V

Bà Điếc trở về khu nhà với một thân hình tiều tụy đến nỗi, nom bà chỉ còn bằng con bé con lọ lem có mớ tóc trắng đến rợn người. Bà đi thất thểu tới trước cửa phòng nhà Xoay, mệt mỏi rờ lên cái khóa rồi vứt bọc đồ ngồi thừ ngay trên bực thềm. Lúc ấy toàn khu nhà vắng ngắt, chỉ còn vài đứa trẻ chơi ô ăn quan trên hiên nhà kho. Thấy bà Điếc về chúng chạy tới xem. Bà Điếc mở bọc đồ lấy kẹo trứng chim chia cho mỗi đứa mỗi cái. Bà lụm cụm sang phòng nhà Luân, thấy cửa không khóa, nhưng đóng kín, đôi mắt mệt mỏi của bà chợt sáng lên. Bà gọi:

- Chú Luân! Chú Luân! Quỷ sứ, đóng cửa thế này à?

Luân đang làm việc, nghe tiếng bà Điếc vội vã chạy ra.

Bà Điếc lừ mắt nhìn Luân rồi toác miệng cười. Luân ấn vai bà bảo bà ngồi xuống ghế, nhưng bà ngúng nguẩy không chịu.

- Để cho tôi rửa chân tay cái đã chứ!

Nói rồi bà bước thẳng vào gian trong, xuống bếp. Luân chạy sang gọi Hà. Dạo này Hà và Luân cùng ngồi nhà, thi nhau "cày". Có lẽ đang lúc bí, nghe tiếng Luân gọi Hà vội chạy sang ngay.

- Bà trốn đi đâu mà khiếp thế? - Hà xuống tận bếp hỏi bà Điếc.

- Về quê chứ đi đâu?

- Thế quà đâu?

- Quà cái khỉ gió. Không chịu được.

- Bà cứ thế thì có giời chịu!

- Vớ vẩn!

Đó là lần đầu tiên bà Điếc chịu ngồi kể lể nỗi bất hạnh của mình:

- Khỉ gió lắm cơ - bà vừa mở gói trầu ra têm, vừa nói - Giá tôi chết được như bà Mão thì mát mẻ quá. Đằng này già rồi mà còn ngu...

Bà nói đến đấy thì nước mắt tràn ra, không nói được nữa. Bà ngồi co chân lên ghế khóc thút thút. Bà kể là bà về quê, nhưng em gái bà đã chết lâu rồi, các cháu bà đối xử với bà cũng chẳng đến nỗi nào, nhưng mà đói khổ quá, điện nước chả có, bà không chịu được nên bà phải đi...

- Thế bây giờ bà tính thế sao? - Hà bực bõ hỏi. Bà Điếc ngồi đờ đẫn nhìn hai người, không nói. Đã từ lâu, thành ra thói quen, vì bà Điếc nên bà chỉ thích nghe những câu hỏi mà bà trả lời được. Còn những điều khó trả lời bà lờ đi, làm như không nghe. Hà cúi sát xuống tai bà, hỏi:

- Thế bây giờ bà định đi đâu?

Nét mặt bà xịu xuống.

- Tôi về đây chứ đi đâu?

- Thằng Xoay nó đi nơi khác rồi!

- Đi đâu?

- Đi xa lắm, không tìm được!

- Thế các chú cho tôi ở nhờ vài hôm vậy.

- Vài hôm thì được. Nhưng rồi bà đi đâu?

- Chú hỏi vớ vẩn, - bỗng bà nổi cáu - Đi làm chứ đi đâu?

Cuối cùng thì dù muốn hay không, Luân vẫn phải cho bà Điếc ở nhờ. Vợ Luân đã mang thai nên bà Điếc mừng rỡ lắm. Tối hôm ấy, sau bữa ăn, bà nói với Vân:

- Cô đẻ đi, bà ở đây trông con cho.

Rồi bà than vãn:

- Quỷ sứ cái nhà chú Xoay, cứ đi như khỉ gió. Chắc lại để mẹ con nó bồng bế nhau lên nhà ngoại? Thật không chịu được.

Vân cười lại bà:

- Gớm. Có bà không ai chịu được thì có.

