CHƯƠNG 2

CHƯƠNG 2

Newland Archer, trong tình thế này, đã rơi vào một trạng thái bối rối kỳ lạ.

Thật là phiền khi cái lô đang hoàn toàn cuốn hút sự chú ý của đám đàn ông ở New York lại là nơi mà vị hôn thê của anh đang ngồi giữa mẹ và mợ; mất một lúc, anh không thể nhận ra quý cô trong bộ váy hoàng đế cũng như không tưởng tượng được tại sao sự có mặt của cô ta lại gây nên sự náo động như vậy giữa những người đã được thụ giáo. Rồi một ánh sáng loé lên trong óc anh, kèm theo đó là sự phẫn nộ ập đến. Không, thực sự là không ai nghĩ nhà Mingott lại dám thử làm chuyện này!

Nhưng họ đã làm thế, không nghi ngờ gì nữa, vì những lời bàn luận nho nhỏ đằng sau anh khiến Archer chắc chắn rằng người phụ nữ trẻ đó chính là chị họ của May Welland, người luôn được gia đình nhắc đến là “Ellen Olenska tội nghiệp”. Archer biết rằng, cô ta đã đột ngột trở về từ châu Âu một hai ngày trước, thậm chí, anh còn nghe nàng Welland nói rằng cô sắp gặp Ellen tội nghiệp, người đang ở với cụ bà Mingott. Archer hoàn toàn tán thành tình đoàn kết gia đình, và một trong những phẩm chất mà anh ngưỡng mộ nhất ở nhà Mingott là sự cương quyết bảo vệ cho vài thành viên lầm đường lạc lối mà dòng họ nề nếp đã sinh ra. Trái tim chàng thanh niên không hề nhỏ nhen hay hẹp hòi, và anh vui vì người vợ tương lai sẽ không bị kiềm chế bởi sự đoan trang hay kiểu cách giả tạo từ việc đối tốt (một cách riêng tư) với cô chị họ bất hạnh. Nhưng để chấp nhận nữ Bá tước Olenska trong phạm vi gia đình thì khác hẳn so với việc trình diện cô ta ra trước công chúng, ngay ở nhà hát chứ không phải những nơi khác, lại ngồi cùng lô với cô gái trẻ mà việc đính hôn với anh, Newland Archer, sẽ được công bố trong vài tuần tới. Không, anh có cảm giác giống với ông Sillerton Jackson. Anh không nghĩ nhà Mingott lại dám thử làm chuyện này!

Dĩ nhiên là anh biết bất cứ thứ gì đàn ông (trong phạm vi Đại lộ Năm) dám làm thì cụ bà Manson Mingott, nữ chúa của dòng họ, cũng dám. Anh luôn luôn ngưỡng mộ cụ bà vô cùng kiêu ngạo này, người mà dù khi chỉ là nàng Catherine Spicer ở Staten Island, với một người cha mang tai tiếng một cách bí ẩn và không có tiền hay địa vị đủ để khiến mọi người quên đi điều đó, đã dám tự kết thông gia với người đứng đầu dòng họ Mingott giàu có, gả hai cô con gái cho những người nước ngoài (một Hầu tước người Ý và một chủ ngân hàng người Anh). Sau cùng sự táo bạo của cụ bà lên đến mức cao nhất khi xây một ngôi nhà lớn bằng đá màu kem nhạt (trong khi sa thạch màu nâu có vẻ là thứ duy nhất được dùng nhiều như thể buổi chiều phải mặc áo choàng dài) ở một vùng hoang dã khó tiếp cận gần Công viên Trung tâm.

