Chương III

Sáng hôm sau, Thân lại đằng nhà chú Hàn, nói về việc bán ruộng. Dậu và Mai ngồi khâu cố cho xong tấm khăn rua để đem trả, lấy tiền công. Muốn mau, hai chị em mỗi người khâu một đầu. Khánh mải ngồi chơi với con búp bê cũ. Lúc ấy đã gần tới bữa ăn, mấy chị em đều đói, nhưng trong nhà không có một đồng nào, duy chỉ còn ít gạo đủ để nấu cháo.

Dậu mải khâu, không nuốn đứng lên, liền sai Khánh đi lấy củi dóm bếp, đặt cháo; nhưng Khánh mải chơi, không chịu làm; Dậu giục mấy lần cũng không được, bực tức mắng Khánh om sòm; cô dằn mạnh tấm khăn khâu giở rồi đứng dậy.

Không ngờ dằn mạnh quá, động đến đầu khăn Mai đang khâu, khiến mũi kim bật đâm vào tay Mai.

Mai bị kim châm đau nhói, cáu, gắt với Dậu:

- Làm cái gì mà nhắng lên thế, đâm cả kim vào tay người ta.

Như lửa thêm dầu, Dậu đã bực lại bực thêm:

- Này xưng người ta với ai thế hở? Bảo ai nhắng, em gì mà hỗn như gấu, cô là em hay là chị?

Mai tự nhiên vừa bị đau lại bị mắng, tức quá cãi lại. Dậu cũng tức, không chịu nhịn, thành hai người cãi nhau. Khánh thấy thế, cho là lỗi tại mình, sợ hãi đứng dậy, hì hục ôm củi vào bếp.

Mai, Dậu thấy Khánh làm như vậy tự nhiên cùng thấy hối, cả hai đều yên lặng…

Dậu nhớ đến lời tự hứa, đã nhiều lần, cũng như vừa mới tối hôm qua: "Từ mai, mình sẽ không sai em làm gì cả, và cũng không mắng em nữa." Vậy mà bây giờ... Dậu liếc mắt nhìn Mai đang nặn máu ở tay, rồi đứng lên, vào bếp, nhóm lửa thay cho Khánh.

Mai vừa đưa mắt nhìn trộm chị, vừa đứng dậy vét gạo đem vo; thành ra, chẳng ai bảo ai, cả ba chị em đều cùng làm lành với nhau.

Cháo vừa chín thì Thân cũng vừa về. Bà cụ Tư đang làm thức nhắm ở dưới bếp của cụ. Mai khệ nệ bưng nồi cháo lên, Dậu bưng mâm, trong có mấy cái bát và chén muối. Thân đương đói, thấy được ăn ngay, hỏi bằng một giọng hơi to:

- Ăn cháo à?

Dậu đưa mắt làm hiệu, có ý bảo anh đừng nói to, nhưng Thân không để ý, hỏi tiếp:

- Có hạt tiêu không?

Mai trả lời:

- Có ạ!

- Ồ thế thì tốt, ăn cháo với muối hạt tiêu thì ngon phải biết!

Dậu gắt khẽ anh:

- Làm gì mà nói ầm lên thế, để cho hàng xóm biết nhà mình ăn cháo nữa hay sao?

Thân cau mày nhìn Dậu, toan nói, nhưng biết tính em lại thôi. Trước khi ăn, Dậu buông cái màn gió ở chỗ cửa ra vào xuống. Rồi cao giọng mời vọng ra:

- Mời cụ Tư xơi cơm ạ!

Thân dằn mạnh đũa xuống mâm, mặt đỏ bừng lên. Lúc ấy, Thân cáu đến cực điểm, anh muốn hét vang lên và tung cả mâm cháo đi, nhưng không hiểu sao anh nhịn được, rồi bưng một bát cháo ăn.

