Chương 2

Đây là một ví dụ về buôn bán có kỳ hạn: Ngày 1 tháng giêng bạn mua của ông Schpoumff một kilo đậu ve. Ông Schpoumff đồng ý bán. Ông ta cam kết sẽ giao hàng sau ba tháng, đúng ngày 31 tháng ba là ngày bạn định làm một đĩa rau trộn dầu giấm.

Bạn thỏa thuận với ông ta về giá cả theo giá bình thường trên thị trường đậu ve ngày 1 tháng giêng, và với điều kiện dứt khoát là dù thế nào thì cả ông Schpoumff và bạn đều không được thay đổi giá này. Khi nhận kilo đậu ve vào ngày 31 tháng ba, bạn sẽ trả tiền theo giá ngày 1 tháng giêng: 10 franc một kilo.

Có ba khả năng:

* Thứ nhất: Giá kilo đậu không thay đổi, vẫn 10 franc. Ông Schpoumff đã chờ đợi ba tháng ròng rã mong sao giá món đậu khốn kiếp này hạ xuống, đành cam chịu ông mua kilo đậu để giao cho anh. Mua 10 franc, bán cho bạn cũng 10 franc. Lãi: Bằng không. Bạn yên tâm ngồi nhai món rau trộn dầu giấm của bạn. Ngon miệng nhưng chỉ có thế.

* Thứ hai: Giá đậu tụt dốc. Đến nỗi ngày 31 tháng ba chỉ còn 6 franc. Ông Schpoumff mừng rơn, bỏ ngay ra 6 franc mua đậu rồi bán cho bạn trong ngày ấy, lấy 10 franc. Ông được lãi 4 franc. Bạn nhận món rau trộn và thấy nó đắng ngắt.

* Thứ ba: Ngược lại giá kilo đậu leo thật nhanh. Ngày 31 tháng ba, lên tới 18 franc. Đến lượt ông Schpoumff chửi rủa. Vì phải giữ cam kết với bạn, ông buộc lòng phải mua với giá 18 franc để bán lại cho bạn lấy có 10 franc.

Thế là bạn nhét món rau trộn vào bụng rất ngon lành. Trừ phi bạn là nhà kinh doanh. Trong trường hợp này bạn không ngốc nghếch đến nỗi đem trộn dầu giấm mà bạn sẽ đem bán ngay với giá 18 franc cân đậu ve, bạn mua có 10 franc lãi: 8 franc. Trong vụ này, ông Schpoumff mong giá đậu tụt còn bạn tính nước giá đậu tăng.

Bạn thay đậu ve bằng cà phê (hoặc vàng, hoặc bạc, ngoại tệ, dầu mỏ, lúa mì, ngô hay đồng), bạn thực hiện hoạt động trên không phải với một kilo mà với hàng tấn, hàng ngàn, hàng vạn tấn, thế là bạn đã nhập cuộc chơi.

Bạn đang đầu cơ đấy.

Chỉ khác có hai điểm: Trước hết, hiếm khi có giao hàng thật. Bằng chứng rõ nhất là trong việc mua bán bạc, số lượng các once bạc trao đổi giữa các bên lên tới hai lăm lần tổng sản lượng bạc của thế giới. Thực tế người ta chỉ trao đổi trong trừu tượng, chẳng ai nhìn thấy món hàng mình mua vào hoặc bán ra. Tất cả đều ăn thua từ hai con số: Thời giá khi ký kết việc trao đổi, và thời giá giao hàng trên lý thuyết.

Sau nữa, điểm thứ hai là sự có mặt của những kẻ trung gian. Giữa ông Schpoumff và bạn, trong khi hai người thực hiện một cuộc mua hay bán có kỳ hạn trên thị trường tài chính, tất nhiên phải có người đứng ra môi giới. Nhiệm vụ của hắn là cân đối các yêu cầu của hai bên, đảm bảo cả hai bên phải thực hiện cam kết của mình. Người môi giới đứng ra nhận lệnh mua hoặc bán của bạn và cầm tiền ký quỹ của bạn. Tiền ký quỹ vừa là bằng chứng bạn làm ăn nghiêm chỉnh, đồng thời còn dùng đền bù cho những biến động giá cả có thể xảy ra giữa ngày thứ nhất và ngày cuối cùng của hợp đồng có kỳ hạn. Nếu những biến động này bất lợi cho bạn, người môi giới lập tức đòi bạn thêm một số tiền để đảm bảo ký quỹ được nguyên vẹn, luôn luôn ổn định trong cả quá trình. Đó là lệnh ký quỹ bổ sung, margin call. Có thể được đưa ra mỗi ngày, ngày nào cũng có.

Tôi đã nộp sáu triệu đôla ký quỹ để đầu cơ cà phê. Nghĩa là nhận mua vào 60 triệu đôla cà phê. Ngày đáo hạn hợp đồng hoặc thanh lý, hoặc giao hàng cũng được là 18 tháng 9.