Những người con gái ngoại quốc của cụ bà Mingott đã trở thành huyền thoại. Họ không bao giờ quay về gặp mẹ, và bà Mingott, như nhiều người có đầu óc nhanh nhẹn và ý chí vượt trội, với vóc người to béo và phải ngồi một chỗ, vẫn bình thản ở nhà. Nhưng ngôi nhà màu kem (được cho là bắt chước kiểu dáng những khách sạn tư của tầng lớp quý tộc Paris), là một bằng chứng rõ ràng về tinh thần can đảm của bà. Bà ở trong đó, giữa những đồ đạc và kỷ vật Tiền cách mạng của cung điện Tuileries[9] thời Louis Napoleon (nơi bà đã tỏa sáng ở tuổi trung niên của mình), điềm tĩnh như thể chẳng có gì là lạ khi sống trên phố Ba mươi tư, nơi thường có những cửa sổ kiểu Pháp mở ra phía ngoài như cửa ra vào thay vì có những khung kính trượt đẩy lên đẩy xuống.

Mọi người (bao gồm ông Sillerton Jackson) đều đồng ý rằng cụ bà Catherine không hề có sắc đẹp, món quà mà trong đôi mắt của dân New York sẽ quyết định cho mọi thành công và bào chữa cho một số thất bại. Những người không tốt nói rằng, giống như người trùng tên vương giả với bà, bà đã thắng trên con đường thành công bằng sức mạnh của ý chí và trái tim cứng rắn, cùng với một kiểu trơ tráo ngạo mạn mà bằng cách này hay cách khác được biện hộ bởi vẻ cực kỳ đoan trang và đứng đắn trong cuộc sống riêng. Ông Manson Mingott đã mất khi bà chỉ mới hai mươi tám tuổi. Ông đã “trói chặt” tiền của mình với một sự thận trọng không cần thiết sinh ra từ sự ngờ vực chung về nhà Spicer. Nhưng người góa phụ trẻ liều lĩnh của ông đã táo bạo đi theo con đường riêng, tự do hòa nhập vào thế giới người nước ngoài, gả các cô con gái cho những giới rõ ràng là đồi bại và thời thượng, chơi thân với những công tước và đại sứ, kết giao thân mật với những người theo đạo Gia tô, tiếp đãi những ca sĩ Opera và là bạn thân thiết của Taglioni[10]. Trong suốt thời gian đó (vì ông Sillerton Jackson là người đầu tiên để lộ) không hề có điều tiếng nào về thanh danh của bà, đó là điểm duy nhất, ông luôn luôn thêm vào, mà bà khác xa so với Catherine trước kia.

Bà Manson Mingott từ lâu đã thành công trong việc mở rộng thêm được tài sản của chồng và đã sống sung túc trong nửa thế kỷ qua, nhưng những ký ức về sự khốn khổ trước kia đã khiến bà tiết kiệm quá mức. Do đó, khi mua một bộ váy hay một món đồ nào đó, bà phải chắc chắn rằng nó là thứ tốt nhất, bà không chi nhiều cho những thú vui tiệc tùng nhất thời. Vì vậy, với những lý do hoàn toàn khác nhau, thức ăn của bà cũng đạm bạc như của bà Archer, rượu vang của bà cũng chẳng hơn gì. Những người thân của bà cho rằng những bữa tiệc sơ sài làm mất thể diện cái tên Mingott, vốn luôn liên quan đến đời sống thượng lưu; nhưng người ta vẫn tiếp tục đến với bà mặc kệ những món ăn tự làm và rượu champagne nhạt, để trả lời cho sự khuyên can của con trai bà là Lovell (người đã cố gắng khôi phục lại danh tiếng của gia đình bằng cách có những đầu bếp tốt nhất ở New York), bà thường cười nói: “Có hai đầu bếp giỏi trong nhà thì có ích gì khi ta đã gả bọn con gái đi rồi và không thể ăn được nước sốt”.

Newland Archer, khi nghĩ về những điều này, đưa mắt lần nữa về phía lô nhà Mingott. Anh thấy bà Welland và em dâu đang đối mặt với nửa vòng người chỉ trích với sự tự tin của nhà Mingott mà cụ bà Catherine đã khắc sâu vào từng thành viên trong gia đình bà, chỉ trừ May Welland, với nét mặt ngẩng cao (có lẽ nhờ biết rằng anh đang quan sát cô), để lộ một vẻ nghiêm trang trong hoàn cảnh này. Vì xúc động, cô ngồi duyên dáng trong góc lô, mắt gắn chặt lên sân khấu, và khi cúi về phía trước, cô ít để lộ vai và ngực hơn cách ăn mặc mà như New York thường quen thấy, ít nhất là đối với những quý bà có lý do để mong ước không bị chú ý đến.