Đương lúc đói lại được bát cháo nóng, nấu sánh và ngon, Thân nguôi ngoai quên cả tức, vừa thổi vừa húp xùm xụp. Còn Dậu thì se sẽ vừa nghe ngóng, vừa đưa từng thìa cháo lên miệng ăn một cách như vụng trộm. Vì vậy, tiếng húp cháo mạnh và dài của Thân lại càng nổi bật lên.

Dậu đặt bát cháo xuống, giọng lầu bầu gắt anh. Thân không chịu được nữa. Anh toan mắng lại em, thời cụ Tư vén màn vào, tay bưng bát thức ăn.

Dậu đỏ bừng mặt, vẻ luống cuống. Thân như được một dịp nói lại với em cho bõ tức, anh bình tĩnh liếc nhìn Dậu, rồi mời to:

- Cụ xơi cháo ạ!

Cụ Tư như không chú ý, lại gần đặt vào mâm của mấy anh em bát thức ăn cụ vừa nấu. Cụ nói mấy câu không thành lời, nhưng đại khái là «nếm cho vui». Thoạt đầu, lúc cụ mới vào, Thân chưa kịp nhận ra cái bát trên tay cụ, nên anh chỉ thấy có dịp để anh mời to câu: "Cụ xơi cháo ạ!" cho bõ tức với Dậu.

Bây giờ, anh mới nhận ra cái bát nấu ngon lành để ở giữa mâm, bên cạnh chỉ có độc chén muối, như một mỉa mai, cay đắng.

Thân cau mặt, toan không nhận, nhưng nét mặt cụ Tư có một vẻ gì chân thật và hiền hậu quá, làm anh không dám từ chối, chỉ lí nhí nói được mấy câu cảm ơn. Cụ Tư chỉ hơi gật đầu, im lặng.

Từ lúc thấy Thân về, cho đến lúc nghe tiếng Dậu gắt khẽ, rồi lại thấy màn buông xuống trong khi mấy anh em sắp sửa ăn; rồi tiếng thổi xùm xụp của Thân, điểm trong tiếng lầu bầu của Dậu, cụ Tư đoán ra hết.

Thoạt tiên cụ mỉm cười, nhưng rồi cụ không cười được nữa, khi nghĩ đến cảnh nghèo, côi cút, không nơi nương tựa của bốn anh em Thân.

Bốn anh em Thân ở đây đã được ba tháng, nên cụ Tư cũng đã hiểu hết tình cảnh họ qua những câu chuyện chắp nhặt từ Dậu, Mai, Khánh. Từ đấy, cụ thường để ý, tuy Dậu hết sức che đậy sự túng thiếu, nhưng cụ biết rằng nhiều bữa họ đã phải ăn cháo thay cơm, và những bữa cơm gần như bao giờ cũng chỉ có độc món rau luộc. Một tình thương do tính đa cảm của đàn bà làm cụ Tư thường chảy nước mắt khi bắt chợt Khánh đứng cạnh hàng bán bún chả, nhìn một cách thèm thuồng.

Cụ từng nhiều lần thấy những đứa trẻ khác nhìn như vậy, nhưng ít khi cụ thấy cảm động, vì đã quen mắt. Nhưng ở Khánh, có một nét cảm tình riêng, khiến cụ không thể cầm lòng.

Nhiều bữa đi qua, gặp lúc cụ đang ăn cơm, Dậu và Mai thường cúi mặt hấp tấp bước thật nhanh.

Cụ Tư thật lòng nhiều khi muốn san sẻ thức ăn cho họ, nhưng ở họ tỏ ra nhiều tự trọng quá khiến cụ ngài ngại, không dám. Hôm nay, vừa đúng lúc món ăn mới nấu chín, cụ đang múc ra bát, nghe tiếng Dậu lầu bầu khẽ gắt anh... Cụ hấp tấp bưng cả bát nấu vào, với tất cả tấm lòng chân thật.

Bữa ấy, cụ Tư uống rượu không có thức nhắm ngon, chỉ có mấy củ lạc rang, nhưng giọng ngâm thơ của cụ hình như trong và vang hơn mọi ngày.