Chương 24

Mùa thu lạnh căm căm. Nhiều người không sống nổi. Lale và Gita bám víu vào tia hy vọng của mình. Gita tiết lộ cho các bạn cùng khu biết tin đồn về quân Nga và khích lệ họ tin tưởng rằng họ có thể sống sót ra khỏi Auschwitz. Khi năm 1945 bắt đầu, nhiệt độ càng xuống thấp hơn. Gita không thể ngăn cho tinh thần khỏi sa sút. Những chiếc áo khoác ấm từ tòa nhà Canada không đủ ngăn chặn cái lạnh cùng nỗi sợ bị giam cầm thêm một năm nữa ở thế giới bị lãng quên của Auschwitz–Birkenau. Những chuyến vận chuyển người thưa dần. Điều này khiến những người tù làm việc cho SS, đặc biệt là Sonderkommando, càng trở nên ngoan cố. Có ít việc để làm hơn tức là bản thân họ có nguy cơ bị hành hình. Về phía Lale, anh đã chuẩn bị một ít đồ dự trữ nhưng nguồn tiền mới bị giảm nhiều. Còn dân địa phương, như Victor và Yuri, không đến làm việc nữa. Các công trình bị ngưng lại. Lale nghe được tin tức đầy hứa hẹn rằng hai lò hỏa thiêu bị thiệt hại trong mấy vụ nổ do các chiến binh kháng chiến gây ra sẽ không được sửa chữa. Theo trí nhớ của Lale, lần đầu tiên ở Birkenau, người đi nhiều hơn người đến. Gita và đồng nghiệp thay phiên nhau xử lý số người bị chuyển đi, chắc là đến các trại tập trung khác.

Tuyết rơi dày trên mặt đất vào một ngày cuối tháng Một khi Lale được tin Leon đã đi. Anh hỏi Baretski, khi họ đi cùng nhau, liệu hắn có biết cậu ta đi đâu không. Baretski chẳng trả lời và đe Lale rằng anh cũng có thể sẽ bị chuyển khỏi Birkenau. Nhưng Lale vẫn tìm được cách để gần như không bị chú ý và không bị yêu cầu phải trình diện ở các buổi điểm danh sáng và chiều. Anh hy vọng điều này có thể giúp anh ở lại trại, nhưng anh không có niềm tin tương tự rằng Gita sẽ vẫn được ở lại. Baretski bật ra tiếng cười xảo quyệt quen thuộc. Cái tin Leon có thể đã chết rồi chạm vào vùng khổ đau mà Lale không ngờ mình vẫn còn lưu giữ trong lòng.

“Anh nhìn thế giới của anh phản chiếu trong một cái gương, nhưng tôi có một cái gương khác.” Lale bảo.

Baretski dừng lại. Hắn nhìn Lale và Lale nhìn chằm chằm vào mắt hắn.

“Tôi nhìn vào tấm gương của mình.” Lale nói, “và thấy một thế giới sẽ hạ bệ thế giới của anh.”

Baretski mỉm cười. “Thế mày có nghĩ là mày sẽ còn sống để chứng kiến điều đó không?”

“Có chứ, tôi tin thế.”

Baretski đặt tay lên khẩu súng trong bao. “Tao có thể bắn vỡ tấm gương của mày ngay bây giờ đấy.”

“Anh sẽ không làm thế đâu.”

“Mày đã ở ngoài trời lạnh quá lâu rồi đấy, Thợ Xăm. Đi kiếm chỗ ấm áp và biết điều chút đi.” Baretski bỏ đi.

Lale đứng nhìn hắn bỏ đi. Anh biết rằng nếu họ gặp nhau trong một đêm tối ở thế ngang hàng, chính anh sẽ là người bỏ đi trước. Lale sẽ không buồn lấy mạng hắn. Anh sẽ là người nói lời chốt hạ.

❖ ❖ ❖

Một buổi sáng cuối tháng Một, Gita loạng choạng băng qua tuyết tiến về phía Lale, chạy về phía khu nhà của anh dù anh đã dặn cô không bao giờ được đến gần đây.

“Đang có chuyện gì đó,” cô kêu lên.

“Ý em là sao?”