Với Newland Archer dường như chẳng có gì kinh khủng hơn việc vi phạm “Thẩm mỹ”, vị thần xa xôi mà “Hình thức” chỉ là đại diện hữu hình. Khuôn mặt nghiêm túc và nhợt nhạt của Olenska lôi cuốn anh vì nó phù hợp với hoàn cảnh này và với tình huống bất hạnh của cô, nhưng cách cô ăn mặc (không có khăn choàng) để váy trễ xuống khỏi đôi vai gầy làm anh sửng sốt và khó chịu. Anh ghét phải nghĩ đến việc May Welland bị ảnh hưởng bởi người phụ nữ trẻ quá thờ ơ với tiếng gọi của thẩm mỹ này.

- Cuối cùng - anh nghe một trong những thanh niên đằng sau hỏi (mọi người nói chuyện trong suốt phân cảnh của Mephistopheles và Martha) - cuối cùng thì chuyện gì đã xảy ra?

- Thì… cô ta bỏ ông ta, không ai cố phủ nhận điều đó cả.

- Ông ta là một kẻ vũ phu đáng sợ, đúng không? - Người vừa hỏi, là chàng Thorley thật thà, tiếp tục nói, rõ ràng đang chuẩn bị bước vào danh sách những người bênh vực cô.

- Chính xác là kẻ tệ nhất, tôi đã quen ông ta ở Nice - Lawrence Lefferts nói với uy tín của mình - một gã da trắng đáng khinh bị liệt nửa người, khá đẹp trai nhưng lông mi quá dày. Tôi sẽ nói cho cậu nghe về loại người này, khi ông ta không ở với phụ nữ thì lại đi sưu tầm đồ sứ. Theo tôi hiểu thì loại người đó sẵn sàng trả bất kỳ giá nào cho cả hai.

Đám đông cười lớn, người bênh vực trẻ tuổi nói:

- Rồi sao nữa?

- Rồi cô ấy trốn đi với thư ký riêng của ông ta.

- Ồ, thế à? - Khuôn mặt của người bênh vực xịu xuống.

- Tuy nhiên chuyện đó cũng không kéo dài. Tôi nghe nói vài tháng sau cô ấy sống một mình ở Italia. Tôi tin là Lovell Mingott đã đi đón cô ấy. Ông ấy nói cô ta cực kỳ bất hạnh. Điều đó đúng, nhưng việc dẫn cô ta đến nhà hát lại là một chuyện khác.

- Có thể - Thorley đánh bạo nói - cô ấy quá bất hạnh để bị bỏ lại ở nhà.

Câu nói này làm rộ lên một tràng cười bất kính, và chàng trai trẻ đỏ bừng mặt, cố làm ra vẻ là anh định ám chỉ đến điều mà những người hiểu biết gọi là một “lối nói nước đôi”.

- Dù sao thì cũng thật kỳ quặc khi lôi cô Welland vào - ai đó nói nhỏ, với một cái liếc về phía Archer.

- Ôi, đó là một phần của cuộc vận động. Rõ ràng đó là lệnh của người bà - Lefferts cười - Khi làm cái gì bà ta cũng làm đến nơi đến chốn.

Màn kịch đã kết thúc và toàn lô xôn xao. Đột nhiên Newland Archer cảm thấy mình bị thôi thúc phải có một hành động dứt khoát. Anh muốn mình là người đàn ông đầu tiên vào lô của bà Mingott, để tuyên bố cho cái thế giới đang chờ đợi kia biết việc đính hôn của anh với May Welland, và để giúp cô vượt qua bất cứ khó khăn nào mà hoàn cảnh bất thường của người chị họ có thể liên lụy đến cô. Sự thôi thúc này đã lập tức gạt bỏ tất cả đắn đo hay do dự, khiến anh nhanh chóng đi qua hành lang đỏ đến phía bên kia của tòa nhà.