Tôi không nhập cuộc một cách hồ đồ, nhẹ dạ. Bao giờ cũng vậy tôi chỉ quyết định sau khi đã nghiên cứu công phu ý kiến nhiều chuyên gia ở cả Hoa Kỳ và Châu Âu. Ngoài lời khuyên thống nhất của họ, tôi còn căn cứ vào hai sự kiện tạo thời cơ: Sự thành lập cái tôi gọi là OPEP cà phê giữa Brazil và Bolivia, mặt khác, đã ba năm liền không có băng giá (nếu các thống kê ủng hộ tôi).

Tôi trở thành người buôn cà phê - tức là đầu cơ vào giá lên - qua hai bước. Vừa ký hợp đồng mua robusta ở London, vừa mua arabica ở thị trường New York. Bằng đôla và bằng bảng Anh. Để tiện, xin quy ra hết đôla.

Bước thứ nhất tôi mua 30 triệu đôla cà phê với giá 180 xu Mỹ một livre. Thành 16.666.666 livre. Mỗi tấn là 2.200 livre, vậy tôi đã nhận mua 7.575 tấn và số lẻ (pha được không ít tách cà phê bằng chỗ số lẻ này!). Hợp đồng thứ hai: Mua với giá 190 xu Mỹ một livre, với 30 triệu đôla nữa: 15.789.473 livre thành 7.177 tấn.

Con tính thật giản đơn: Tôi đã nhận mua vào ngày 18 tháng chín tới, 14.752 tấn cà phê.

Họ sẽ phải giao cho tôi trên lý thuyết, và tôi phải trả tiền cho họ trên lý thuyết đúng ngày 18 tháng chín. Tất nhiên, chẳng có người nào phát rồ mà có ý định giao cà phê hiện vật cho tôi.

Và nhất là, dù có biến động gì đi nữa trong quá trình, tôi cũng không trả đủ 60 triệu đôla cho số cà phê đó. Nói đúng hơn, tôi chỉ trả sau khi đã bán lại, bán thật nhanh. Trong thực tế tôi mới chi khoản ký quỹ và các khoản bổ sung nếu có, là những khoản có tác dụng đảm bảo chính thức cho tôi sẽ có 14.572 tấn. Tôi chỉ trả sau khi đã nhận của các khách mua tương lai số tiền họ trả theo thời giá lúc đó.

Với kế hoạch này, tôi có hy vọng gì?

Nếu giá cà phê tăng như tôi mong mỏi nhưng chỉ được 200 xu Mỹ một livre, nghĩa là lên rất ít, tôi sẽ lãi 4.912.000 đôla. Trừ đi vài khoản lệ phí. Nhưng tôi có thể hy vọng được hơn thế. Theo lời dự đoán của tất cả mọi người ngay từ ngày đầu tôi nhập cuộc. Có thể hy vọng bán với giá 250 xu một livre, tôi mua vào với giá trung bình 185 xu.

Trong trường hợp này tôi được 21 triệu đôla tiền lãi! Vậy tôi việc gì phải sợ khi nhận được lệnh ký quỹ bổ sung?

Tất nhiên tôi có chú ý những lo ngại của Rosen, kể cả của Marc Lavater xem ra còn nghiêm trọng hơn. Nhưng tôi có trong tay 20 đến 25 triệu đôla vào giữa tháng năm đó, đã trừ hết các khoản đầu tư khác. Nếu trong mấy tuần, mấy tháng tôi có phải ký quỹ bổ sung tôi vẫn đủ sức.

Chưa hết, còn có thể xảy ra tình huống xấu nhất, tức là giá cà phê tụt liên tục trong bốn tháng từ nay đến lúc đáo hạn hợp đồng. Hơn nữa, tôi còn dự tính cả khi xảy ra thảm họa: Đến ngày 18 tháng chín giá cà phê xuống đến mạt hạng. Ví dụ 120 hoặc 130 xu một livre. Cả một gia tài sẽ biến mất, tôi khó lòng chống đỡ nổi. Nhưng tôi đã dự phòng cả hiểm họa chết người đó. Một miếng đỡ đòn mà ngay Rosen cũng thừa nhận là rất hữu hiệu. Không chỉ Rosen, mà cả Lavater và tất cả các chuyên gia kín đáo đã được tôi đến tham khảo vấn đề này.

Ngày 17 tháng 5, một năm mười ngày sau khi Erwin Horst mang lời thách thức đến nhà tôi, một thách thức có màu sắc Miền Tây hơn là theo thông lệ trong giới tài chính. Trong ba trăm bảy lăm ngày qua tôi đã cố công tìm xem chiếc bẫy họ dọa tôi có hay không và nó nằm ở đâu.

Safari và Quần Vợt, tuy hiện giờ Quần Vợt đang gặp khó khăn nhưng vị trí của tôi trong hai mặt trận này không dễ bị đánh đổ. Cùng lắm thì họ có thể làm tôi thất bại chứ không thể dùng chúng để hạ tôi như tôi đã hạ Martin Yahl (tuy vẫn chưa làm cho lão khuynh gia bại sản được). Trong khoản dầu mỏ, vụ Fezzali đã làm khoán đầu tư của chúng tôi bị kẹt cứng, nhưng cũng chỉ đến thế mà thôi. Làm ăn với Paul Hazard về các Wildcater vẫn tiến triển như dự tính và chắc không xảy ra trục trặc đáng kể.