“Bọn SS, chúng hành động kỳ quặc lắm. Chúng có vẻ hoảng sợ.”

“Dana đâu?” Lale lo lắng hỏi.

“Em không biết.”

“Đi tìm cô ấy đi, về khu của em và ở đó cho tới khi anh đến.”

“Em muốn ở lại với anh.”

Lale kéo cô ra xa khỏi anh, giữ cô cách một tầm tay.

“Nhanh lên Gita, đi tìm Dana và về khu nhà em đi. Anh sẽ đến tìm em ngay khi có thể. Anh phải tìm hiểu xem chuyện gì đang xảy ra. Đã vài tuần nay chẳng có thêm chuyến xe chở người nào. Đây có thể là khởi đầu của kết thúc.”

Cô quay đi, miễn cưỡng rời khỏi Lale.

Anh đến tòa nhà hành chính và thận trọng vào văn phòng đã quá đỗi thân quen với anh suốt bao năm đến lấy đồ bổ sung và chỉ thị. Bên trong, tình hình hỗn loạn. Bọn SS vừa la hét các nhân viên đang sợ hãi co rúm lại nơi bàn làm việc vừa giật sổ sách, thẻ và giấy tờ từ tay họ. Một nhân viên SS vội vàng đi qua Lale, ôm theo một đống giấy tờ và sổ sách kế toán. Anh va vào cô khiến cô làm rơi hết những thứ trên tay.

“Tôi xin lỗi. Để tôi giúp cô.”

Cả hai đều cúi xuống nhặt giấy tờ.

“Cô có sao không?” anh hỏi hết sức nhẹ nhàng.

“Tôi nghĩ anh sắp mất việc rồi, Thợ Xăm ạ.”

“Tại sao? Đang có chuyện gì thế?”

Cô ta ghé sát Lale và thì thầm.

“Chúng ta sẽ dọn sạch các trại, bắt đầu từ ngày mai.”

Trái tim Lale nẩy lên. “Cho tôi biết có chuyện gì được không? Xin cô đấy.”

“Quân Nga, họ sắp đến đây rồi.”

Lale chạy từ tòa nhà đến trại nữ. Cửa vào Khu 29 đóng chặt. Không ai đứng gác bên ngoài. Bước vào, Lale thấy mấy người phụ nữ đang túm tụm lại ở phía cuối. Thậm chí Cilka cũng ở đây. Họ vây lấy anh, sợ hãi và có vô vàn điều muốn hỏi.

“Tất cả những gì anh có thể nói là bọn SS dường như đang tiêu hủy sổ sách” Lale bảo. “Một người trong bọn họ bảo quân Nga đang ở gần rồi.” Anh giấu thông tin ngày hôm sau toàn trại sẽ bị chuyển đi hết vì anh không muốn gây thêm sợ hãi khi phải thừa nhận rằng anh không biết họ sẽ bị đưa đi đâu.

“Theo anh thì bọn SS sẽ làm gì chúng ta?” Dana hỏi.

“Anh không biết. Hãy hy vọng chúng sẽ bỏ chạy và để quân Nga giải phóng trại này. Anh sẽ cố tìm hiểu thêm. Anh sẽ quay lại nói cho bọn em hay những gì anh biết. Đừng rời khu này nhé. Ngoài kia sẽ có nhiều lính gác ưa bóp cò lắm đấy.”

Anh nắm hai tay Dana. “Dana, anh không biết sắp tới sẽ có chuyện gì nhưng khi vẫn còn cơ hội anh muốn nói với em anh cảm ơn em nhiều lắm vì luôn là bạn của Gita. Anh biết em đã nhiều lần giúp cô ấy bước tiếp khi cô ấy muốn bỏ cuộc.”

Họ ôm chầm lấy nhau. Lale hôn lên trán cô và rồi đưa tay cô cho Gita. Anh quay sang Cilka và Ivana, ôm cả hai cô thật chặt.

Quay sang Cilka, anh bảo, “Em là cô gái can đảm nhất anh từng gặp. Em không được cảm thấy tội lỗi vì những gì đã xảy ra ở đây. Em là người vô tội – hãy nhớ lấy điều ấy nhé.”

