- VI -

Mới đó, thoắt qua thoắt lại đã gần ba tháng từ khi rời Tuy Hòa. Hôm vừa rồi có cậu Kỳ, anh của Mẹ ghé thăm. Nhìn ông cậu thấy tướng tá kỳ lạ. Tóc tai, râu ria rậm rạp, dường như cả năm không hớt, không cạo. Thoạt nhìn hơi sợ nhưng ông cậu lại ăn nói nhỏ nhẹ, hiền và dễ gần. Hai đứa chào cậu rồi kéo nhau chạy ra sân. Nhỏ nói:

- Ba gọi cậu Kỳ là Kỳ Văn Cục, họa sĩ giang hồ đấy! Cậu đi lang thang khắp nơi để vẽ, cả vẽ minh họa cho mấy tờ Nhật trình ở trong Sài Gòn nữa.

- Hi hi Kỳ Văn Cục, tên cậu nghe vui em nha.

Mấy ngày sau cậu Kỳ lại đến, nói chuyện gì đó với Ba Mẹ một chút rồi đi. Hai hôm nay nhỏ Vân bị cảm nên nằm nghỉ trong phòng. Tôi ngồi chơi với nhỏ. Nhìn em nằm bơ phờ trên giường, tôi ước gì mình đau để em được khỏe, ngồi bên cạnh nói chuyện và hát cho tôi nghe. Tôi qua bàn lấy cam vắt nước đem đến, nhỏ gượng ngồi dậy rất khó khăn, tôi nói:

- Em đừng gắng sức, cứ nằm im đó.

Tôi ngồi xuống giường đỡ Vân dậy, mới đau có hai ngày mà trông nó ốm và nhẹ tênh. Để nhỏ tựa vào người, em cười đưa tay run run cầm ly nước, tôi nói khẽ:

- Để anh bưng cho.

Trông nhỏ uống thật khổ sở, tôi động viên:

- Em gắng uống để mau khỏi bệnh.

- Dạ.

- Em ngồi thêm một lúc nữa, nằm hoài mệt lắm.

Tôi dọn dẹp đồ linh tinh trên bàn, Vân gọi:

- Anh ơi!

- Gì thế em?

- Anh lấy sợi thun cột dùm tóc em lại với.

Tôi đến bên giường, vén tóc cho nhỏ. Từ xưa đến giờ có biết cột tóc ai đâu, nên tôi lóng ngóng cứ túm bên này lại xòa bên kia. Nhỏ đưa tay lên phụ vén tóc, tôi nói:

- Em cứ để anh, chưa được thì cột cho biết.

Loay hoay một lúc cũng cột xong mái tóc dài của nhỏ Vân. Không phải cột mà bó lại một cục mới đúng. Chưa kịp rời tay, cục tóc đã bung xòa ra. nó cười nói:

- Con trai cột tóc không quen đâu anh.

Nói xong nhỏ đưa tay lên tém lại mái tóc, tôi phụ em giữ lọn tóc trong tay, nhỏ ngập ngừng hỏi:

- Có nghe mùi gì trên tóc như hôm trước ở cầu sông Cái không anh?

Tôi nhớ rất nhanh nhưng cố đùa với nó:

- Anh không nhớ, mà có nghe mùi gì đâu.

Nhỏ im lặng nhìn tôi, mắt đỏ hoe:

- Anh nói dối em.

- Đâu có.

- Ở trên cầu anh dối em.

Tôi ân hận vì đùa như vậy. Nhìn mặt nó thật buồn thấy thương quá, tôi lại gần thì thầm vào tai nhỏ. Nghe xong nó xoay qua đánh vào lưng tôi thùm thụp, nói:

- Anh đáng ghét!

Nhỏ làm bộ dỗi, nằm xuống giường úp mặt vào gối, cũng vừa lúc ấy Mẹ Lộc từ dưới nhà gọi vọng lên:

- Hà em ơi! Xuống Mẹ nhờ tí.

- Dạ, con xuống ngay đây ạ.

