- VII -

Buổi chiều đến bến xe gần chợ Tuy Hòa. Hai đứa dắt nhau đi lon ton. Chưa tìm được cách nào cho mọi người biết bọn tôi hát dạo. Chắc lại dùng chiêu hồi sáng uống nước rồi kể lể... Vừa đi vừa bàn với nhau, nhỏ Vân vung tay lỡ va trúng vào rổ một bà dì đi chợ về. Tôi với nó sợ hãi vội ngồi xuống lượm đồ rơi dưới đất, bà dì chống nạnh mắng té tát. Đang lui cui nhặt bó rau, thấy bà ta có hành động định cúi xuống tát nó, tôi đứng bật lên giữ tay bà lại, chắn ngang bà và Vân, tôi nói:

- Dì không được quyền đánh em con, nếu cần bao nhiêu tiền con đền.

Bà ta hung hãn xấn tới, tôi chặn lại, nhìn thẳng vào mặt bà, nói dứt khoát:

- Con sẽ không nhịn nữa, nếu bà đánh em con.

Nghe nói: «không nhịn nữa», bà ta tru tréo lên:

- Bớ bà con làng nước, thằng nhỏ này đòi đánh tui nè...

Sự việc lúc đầu đơn giản giờ trở nên ồn ào. Đám đông xúm lại xem. Cô đứng bên xe bánh mì lên tiếng:

- Bà quá đáng chớ hai đứa nhỏ có làm gì đâu. lỡ đụng rớt đồ thì tụi nhỏ nhặt lên rồi. Thiệt là...

Những người chứng kiến sự việc lên tiếng phản đối sự hung hăng vô lối của bà. Bà ta nói vớt vát mấy câu: «Bọn bụi đời... Đồ du thủ du thực... » rồi ngúng nguẩy bỏ đi. Nhỏ Vân sợ quá đứng khóc. Tôi ôm chặt lấy em dỗ dành, tôi nói:

- Nín đi em. Có anh đây không ai dám làm gì em đâu, đừng sợ.

Một người nào đó nói:

- Hai em nhỏ hồi sáng dưới chân núi Nhạn đây mà. Tội cho tụi nó quá!

Nói xong quay mấy người bên cạnh kể lại chuyện hồi sáng, mọi người lại hóng chuyện, bàn tán về hai đứa nhỏ xa cha lạc mẹ. Nhỏ Vân thôi khóc nhưng chưa hết bàng hoàng. Em chẳng hiểu sao chuyện không có gì mà người ta hung hăng thế. Từ bé đến giờ luôn được Ba Mẹ che chở, bao bọc nên gặp những tình huống này em không khỏi ngỡ ngàn. Tôi cười để nhỏ vui rồi hỏi:

- Em hết sợ chưa?

- Dạ hết rồi.

- Anh sẽ luôn ở bên để bảo vệ cho em.

- Dạ, anh nhớ đấy!

- Chắc chắn thế.

- Khi bà ấy định đánh em, anh đứng ngăn lại còn bảo không nhịn bà nữa, lúc đó anh ngầu lắm!

- Có anh, không ai được phép hại em cả.

Nhỏ trìu mến nhìn tôi. Một lúc sau Vân nói:

- Mình bắt đầu diễn được chưa anh?

Chuyện vừa rồi xảy ra chắc nhỏ chưa thể hát thỏa mái, nên tôi nói:

- Ngồi nghỉ cho khỏe chỗ này còn nắng, tí nữa bóng cây ngã qua rồi làm.

Một ngày khởi đầu công việc cũng tạm ổn, tôi bắt đầu dạn lên, bắt đầu tự tin hơn, hai đứa trên đường về nhỏ Vân hỏi tôi:

- Hôm nay anh Hai mệt không?

- Anh mệt gì đâu. Em chắc mệt nhiều, đi bộ cả ngày lại gặp bà thím hồi ở nhà thương nghe em hát cải lương, chiều nay gặp lại yêu cầu hát đến mấy bài, tắt thở luôn.

- Dạ hơi mệt tí xíu, mệt nhưng vui, giờ hết rồi anh.