Cô vừa khóc vừa đáp, “Em làm những gì phải làm để sống sót. Nếu em không làm thế thì một ai đó sẽ phải chịu đựng bàn tay của con lợn đó.”

“Anh nợ em mạng sống của mình, Cilka à, và anh sẽ không bao giờ quên điều đó.”

Anh quay sang Gita.

“Anh đừng nói gì hết.” Cô bảo. “Đừng nói một lời nào nữa.”

“Gita…”

“Đừng. Anh không được phép nói gì với em ngoại trừ câu ngày mai anh sẽ gặp lại em. Đó là tất cả những gì em muốn nghe anh nói.”

Lale nhìn những người phụ nữ trẻ tuổi này và nhận ra anh không còn biết nói thêm gì nữa. Họ được đưa tới đây khi còn là các cô gái và bây giờ – chưa người nào trong số đó bước qua tuổi hai mươi mốt – họ đã là những phụ nữ trẻ tuổi đau khổ và tổn thương. Anh biết họ sẽ không bao giờ trở thành những người phụ nữ mà đáng ra họ phải trở thành. Tương lai của họ đã trật lối và sẽ không bao giờ có thể quay lại con đường cũ được nữa. Cái viễn tượng họ từng nghĩ về mình, như là những đứa con gái, những người chị người em, người vợ người mẹ, người công nhân, người lữ khách, người yêu, sẽ mãi mãi bị vấy bẩn bởi những thứ họ đã chứng kiến và chịu đựng.

Anh bỏ đi kiếm Baretski để tìm hiểu xem ngày mai sẽ như thế nào. Chẳng thấy gã sĩ quan đâu cả. Lale lê bước về lại khu nhà mình, thấy đám đàn ông Hungary đang băn khoăn lo lắng. Anh kể cho họ những gì anh biết nhưng chẳng an ủi được gì.

❖ ❖ ❖

Ban đêm, bọn sĩ quan SS vào từng khu trại nữ và sơn một vết gạch chéo màu đỏ vào lưng áo khoác của từng cô gái. Một lần nữa, những phụ nữ này lại bị đánh dấu cho số phận đang chờ đợi họ, dù đó là số phận nào đi nữa. Gita, Dana, Cilka và Ivana cảm thấy khuây khỏa khi thấy họ bị đánh dấu giống nhau. Cho dù ngày mai có xảy ra chuyện gì đi nữa thì nó cũng sẽ xảy ra với tất cả bọn họ – họ sẽ cùng sống hoặc cùng chết.

❖ ❖ ❖

Ban đêm Lale cuối cùng cũng chợp mắt được đôi chút. Anh bị một cơn chấn động mạnh đánh thức. Phải mất một lúc, tiếng ồn mới xuyên thấu bộ não đang chếnh choáng của anh. Hồi ức về cái đêm nhóm người Digan bị đưa đi lại ùa về. Nỗi kinh hoàng mới này là gì đây? Tiếng súng trường nổ khiến anh giật mình tỉnh giấc hoàn toàn. Mang giày vào và quấn chăn quanh vai, anh thận trọng bước ra ngoài. Hàng nghìn nữ tù nhân bị vây lại thành từng hàng. Bầu không khí hoang mang bao trùm, như thể cả lính gác lẫn tù nhân đều không biết sẽ phải làm gì. Bọn SS chẳng quan tâm gì đến Lale khi anh hối hả đi lên đi xuống các hàng phụ nữ đang chụm lại với nhau vì lạnh và vì sợ những gì sắp xảy ra. Tuyết vẫn rơi. Không thể chạy được. Lale chứng kiến một con chó táp vào chân một phụ nữ và kéo cô ta xuống đất. Một người bạn đưa tay ra kéo cô đứng dậy, nhưng tên sĩ quan SS giữ con chó đã rút súng lục ra bắn người phụ nữ bị ngã.