Mấy hôm sau Luân và Hà bàn nhau, dẫn bà Điếc đi xin việc. Không thể cứ để tình trạng mỗi nhà phải nuôi bà vài ngày, vừa bất tiện cho bà, vừa bất tiện cho từng người. Nhìn bà Điếc lọm khọm, không còn cái vẻ tinh anh hồi mới về khu nhà, thật khó có thể kiếm được việc! Cả hai người cùng đến khắp bạn bè của mình nhưng cuối cùng đều bó tay. "Làm thế nào bây giờ?" Luân hỏi vợ. "Anh thử dẫn bà lên gặp cái Sương xem, có khi nó cần bà đấy". Đúng, có thể Sương vẫn cần bà, hơn thế, từ hôm Sương dọn đi không hề thấy cô quay lại. Cả Luân và Hà cũng chưa một lần gặp. Thế là họ quyết định đi tìm Sương.

Lúc ấy khoảng 9 giờ sáng. Sương đang chuẩn bị đi sân bay đón khách Quốc tế. Chiếc xe con của Tín đang chờ cô ngoài cổng xí nghiệp. Người lái xe nhận ngay ra Luân. Anh ta vồn vã bắt tay hai người và cho biết, đồng chí Tổng giám đốc đang làm việc trên cơ quan Liên hiệp, chút nữa xe anh có nhiệm vụ đưa "nàng tiên" lên trên đó cùng đón khách.

Sương hiện ra rực rỡ trên bực thềm trước vòm cửa Xí nghiệp cùng ông giám đốc già mặc com lê trang trọng. Hai người gần như không chú ý tới xung quanh. Sương rẽ vào căn nhà nhỏ sát ngách cổng, loáng sau ôm một bó hoa lớn bước ra. Những cán bộ, công nhân viên xí nghiệp đi ngang ngoái lại nhìn Sương với con mắt khó chịu. Hà định quay đi ngay, nhưng Luân giữ lại ông giám đốc già ngồi vào xe. Sương bước những bước tự tin tới gần thì người lái xe ra hiệu cô đang có khách. Sương sực ngửng lên nhận ra Luân và Hà. Cô ấn vội bó hoa vào lòng ông giám đốc rồi chạy lại:

- úi giời, em chào hai anh.

Cô sững người nhận ra bà Điếc và chợt kêu lên, ôm ngang lưng bà mừng rỡ. Mãi tới lúc Sương buông tay bà Điếc mới nhận ra cô. "Đồ quỷ sứ, không chịu được!". Bà chỉ nói được thế.

Sương hớt hải chạy lại xe nói gì đó với ông Giám đốc. Rồi cô quay lại:

- Các anh thông cảm... Em bận... Đúng là mọi hôm thì lại rảnh rang... Nhưng...

- Không sao - Luân nói - Bọn anh dẫn bà Điếc tới thăm bé Phương chút xíu rồi lại đi ngay thôi mà.

- Anh Luân, anh đừng nói với Sương giọng khinh rẻ thế - Rồi cô ôm ngang vai bà già, hỏi to:

- Dạo này bà làm ở đâu?

Bà Điếc lắc đầu rồi nói:

- Tôi đến hỏi xem cô còn cần tôi nữa không đấy!

Sương chớp chớp mắt. Người lái xe bấm còi. Sương nắm cánh tay Luân nói nhanh:

- Em xin lỗi hai anh... Hay là...

Nói đoạn cô chạy thoăn thoắt lại ghé sát tai ông giám đốc. Ông ta bật cửa xe chạy tới bắt tay Luân và Hà rồi nói:

- Xin lỗi hai đồng chí, cho tôi dẫn bà cụ vào nhà khách.

Ông giám đốc nắm tay bà Điếc, dẫn vào khuất sau ngôi nhà nhỏ sát ngách cổng.

Sương nói:

- Thật ra em đã mướn được người trông cháu rồi. Nhưng với bà Điếc, thì em nghĩ: em phải có trách nhiệm...

Luân và Hà chưa kịp nói gì thì ông giám đốc đã quay ra. Sương chủ động bắt tay hai người. Ông giám đốc cũng chìa tay "Tạm biệt các đồng chí". Người lái xe sau khi cho xe lượn một vòng rất khéo trước cổng Xí nghiệp. "Xin mời làng tiên và thủ trưởng lên xe" anh ta nháy mắt hóm hỉnh chào Luân và Hà rồi chiếc xe rất nhanh vọt ra phố.

- Buồn quá! - Hà nói rồi nhảy lên xe.

Bỗng chiếc xe quay vòng lại, ép sát Hà và Luân vào vệ đường. Sương thò đầu ra nói với hai người:

- Anh Luân anh Hà chờ Sương nhé. Thế nào Sương cũng xuống đấy.

Rồi chiếc xe lại vọt đi.