Hai đứa ghé hàng cơm ăn uống xong về đến nhà cũng đã gần bảy giờ tối. Cậu gọi cả hai sang phòng, nhìn ngắm đứa cháu gái, cậu nói:

- Suốt cả ngày đi ngoài đường Hà em quen rồi, còn con chịu nổi không Vân?

- Dạ chịu nổi, cậu có thấy con mệt gì đâu. Vui là đằng khác.

- Vậy hồi chiều ở gần chợ thì thế nào?

Tôi ngạc nhiên, chẳng hiểu tại sao cậu lại biết bọn tôi diễn ở chợ. Chắc cậu vẽ gần đó... Tôi không dám hỏi nhưng nhỏ Vân lại truy đến cùng. Nó nói:

- Sao cậu biết? Cậu theo dõi tụi con hả? Con không chịu, không chịu...

Nhỏ vừa nói vừa đánh vào lưng cậu. Cậu Kỳ xoay qua xoa đầu nó, nói:

- Cậu xin lỗi hai đứa, Ba Mẹ nhờ cậu để ý đến bọn con trong mấy ngày đầu, lo cho đứa cháu bé bỏng này không chịu được gian khổ.

Vân đưa tay bụm miệng cậu lại, nói:

- Ngày mai không đi theo tụi con nữa.

- Mai không đi, không đi...

Nói xong cậu đến đầu tủ lấy một thùng giấy cùng phong thư đưa cho tôi, cậu nói:

- Sáng nay Ba Mẹ có ra...

- Đâu! Đâu! Sao con không thấy?

- Về luôn rồi!

Nhỏ Vân ngắt lời cậu:

- Đừng nói Ba Mẹ cũng ra đi theo bọn con nhé.

- Có, nhưng về chiều hôm qua rồi.

Tôi ngượng chín mặt, ngồi im như phỗng. Không ngờ mọi người chứng kiến những việc hai đứa làm, nhất là tôi. Nhỏ Vân từng hát thì chẳng sao, riêng tôi múa quyền và đệm trống lắc lần đầu tiên trước mặt thiên hạ, non nớt vụng về để Ba Mẹ nhìn thấy, xấu hổ chết được.

Các con của Ba Mẹ!

Mẹ bị Ba la vì đã mềm yếu với con gái, không ngăn lại khi nó đòi đi theo Hà em ra Tuy Hòa. Hà em tuy còn nhỏ nhưng sức chịu đựng của con đã được cọ xát với gian khổ nên Ba Mẹ có thể yên tâm, tin tưởng con. Riêng Vân từ nhỏ đến giờ chưa khi nào rời khỏi sự chăm sóc của Ba Mẹ, dù rằng có cậu cùng đi. Cậu bận công việc nên rất khó quan tâm con chu đáo. Ba trách Mẹ tuy nhiên vẫn để con đi, thật sự rất lo. Sáng nay Ba chở Mẹ ra Tuy Hòa, nếu thấy con không chịu nổi hoặc có gì đó bất an sẽ đưa hai con về lại nhà. Nhưng quá bất ngờ, chẳng thể tin vào mắt mình khi nhìn thấy một đám đông đứng bao quanh hai đứa nhỏ ở khu đất trống dưới chân núi Nhạn, tụi nó chính là hai đứa con yêu của Ba Mẹ. Các con đã tự tin trong cách nghĩ, cách chọn những vị trí này hợp lý, gần khu người lao động nghèo, đặc biệt những người tản cư trên quê ở đây khá đông.

Hai con còn nhỏ nhưng đã hiểu biết như thế, nắm bắt được công việc như thế, tự lập, biết tổ chức như thế Ba Mẹ thật sự yên tâm. Vì tôn trọng tui con nên Ba Mẹ không đến gặp mà để thư lại cho cậu. À, Ba mua bộ loa phóng thanh loại nhỏ dùng pin để Vân khi hát bớt mệt và hiệu quả hơn. Chúc hai con may mắn, bình an, sớm gặp lại các con yêu.

Ba Mẹ

Hai đứa đọc xong nhỏ Vân áp lá thư vào ngực, đưa mắt nhìn cậu, nói:

- Trước khi diễn, bọn con chắc chắn sẽ kiểm tra chung quanh thật kỹ xem có cậu ở đó không.

