Chương II

Khánh ngủ được một lúc, chợt thức giấc, thấy vẫn còn ánh đèn. Thân, Dậu, Mai đang trò chuyện. Tiếng nói rì rầm của mấy người như ẩn chứa một một sự gì quan trọng, làm Khánh tỉnh hẳn ngủ, lắng tai nghe.

Tiếng anh Thân nói khẽ, giọng khàn khàn:

- Chiều nay, cả anh Bảng cùng đi với anh lại nhà trạng sư, nhưng không được việc gì; người ta bảo anh chưa được hăm mốt tuổi; dù đủ tuổi cũng không có quyền bán ruộng một mình, phải chờ các em, kể cả em Khánh lớn lên có đủ tuổi để ký các giấy tờ… Ngày nào mà ruộng còn trong tay bác thì vẫn đói...

Thân nói xong, Dậu đưa mắt nhìn Mai, nhìn về phía Khánh nằm rồi thở dài.

Mai kêu lên:

- Ôi, Giời ơi, lại còn chờ đến khi em Khánh hai mươi mốt tuổi mới bán được, thời chúng mình chết đói hết cả rồi còn gì.

Dậu nói, giọng buồn rầu:

- Tiền bán đôi hoa của em đã hết nhẵn cả rồi. Hồi chiều đi lĩnh tiền khâu rua, gặp lúc nhà người ta đang có tiệc, nên họ không chịu tính sổ giả tiền.

Dứt lời, cả ba cùng yên lặng. Thân có vẻ suy nghĩ. Dậu và Mai ngồi ngây tán tàn. Một lát, Thân nói:

- Hay mai anh lại đàng chú Hàn, bảo nếu chú ấy chịu mua ruộng, anh sẽ về quê nói lót với anh Trưởng bạ Phúc đóng triện cho là được. Việc trong làng thế nào cũng xong thôi, không phiền phức như chuyện trạng sư hay tòa án ở ngoài này.

Mắt Dậu và Mai sáng lên; Dậu nghĩ đến việc sẽ kéo lại đôi hoa tai vàng; Mai nghĩ đến chiếc áo dài phin, đôi quần trắng mà cô vẫn ao ước từ lâu.

Khánh cảm thấy nhẹ người, trở mình nằm xoay mặt vào tường, trong óc Khánh tưởng tượng ra một hiệu mũ; cách trang hoàng như hiệu may cũ của mẹ. Trong hiệu, người anh làm chủ, ba chị em ra vào; Khánh được đi học và sau những buổi học về, lại được đứng tựa vào tủ kính cửa hàng, có ánh đèn điện sáng chói, để nhìn mọi người qua lại.

Dậu và Mai, hai cô gái mới lớn lên, đương vui với cái hy vọng cỏn con, chưa muốn đi ngủ ngay; hai cô kêu nóng, ra cửa đứng hóng gió, vì nhà ngoài vẫn còn ánh đèn, bà cụ Tư vẫn chưa đi ngủ.

Trong nhà còn lại mình Thân, ngồi dựa lưng vào tường, bên ngọn đèn dầu nhỏ, ở đầu bàn. Mắt anh lộ vẻ buồn khổ, hai đầu chân mày nhíu lại; trên vầng trán rộng, mảng tóc ngắn xõa xuống, anh cũng không buồn vuốt lên. Răng trên cắn lấy môi dưới, anh cảm thấy mình như bé nhỏ hơn trong chiếc áo sơ-mi lụa rộng thùng thình. Chiếc áo này, mấy năm trước, khi còn mẹ và cửa hiệu, có người khách rất lịch sự, to lớn, đưa lụa lại thuê may. Nhưng thợ vô ý, làm hoen bẩn, nên người ta bắt đền, không lấy, vì vậy giờ đây anh mới có áo đó mặc. Lần đầu tiên xỏ tay vào chiếc áo này, anh ngượng ngập, giơ ngang một tay, nhìn vào cái nách áo rộng, rồi nói với ba em:

- Giá hồi ấy, nhà mình cứ may hỏng thật nhiều áo để khách người ta bỏ có phải tốt không?

Chợt Thân đưa mắt nhìn Khánh, ngủ ở giường bên, anh thấy em nằm co ro trên tấm phản, không màn, không gối. Thân tìm quanh, rồi cầm quyển sách ở trên bàn, rút cái áo dài của anh vắt trên dây thép, đem quấn ra ngoài quyển sách.

Anh lại bên Khánh, sẽ nhấc đầu em, đặt nhẹ lên quyển sách. Dưới ánh đèn tù mù, nét mặt Khánh trông tọp đi, người Khánh gầy còm trong chiếc áo cánh vải trắng đen bẩn, vá nhiều chỗ.