Hà đạp xe một cách nặng nhọc. Luân nắm cánh tay Hà không nói gì. Một lát sau Hà nói:

- Kể ra cũng lạ... Con người cứ vênh váo lên với những cái không phải của mình...

Sâm sẩm tối hôm ấy Sương về thật. Cô mặc quần đen, áo cánh với cái vẻ giản dị ngày nào. Vân lặng lặng lấy phích nước đặt trên bàn rồi lẳng lặng dẫn con sang hàng xóm xem ti vi. Luân ra cửa gọi Hà sang. Sương ngồi nghiêng, đặt một ngón tay lên má ra chiều tư lự.

- Em vừa điện thoại được cho nhà em... - Sương nói rụt rè.

Luân cười chua chát, hỏi lạnh lùng:

- Cô điện bằng cách nào?

- Dạ, điện cho ông Bí thư tỉnh K. Tình cờ nhà em cũng đang chơi ở nhà ông ấy.

- Nhưng làm sao cô biết số điện thoại mà gọi.

- Cũng là tình cờ, em thấy cái "cạc vidít" của ông ấy trong quyển sổ của anh Xoay.

- Cuộc đời thật lắm ngẫu nhiên, lắm tình cờ quá nhỉ.

Sương cười:

- Các anh là nhà văn nên lúc nào cũng triết lý được.

- Thế mà cô bảo triết lý à?

- Đằng sau câu nói của anh, nhiều ý nghĩa lắm!

Đúng lúc ấy Hà bước vào. Sương hơi nhổm người dậy chào nhưng Hà không để ý. Anh cầm điếu cày lên, nhồi thuốc, bật lửa, nghiêng cổ rít. Khói thuốc, làm Sương ho sặc sụa.

- Dạo này Sương đẹp quá - Hà nói.

- Anh Hà lúc nào cũng có vẻ khó chịu với Sương quá đi!

- Tôi việc gì phải khó chịu với cô?

- Thôi, thôi. Uống nước cái đã - Luân đưa nước cho hai người, rồi ngồi xuống ghế, hỏi:

- Xoay nó có nói gì không?

- Nhà em bảo suýt chết mấy lần - Sương đặt chén nước lên bàn rồi tiếp - Nhưng anh ấy lại bảo suýt chết có nghĩa là không chết, có nghĩa là thứ ba tới anh sẽ bay ra. Mà nghe nói tỉnh ủy K, bồi dưỡng cho anh ấy ghê lắm. Lên hai cân kia đấy.

- Thằng chỉ được bốc phét - Hà nói - Để rồi xem.

Luân điềm tĩnh hỏi Sương:

- Thế cô có thông báo cho nó tình hình nhà không?

Sương ra vẻ ngạc nhiên, nói:

- Dạ, có chứ ạ.

- Cô thông báo những gì?

- Anh Luân hôm nay cứ như quan tòa ý - Sương kêu lên, cười rúc rích - Thì em báo tin cháu khỏe và giống anh ấy như đúc chứ còn báo gì?

- Còn những thay đổi của cô, cô không nói gì?

- Sao anh lại hỏi em thế?

- Thế cô bảo tôi nên hỏi cô thế nào?

- Em nghĩ... Đó là việc riêng của gia đình em.

- Nhưng tôi phải có trách nhiệm với bạn tôi.

- Em nghĩ, anh đang vượt qua barie tình bạn rồi đấy.

Hà vẫn ngồi gãi đầu nhăn nhó, không nói gì. Luân bước ra cửa đứng, một lát sau quay vào, nói:

- Tôi nghĩ, trong việc này, cô đã xúc phạm đến nhân cách của tôi.

Sương cười nhạt:

- Anh hay lo xa quá. Theo em nghĩ, anh không có lỗi gì trong chuyện này.

- Sao lại ăn nói vô trách nhiệm thế?

- Anh bình tĩnh, anh Luân ạ. Em biết em có lỗi với anh. Nhưng không đến mức "xúc phạm nhân cách" của anh đâu...

- Dạo này cô lắm lý sự lắm!

- Có lẽ anh chưa hiểu hết em thôi - Sương vẫn nhũn nhặn - Và em cũng không chờ mong điều ấy...

Cả ba người cùng im lặng. Sương kéo vạt áo lau nước mắt. Hà lại hút thuốc. Có tiếng anh Khoái nói oang oang ngoài cửa:

- Xin chào cái mi- pha! Xin chào những nhân cách lớn.

Sương đứng lên, nói:

- Em chào hai anh...