- Mai cậu bắt đầu vẽ rồi, yên tâm đi.

Cái khổ nhất của hai đứa tôi khi diễn không phải mệt vì đi bộ, hát hoặc múa quyền, mà mệt vì thiếu loa phóng thanh. Tôi không cần âm thanh nhưng nhỏ Vân rất mệt khi hát. Mọi người đứng quanh vòng tròn đã khó nghe, tiếng hát bị loãng nên nhỏ thường mất sức. Sợ tôi lo nên em hay cười và luôn miệng: «Không sao đâu anh... Không sao mà». Có lẽ nhìn thấy điều này nên Ba Lộc mua cho bọn tôi bộ loa phóng thanh. Bọn tôi mừng không kể xiết. Vậy Ba Mẹ đã ủng hộ cách làm của hai đứa. Sáng nay tôi lấy xách đựng quần áo bỏ bộ phóng thanh vào mang lên đường. Tôi và Vân chọn điểm tập trung cách trường Nguyễn Huệ một quãng ngắn. Trường xây được mấy năm nên còn ngổn ngang, tường rào chưa có. Gần trường là khu nhà của xóm lao động có nhiều người tản cư ở và nhìn ra chợ, bến xe không xa. Hai đứa tôi tới hơi sớm, mua bánh mỳ rồi đến bên gốc cây ngồi ăn. Mấy anh chị học sinh cỡ nhỉnh hơn tôi cũng có, đa số lớn hơn trên đường đến trường. Một chị bằng tuổi anh Hà từ khu phía sau đi tới, thấy tôi với nhỏ Vân đang soạn bộ phóng thanh, chị tò mò đứng lại xem, chị hỏi:

- Hai đứa làm gì ở đây?

Vân đứng lên trả lời:

- Dạ, tụi em hát ạ.

- Hát?

Tôi ngước lên định trả lời thay nhỏ, thấy chị quen quen hình như gặp ở đâu rồi, chị cũng nhìn tôi hồi lâu, chợt hỏi:

- Em là... Em anh Hà phải không?

Tôi vụt đứng lên, mừng không tả đâu cho xiết:

- Dạ em là Hà em đây!

- Chị là Như, bạn anh Hà trên Phú Thứ nè. Nghe bác gái nói em ở trên núi với bác Ba, anh Sơn mà.

Tôi quýnh quá, hỏi dồn dập không kịp thở:

- Má em nói với chị ha?

- Kể với má chị.

Vừa trả lời, chị nhìn sang trường rồi nói nhanh:

- Sắp trễ học rồi, khi nào gặp lại chị nói rõ hơn nha.

Nói xong chị Như hấp tấp đi còn tôi ngẩn ngơ đứng nhìn theo chưa kịp phản ứng gì thì Vân phóng như bay theo chị. Tích tắc sau nhỏ về, thở hổn hển nói:

- Mình đợi ở đây, học xong chị dẫn về nhà.

- Anh mừng quá người cứ đơ ra, may có em chạy theo.

Hai anh em không vội soạn đồ, ngồi xuống gốc cây bàn luận xôn xao những thông tin vừa rồi, nhỏ hớn hở nói:

- Từ nay anh Hai không còn buồn nữa, sớm muộn gì rồi mình cũng sẽ gặp Má với anh.

- Má vẫn tin rằng anh đang sống cùng Ba trên núi, tự nhiên xuất hiện ở đây, vui nha.

Tôi với nhỏ cứ râm ran nói chuyện, hết còn nghĩ đến múa hát.

Bác Thu mẹ chị Như ở cầu trên Phú Thứ, sau chuyển gia đình xuống Tuy Hòa trước chiến tranh. Hôm chị đưa hai đứa tôi về nhà, bác Thu nghe tôi kể chuyện từ lúc hai bên đánh nhau, mỗi người mỗi ngã, đến lúc xuống Tuy Hòa đi lang thang tìm người thân thế nào, rồi Ba Mẹ Lộc nhận làm con nuôi ra sao, cho đến khi gặp chị Như... Bác Thu không cầm được nước mắt. Bác nói:

- Tội con quá! Bác gặp má con hai lần, vì không biết tụi con đang tìm nên bác cũng chỉ nói chuyện, hỏi thăm sức khỏe qua loa.