Mẹ Lộc đang ngồi một mình nơi phòng khách, nhìn Mẹ có vẻ gì đó quan trọng tôi không đoán được. Thấy tôi xuống, Mẹ hỏi:

- Em ngủ chưa con?

- Khi con xuống thì em sắp ngủ ạ.

Mẹ bảo tôi qua ngồi bên rồi nói:

-Vừa rồi cậu Kỳ có trả lời với Mẹ là khoảng mười lăm hoặc hai mươi ngày nữa cậu đi ra Tuy Hòa.

Nghe nhắc đến ngoài đó tôi hồi hộp vô cùng, cố gắngkiềm chế cảm xúc. Bởi quá nhiều lần nhận được tin vui, liền sau đó sự hụt hẫng đến quá nhanh, tôi sợ không chịu nổi nên cố thật bình tĩnh đáp:

- Dạ!

Do cố nén cảm xúc nên người tôi run run, khuôn mặt rựng đỏ. Mẹ Lộc thấy vậy kéo tôi lại gần bên, Mẹ nói:

- Con biết đó, Ba Mẹ và em luôn muốn con ở đây với gia đình, mãi mãi. Nhưng đó sẽ là bất công đối với con, vì con còn mang trên mình một nỗi đau lớn - thất lạc Má và anh. Phải tìm cho được, trong đó có cả trách nhiệm của Ba Mẹ vì Ba Mẹ yêu con, con trai ạ. Sắp tới cậu Kỳ đi ra Tuy Hòa vẽ cho khách hàng, luôn tiện để con theo, biết đâu sự may mắn sẽ đến với con. Nếu vẫn không hoặc chưa có tin tức gì thì khi cậu về, con lại trở về đây với Ba Mẹ và em, con nhé.

Tôi rưng rưng nước mắt, chỉ biết nói:

- Con cám ơn Ba Mẹ!

- Chuyện này con đừng nói với em vội. Ba Mẹ sẽ tìm cách nói với nó sau.

Không biết nhỏ Vân xuống khi nào, nó đứng ở chân cầu thang khóc òa lên:

- Không! không! Anh Hai không bỏ con đi được.

Nhỏ khóc xong khụy xuống, tôi và Mẹ hoảng hồn chạy đến đỡ em dậy, Mẹ nói:

- Anh Hai thương con, không bao giờ xa con đâu.

Nó vùng vằn khóc không chịu đứng lên. Mẹ và tôi năn nỉ mãi nhỏ mới đồng ý để Mẹ và tôi dìu em lên phòng, Vân tấm tức:

- Con nghe Mẹ nói với anh Hai hết rồi, đừng dấu con. Anh đi với cậu con cũng đi.

Nói câu này nhỏ nói rất dứt khoát, trông mặt nó lạnh ngắt làm Mẹ cũng phải dịu giọng:

- Rồi, rồi. Đợi con hết đau...

Nó chộp ngay lời Mẹ:

- Có anh Hai làm chứng, Mẹ nói rồi đấy nhé.

Đỡ em nằm xuống giường, Vân không còn khóc, nhưng vẫn ấm ức, mước mắt ràn rụa tôi lấy khăn lau đưa nó, nhỏ cố mỉm cười mà miệng méo xệch. Không ai ngờ rằng sự việc lại xảy ra theo chiều hướng khó xử như vậy.

Lúc anh trai mất, Vân khóc đến ngất nhiều lần nên gia đình ai cũng lo lắng, không dám để em quá xúc động. Riêng tôi sợ tình hình này có được đi với cậu về Tuy Hòa không. Dẫu rằng tôi rất thương và nhớ khi xa nó, nhưng tìm Má, Anh là điều phải làm, mong rằng nhỏ hiểu cho tôi.

