Lời cuối sách GIÓ CUỐN THEO HƯƠNG LÁ MỚI

.

Tsujimura Mizuki (Nhà văn)

“Những giây phút vui vẻ luôn giống như cơn gió, chỉ trong chớp mắt sẽ lướt qua.”

Sau khi đọc hết cuốn sách này, thứ bóp nghẹt trái tim tôi là câu nói trên của Miyuki.

Mười ba tuổi, năm đầu tiên của cấp trung học cơ sở.

Trên đường hướng tới quán cà phê để gặp mặt định kỳ người cha đã ly hôn với mẹ mình và sống cách xa hai mẹ con, Miyuki nghĩ về những người bạn của mình. Vừa hồi tưởng lại những trải nghiệm đầy hạnh phúc khi có thể dành những giờ phút vui vẻ và nhiệt huyết bên bạn bè, vừa dự cảm được rằng điều đó sẽ qua đi và kết thúc. Vì cô bé trưởng thành hơn những người xung quanh, nên cũng nhạy cảm và sớm nhận thấy điều đó hơn.

Tuổi mười ba là một lứa tuổi thật kỳ lạ.

Không còn trẻ con để có thể gọi là “thơ bé”, cũng chưa đủ người lớn để có thể dùng từ “trẻ trung”. “Chuuni” trong từ lóng “Chuunibyou” [3] chủ yếu dùng để chỉ tuổi mười bốn, khác với tuổi mười lăm khi mà các cô cậu học sinh đối mặt với kỳ thi tuyển vào trường trung học và bắt đầu phải nghĩ đến bước đường tương lai. Với ý nghĩa đó, “tuổi mười ba” trong câu chuyện này không được chú ý nhiều cho lắm.

Thế nhưng, rõ ràng đây là lứa tuổi mà cái tôi khác hẳn thời tiểu học bắt đầu nảy nở, dù không có những kỳ thi hay những chuyến tham quan học tập, lứa tuổi rạo rực như lá non này cũng vẫn là một lứa tuổi thật đặc biệt. Mặc dù không có những sự kiện rõ rệt, mỗi ngày đối với những cô cậu tuổi này vẫn đầy những biến động. Vì lẽ đó, điều đầu tiên tôi cảm nhận được về cuốn tiểu thuyết này là sự thân thương trìu mến vô hạn mà chị Atsuko Asano - nhà văn nổi tiếng trong lĩnh vực văn học cho tuổi thiếu nhi dành cho lứa tuổi mười ba.

Chúng ta có bốn nhân vật chính: Mari, Miyuki, Shingo, Chihiro.

Câu chuyện mở đầu bằng những chương truyện kể từ ngôi thứ nhất của từng nhân vật chính.

Một Mari nhìn vào chiếc gương gấu trúc nhận được từ người chị gái xinh đẹp với bao cảm xúc phức tạp. Cô bé vừa cho rằng bản thân mình thua kém khi so sánh với chị, vừa nghĩ đến cậu con trai đã bày tỏ tình cảm với mình.

Còn Miyuki, người cảm thấy áy náy vì gián tiếp khiến Mari đánh vỡ chiếc gương, một hôm đã cất công tìm đến cửa hàng đồ lưu niệm để tìm kiếm một chiếc thay thế, cô bé đã choáng ngợp trước vẻ nữ tính của những cô gái xung quanh. Dường như cô bé cảm thấy không biết làm sao với chính mình khi mà cả bề ngoài lẫn nội tâm đều có vẻ người lớn hơn những người xung quanh.

Shingo, kẻ bị Miyuki mắng là “đồ tồi” lại bắt đầu để ý đến cô bé. Cậu con trai sáng sủa hoạt bát này thích chạy bộ. Một ngày kia, trong lúc đang chạy, cậu đã bắt gặp Chihiro, cậu bạn cùng lớp đang nhoài người ra ngoài lan can cầu đi bộ.

Chihiro mới vừa trải qua thất bại trước kỳ thi tuyển vào trường cấp hai tư thục. Cậu gặp Shingo là bởi đã có dự cảm không lành khi nhìn thấy bố mình đứng bất động trên cầu đi bộ vài ngày trước. Khi đó, Mari, bạn từ nhỏ và cũng là bạn cùng lớp hiện tại của Chihiro đã gọi tên cậu từ phía sau với vẻ lo lắng.

Bốn người, với hoàn cảnh gia đình và tính cách khác nhau, từ đây bắt đầu gắn bó với nhau. Thông qua việc lập bảng niên biểu để nộp như bài tập hè, từng người bắt đầu kể những câu chuyện của bản thân, lắng nghe câu chuyện của đối phương, và rồi từng chút một, dần công nhận nhau như những người bạn. Tính đến tháng Ba, bốn người đã cùng trải qua một năm trong cùng một lớp học.

Khoảng cách dần dần được rút ngắn giữa những cô cậu học sinh cấp hai còn thể hiện qua cách xưng hô. Từ cách xưng hô bằng họ, ban đầu chuyển sang gọi tên thêm “chan” hay “kun”, cuối cùng là gọi thẳng tên. Từ thái độ đề phòng, tiếp theo là những lúc trót gọi tên nhau, đến khi có thể gọi nhau một cách tự nhiên như việc hít thở khí trời. Tôi có thể thấy trong đó hình ảnh vụng về của chính mình khi mười ba tuổi.

Tâm trạng muốn được mãi mãi nói chuyện với người bạn vừa trở nên thân thiết, nỗi băn khoăn không biết đối phương có nghĩ giống mình không, những cảm xúc và bầu không khí ấy được khơi dậy trong tôi một lần nữa.