- Thế Má con có nói gì về anh Hà...

- À, lâu rồi có nói thằng Hà làm cho tiệm xe đạp, hình như sau đó nó chuyển qua làm gì bác cũng quên rồi.

Nói xong bác kéo tôi và Vân lại, khen tôi may mắn qua được kiếp nạn giữa làn tên mũi đạn, khen Vân xinh xắn lại rất mực yêu thương anh. Mong hai anh em sớm gặp được má. Bọn tôi cám ơn bác, chị Như rồi đi. Bác cố giữ hai đứa ở lại không được đành nói:

- Vậy tụi con thỉnh thoảng ghé lại để có tin gì bác hoặc chị Như báo cho.

Những điều biết được từ bác Thu vô cùng quí giá. Tôi, Vân yên tâm rằng Má và anh vẫn khỏe. Tôi mừng đã đành, Vân vui cũng không kém. Thường mỗi lần nghe ai nhắc đến chuyện tôi lại đi tìm người thân, Vân buồn đến đỏ mắt, điều ấy cũng đúng vì nhỏ luôn luôn lo sợ tôi xa nhỏ, bỏ quên nó. Rồi khi cùng trở về đây tìm Má, nó lại hào hứng, hết lòng cùng tôi không ngại gian khó, nắng mưa. Tôi đem những điều này bày tỏ cùng Vân. Nó nói:

- Thấy anh Hai vui là em vui. Nhớ hồi tụi mình mới gặp lần đầu, anh từ ngoài nhảy vào gọi tên «Vân» còn nắm chặt tay em. Biết anh nhầm nhưng thấy thương thương, vẫn để yên. Lúc đánh phèng la ngang qua, nhìn anh ngồi buồn thiu vì thất vọng, không hiểu sao em cũng buồn, nên cười để cho anh vui đấy.

Ngồi nghe nhỏ nói mà lòng tôi thêm xốn xang, em nói tiếp:

- Sáng hôm phát hiện anh nằm bất tỉnh gần xe, em đã khóc...

Từ ngày gặp bác Thư, bọn tôi lạc quan hơn. Ngoài những lúc diễn ở khu vực người lao động tản cư hay lui tới, rảnh rỗi hai đứa nghỉ ngơi bằng cách đi dạo. Từ đường phố lớn đến con hẻm nhỏ, nhìn ngang ngó dọc trong các cửa hàng, tiệm buôn, những nơi bọn tôi cho rằng anh Hà làm ở đó. Tội nhỏ Vân, nó không biết mặt anh nhưng vẫn muốn đi với tôi để tìm anh. khi nào mỏi chân ngồi nghỉ bên công viên hay bãi cỏ xanh, đống gạch của ai đó ở lề đường, nhìn nhỏ ướt tươm mồ hôi, bết những sợi tóc con trên trán, tôi nói:

- Em không nghe lời anh ở nhà cho khỏe.

- Những lúc mệt ngồi buồn thế này, có em nói chuyện để anh vui. Em không muốn anh buồn.

Ngày nào cũng thấy hai đứa cháu cứ sáng sớm qua chào, rồi dắt nhau ra phố đến tối mới về. Trước khi đi làm, cậu gợi ý:

- Tụi con nghỉ ngơi một vài ngày cho khỏe. Đi chơi, hoặc đi xem chiếu bóng chẳng hạn.

- Dạ, cám ơn cậu, bọn con chiều nay đi xem xi nê bên Đại Nam ạ.

- Vậy thì tốt.

Nói xong cậu đưa tôi năm chục đồng, dặn tiếp:

- Muốn ăn, muốn mua gì thì mua, cậu cho thêm... Cậu đang vẽ cho tiệm hình Đông Phương bên đường Trần Hưng Đạo, hai đứa thích thì qua chơi, nhà bạn thân cậu.

Cậu Kỳ đi làm, hai đứa tôi nối gót theo ra phố. Ăn sáng xong kéo nhau đi lang thang. Tôi ghé mua tặng nhỏ cái kẹp tóc có gắn bông hoa, Vân mua tặng lại tôi cây kèn Harmonica. Nó nói:

- Chơi kèn này thích lắm anh, về nhà em bày cho.