Khoản bạc? Tôi đã rút khỏi thị trường.

Chỉ còn khoản cà phê. Từ đúng một năm nay, tôi vấp phải một điều bất khả thi: Tạo một miếng đỡ có hiệu lực tuyệt đối. Trong vấn đề này, các cuộc tranh luận giữa tôi và Lavater lần nào cũng biến thành cãi lộn, có khi rất dữ dội, vì lần nào anh ta cũng bướng bỉnh nhắc lại khiến tôi nổi cáu:“Cạm bẫy nằm trong quán cà phê”.

— Này Marc, có phải anh là người độc nhất trên trái đất được biết toàn bộ công việc làm ăn của tôi tổ chức như thế nào? Đúng hay không?

— Biết tất cả những gì anh nói cho biết.

— Anh thừa nhận mình biết hơn bất cứ ai khác?

— Thừa nhận.

— Và biết rằng tôi không hề xuất đầu lộ diện trong bất cứ hoạt động nào? Đúng hay không?

— Đúng.

— Từ những việc nhỏ nhặt như mua một ngôi nhà xoàng xĩnh, một mẫu rất cỏn con đến những áp phe như Quần Vợt, Safari, đầu cơ bạc và cà phê. Đúng không?

— Đúng.

Tuyệt đối đúng như vậy: Mỗi khoản đầu tư nhỏ nhoi đều không đứng tên Franz Cimballi, mà tên một công ty vô danh ở Panama. Có phải công ty của tôi không? Không. Nó là tài sản của một công ty thứ hai cũng vô danh như cái thứ nhất. Và đặt trụ sở ở Curacao - theo kinh nghiệm của Scarlett quá cố. Liệu người ta có nhận ra Cimballi Franz đằng sau công ty thứ hai này? Không. Vì nó kín đáo nhận chủ trương từ một ngân hàng đặt ở Nassau, quần đảo Bahamas. Kẻ nào đó sẽ chỉ phí công vô ích nếu đến hỏi chủ ngân hàng Nassau: “Ông có tình cờ quen biết người tên là Cimballi không?” Dù đến để gửi tiền cũng vậy. Vị chủ ngân hàng nọ vẫn khăng khăng: “Tôi không biết ai là Cimballi”. Và không biết thực tình, trừ khi tôi gọi điện hoặc gửi thư cho ông ta, tôi vừa nêu mật danh đã đăng ký đồng thời nêu cả một số tài khoản của tôi.

— Đồng ý thế chứ Marc?

— Đồng ý.

— Anh có biết các mã số tài khoản của tôi không?

— Không.

— Theo anh, ngoài tôi ra có ai biết không?

— Không, theo tôi nắm được.

Lần nào cũng vậy, cứ đến điểm này là tôi nổi khùng: “Mẹ kiếp! Vậy anh thử nói xem chúng sẽ làm cách nào để moi ra tôi? Thử giải thích xem, khi công ty Panama đầu tư vào cà phê, nhưng sau đó vì có những đột biến bất thường trên thị trường nên nó gặp khó khăn đến mức phải đình chỉ kinh doanh, bản thân tôi gặp nguy hiểm ở chỗ nào? Không phải tôi đứng ra ký quỹ. Cũng không phải tôi đứng ra chính thức nộp bổ sung. Mà do công ty Panama, chỉ một mình nó thôi. Bây giờ thử hình dung tai biến xảy ra: Giá cà phê tụt khủng khiếp. Công ty Panama làm gì? Nó rút lui, bỏ số tiền ký quỹ và tất cả các khoản bổ sung, nó chịu mất sạch và vỡ nợ. Nó để lại vết tích gì? Chẳng có gì hết. Không kiện cáo, xin xét lại được nữa. Cũng chẳng đụng đến công ty Curacao được vì ngay trong ngày hôm đó, ngay vào giờ đó, nó bí mật thanh lý hết các khoản ”có”, chuyển đi chỗ khác, không ai biết không ai hay, nếu cần nó cũng tuyên bố vỡ nợ và cũng xóa sạch dấu vết. Ai dám đến đòi Cimballi thanh toán, vì có ai trông thấy tôi đâu? Ngay anh, Marc Lavater, anh cũng không có bằng chứng gì hết. Anh có cách nào chứng minh công ty Panama và công ty Curacao là của tôi hoặc đã từng nói của tôi? Chứng minh được điều đó trước tòa án?

— Không.

Anh ta nói không. Nhưng lại thêm: “Tôi không biết, Franz. Tôi công nhận đó là một miếng đỡ rất kín...”

Tuy thế anh vẫn một mực cho rằng: “Trong khoản cà phê...

Đến phát điên mất!