Chương 26
Tàu của Lale chạy qua miền thôn quê. Anh dựa vào vách toa tàu, nghịch nghịch hai cái túi nhỏ cột trong quần đựng mấy viên đá quý mà anh liều mình mang theo. Anh để lại phần lớn dưới nệm của mình. Nếu ai lục soát phòng anh thì cứ tự nhiên lấy.
Chiều tối hôm đó, tàu cót két dừng lại và bọn SS mang súng ra lệnh cho mọi người tranh nhau ra ngoài, như họ đã từng làm gần ba năm trước ở Birkenau. Lại một trại tập trung nữa. Một người ở cùng toa với Lale nhảy xuống với anh.
“Tôi biết chỗ này. Tôi đã từng đến đây.”
“Thế à?” Lale bảo.
“Mauthausen ở Áo. Không khủng khiếp như Birkenau, nhưng cũng gần thế.”
“Tôi là Lale.”
“Tôi là Joseph, rất vui được biết anh.”
Khi mọi người đã xuống hết, bọn SS vẫy họ đi qua, bảo họ tự đi tìm chỗ ngủ. Lale theo chân Joseph vào một khu nhà. Cánh đàn ông ở đây đang chết đói – da bọc xương – nhưng họ vẫn còn đủ sức để giành chỗ.
“Cút đi, ở đây hết chỗ rồi.”
Mỗi người một giường, mỗi người giành chỗ của mình và trông như sẵn sàng đánh nhau để giữ lấy nó. Hai khu nhà khác tương tự. Cuối cùng, họ cũng tìm được một chỗ rộng hơn, bèn giành lấy cho mình. Khi những người khác vào khu nhà, tìm chỗ để ngủ, họ hét lên câu chào đã được thừa nhận, “Cút đi, chỗ này đông rồi.”
Sáng hôm sau, Lale thấy mọi người từ các khu nhà gần anh đang đứng xếp hàng. Anh nhận ra người ta sẽ bắt anh cởi truồng khám xét và tra hỏi anh là ai, từ đâu đến. Một lần nữa. Anh lấy từ mấy cái túi nhỏ đựng đá quý của mình ra ba viên kim cương to nhất, bỏ vào trong miệng. Anh chạy ra sau khu nhà trong khi những người còn lại vẫn đang tập trung vào hàng và rải mấy viên đá quý còn lại ở đó. Cuộc khám xét dãy đàn ông lõa lồ bắt đầu. Quan sát thấy bọn lính vạch miệng những người đứng trước anh, Lale bèn lăn mấy viên kim cương xuống dưới lưỡi. Anh há miệng ra trước khi những kẻ khám xét động đến anh. Sau khi nhìn thoáng qua, chúng bỏ đi.
❖ ❖ ❖
Trong vài tuần, Lale cùng những người tù khác hầu như chỉ ngồi không, chẳng làm gì cả. Gần như tất cả những gì anh có thể làm là quan sát, đặc biệt là bọn SS đang canh gác họ, và cố phán đoán xem anh có thể tiếp cận ai và cần tránh ai. Anh bắt đầu nói chuyện đôi chút với một trong số đó. Tên lính rất ấn tượng khi thấy Lale có thể nói tiếng Đức lưu loát. Hắn từng nghe về Auschwitz và Birkenau nhưng chưa bao giờ đến đó và muốn nghe anh kể về nó. Lale vẽ nên một bức tranh không có thực. Chẳng ích gì khi kể cho tên lính Đức này bản chất thật của việc đối xử tù nhân ở đó. Anh kể cho hắn nghe anh làm gì ở đó và cho biết anh thích làm việc hơn ngồi không. Vài hôm sau, tên lính hỏi anh có muốn chuyển đến trại vệ tinh của Mauthausen tại Saurer Werke ở Vienna không. Nghĩ rằng nó không thể tệ hơn ở đây và theo lời đảm bảo của tên lính thì điều kiện ở đó tốt hơn một chút và tên chỉ huy đó già quá nên chẳng màng gì nữa, Lale chấp nhận lời đề nghị. Tên lính nhắc rằng trại này không nhận người Do Thái nên anh phải giữ kín tôn giáo của mình.