Tôi mở hộp cầm cây kèn trên tay. Kèn này tôi biết. Hồi còn ở trên quê chị Hai có quen một anh lính Cộng Hòa, anh ấy cũng thổi loại kèn này. Nhỏ Vân lấy miếng khăn be bé trong hộp lau qua rồi đưa lên môi. Một âm thanh trong trẻo, thật nhẹ, dường như không phải phát ra từ cây kèn, nó từ trong cửa hàng sách, từ trong người nhỏ phát ra. Nó tha thiết, nó dìu dặt thiết tha, tôi đứng nghe mà ngơ ngẩn cả người.

Tôi và Vân đi coi xi nê suất ba giờ rưỡi chiều. Trời mưa từ trưa đến giờ mới xửng. Bọn tôi không vội vào nên cả hai lững thững dạo quanh ngoài đường. Cách rạp một quãng xa, thấy thằng đánh giày cỡ tuổi tôi đi từ sau tới thật nhanh, nhìn giống tướng Đức lì y hệt nhưng chẳng dám kêu, chắc gì là nó. Đức lì hồi trước gặp ăn mặt như con nhà khá giả, chứ đâu thê thảm, khổ cực như thằng này. Hai đứa mua vé xong nhưng chưa muốn vào, vì giờ chiếu phim còn lâu, hơn nữa trước khi vô phim chính còn chiếu phim quảng cáo. Nhỏ Vân bảo thế nên kéo tôi ra hàng nước bên mé trái của sân rạp đợi. Bọn tôi đang ngồi uống nước thì thằng đánh giày khi nãy xách thùng đồ nghề tới, hướng vào rạp. Giờ nhìn rõ mặt vì tôi ngồi xây mặt ra ngoài, không khác Đức lì một tí nào cả, giống như đúc, chỉ là thằng này lem luốc, dơ dáy hơn. Tôi cũng ngại không dám kêu, với lại lần gặp trước tôi dấu không nói cho Ba Mẹ và Vân biết, nên im lặng. Khi đến gần bàn hai đứa ngồi, đúng lúc tôi đang nhìn thằng đó cũng nhìn lại, nó dợm chân trong tích tắc rồi đi luôn. Đúng nó, không thể là ai khác.

Khi tôi, Vân ngồi uống xong ly nước, trước cửa rạp đã ngớt người vào. Bóng dáng Đức lì không thấy đâu, tôi đứng dậy trả tiền nước rồi nói:

- Mình vào coi đi em.

Bọn tôi trả tiền nước rồi tiến về phía rạp. Hai đứa vừa bước hết bật cấp bỗng nghe một tiếng «ùm» trầm đục, không biết phát ra từ đâu nhưng cảm giác rùng cả người. Những khung hình quảng cáo phim treo quanh có cái rơi xuống, có cái chệch qua bên. Tôi với nhỏ Vân chưa biết chuyện gì thì từ cửa soát vé mọi người trào ra, lớp ngã, lớp đè nhau la hét thất thanh. Tôi kéo tay Vân nhảy xuống bật thềm phóng qua mé trái. Đám người phía sau lao tới xô hai đứa ngã nhào. Ai đó va trúng chân nhỏ, nó ré to tôi trườn tới chồm, đè lên người em cản không để bị mọi người đạp, dẫm lên nó

.

Nhỏ Vân bị đau chân, vừa cố đứng lên đã khụy xuống. không đi được. Hai đứa lại đang lồm cồm dưới bậc thềm không xa, rất nguy hiểm khi người trong rạp tiếp tục thoát ra ngoài. Tôi vội bồng nhỏ chạy đến mé trái, chỗ ngồi uống nước vừa rồi. Lúc này người trong rạp túa ra, tạo nên cảnh tượng hỗn loạn, chen lấn xô nhau chạy như ong vỡ tổ làm mấy xe bán nước, dù che nắng, bàn ghế, thúng mủng đổ, ngã ngổn ngang. Tiếng kêu la í ới, tiếng còi xe Cảnh sát, cứu thương hụ inh ỏi làm náo loạn cả góc phố. Hai đứa tôi đứng nép vào tường rào, chưa dám rời khỏi rạp vì chân Vân đau không đi được, sợ bị ngã, bị dẫm, đạp. Sân rạp không lớn nên lượng người tràn ra như kiến. Tôi đẩy nó vào tường rào, ôm chặt lấy nhỏ để khỏi bị mọi người chạy xô trúng. Có lẽ đứng như vậy khá lâu, người di chuyển trên sân vẫn còn nhốn nháo chen lấn nhưng ở bên mép tường khá trống. Vân sợ hãi bám chặt lấy tôi, tôi bảo nó:

