anh ta.

- Không phải bây giờ, - tôi cố gắng nói nhẹ nhàng nhất có thể.Tôi chưa bao giờ khéo léo trong những cuộc nói chuyện kiểu này.

Anh ta cười.

- Tôi sẽ để ý tìm bình bất cứ khi nào toi đi ngang qua đây, được không hả, cô gái trẻ? - Anh ta nháy mắt với Cornelia.- Bình và những cái hôn.

Anh ta cầm mái chèo lên và chèo đi.

Khi chèo ngược lên phố, tôi nghĩ mình đã thoáng thấy một bóng người nơi cửa sổ trên tầng hai, căn phòng nơi ông đang ở đó. Tôi nhìn vào đó nhưng không thấy gì ngoài bầu trời được phản chiếu.

Cartharina về khi tôi đangrút đồ phơi ở sân trong.Trước tiên tôi nghe tiếng chìa khóa của cô ta kêu lanh canh trong hành lang. Chúng được treo thành một trùm tướng ngay bên dưới eo, nảy lên chạm vào hông cô ta. Dù tôi thấy chẳng thuận tiện chút nào nhưng cô ta đeo vẻ rất tự hào. Sau đó tôi nghe thấy tiếng cô ta trong bếp, ra lệnh cho Tanneke và cậu bé vừa mang đồ từ cửa hàng về cho cô ta. Cô ta nói vẻ gay gắt với cả hai.

Tôi tiếp tục kéo và cuộc lại nhữngtấm ga trải giường, khăn ăn, vỏ gối, khăn trải bàn, áo sơ mi, áo chẽn, tạp dề, khăn tay, cổ áo, mũ. Chúng được phơi lên một cách cẩu thả, vài chỗ túm lại với nhau nên có những khoảng vẫncòn ẩm.Và chúng không được giũ ra trước khi phơi nên nhăn nhúm khắp mọi nơi. Tôi sẽ phải là cả ngày để sao cho chúng có vẻ coi được.

Catharina xuất hiện ở cửa, trông có vẻ nóng nực và mệt mỏi dù mặt trời vẫn chưa lên đến đỉnh. Áo chẽn của cô ta phồng lên luộm thuộm bên trên cái váy màu xanh da trờivà cái áo mặc trong màu xanh lá cây cô ta khoác ngoài thì đã nhàu nát. Mái tóc vàng của cô ta quăn hơn bao giờ hết, đặc biệt khi cô ta không đội mũ để ép nó lại. Những lọn tóc giằng co với những chiếc lược đang giữ chúng thành búi nhỏ.

Trông cô ta như thể đangcần ngồi yên tĩnh một lúc bên cạnh con kênh, hình ảnh mặt nước chắc sẽ làm cô ta thấy mát mẻ và bình tĩnh lại.

Tôi không biết chắc mình phải cư xử như thế nào với cô ta - tôi chưa bao giờ làm người hầu, mà cũng chẳng bao giờ chúng tôi nuôi người hầu trongnhà. Ở khu phố tôi chẳng nhànào nuôi người hầu cả. Chẳng ai có khả năng thuê người hầu. Tôi đặt đốngquần áo mình đang cuộn vào một cái giỏ rồi cúi chào cô ta.

- Kính chào cô.

Cô ta cau mày và tôi hiểu rằng đánglẽ tôi phải để cô ta nói trước. Tôi phải cẩn thận hơn với cô ta.

- Tanneke đã đưa cô đi vòng quanh nhà rồi hả?- cô ta nói.

- Vâng, thưa cô.

- Được rồi, vậy thì cô đã biết phảiàm gì rồi và cô sẽ làm những việc đó.

Cô ta ngập ngừng, cứ như thể không tìm được từ để nói và tôi hiểu rằng cũng như tôi không biết phải làm người hầu như thế nào, cô ta còn biết ít hơn về việc làm bà chủ của tôi. Tanneke có lẽ đã được Maria Thins dạy dỗ và vẫn làm theo lệnh của bà ta, bất kể Catharina nói gì.

Tôi sẽ phải giúp cô ta mà không tỏ vẻ là giúp.

- Tanneke đã giải thích rằngngoài việc giặt giũ, cô sẽ muốn tôi đi muathịt và cá, thưa cô, - tôi nhẹ nhàng gợi ý.

Cô ta tươi hẳn lên.

- Đúng rồi, Tanneke sẽ đưa cô đi khi cô giặt giũ xong ở đây.Sau đó thì hàng ngày cô sẽ tự đi. Và những việc khác nữa khi tôi cần,- cô ta nói thêm.

- Vâng, thưa cô, - tôi chờ đợi. Khi cô ta không nói gì nữa tôi kiễng chân để lấy cái áo sơ mi nam bằng vải lanh trên dây phơi.

Catharina chăm chăm nhìn cái áo.

- Ngày mai tôi sẽ chỉ cho cô tầng trên, nơi cô phải dọn dẹp. Rất sớm, việc đầu tiên vào buổi sáng, cô ta tuyên bố trong lúc tôi cuộn cái áo lại. Trước khi tôi kịp trả lời, cô ta đã biến vào bên trong.

Sau khi bê đống đồ vào trong, tôi tìm cái bàn là, lau sạch rồi đặt nó lên ngọn lửa cho nóng. Tôi vừa bắt đầu là thì Tanneke bước vào và đưa cho tôi chiếc làn đi chợ.

- Bây giờ chúng ta phải đi chợ, tôi sắp cần thịt rồi.

Tôi đã nghe thấy tiếng lách cách trong bếp và ngửi thấy mùi củ cải vàng đang được nướng.

Phía bên ngoài, Catharina đang ngồi trên ghế băng, với Lisbeth trên một cái ghế đẩu bên chân cô ta và Johannes ngủ trong nôi. Cô ta đang chải tóc và bắt chấy cho Lisbeth. Bên cạnh là Cornelia và Aleydis đang khâu:

- Không được, Aleydis, - cô ta nói, - kéo chỉ chặt vào, như thế lỏng quá. Con chỉ cho em đi, Cornelia.

Lúc trước tôi không hề nghĩ là tất cả bọn chúng có thể im lặng như thế khi ở bên nhau.

Maertge từ chỗ con kênh chạy tới,

- Các chị đi mua thịtà? Con đi có được không mẹ?

- Với điều kiện con theo sát Tanneke và để ý đến chị ấy.

Tôi thấy vui khi Maertge đi cùng chúng tôi. Tanneke vẫn còn cảnh giác với tôi nhưng Maertge vui tính và nhanh nhẹn, điều đó khiến chúng tôi dễ dàng thân thiện với nhau hơn.

- Ôi, lâu lắm rồi, - chị ta trả lời. - Vài năm trước khi ông chủ và cô chủ cưới nhau và dọn đến đây sống. Tôi cũng bắt đầu đi làm khi tôi trạc tuổi cô. Mà cô bao nhiêu tuổi?

- Mười sáu.

- Tôi bắt đầu đi làm khi tôi mười bốn tuổi, - Tanneke đối lại đầy đắc thắng. Tôi đã làm ở đây nửa cuộc đời mình.

Tôi sẽ chẳng nói những điều đó với vẻ tự hào. Công việc đã tàn phá chị ta khiến chị ta trông già hơn cái tuổi hai tám.