Lale vội đi tiếp, nhìn khắp các hàng, tìm kiếm, tuyệt vọng. Cuối cùng anh cũng tìm thấy cô. Gita và các bạn đang bị lùa về phía cổng chính, bấu vào nhau, nhưng anh không thấy Cilka trong đám đó, cũng không thấy cô ở bất kỳ đâu trong biển người mênh mông. Anh lại tập trung nhìn Gita. Cô đang cúi đầu, và từ những cử động của đôi vai cô, Lale có thể nhận ra cô đang khóc. Cuối cùng cô ấy cũng khóc, nhưng mình không thể làm gì để an ủi cô ấy. Dana nhìn thấy anh. Cô kéo Gita ra khỏi hàng và chỉ Lale cho cô. Cuối cùng Gita cũng ngước lên nhìn anh. Mắt họ gặp nhau, mắt cô ướt nhòe, van xin còn mắt anh chất chứa u buồn. Mải tập trung vào Gita, Lale không nhìn thấy viên sĩ quan SS. Anh không tránh được khẩu súng trường vung về phía anh, đập vào mặt hất anh khuỵu gối xuống. Cả Gita và Dana đều hét lên và cố gắng chạy ngược trở lại băng qua hàng nữ tù. Nhưng chẳng ích gì. Họ bị biển người đang di chuyển cuốn đi. Lale cố gắng đứng dậy, máu từ vết thương rộng trên mắt trái chảy xuống mặt anh. Giờ đã phát cuồng, anh lao vào đám người đang di chuyển, tìm kiếm trong từng hàng phụ nữ quẫn trí. Khi đến gần cổng anh lại thấy cô – chỉ cách một cánh tay. Một tên lính gác bước tới trước mặt Lale và thúc họng súng trường vào ngực anh.

“Gita!” anh gào lên.

Mọi thứ quay cuồng trước mắt Lale. Anh nhìn lên bầu trời dường như chỉ càng tối tăm hơn khi bình minh đang tới. Giữa tiếng lính gác la hét om sòm và chó sủa đinh tai, anh nghe được giọng cô.

“Furman. Tên của em là Gita Furman!”

Quỳ thụp xuống trước mặt tên lính gác vô cảm, anh hét lên, “Anh yêu em.”

Không có tiếng đáp trả. Lale vẫn đang quỳ. Tên lính gác bỏ đi. Tiếng la khóc của những phụ nữ đã tắt hẳn. Chó cũng ngừng sủa.

Những cánh cổng của Birkenau đã đóng chặt.

Lale quỳ trong màn tuyết đang tiếp tục rơi nặng hạt. Máu từ vết thương trên trán anh tràn hết cả mặt. Anh đã bị nhốt lại, một mình. Anh đã thất bại. Một viên sĩ quan đến gần anh. “Mày sẽ chết cóng mất. Đi nào, về khu của mày đi.”

Hắn chìa tay xuống kéo Lale đứng dậy. Một hành động nhân từ của kẻ thù vào phút chót.

❖ ❖ ❖

Sáng hôm sau, tiếng đại bác và tiếng nổ đánh thức Lale. Anh vội lao ra ngoài cùng với những người Hungary và thấy bọn SS đang hoảng loạn, một đám đông hỗn loạn cả tù nhân lẫn kẻ cầm tù đang di chuyển, dường như chẳng hề để ý đến nhau.

Các cổng chính đã mở toang.

Hàng trăm tù nhân bước qua, chẳng hề bị phản đối. Choáng váng và yếu sức suy dinh dưỡng, một số người loạng choạng đi loanh quanh rồi quyết định quay về khu của mình để khỏi bị lạnh. Lale bước ra khỏi cánh cổng mà anh đã ra vào hàng trăm lần trước đó mỗi khi đi sang Auschwitz. Một đoàn tàu đang đứng gần đó, nhả khói lên trời, chuẩn bị rời đi. Lính gác và chó bắt đầu bao vây đám đàn ông và đẩy họ lên tàu. Lale bị kẹt giữa đám người hỗn loạn và rồi cũng phải leo lên tàu. Những cánh cửa ở toa của anh đóng chặt. Anh chen ra phía hông, nhòm ra ngoài. Hàng trăm tù nhân vẫn đang lang thang vô định. Khi đoàn tàu lăn bánh, anh nhìn thấy bọn SS nổ súng vào những người còn lại. Anh đứng đó, nhìn chằm chằm qua khe toa tàu, xuyên qua màn tuyết dày đặc không chút xót thương, trong lúc Birkenau khuất dần khỏi tầm mắt.