- Mình men theo tường thoát khỏi nơi này thôi.

Nói xong tôi buông nhỏ ra, đưa mắt nhìn chung quanh xem nên chạy đường nào. Vân vừa bước tới mấy bước đã đứng lại nhăn mặt:

- anh Hai, chân em đau không đi được.

Tôi tới trước mặt nhỏ, khom người xuống, nói:

- Em lên lưng anh cõng.

Vân làm theo bám chặt vào cổ, tôi men theo khoảng trống trước mặt, tránh những đồ vật ngã đổ vương vãi, chạy ra đường quẹo trái về hướng Trần Hưng Đạo. Người đi đường nhìn bọn tôi, một chú đứng trước nhà kêu hai đứa lại, chú hỏi:

- Bên đó có ai chết, bị thương không? Em con có cần đi nhà thương không?

Tôi cám ơn ông chú rồi tiếp tục đi. Nhỏ Vân bu trên lưng hỏi tôi:

- Anh Hai có mệt thì nghỉ chút, ở đây cũng ổn rồi.

- Không sao, em nhẹ hều à.

Tuy nói vậy nhưng tôi cũng định để em đứng xuống xem chân đau thế nào. Vừa lúc đó cậu Kỳ hớt hải chạy đến, thấy tôi đang cõng nhỏ Vân, cậu lo lắng hỏi:

- Em bị thương có nặng không con?

- Dạ không, em chỉ đau chân thôi ạ. Bọn con không sao.

Tôi để nhỏ đứng xuống, nó nói:

- Hai anh em con chuẩn bị vào xem thì nghe nổ cái rầm, con chạy nhanh nên bị đau chân thôi cậu.

Cậu Kỳ thở phào nhẹ nhõm, dang tay ôm hai đứa siết mạnh khiến bọn tôi muốn ngạt thở. Cậu cười nói:

- Nghe tin cậu quăng sơn cọ chạy một mạch tới đây, may mà hai đứa không sao. Nếu có gì chắc cậu chết với Ba Mẹ tụi con quá.

Nhỏ Vân chen vào:

- Con thấy người ta chạy dẫm, đạp lên nhau té ngã lia chia.

- May đấy, tụi con may không bị dẫm đạp...

- Bảo vệ con, anh Hai ôm không cho ai tông vào nên lưng chắc bị trầy, bầm nhiều lắm.

Nghe nhỏ nói cậu kéo áo tôi lên, đúng là trên lưng có mấy vết bầm chắc do cây dù che nắng ngã trúng. Cậu xoa xoa cho tan máu bầm rồi nói:

- Con giỏi lắm, Hà em!

Nói xong bảo nhỏ Vân đi cho cậu xem, nó vừa bước được hai bước té nhào vào tôi, cậu nói:

- Con đỡ em ngồi xuống đất cậu xem.

Cậu cầm bàn chân đau của nó đặt lên đầu gối xoa xoa nơi mắt cá, kéo nhẹ, lắc một cái rồi đỡ nó đứng lên:

- Con đi xem nào, đi nhẹ thôi.

Vân bước nhẹ tới không còn thấy đau, nó đi luôn một đoạn rồi quay lại, nhỏ cười tươi roi rói:

- Hay quá, hết đau rồi cậu ơi!

- Ba Lộc bày đấy! Hai đứa về chỗ cậu làm. À, chuyện này đừng kể cho Ba Mẹ biết, kẻo cậu không được yên thân với vợ chồng nó đâu.

Cả ba cùng cười. Tôi và Vân theo cậu về tiệm chụp hình Đông Phương.