Khi bước vào lô, đôi mắt của anh và Welland giao nhau, anh thấy rằng cô hiểu ngay động cơ của anh, dù lòng tự trọng gia đình mà cả hai coi là đức hạnh quá cao không cho phép cô nói với anh như thế. Những người ở thế giới của họ sống trong không khí của những lời bóng gió mơ hồ và những tế nhị nhẹ nhàng, đối với chàng trai, việc anh và cô hiểu nhau mà không cần nói một lời dường như mang họ lại gần nhau hơn là việc đưa ra bất kỳ sự giải thích nào. Đôi mắt cô nói:

“Anh biết tại sao mẹ lại mang em đến”, và anh trả lời: “Anh không đời nào bỏ mặc em”.

- Cậu biết cháu gái tôi, nữ Bá tước Olenska chứ? - bà Welland hỏi khi bắt tay con rể tương lai.

Archer cúi chào mà không đưa tay ra, như phong tục khi được giới thiệu với một quý cô, Ellen Olenska nhẹ nhàng cúi đầu, đôi tay đeo găng xanh nhạt siết chặt chiếc quạt lông diều hâu lớn. Sau khi chào phu nhân Lovell Mingott - một quý bà tóc hoe to lớn trong bộ sa-tanh sột soạt, anh ngồi xuống bên cạnh vị hôn thê và nói nhỏ:

- Anh hy vọng em đã nói với Madame Olenska rằng chúng ta đã đính hôn. Anh muốn mọi người đều biết… Anh muốn em cho phép anh công bố điều này ngay tối nay, tại buổi khiêu vũ.

Khuôn mặt Welland ửng hồng như lúc rạng đông, cô nhìn anh với đôi mắt rạng rỡ.

- Nếu anh có thể thuyết phục mẹ - cô nói - nhưng tại sao chúng ta lại phải thay đổi những gì đã được định trước?

Anh không trả lời nhưng quay lại nhìn cô, và cô nói thêm với nụ cười tự tin hơn:

- Anh tự nói với chị họ em đi, em cho phép đấy. Chị ấy nói chị ấy từng chơi với anh khi còn nhỏ.

Cô mở đường cho anh bằng cách đẩy cái ghế lại, ngay lập tức, với mong muốn cả tòa nhà sẽ nhìn thấy mình đang làm gì, Archer ngồi xuống bên cạnh nữ Bá tước Olenska.

- Chẳng phải chúng ta đã cùng chơi với nhau sao? - cô hỏi, hướng đôi mắt nghiêm trang về phía anh - Anh là một cậu bé quá quắt, từng hôn tôi một lần sau cánh cửa, nhưng chính người anh họ Vandie Newland của anh, người chưa bao giờ nhìn ngó đến tôi, mới là người tôi yêu.

Cô đưa mắt nhìn qua một lượt dãy lô xếp cong cong theo hình móng ngựa.

- Ôi, tại sao tôi lại nhớ đến những chuyện đó nhỉ? Tôi thấy hình ảnh mọi người ở đây mặc những chiếc quần chẽn gối và quần cộc - cô nói, với giọng nói có trọng âm nhẹ và kéo dài của người ngoại quốc, đôi mắt cô lại nhìn vào anh.

Những vẻ mặt của họ khiến chàng thanh niên sửng sốt vì chúng mang lại một hình ảnh khó coi về tòa án oai nghiêm mà ở đó, ngay lúc đó, vụ kiện của cô đang bị xét xử. Không gì tồi tệ hơn việc đặt nhầm chỗ sự khiếm nhã; anh trả lời một cách khó khăn:

- Vâng, chị đã đi xa một thời gian rất dài.

- Ôi, hàng thế kỷ - cô nói - lâu đến nỗi tôi chắc rằng mình đã chết và bị chôn vùi rồi, nơi yêu dấu cũ này là thiên đường.

Newland Archer không thể cắt nghĩa vì sao lời nói này lại khiến anh cảm thấy rằng đó là một cách quá bất kính khi mô tả xã hội New York.