91 - 94

91- CẢ ĐỜI NGƯỜI

Một ông đi du học ngoại quốc trở về với một ôm văn bằng tiến sĩ, nào văn chương, nào sử ký, nào pháp luật, nào kinh tế học, nào xã hội học, nào triết học, ngoài ra lại có cả bằng y khoa bác-sĩ và bằng kỹ sư cầu cống nữa. Bởi thế, thiên hạ gọi ông là một nhà bác học. Nhưng người đời trọng ông bao nhiêu, thì ông lên mặt bấy nhiêu. Thậm chí với ai, ông cũng chê là dốt, và ngồi với ai, dù người ấy là người cùng nước, ông cũng thao thao xổ ra những tiếng ngoại quốc và những tiếng ngoại quốc.

Bữa nọ, nhà bác-học ‘‘đáng kính’’ phải qua một con sông rộng bằng chiếc thuyền tam bản. Thấy anh lái đò vừa chèo vừa nghêu ngao hát, ông nhổ nước miếng xuống sông đánh phì rồi hỏi:

- Anh cũng biết văn nghệ nữa à?

Anh lái đò lễ phép:

- Thưa ông, tôi chỉ có biết chèo đò, chớ đâu có biết văn nghệ là cái gì?

Nhà bác học nói:

- Văn nghệ mà anh không biết thì anh chết nửa đời người rồi ; à mà anh có biết tiếng Anh hay tiếng Pháp gi không, và chính trị gì không?

- Dạ không biết!

- Thế thì anh chết nửa đời người nữa rồi.

- Vậy anh có biết sử ký, pháp luật, kinh tế và khoa học gì không?

- Dạ thưa ông, tôi đã nói tôi dân ngu cu đen, chỉ biết chèo đò kiếm ăn, chớ không biết gì cả.

- Không biết thật sao, trời ơi, như thế thì anh cũng chết nửa đời người nữa vậy.

Nói đến đây ông định thuyết thêm nhưng trời bỗng thình lình nổi gió, nước sông cuộn sóng lên ầm ầm, mà thuyền mới lênh đênh ra giữa. Anh lái đò sợ một minh chèo không kịp bến, muốn nhờ nhà bác học tiếp đỡ một tay cho mau chóng thoát hiểm, nên hỏi:

- Dạ thưa ông biết chèo không ạ I

Nhà bác học la:

- Hừ, cái anh này, chèo tôi đâu có biết!

Anh lái đò vừa rán sức chống chỏi với phong ba, vừa cười bảo:

- Dạ thế thì hôm nay ông chết nửa đời người rồi đấy!

Nhà bác-học ta lúc đó mới cảm thấy nóng mặt nóng tai, nhưng rồi sóng càng to, thuyền càng bị đánh, bị nước ào ạt vào, biết không thể nàọ tránh khỏi bị đắm giữa sông sâu sóng cả, anh lái đò hốt hoảng hỏi:

- Chết, chết, thưa ông, ông biết lội (bơi) không ạ!

Nhà bác học tái xanh mặt mày lại:

- Dạ thưa anh, tôi không biết lội, lạy anh, anh cứu tôi, không thì tôi nguy mất.

Anh lái đò nhướng mắt nhìn nhà bác học đáp:

- Không biết lội nữa à! Chèng đét ơi, thế thì hôm nay ông chết cả đời người, còn gì?

92 - GIỎI LẮM

Một cây ‘ ‘‘đợt sống mới’’ vừa lấy chồng. Cô ta về nhà tươi cười với mẹ:

- Con bằng lòng lắm! Con vui thích lắm! Chỉ mới một bữa cơm đầu tiên do con nấu lấy, con đã thành công ngay, mẹ ơi!

- Giỏi lắm! Con của mẹ khéo lắm. Con chinh phục chồng con bằng bữa cơm ngon lành đấy!

- Không phải thế! Con thành công là sau bữa cơm đầu tiên do con nấu đó, thì anh ấy bảo là về sau sẽ ăn cơm tháng hoặc mướn một chi bếp!

93 - BÍ MẬT NHÀ NGHỀ

Một tên du đãng đầu tóc rũ rượi bị đưa ra tòa án, vì tội ăn trộm của một nhà giàu kia. Quan tòa xét lý lịch rồi hỏi:

- Anh vốn cũng con nhà tử tế, cũng có chút học thức, tại sao không chịu làm ăn đứng đắn, lại đi sống một cuộc đời bất lương như vậy?

Bi cáo đáp một cách tự nhiên:

- Dạ đó là lỗi tại thầy giáo tôi, tại cha mẹ tôi, và cơ quan hành chính địa phương.

Quan tòa nhướng đôi mắt công lý.

- Hả... Anh nói lạ, anh bảo lỗi ở thầy giáo, ở cha mẹ và cơ quan hành chính địa phương... Sao thế? Anh trình bày thử coi.

Bị cáo thao thao đáp:

- Dạ bẩm ba tòa quan lớn, vì thày giáo tôi thường dạy những kẻ hại dân bán nước, luồn cấp trên, nạt người dưới mới gọi là bất lương ; cha mẹ tôi thì cứ bắt con phải xem các sách để cho có nhiều mưu trí, thủ đoạn và tại cơ quan hành chính địa phương là khi ông cụ tôi, một viên chức ở trong viện bảo tàng qua đời, tôi xin thay, các ông hành chính lại nhất định không cho, viện lẽ rằng tôi không có năng lực như cha tôi. Dạ bẩm ba tòa quan lớn, trông coi mấy món đồ cổ thì cần gì phải chuyên môn mới được!

Quan tòa hì hì:

- Phải chuyên môn chứ, chứng cớ là trước kia cha anh đã phải qua một khóa đào tạo. Nhưng không được nhận thay cha anh mà anh lấy cớ để đi ăn trộm... như vậy là anh phải ở tù... ở tù, nghe chưa?