Ngày hôm sau, tên lính bảo Lale, “Thu thập đồ đạc đi. Mày sẽ đi khỏi đây.”
Lale nhìn quanh. “Thu thập xong rồi.”
“Khoảng một tiếng nữa mày sẽ đi bằng xe tải. Xếp hàng ở cổng. Tên mày nằm trong danh sách rồi đấy.” Hắn cười lớn.
“Tên tôi ư?”
“Ừ. Mày phải che cái số trên cánh tay đi, được không?”
“Tôi sẽ được gọi bằng tên à?”
“Đúng thế – đừng quên đấy. Chúc may mắn.”
“Trước khi anh đi, tôi muốn cho anh cái này.”
Tên lính có vẻ bối rối.
Lale lấy trong miệng ra một viên kim cương, lau nó vào áo rồi đưa cho hắn. “Giờ thì anh không thể nói là anh không bao giờ nhận được gì từ một người Do Thái đâu nhé.”
❖ ❖ ❖
Vienna. Ai mà không muốn đi thăm Vienna? Đối với Lale, đó là mảnh đất mơ ước từ hồi anh còn là một chàng trai ham chơi. Chỉ cái tên thôi nghe đã lãng mạn, đầy phong cách và hứa hẹn lắm rồi. Nhưng anh biết giờ nó không còn giống với cái cảm nhận này nữa.
Bọn lính canh tỏ ra thờ ơ với Lale và những người khác khi họ đến. Họ thấy một khu nhà và được thông báo địa điểm, thời gian ăn uống. Tâm trí Lale chỉ toàn những ý nghĩ về Gita, nghĩ làm sao đến được với cô. Bị chuyển từ trại này sang trại kia lại sang trại khác, anh không còn chịu nổi nữa.
Trong mấy ngày, anh quan sát mọi thứ xung quanh. Anh thấy tay chỉ huy trại lập cập đi tới đi lui và tự hỏi sao ông ta vẫn còn thở được. Anh nói chuyện với mấy tên lính dễ tính và cố hiểu tình cảnh đối kháng nhau giữa các tù nhân. Khi biết được mình có lẽ là tù nhân Slovakia duy nhất ở đây, anh quyết định thu mình lại. Người Ba Lan, người Nga và vài người Ý suốt ngày chỉ ngồi không nói chuyện với đồng hương của mình, phần lớn họ để Lale một mình.
Một ngày nọ, hai thanh niên rón rén tới chỗ anh. “Họ bảo anh là Thợ Xăm ở Auschwitz.”
“ Họ là ai?”
“Có người bảo họ nghĩ họ biết anh ở đó và nói rằng anh xăm số cho tù nhân.”
Lale chộp lấy bàn tay của chàng trai, kéo tay áo anh ta lên. Chẳng có số má gì cả. Anh quay sang người thứ hai.
“Thế còn anh, anh từng ở đó à?”
“Không, nhưng những gì họ nói có thật không?”
“Tôi từng là Thợ Xăm, thì sao chứ?”
“Có sao đâu. Chỉ hỏi cho biết thôi.”
Hai thanh niên bỏ đi. Lale quay trở lại với cơn mơ màng. Anh không thấy mấy tên sĩ quan SS cho tới tận khi bọn chúng lôi anh đứng dậy và áp tải anh đến tòa nhà cạnh đó. Lale thấy mình đang đứng trước tay chỉ huy già cỗi và ông ta hất đầu với một trong hai tên sĩ quan SS. Tên này kéo tay áo Lale lên để lộ số của anh.
“Mày từng ở Auschwitz à?” tay chỉ huy hỏi.
“Vâng, thưa ông.”
“Ở đó mày là Thợ Xăm à?”
“Vâng, thưa ông.”
“Thế ra mày là người Do Thái à?”
“Không, thưa ông, tôi là người Công giáo.”
Tay chỉ huy nhướn lông mày lên. “Ồ? Tao không biết ở Auschwitz có người Công giáo đấy.”
“Ở đó có mọi tôn giáo, thưa ông, cùng với cả tội phạm hình sự và người làm chính trị nữa.”