Hai hôm nay nhỏ Vân như một chú mèo ngoan. Nói gì cũng làm, biểu gì cũng nghe. Đến bữa ăn không ai phải nhắc nhở, khi uống thuốc chẳng hề phản đối. Thật ra, ý đồ ngoan ngoãn ấy của nó là sự quyết tâm mà tôi lo vô cùng: Nhỏ Vân sẽ đi theo cậu Kỳ và tôi cho bằng được. Mà điều này là vấn đề nan giải đối với Ba Mẹ. Tôi đã từng lang thang khắp nơi. Vất vưởng, Đói no, nên hoàn cảnh nào cũng chịu được, còn nó... Vì thế nên Ba Mẹ không yên tâm khi Vân rời khỏi vòng tay của gia đình.

Con nhỏ hay thật, hết đau rất nhanh. Hôm khóc như mưa đòi đi theo cậu Kỳ, lúc ấy nó còn yếu như sên, nằm bẹp dí trên giường, thế mà qua ngày sau đã nhảy xuống giường líu lo như chim hót. Với kiểu này của nhỏ Vân, Ba Mẹ thật khó lòng nói nó thay đổi ý định. Tôi cho rằng: Mình chính là nguyên nhân để Ba Mẹ lo lắng khó xử. Vì nghĩ thế nên tôi đem những lời này nói với Ba Mẹ và xin lỗi người. Ba Lộc nói:

- Đây không phải lỗi của con. Đây là tình yêu thương mà em con dành cho anh mình. Chỉ lo khi đi với cậu, các con sẽ cực và, điều quan trọng là dù có cậu nhưng con phải hết sức để mắt đến nó Ba Mẹ mới yên tâm. Nếu được thì Ba Mẹ sẽ đặt vấn đề với cậu cụ thể hơn.

Tôi mừng vì không bị trục trặc gì chuyến về Tuy Hòa. Biết đâu may mắn lại đến với tôi lần này, tôi nói:

- Dạ con hiểu, con cám ơn Ba Mẹ rất nhiều.

Nói xong tôi định chạy lên lầu, Ba Lộc gọi lại dặn:

- Con đừng nói gì với em. Có thể vài bữa nó thay đổi ý định thì tốt.

- Dạ, con nhớ ạ.

Vậy tình hình tốt rồi, không còn lăn tăn chuyện bị trục trặc chuyến về Tuy Hòa với cậu Kỳ. Nếu nhỏ Vân không đi nữa thì hay, còn nó muốn đi theo tuy có rối chân vì phải chăm sóc và luôn để mắt tới nhỏ, nhưng có nó cũng vui, nhất là khi trở về mà hình bóng người thân mịt mù không tăm hơi, bóng dáng. Niền vui dù nhỏ đến đâu cũng giúp ta bám lấy để không rơi vào tuyệt vọng. Nhưng rồi tìm như thế nào đây? Chẳng lẽ lại cứ đi lang thang khắp nơi, lại cứ nhìn hết người này đến người khác, trong cái Thành phố mà một đứa trẻ như tôi chỉ như chiếc lá tre trên sông rộng? Càng nghĩ càng thấy khó khăn trùng trùng. Thôi thì cứ đi tới, May măn sẽ không tránh ai đâu. Nghĩ thế nên tôi có chút lạc quan hơn.

Gần tới ngày cậu Kỳ đi, mọi người còn hy vọng nhỏ Vân thấy khó khăn chắc sẽ đổi ý. Nhưng không! Nó làm như mọi chuyện đã xong, cứ đến ngày là lên đường. Vì thế nhỏ ca hát, cười nói suốt ngày. Nhìn tinh thần của nó như vậy cậu, Ba Mẹ cũng bó tay. Có vẻ không ăn thua nên mọi người chuyển sang dọa nó bằng những khó khăn cho chuyến đi. Ba nói:

- Nếu anh Hai đi bộ ngoài đường cả ngày, con theo được không?

- Dạ được ạ.

- Nếu nhiều ngày?

- Mệt thì con ở nhà... Xách sơn, cọ cho cậu.