- Cô ngồi lại đây ít phút nữa - Hà nói như ra lệnh.

- Nhưng em không ưa thằng cha đạo đức giả ấy.

- Yên tâm, tôi sẽ ra dẹp! Cô tưởng chúng tôi cũng ưa hắn lắm à?

- Hôm nay tôi có ông bạn chí cốt Đào Chí Ron- tiếng Khoái - anh em kết nghĩa với Chí Phèo, sau một thời gian về quê tĩnh dưỡng, nay trở lại với âm mưu làm lại cuộc đời. Nhưng bây giờ thì xin lỗi anh em bà con, chúng tôi đã uống, đang uống và sẽ uống, chưa thể tới thăm các nhân cách lớn của thời đại được!

Hà vừa ra cửa định "dẹp" thì Khoái đã biến mất. Anh quay vào, ngồi ghế đối điện với Sương, nét mặt nghiêm trọng, nói:

- Tay Khoái vừa bị lột mặt nạ vì tội gì cô có biết không?

Sương còn đang ngơ ngác thì Luân kéo vai Hà, hỏi dồn:

- Tội gì? Sao mày biết?

Hà ngửa cổ trên thành ghế cười khoái trá, nói:

- Tội ăn hối lộ, móc ngoặc với tay gì, con trung tướng K.

Luân buồn bã nói:

- Khiếp thật? Thảo nào cả tháng nay ông ấy đi biệt tăm. Mà nhà anh Ron xuống lúc nào nhỉ?

- Cả tuần nay rồi.

- ồ thế sao không thấy?

- Nằm nhà ông K. Cái số nhà lão Ron khốn nạn - Hà nói - Hình như định xuống xin đi đội trưởng xuất khẩu thì bị hôi ổ.

Rồi Hà nhìn thẳng vào Sương, nói giọng gay gắt:

- Thôi, chuyện ấy nói sau. Bây giờ tới lượt tôi đối thoại với cô!

Sương tỏ ra khó chịu, cười khẩy:

- Em không có ý định về đây đối thoại với anh đâu, anh Hà ạ.

- Cô là một người đàn bà vĩ đại! - Hà nói.

- Còn anh là một người đàn ông giả hiệu!

Sương giận dữ đứng lên, Hà cũng đứng lên, nói:

- Chỗ anh em với nhau chúng tôi mới nói. Cô đã bị tiêm nhiễm một lối sống thực dụng trá danh hiện đại.

Sương mím môi ngồi xuống. Người cô run lên. Những giọt nước mắt lăn nhanh trên má. Một lúc sau, cô nói rắn rỏi:

- Anh không có quyền sỉ nhục tôi. Các anh là trí thức mà ăn nói với phụ nữ vũ phu thế à?

- Cô bảo ai vũ phu? Tôi nói thật, nếu cô là vợ tôi thì tôi nghiền nát cô ra cát bụi!

Sương đứng lên vẻ khinh bỉ ra mặt:

- Còn nếu anh là chồng tôi thì tôi sẽ biến anh thành một tên nô lệ không hơn không kém!

Cuộc đối thoại không ngờ lại diễn ra dữ dội thế khiến Luân hoảng hốt ấn vai Hà bắt ngồi xuống. Sương đã bước ra cửa. Luân chạy theo, giữ Sương lại, nói thêm:

- Anh xin lỗi Sương, không ngờ các bạn lại nóng nảy thế!

Sương vẫn không kìm được nước mắt. Cô vừa khóc vừa nói:

- Từ bé đến giờ... Em chưa bị... ai... sỉ... nhục... thế...

- Thôi thôi. Cũng chỉ vì lòng tốt...

- Em xin biếu lại các anh cái thứ lòng tốt cay nghiệt ấy!

- Nhưng mà em cũng phải bình tĩnh...

- Em nói thật với anh. Anh Xoay em... còn... rộng lượng... hơn các anh... nhiều...

- Có thể là như thế.

Sương dắt xe ra ngoài sân, nói:

- Thôi chào anh.

Luân đứng nhìn theo bóng Sương đạp xe trong đêm. Cả khu nhà chìm ngập trong cảm giác nặng nề đến tức thở. Có tiếng la ó từ phía phòng anh Khoái chợt rộ lên. Rồi lại im lặng. Luân cúi đầu bước dọc theo hành lang, chợt nghĩ tới thứ ba này Xoay sẽ bay ra. Anh sẽ nói gì với bạn? Và cả cô ấy nữa...

Hà Nội- Đại Lải

Tháng 8 / 1988

TTđ