Chương XIX

Bảng đã thôi làm việc ở Hải phòng. Anh đổi lên Hà Nội đến cùng ở với Thân và Khánh.

Năm ấy Khánh mười lăm tuổi.

Tuy vậy sống bên Bảng và Thân, Khánh thấy mình vẫn còn bé, luôn luôn nũng nịu, ngây thơ. Thân, Bảng rất yêu quý Khánh, cả hai anh hình như không phân biệt Khánh là trai hay gái nữa. Bảng dạy Khánh học thêm Pháp văn. Chuyên luyện để cho Khánh có thể hiểu biết về văn thơ ngoại quốc. Những lúc Bảng và Thân bàn luận về chính trị, bao giờ Khánh cũng ngồi bên nghe. Thân lại năng chọn các sách vở có ích cho Khánh đọc. Nhờ thế, Khánh hiểu biết thêm ra. Bất cứ một ý nghĩ gì của Khánh, Bảng cũng hết sức chú ý nghe Khánh kể, rồi giảng, dạy êm ái. Khánh dám nói với Bảng tất cả tư tưởng của cô. Vì vậy, Bảng càng hiểu Khánh sâu sắc hơn. Có nhiều những câu hỏi ngờ nghệch của Khánh chỉ làm Bảng buồn cười và yêu Khánh thêm. Nhưng cũng có nhiều ý nghĩ quá thông minh của Khánh làm Bảng phải kinh ngạc.

Thường thường những buổi chiều mùa Hạ, trên con đường từ làng Yên phụ ra Hồ Tây, ba người, Thân, Bảng, Khánh, song song vừa đi vừa trò chuyện rất vui vẻ, hợp ý. Hôm nay cũng vậy. Nghe anh Thân cao hứng cất giọng ồ - ồ ngâm mấy bài thơ mới, Khánh nóng nẩy muốn khoe ngay bài thơ mới làm tài liệu mà Khánh đã thâu lượm được do một buổi trong tuần lễ trước Khánh về quê lấy gạo ra ăn. (Vì năm nay người bác trả lại ít ruộng nên mới có hoa màu). Lúc này óc Khánh chỉ ôn lại bài thơ của mình nên không nghe lời thơ của Thân đang ngâm. Khánh chỉ mong cho Thân chóng rứt lời. Còn Thân thì lại tưởng Khánh đương chăm chú nghe mình ngâm. Lúc Thân vừa im tiếng thì Bảng lại tiếp luôn. Anh khen và phê bình bài thơ Thân vừa ngâm, thành thử Khánh lại phải đợi một lúc. Khánh nóng nảy muốn khoe như vậy là tại Khánh biết chắc Thân sẽ bằng lòng về luận điệu bài thơ của Khánh. Khánh tin sẽ được hai anh khen, Khi Bảng vừa rứt lời thì Khánh chen ngay vào nói:

- Này, để em đọc bài thơ em mới làm cho hai anh nghe nhớ.

Rứt lời, Khánh đỏ mặt khe khẽ đọc.

Nắng gay gắt, da trời xanh ngát.

Chim im tiếng hót, lá thôi reo.

Khắp cảnh vật, thẩy đều yên lặng,

Dưới trưa hè thiêm thiếp giấc say sưa.

Trên đồng lúa, bọn nông phu mải miết,

Mặt xám đen và áo đẫm mồ hôi.

Dưới sức nóng của lửa trời thiêu đốt,

Họ làm luôn và không phút nghỉ ngơi.

Họ phải sống trong cảnh đời đau khổ,

Và cho là xấu số hóa xui nên.

Đến đây Khánh ngừng. Thân và Bảng có ý chờ nghe thêm. Không thấy Khánh tiếp nữa Thân tủm tỉm nói:

- Khá đấy, đọc tiếp đi.

Khánh bẽn lẽn:

- Em chỉ làm có thế.

Bảng cười nỏi:

- Thơ thì phải có ý và có kết, nếu Khánh chỉ làm có thế tức là thơ của Khánh chưa làm xong, chưa làm xong thì không thành thơ. Nhưng thế cũng giỏi rồi đấy, cố đi. Để mai anh soạn cho Khánh dịch một bài thơ của Lamartine; là một thi sĩ có danh của Pháp. À, nhưng sau này Khánh thích trở nên thi sĩ, văn sĩ hay chính trị gia?

Khánh ngẫm nghĩ rồi trả lời:

- Em thích tất cả.

Bảng bật cười, còn Thân nghiêm nghị bảo Khánh:

- Nếu vậy Khánh sẽ chẳng hao giờ làm nên một trò trống gì cả.