“Mày là tội phạm à?”
“Không, thưa ông.”
“Và mày không phải người Do Thái à?”
“Không, thưa ông. Tôi là người Công giáo.”
“Mày đã trả lời không hai lần rồi. Tao sẽ hỏi thêm một lần nữa. Mày có phải người Do Thái không?”
“Không, tôi không phải. Xem này, để tôi chứng minh cho ông thấy.” Nói xong, Lale tháo sợi dây buộc và cái quần rơi xuống sàn nhà. Anh móc mấy ngón tay vào mép trong quần lót, định tụt quần xuống.
“Dừng lại. Tao không cần xem đâu. Được rồi, mày có thể đi.”
Kéo quần lên, cố gắng kiểm soát hơi thở đang chực tắt ngúm, Lale vội vã đi khỏi văn phòng. Ra tới văn phòng ngoài, anh dừng lại ngồi sụp xuống ghế. Viên sĩ quan đằng sau bàn cạnh đó nhìn anh.
“Mày không sao chứ?”
“Ờ, tôi khỏe, chỉ hơi chóng mặt chút. Anh có biết hôm nay là ngày bao nhiêu không?”
“Ngày 22, không, đợi chút, ngày 23 tháng Tư. Sao thế?”
“Không có gì. Cảm ơn anh. Tạm biệt.”
Bên ngoài, Lale nhìn những tù nhân đang ngồi uể oải xung quanh sân trại và nhìn bọn lính gác trông còn lờ đờ hơn. Ba năm. Chúng mày đã lấy mất ba năm của cuộc đời tao. Chúng mày sẽ không lấy được thêm một ngày nào nữa đâu. Ở cuối những tòa nhà, Lale đi bộ dọc hàng rào, lay nó để tìm điểm yếu. Chẳng bao lâu anh tìm thấy một chỗ. Ở đoạn sát mặt đất, hàng rào bị long ra và anh có thể kéo nó về phía mình. Thậm chí không thèm nhìn xem có ai đang theo dõi thông, anh bò xuống dưới rồi bình tĩnh bước đi.
Rừng che chở anh khỏi bọn lính Đức đi tuần tra. Khi vào sâu trong rừng, anh nghe tiếng đại bác và súng trường. Anh không biết phải đi về phía đó hay chạy theo hướng ngược lại. Trong quãng thời gian ngắn ngủi ngừng tiếng súng, anh nghe tiếng suối chảy. Để tới được đó, anh phải tiến lại phía có tiếng súng, nhưng dường như bên trong anh luôn có một cái la bàn chuẩn xác, mách bảo anh rằng phía kia có vẻ ổn. Nếu bên kia con suối là quân Nga, hay thậm chí quân Mỹ, anh sẽ sẵn lòng đầu hàng họ. Khi ánh ngày nhạt dần, trời đã chạng vạng, anh có thể thấy ánh chớp của súng và đại bác ở xa xa. Tuy nhiên, anh vẫn muốn đến gần nước, hy vọng sẽ có cầu và lối đi. Khi anh đến nơi, chắn lối anh là một con sông chứ không phải suối. Anh nhìn qua bên kia và lắng nghe tiếng đại bác nổ. Chắc quân Nga. Tôi tới với các anh đây. Đầm mình vào trong nước, Lale sốc vì nước lạnh như băng. Anh chầm chậm bơi ra sông, cẩn thận không khua khoắng tay chân, tránh khuấy động mặt nước nhiều quá kẻo bị bắt gặp. Dừng lại, anh ngỏng đầu lên nghe ngóng. Tiếng súng nổ gần hơn. “Cứt thật,” anh lẩm bẩm. Anh ngừng bơi và để cho dòng chảy lôi anh về hướng những làn đạn, giả vờ là một khúc gỗ hoặc thây người chết. Khi nghĩ mình đã thoát được chỗ binh lính đôi bên đang giao chiến, anh bơi như điên sang bờ bên kia. Anh lê mình ra khỏi nước và lôi cái thân hình ướt sũng vào trong đám cây, trước khi run rẩy ngã xuống ngất đi.