- Dạ, bẩm ba tòa quan lớn, đúng hay không thì tôi không biết, nhưng tôi vẫn không có việc thành thử phải ăn trộm.

Quan tòa nổi nóng, vỗ bàn thét:

- Anh không được cai bướng, quyền ấy phải để các trạng sư của anh. Bây giờ thì tôi hỏi: ‘‘Tường thì cao, cửa thì khóa, chó thì dữ, tiền bạc thì để trong tủ sắt, vậy anh làm cách nào mà vào được, lấy được, hãy nói thử nghe, mau...!’’

Tên du đãng khúm núm trả lời:

- Dạ bẩm ba tòa quan lớn. Việc ấy xin quan lớn hỏi các trạng sư của tôi, chớ còn tôi thì tôi đã trót thề,..

Quan tòa ngắt lời, vỗ bàn một lần thứ hai nữa:

- Anh thề sao?

Tên du đãng sợ hãi:

- Dạ... dạ bẩm, tôi đã trót thề độc địa là không bao giờ truyền nghề cho một đứa nào cả!...

94 - ÁI TÌNH CAO THƯỢNG

Một anh văn nghệ nọ thuộc loại chủ trương nghệ thuật vị nghệ thuật được một nhà tư bản nọ mời đến dạy học tư ở nhà, để kèm cho mấy đứa trẻ về bộ môn Việt văn.

Thấy cô con gái chủ nhà vừa trẻ đẹp, vừa chưa chồng, nên thầy cứ nhìn trộm, đôi mắt cứ như mèo thấy mỡ. Cô này tuy nhỏ, nhưng nhờ khôn lanh, nên chỉ thoáng qua cũng đủ biết ý chàng.

- Chàng thấy nàng cũng thỉnh thoảng nhìn lại với một nụ cười như hoa nở mùa xuân, nên bắt đầu tấn công.

Thư đi thư lại mấy lần, rồi một hôm chàng lén theo nàng để tâm sự, tỏ ý muốn kết bạn trăm năm ; nàng thở dài đáp:

- Em yêu anh lắm, nhưng mà anh nghèo quá, anh lại không nghề thực tế gì, thì ba mẹ em chắc hẳn không bằng lòng.

Chàng thuyết lại:

- Em nghĩ thế là sai, chúng ta yêu nhau là yêu nhau về tinh thân, chớ đâu về vật chất. Ái tình giữa anh và em phải là thứ ái tình cao thượng, ai lại đi phân biệt giàu nghèo cái quan niệm môn đăng hộ đối ấy ngày nay đã xưa như trái đất ấy rồi, cũng như nghệ thuật phải vị nghệ thuật chớ đâu có vị nhân sinh như mấy thằng phê bình bá láp.

Nàng thỏ thẻ:

- Thế nhưng thành vợ chồng, chúng ta sẽ lấy gì mà sống?...

Chàng lý luận:

- Cần gì, đã ái tinh cao thượng, thì cần gì, anh với em được yêu nhau là chúng ta cũng thấy đủ no, đủ khoan khoái rồi.

Nàng tán thành:

- Đúng, anh là nhà văn, nhà thơ cũng có khác. Nếu anh không nói, thì em không biết đến bao giờ mới giác ngộ được.

- Thế em yêu anh không?

- Yêu lắm chứ, em yêu anh nhất đời?

Đắc ý, chàng toan giở trò xàm xở, nhưng nàng gạt phắt ngay:

- Đừng làm thế, để mai này ba mẹ và các em của em đi Cấp, chúng ta sẽ tha hồ, giờ đây lỡ ai bắt gặp thì nguy to.

Thế là chàng đắc ý mừng thầm trong bụng và thấp thỏm đợi chờ.

Sáng mai, nàng thức dậy thật sớm, nháy chàng vào phòng riêng của mình, trong đó đã để sẵn một cái bô và mấy lít nước lạnh.

Chàng híp mắt lại, không để ý gì cả.

Bỗng nghe tiếng động bên ngoài, nàng ra vẻ sợ hãi, bảo chàng vội chui xuống gầm giường để mình đi ra xem động tĩnh.

Ra khỏi, nàng khóa chặt cửa lại, rồi không trở vào nữa. Còn chàng thì cứ chịu bấm bụng đói khát, ngậm tăm mà ở trong phòng đó.

Thời giờ càng lúc càng biệt bóng giai nhân, và như quả núi đè nặng.

Vừa đúng mười ngày trời đằng đẵng, nàng mới mở cửa bước vào. Thấy chàng đã đói lả gần chết, hai mắt lờ đờ, chân tay khờ khoạng, nàng giả vờ lay dậy:

- Anh, anh, anh yêu quí của em, ba má em đi rồi, anh dậy đi, hôm nay thì chúng ta tha hồ.

Anh ta đáp lại như tắt thở:

- Hừ hừ... có... hừ hừ, cho.... anh ra và... hừ hừ... cho ăn.. uống... gì... chớ hừ hừ, anh... hờ hờ chết mất!

Cô con gái lại càng nói ra vẻ:

- Anh, anh yêu quí của em, em đây, giờ đây anh muốn làm gì em thì làm, anh đã nói với em rằng ái tình là ái tình cao thượng, không cần ăn uống, chỉ cần nhìn nhau cũng đã no, đủ khoan khoái rồi.

Anh ta lại thở hổn hển như người thở hắt hơi và nói:

- Hờ hờ... anh đói quá... hờ hờ, em có hừ hừ cho anh... hờ hờ... ăn gì... hờ hờ, anh chết mất thôi, hờ hờ em... em ơi hờ hờ em!...