Tôi đứng gần đó thấy nó nói mà mặt cứ tỉnh bơ, nể thật. Tất nhiên bây giờ khác xa cách mà tôi đã từng đi, từng va chạm, từng hoang mang khiếp sợ. Sẽ chẳng còn nữa vì giờ đây, quanh tôi có những người luôn đùm bọc, chở che khi tôi quỵ ngã. Và Vân cũng vậy, mọi người luôn bảo vệ em, tôi sẽ bảo vệ em như bảo vệ chính bản thân tôi. Tuy nhiên nếu đi em sẽ học được sự chịu đựng gian khó, rèn giũa qua nắng mưa cũng tốt cho em sau này. Cố lên em gái, chúng ta chuẩn bị lên đường.

Chuyến này ra Tuy Hòa cậu nhận vẽ phong cảnh, bảng hiệu cho mấy tiệm chụp hình và các nhà buôn, cậu cảnh báo trước:

- Hai con chuẩn bị tinh thần sống xa nhà trên dưới một tháng đấy!

Nhỏ Vân liến thoắng:

- Con sẽ quen nhanh cậu ơi!

-Không nhớ Ba Mẹ à?

- Dạ nhớ, nhưng giúp anh Hai tìm Má để anh không buồn nữa. Còn khi nhớ Ba Mẹ, con nhìn cậu cũng đỡ nhớ tí chút rồi ạ, hi hi.

Cậu quay sang tôi dặn dò:

- Con nhớ để ý đến em nhiều hơn khi cậu làm việc, đừng để nó chạy lung tung.

- Dạ, con sẽ quan tâm em nhiều hơn ạ.

Nhỏ nghe nói thế nó lườm cậu ra vẻ dỗi:

- Làm như con còn nhỏ lắm í.

Trở về Tuy Hòa lần này, có cảm giác sự may mắn, những điều tốt lành sẽ đến với tôi. Không hiểu từ đâu nhưng tôi lại có niềm tin như vậy. Ngày trước, trong thân thể xác xơ, phờ phạc, đạn lạc bom rơi, chết sống được tính bằng cái chớp mắt nên niềm tin quá mong manh, tôi đi tìm người thân như kẻ dò đường. Còn giờ đây, được sống trong sự yêu thương của những người chung quanh, được chở che, đùm bọc, không còn thấy cảnh bắn giết, người chết ngày ngày, tôi trở nên lạc quan hơn, niềm tin được củng cố để nghĩ rằng điều tốt đẹp sẽ đến, chỉ vậy thôi.

Ba cậu cháu thuê phòng ngủ ở trung tâm Thành phố để dễ đi lại. Tranh thủ thời gian, sáng mai cậu bắt tay vào công việc. Nhỏ Vân được chọn lựa là đi với cậu hoặc tôi. Nó nhanh chóng trả lời không cần nghĩ ngợi:

- Con đi với anh Hai.

Nó nói như bọn tôi có kế hoạch trước vậy. Còn tôi ngày mai chưa biết làm gì và đi những đâu. Tối hôm đó hai đứa xin phép cậu đi dạo. Trên đường đi, tôi hỏi nó:

- Em có ý gì cho ngày mai không?

- Thì cùng đi tìm Má với Anh.

Trước kia là vậy nhưng giờ tôi thấy đi như thế rất mệt nhưng lại ít hiệu quả. Tôi đem điều này nói với nhỏ Vân, nó nói làm tôi bất ngờ:

- Em cũng nghĩ như anh nhưng giờ em mới nãy ra ý này: mình gọi những người đi đường lại...

-???

- Ba Mẹ thường làm thế mà.

Tôi ngớ người ra, hiểu dần ý của nhỏ, tôi nói:

- Nhưng đó là Ba Mẹ...

- Thì bây giờ mình làm Ba Mẹ.

Tôi lại chưng hửng:

- Làm Ba Mẹ?

- Dạ, em làm Mẹ anh làm Ba.

- Mình không làm được đâu,

- Dạ được mà anh.

- Mình còn nhỏ, lại thiếu đủ thứ.

- Em hát mọi người sẽ tới nghe, như Mẹ ấy.

Tôi sáng mắt lên, nói:

- Anh biểu diễn võ như Ba ấy.