Lòng thương em rạt rào, Thân đặt một tay lên trán Khánh như tỏ một tình thương yêu che chở. Mắt anh mờ đi, anh thấy tự nhiên muốn khóc và mấy giọt nước mắt rỏ rơi trên tóc Khánh. Cùng lúc ấy, Khánh ngủ mơ, nhoẻn miệng cười. Thân bất giác cười theo. Anh nghĩ: "Chắc nó lại mơ thấy đẻ?". Anh rầu ngay nét mặt. Đã mấy lần, sau khi ngủ dậy, Khánh tỏ vẻ sung sướng kể cho anh nghe: "Anh ạ, hôm qua em nằm mơ thấy đẻ, đẻ cho em ăn cơm đựng vào cái bát hoa của em, như hồi trước ý anh ạ!", hoặc: "Hôm qua, em mơ thấy đẻ cho em đi chơi những chỗ nào là lạ mà em chưa đi đến bao giờ, rồi đẻ lại cho em ăn bánh, bánh ngày xưa đẻ hay làm ấy."

Bao giờ cũng vậy, kể xong là Khánh xịu mặt lại, vẻ rầu rầu. Thân thường phải nén cảm động trong lúc nghe em kể. Anh không biết nói gì với em, tuy trong lòng anh nói rất nhiều.

Một lần, mới tang tảng sáng, cả nhà còn đang ngủ say. Thân nghe thấy hình như có tiếng khóc.

Anh định thần cho tỉnh hẳn, lắng nghe thấy Khánh khóc nức nở; anh gọi mấy câu, không thấy thưa, hóa ra Khánh nằm mê. Anh phải ngồi hẳn lên, đến lay người Khánh; Khánh đã tỉnh và mở mắt, nhưng vẫn còn nức nở, kể cho anh nghe:

- Em mơ thấy em ra sân múc tương, không biết tại sao chum tương vỡ, nhưng em không làm vỡ; rồi bác gái lườm em, nói gì với bác giai, bác giai… đánh em, tức quá em khóc…

Thân nghe Khánh kể xong, dù chỉ là chuyện trong mơ, anh cũng thương em đến lặng người đi. Dậu và Mai đã tỉnh dậy, nhưng vẫn nằm yên nghe Khánh kể. Cả mấy người đều không nói gì, nhưng tất cả đều nghẹn ngào. Lúc Khánh nằm xuống, Dậu quạt cho em, Mai kéo lại vạt áo Khánh cho khỏi hở bụng.

Tuy chỉ là những cử chỉ rất thường, vậy mà Khánh cũng cảm thấy hai chị và anh thương yêu mình vô hạn. Thân vừa nghĩ đến đây thì Dậu và Mai vào nhà. Hai cô đương vui vì một chuyện gì xảy ra ngoài phố, bỗng nghiêm nét mặt khi chợt thấy Thân đang ngồi quạt nhẹ cho Khánh, và mắt Thân ươn ướt như vừa mới khóc. Cảnh ấy làm lòng Mai và Dậu xao động. Thân đứng lên, sang giường mình ngủ, Mai và Dậu lẳng lặng trèo lên, nằm bên Khánh. Đèn đã tắt từ lâu, nhưng cả ba anh em đều chưa ai ngủ.

Thân trằn trọc suy nghĩ đến việc ngày mai đi tìm người mua ruộng; anh lo lắng, tự hỏi: "Nếu người ta không mua?" Câu nói của Dậu vẫn còn văng vẳng bên tai: "Tiền bán đôi hoa tai của em đã hết rồi!"

"Biết làm thế nào bây giờ?" Trước mắt Thân, hình dáng ba cô em gái hiện ra rõ ràng.

Dậu với chiếc áo dài trắng đã mạng nhiều chỗ, mặt lúc nào cũng buồn và lộ vẻ lo lắng.

Mai mới nhớn lên, chật chội trong chiếc áo bom-bay cũ, bạc phếch màu, rách cả hai bên khuỷu tay, sờn cả cổ; Khánh với cái đầu tóc giở dang cài lược bớp, hai con mắt đen tròn và to trên khuôn mặt trái soan, người gầy gò trong chiếc áo cánh rách, bẩn.

Thân nhớ lại Khánh, hồi mẹ còn sống, người mũm mĩm, nước da hồng hào, ai trông cũng mến. Dậu và Mai còn là hai cô nữ sinh, nhẹ nhàng với những tấm áo hàng màu, mắt sáng, má hồng. Dậu cũng không ngủ được. Trong đêm tối, cô nằm nghe hơi thở nhẹ của Khánh, Dậu thấy thương em hơn. Cô tự hứa: "Từ mai mình sẽ không sai em làm việc gì cả, và cũng không mắng em nữa." Nghĩ đến Thân, cô cũng hối là hay gắt với anh. Thân độ này xanh quá. Dậu thấy Thân như quên hẳn mình, chỉ nghĩ đến các em.