Những miêu tả về nụ cười cũng xuất hiện ngày càng thường xuyên hơn. Trong tiêu đề chương cũng có, và “nụ cười dịu dàng” là cụm từ mà tôi rất thích. Dần dần tiếng cười của cả bốn hòa vào nhau. Chẳng bao lâu sau, độc giả sẽ được thấy nhiều hơn nụ cười tươi sáng của tất cả ở phần sau của truyện.

Ở cuối truyện, khi thấy những ghi chú viết cho bốn nhân vật đã lập nên bảng niên biểu, trái tim tôi đã rộn lên.

“Tớ ngạc nhiên trước sự kết hợp bất ngờ của bốn người các cậu đấy.”

Có lẽ việc thân thiết với một ai đó chính là như thế này. Dù có là một nhóm khiến cho người ngoài cảm thấy không ngờ đi nữa, thì nhận xét đó vẫn đem lại cảm giác nửa vui mừng, nửa xấu hổ. Niềm vui khi sống những giờ phút chỉ những người trong cuộc mới hiểu được lan sang cả người đọc qua câu văn này.

Tiểu thuyết này được đăng dài kỳ trên Bài giảng cấp trung học cơ sở của chương trình hội thảo xúc tiến nghiên cứu.

Theo những gì tôi hỏi được từ người phụ trách, đã có rất nhiều nghiên cứu sinh mong chờ từng số phát hành của series rất được yêu thích này. Trong mục hỏi đáp, nhiều lần tranh vẽ chân dung của bốn nhân vật chính đã được đăng tải, đồng thời có rất nhiều cô bé cậu bé cùng lứa đồng cảm với những nhân vật xuất hiện trong truyện, “giống hệt như chuyện của cháu”.

Thời khắc chúng ta không thể quay trở lại là một tác phẩm giúp cho người đọc vừa nắm bắt được tâm lý của bốn nhân vật chính, vừa có thể hiểu được cảm xúc của những cô cậu mười ba tuổi khác say mê tác phẩm này.

Khi nghĩ rằng có những đứa trẻ đã dõi theo bốn nhân vật như bạn bè thực sự, đôi khi còn cảm thấy câu chuyện của họ giống như của mình, tôi cảm thấy yêu mến những cô cậu mười ba tuổi đó như chính con cháu của mình vậy.

Trong lòng những cô cậu ấy, Mari hay Miyuki, Shingo hay Chihiro là những người bạn thân đã cùng trải qua một năm bên nhau, và con số đó sẽ không dừng lại ở tuổi mười ba, mà sẽ tiếp tục đến năm mười bốn tuổi, rồi mười lăm tuổi.

Bằng cách đó, cuốn tiểu thuyết này tràn ngập những dự cảm “hướng tới tương lai” của bốn nhân vật.

Ví dụ, dự cảm về việc Shingo đã nghĩ ở đầu truyện: “Thi lên cấp ba là chuyện của những mấy năm nữa kia mà. Những chuyện của tương lai, cậu không biết chắc chắn sẽ tới.”

Hoặc dự cảm về việc sau khi nghe về “sức mạnh của cây non” từ bố ở cuối truyện, Chihiro sẽ vươn mình cao hơn, dù vẫn lo lắng trong lòng.

Rồi một lúc nào đó, Mari cũng sẽ bước vào lứa tuổi của cô chị gái hoàn hảo khi cô xung đột với mẹ lần đầu tiên. Miyuki, từng chia tay bố bằng lời chào “Tạm biệt bố. Hẹn gặp lại bố.” rồi cũng sẽ trưởng thành.

Lịch sử tuổi mười ba mà bốn người khắc lên vẫn hiện hữu sắc nét ở đó.

Đúng như lời Miyuki, những giây phút vui vẻ là những cơn gió.

Một lúc nào đó chúng sẽ qua đi, và tuyệt đối chẳng bao giờ quay trở lại. Và trong rất nhiều trường hợp, có rất ít trường hợp mà chúng ta tự nhận thức được ngọn gió ấy đang thổi. Sẽ có những tiếc nuối, hoài niệm khi mà chúng ta chỉ nhận ra điều đó khi nó đã kết thúc, chính vì thế, thời thanh xuân đại diện bởi quãng mười mấy tuổi đọng lại trong ký ức của nhiều người như những giây phút tỏa sáng nhất, đáng quý nhất.

Thời khắc chúng ta không thể quay trở lại là một tác phẩm kỳ tích khi mà tác giả Asano đã nắm bắt trọn vẹn khoảng thời gian tuổi mười ba trôi qua như cơn gió ấy. Như thể giữ lấy ngọn gió tưởng chừng không thể nắm bắt được, tạo hình cho nó và khóa kín trong rương báu. Vì vậy mà chúng ta, những độc giả, cùng lúc với việc mở cuốn sách này ra, sẽ có thể một lần nữa khiến ngọn gió đó bay cao. Chẳng phải với những hồi tưởng của người lớn, mà là trong chính dòng thời gian đã trôi qua những đứa trẻ sống trong thời khắc đó.

Tôi hy vọng những đứa trẻ từng đọc tác phẩm này như một tiểu thuyết ngày đó cũng sẽ đọc lại nó một lần nữa. Nói thực, tôi còn cảm thấy ghen tị với những đứa trẻ có được trải nghiệm hiếm hoi đó. Không biết cuộc tái ngộ với những nhân vật từng bằng tuổi mình sẽ trở nên mừng vui, bồi hồi biết nhường nào.

Thời khắc chúng ta không thể quay trở lại chính là cuốn sách không thể thay thế dành cho tất cả những ai đang mười ba tuổi, và dành cho cả bạn, người cũng từng sống những tháng năm mười ba nữa.