Khánh lặng đi một lúc rồi ngập ngừng hỏi, vừa như nói một mình:

- Thế em sẽ chỉ là một người thường thôi à?.

Thân cau mặt:

- Khánh muốn làm một người gì? Hãy cứ cố làm một người thường cho ra người cũng đã khó lắm rồi.

Khánh rưng rưng nước mắt. Bảng sợ câu chuyện đi xa quá làm mất vui, nên anh cười, nói sang chuyện khác. Anh chỉ một đám mây bên kia hồ nói:

- Nào tất cả chúng mình, mỗi người hãy tả đám mây kia xem ai tả hay.

Thân nhìn theo tay Bảng chỉ. Trườc mắt anh, một cảnh trời đẹp hiện ra. Mặt nước Hồ Tây xanh biếc, rộng bát ngát. Xa tít tận phía bên kia hồ, chân trời như bắt đầu từ ở đấy. Hình một dãy núi lam chập chùng nổi bật dưới khoảng trời hồng rực, bởi ánh mặt trời dáng đỏ cả một vừng. Phía trên dãy núi, giữa nền mây hồng có đám mây lớn, màu xanh dịu chung quanh có chạy một đường mây trắng sáng. Thân ngây ngất trước cảnh đẹp rồi lẩm bẩm:

- Đám mây xanh được viền bằng một đường chỉ bạc sáng chói như kim cương, đẹp quá.

Bảng cười ngất:

- Sáo lắm, chỉ bạc lại sáng như kim cương. Còn Khánh tả sao?

Bảng vừa hỏi vừa quay lại Khánh. Mặt Khánh lúc ấy hãy còn buồn nên chỉ cười gượng không trả lời. Thân cũng thấy vậy, nhưng chỉ lát sau Khánh lại trở lại vui vẻ. Tuy thế Bảng vẫn không quên lựa dịp khẽ bảo Thân:

- Bận sau anh không nên nói Khánh về những chuyện như thế. Sợ làm mất lòng tự tín của nó. Với tuổi trẻ, ai cũng có tính hăng hái muốn làm tất cả mọi việc. Đấy cũng là một tính hay, tỏ rằng Khánh cũng là một người hoạt động, mình chỉ nên khuyến khích theo tài năng nó thôi.

Thân biết Bảng nói phải nên yên lặng. Ngay đấy, Khánh đã uống xong cốc nước cam, vừa đi trở lại vừa bảo Thân:

- Anh Thân thuê chiếu để ngồi giống như hôm qua đi. Em mỏi chân rồi.

Bảng tán thành. Thân gọi đứa trẻ cho thuê chiếu, lấy một chiếc giải ngay dưới gốc cây lớn, cả ba anh em cùng ngồi xuống, vừa ngắm cảnh đẹp, vừa nói những chuyện mà xưa kia Mai, Dậu thường bảo là những chuyện gàn. Bỗng Khánh sững người, đăm đăm nhìn một người đang đi lại, miệng định kêu "Ai trông như chị Mai!" nhưng Khánh ngừng ngay khi biết là không phải. Nghĩ đến chị Mai, Khánh bỗng thấy nỗi thương nhớ chị tràn ngập cả lòng.

Hồi tháng giêng vừa rồi, chị Mai cùng chồng về chơi nhà hai hôm. Thoạt thấy Mai, Khánh mừng rỡ. Nhưng rồi nhận ra ngay sự thay đổi về hình dáng của Mai, Khánh không kìm giữ được lòng thương chị.

Trông Mai lúc ấy rõ ra là một người đàn bà tỉnh nhỏ, đầu vấn khăn nhung đen, đi đôi giép nhung một quai, mặc chiếc quần lĩnh đen và bên ngoài chiếc áo dài mầu gụ, Mai mặc thêm một cái áo cánh bông xù xụ. Nét mặt Mai vẫn trẻ, đẹp, nhưng hai mắt kém long lanh, nhanh nhẹn như hồi nào. Khánh chắc chị bị khổ sở, có lẽ vì vậy Khánh thành ghét Ký Tư quá. Cứ nhìn đôi mắt hấp háy với cái dáng người lừng khừng của anh ta là Khánh khó chịu. Mặc dầu Ký Tư vẫn có ý nể Khánh, những lúc bị Khánh nói khích, Ký Tư chỉ yên lặng hút điếu thuốc lào, hãm hớp nước, như để nén tức, nhưng đối với Mai thì anh ta không thế, anh ta bắt khoan bắt nhặt Mai từng tí một. Khánh được Mai kể cho biết là Ký Tư ghen lắm. Lại thêm được mẹ xui xiểm nên những quần áo Mai may hồi cưới, hễ Mai có giở ra là Ký Tư nói:

- Ở đây ăn mặc như vậy người ta cười cho. Nên nhũn nhặn một tý, vân vân...