- Vậy là người đi đường ghé lại xem, ai quen sẽ nhận ra anh.

- Nhưng anh múa võ chưa đẹp lắm.

- Em thấy được mà.

Sáng kiến này của nó làm tôi mừng quá, quay qua ôm chặt lấy nhỏ, reo lên:

- Ngày mai bắt đầu... Ngày mai bắt đầu...

Nó la bai bải:

- Ái, anh Hai làm đau em.

Đôi khi vào chuyện mới thấy được khả năng của mỗi người. Nhỏ Vân kéo tôi vào hiệu sách mua một cái trống lắc tay. Cái này Ba Lộc có dạy nhưng tôi là đứa học trò kém cỏi nên chơi chỉ ở mức trung bình thấp. Nhỏ Vân hay hơn tôi nhiều, nên cho rằng nhỏ mua để sử dụng khi hát. Khi cả hai về, nó kéo tôi vào phòng đóng cửa lại, hóa ra mua cho tôi. Nó nói:

- Anh Hai tập cho nhuần nhuyễn để mai đệm em hát. Em hát tân nhạc thôi vì không có đàn cổ nhạc.

Tôi ôn lại những giai điệu đơn giản Ba dạy, lúc đầu hơi vụng và cứng nhưng càng về sau ổn hơn. Nhỏ nhập vào hát, thế là nó với tôi đứa hát đứa lắc trống. Bài sau nối tiếp bài trước, cứ thế miệt mài dợt đi dợt lại bốn bài để mai hát. Tôi không vui lắm khi nói với nó:

- Anh lắc đệm cho em bị lỗi mấy chỗ.

Nó an ủi:

- Không sao đâu anh Hai, lúc đầu mà, anh chơi quen sẽ khá thôi. Với lại giờ mình hát để người đi đường chú ý nhìn vào.

Hai đứa dợt thêm vài lần nữa rồi tôi chuyển qua múa mấy bài quyền mà Ba Lộc dạy. Lần này nhỏ vỗ tay khen:

- Được anh, gần giống ba rồi đó, tuy có hơi yếu tí xíu.

Cậu đi phố về, ngang qua phòng nghe hai đứa ca hát, nhảy múa, cậu gõ cửa rồi nói vọng vào:

- Hai con ngủ sớm đi, khuya rồi.

- Dạ, chúc cậu ngủ ngon, tụi con nghỉ đây ạ.

Bọn tôi cười khúc khích rồi về phòng, chuẩn bị tinh thần cho ngày mai thực hành bài học đầu tiên. Háo hức thì ít mà lo lắng lại quá nhiều.

Sáng hôm sau hai đứa dậy thật sớm, nhỏ Vân qua phòng tôi dợt lại chương trình. Tổng cộng múa ba bài quyền, hát bốn bài. Nó hát khe khẽ còn chủ yếu là tôi lắc trống đệm cho nhuần nhuyễn. Mọi thứ đều xong, bọn tôi qua gõ cửa chào cậu để lên đường. Thấy hai đứa áo quần, mũ nón gọn gàng, cậu dặn:

- Đi đứng cho cẩn thận, ăn uống đầy đủ. Sáng nay cậu vẽ bên Phước Tiến Lê Lợi, có gì thì đến gặp bên đó nghe các con.

- Dạ, tụi con đi ạ.

Chúng tôi rời nhà trọ lên đường.

Điểm đầu tiên bọn tôi chọn là khu vực gần núi Nhạn. Mục đích của hai đứa là chọn những nơi nhiều người lao động nghèo, người tản cư đến ở. Đoạn đường đi khá xa nên đến đầu đường Lê Lợi, ghé quán ăn mỗi đứa một dĩa bánh hỏi rồi đi tiếp. Trời mát nên không mệt lắm, chỉ hơi mỏi chân. Nhìn sang Vân, thấy trán nó lấm tấm mồ hôi, tôi nói:

- Em mệt không?

- Dạ không ạ. Tới nơi mình ngồi nghỉ cũng được anh.