Mỗi lần kể xong, Mai nói với Khánh:

- Mà bây giờ tôi cũng chẳng thiết gì mặc. Có đi đến đâu, suốt năm, tháng, cứ ở cái ga xép ấy làm bà Ký ga cũng xong.

Rứt lời, Mai cười gượng. Nghe tiếng cười của chị, Khánh xuýt bật khóc vi thương chị.

Bỗng dưng Khánh nghĩ đến Khang. Mặt Mai lúc ấy có một vẻ buồn xa xăm. Khánh cho là Mai cũng đang nghĩ đến Khang. Hôm sau khi Ký Tư đi phố, Mai sửa soạn rủ Khánh đi chơi.

Thấy chị vẫn buồn phiền, nay bỗng trở nên vui vẻ, Khánh mừng lắm, nhìn chị đánh phấn xong, Khánh reo lên:

- Trông chị đẹp như cô dâu.

Nhưng Khánh biết ngay mình lỡ lời vì thấy mặt Mai lại lộ vẻ buồn. Thấy Mai sắp sửa vấn khăn, Khánh nói:

- Thôi, chị đừng vấn khăn nữa. Để em búi tóc hộ cho. Bây giờ búi tóc giản dị hơn. Vấn khăn cổ lắm mà lại phiền phức.

Mai nói:

- Thì chị vẫn búi tóc đấy chứ, nhưng anh Ký bảo chị búi tóc trông như trẻ con ấy. Bắt phải vấn khăn.

- Cái gì chị cũng sợ anh Ký, sợ cả những cái vô lý, thế trước khi lấy anh ấy, chị vẫn búi

tóc. Anh ấy sợ trẻ con sao lại lấy chị?

Mai cười. Mười phút sau, Mai đã sửa soạn xong. Cô mặc chiếc áo nhung may hồi cưới. Đầu búi tóc trễ, mặt đánh phấn. Trông Mai đẹp lộng lẫy hẳn lên. Hai chị em cùng đi xe tới đầu hàng Nón, Mai bảo xe đỗ, xuống xe, Mai đưa Khánh rẽ sang phố hàng Phèn. Khánh cho là chị định mua gì ở đấy nên không hỏi, lúc đến giữa phố hàng Phèn, Mai bỗng níu Khánh đi chầm chậm lại. Nhìn Mai, Khánh thấy nét mặt chị có vẽ bối rối. Hai mắt Mai long lanh khác thường. Khánh lấy làm lạ, toan hỏi thì Mai nắm chặt lấy tay Khánh, nói:

- Khánh! Khánh! Nhà anh Khang kia kìa ; Khánh thử nhìn xem có anh ấy không. Mai nói vậy mà mắt vẫn nhìn thẳng, chân bước hấp tấp hơn.

Khánh hỏi:

- Đâu, nhà nào?

- Đấy, cái nhà rộng hai từng, cửa sơn màu nâu đấy.

- Có phải số 56 không chị?

- Ừ, mà Khánh thử nhìn lên gác xem. Nếu có nhà anh ấy hay đứng ở bao lan.

Vừa nói Mai vừa liếc mắt nhìn. Thấy trên gác cửa sổ đều đóng, chắc Khang đi vắng, Mai bảo em:

- Thế Khánh thử nhìn ở nhà dưới xem có ai không?

Đã đi qua nhà Khang mấy bước, Khánh cũng ngoái cổ lại nhìn rồi bảo chị:

- Chỉ có bà nào trông sang lắm ngồi ở xập giữa thôi.

- Thế à? Chắc bà Tuần, mẹ anh ấy đấy.

Đến đầu phố, Mai tần ngần một lát rồi bảo Khánh:

- Hay quay lại Khánh ạ? Thử nhìn lại xem.

Khánh bắt đầu khó chịu, hơi gắt:

- Để làm gì? Chị muốn gặp anh Khang à?

- Không.

- Thế tìm làm gì?

- Không.

Khánh toan kéo chị đi, nhưng nhìn Mai, Khánh lại thấy thương chị. Tự nhiên Khánh cầm tay Mai đi trở lại qua nhà Khang. Nhưng trong nhà vẫn không có gì khác. Trên gác, chỗ buồng Khang, các cửa vẫn đóng. Nhà dưởi vẫn chỉ có một bà ngồi trên sập. Lúc trở về, thấy Mai ít nói nên Khánh không dám hỏi, tuy thỉnh thoảng Khánh vẫn gợi chuyện nói vói Mai. Thấy Mai trả lời lơ đãng, Khánh biết chị đang nghĩ tận đâu đâu.