Tôi cố đi chậm lại để nhỏ bớt mệt. Nhìn những giọt mồ hôi trên trán em tôi thấy lòng xốn xang, em vì tôi đã bất chấp gian lao khổ sở thế này. Thương em vô cùng.

Qua đường Trần Hưng Đạo một quãng, có khoảng đất trống nho nhỏ, nằm giữa Quốc lộ và khu nhà dân. Ở đó có mấy xe nước và hàng cơm, khách ngồi lác đác, người qua lại tương đối nhiều. Chưa biết làm cách nào để cho mọi người biết việc mình muốn làm. Hai đứa tiến đến mua hai ly nước chanh, cô bán nước đon đả:

- Hai anh em ngồi nghỉ cho mát cô làm nước cho.

- Dạ.

- Chớ mấy em ở đâu qua đây?

Tôi bắt nhịp ngay:

- Dạ, tụi con ở trên Phú Thứ...

- Trời đất! Trên đó còn chiến sự mà.

Nhỏ Vân chen vô:

- Dạ, anh em con lạc Ba Má từ hồi mới đánh nhau lận cô.

- Cả năm rưỡi rồi hả, ba má chạy lên hay chạy xuống đây?

Nó nói như khóc, tay còn quẹt quẹt trên mắt. Tôi nghĩ chắc mồ hôi làm cay mắt nên mới thế, nó nói tiếp:

- Dạ xuống Tuy Hòa, hai anh em con đi lang thang ngày này qua tháng nọ vẫn chưa gặp được.

Có lẽ câu chuyện của bọn tôi quá bi thảm nên những người quanh đó xúm lại hỏi chuyện. Một chú đứng gần đó lên tiếng:

- Vậy hai anh em làm gì để sinh sống đặng tìm ba má?

Tôi gắng kéo khuôn mặt mình xuống thật thảm thiết, nói:

- Dạ, em con hát còn con múa võ kiếm sống để đi tìm ba má.

Bước khởi đầu có nhiều thuận lợi. Ông chú khi nãy trố mắt nhìn tôi, hỏi:

Chú em biết võ hả? Giỏi hè, múa xem chơi chú em.

Tôi hồi hộp bước ra, trống ngực đánh thình thịch. Tự nhiên mọi người không ai bảo ai đều tụ lại thành vòng tròn. Nhỏ Vân ra thì thầm vào tai: «Bình tĩnh, bình tĩnh Anh Hai. Đừng lo lắng gì, em luôn ở bên anh». Tôi bình tỉnh trở lại, cung quyền chào mọi người như Ba thường dặn, rồi nói:

- Con học còn kém lắm, vì mưu sinh nên phải múa may thế này, mong cô bác, chú thím đừng cười.

Tôi đi bài Mai hoa quyền Ba Lộc dạy để sau này lúc đi bán thuốc diễn. Bài Ba khen nhất. Ban đầu, những chuyển động chầm chậm dần trở nên nhanh nhẹn. Hình ảnh Ba Mẹ Lộc, Má, anh chị rồi nhỏ Vân hiện lên động viên, khuyến khích. Tôi không còn thấy gì chung quanh, tưởng như mình đang đứng giữa mênh mông không biết gì ngoài những người thân yêu quanh tôi. Kết thúc bài quyền mọi người vỗ tay rào rào. Nhỏ Vân chạy đến cầm lấy tay tôi, nói:

- Anh đi quyền em thấy còn hay hơn ở nhà nữa, hi hi.

- Nhờ em động viên anh đấy!

Sau phần tôi là Vân. Em hát bài «Lối về xóm nhỏ», bài hát lúc hai đứa đạp xe đi chơi, giờ tôi dùng trống lắc đệm cho em. Cứ thế, đám đông người ra kẻ vào. Tin đồn có hai đứa trẻ trên Phú Thứ lạc ba má gần hai năm nay cứ lan dần ra. Buổi thực hành đầu tiên diễn ra thành công ngoài mong đợi.