Hai chị em tới nhà thì Ký Tư cũng đã về. Mặt anh có vẻ khinh khỉnh thế nào ấy. Khánh cho là tính Ký Tư vẫn thế, nhưng Mai thì cỏ vẻ sợ, Mai vội vàng đi rửa mặt thay quần áo, gỡ búi tóc ra để vấn khăn. Ở gian ngoài, Thân, Bảng, Khánh đang ngồi nói chuyện. Bỗng Thân ra hiệu cho mọi người yên vì có tiếng cãi cọ se sẽ của vợ chồng Mai. Một lát có tiếng xô xát. Mai chạy ra ngoài, nhưng tới cửa buồng bị Ký Tư tóm được, thẳng tay tát vào mặt Mai một cái. Thân đứng phắt lên, chạy vào. Bảng, Khánh cũng vào cả. Thân gay gắt hỏi Ký Tư sao lại đánh Mai. Kỷ Tư chỉ im lặng, mặt xám lại, tay run run nhấc chiếc xe điếu ở bàn lên kéo một hơi thuốc lào, nuốt cả khói mà chẳng nói tại sao. Thân hỏi Mai, Mai cũng chỉ khóc, không trả lời. Khánh thì đoán chắc là Ký Tư ghen vi Mai diện. Khánh thuật lại cho Bảng và Thân nghe duyên cớ và hối hận thấy như mình có lỗi vì đã xui chị búi tóc và mặc áo đẹp.

Bảng nói:

- Thế thì có làm sao? Vợ chồng mà phải ghen và cấm đoán nhau cả từ sự ăn mặc thì sống với nhau thế nào được lâu!

Thân hất mớ tóc xỏa trên trán, căm tức nói:

- Không lẽ tôi lại xui nó bỏ chồng.

Khánh tiếp:

- Em cũng thế. Chẳng nhẽ em lại xui chị ấy bỏ....

Thấy Khánh lâu không nói gì, Thân quay lại hỏi:

- Khánh nghĩ gì đẩy?

- Em vừa thấy một người đi qua giống chị Mai quá.

Nói đến Mai, Thân chợt nhớ đến Dậu, anh bảo Khánh:

- À, sáng nay anh gặp Đức và Dậu. Dậu nhắn bảo Khánh mai lên chơi.

- Thế sao lâu không thấy chị ấy xuống mà lại nhắn em lên?

Thân đáp:

- Cô ấy bận chứ gì!

- Bận gì, lúc nào em đến cũng thấy chị ấy hết giặt chăn lại giặt màn. Rồi cứ bày vẽ làm hết món này đến món khác cho anh Đức ăn, mà anh Đức thì ăn thế nào hay thế, chứ có biết gì đâu. Một lần có cả em, chị Dậu nấu gà ca-ry cho ăn, xong em thấy chị ấy hỏi anh Đức ăn có ngon không. Anh Đức ngẩn người ra vì đã quên hết cả mùi vị. Mà độ này sao chị ấy ăn mặc lôi thôi quá. Có cái quần áo đẹp nào thì chỉ bỏ tủ cất để thỉnh thoảng lại mất công đem ra phơi. Anh Đức phải kêu lên bảo chị ấy mặc hết lại may mà chị ấy cũng chẳng mặc, thật sướng mà không biết sướng, chẳng bù cho chị Mai.

Bảng thấy Thân và Khánh nói chuyện về Dậu, anh chỉ lặng yên và như sợ câu chuyện ấy kéo dài, Bảng vụt đứng lên nói:

- Thôi bây giờ chúng mình đi vào chùa chơi một lát rồi về ăn cơm.

Thân và Khánh cũng đứng dậy theo. Trước những cơn gió mạnh, thân hình Khánh như nổi bật lên trong tấm áo lụa trắng. Lần đầu tiên Bảng nhận thấy Khánh đã lớn, và hao hao giống Dậu nhưng đẹp lộng lẫy hơn. Ngoài cái đẹp hình thể, Bảng còn sung sướng vì anh thấy cả cái đẹp trong tâm hồn Khánh. Bảng âu yếm nhìn Khánh cũng không tự biết rằng lần đầu tiên anh nhìn Khánh một cách khác thường. Nhưng Thân thì biết, anh vờ quay đi chỗ khác, vì cái nhìn của Bảng làm Thân cũng nhận thấy Khánh đã lớn, và đẹp. Chỉ vài năm nữa Khánh đã đến tuổi lấy chồng. Thân nghĩ đến Bảng và Khánh. Anh bỗng mỉm cười sung sướng.

IN TẠI NHÀ IN HOA MAI

GIẤY PHÉP SỐ 1344/XB,

23-8-58 CỦA BỘ THÔNG TIN