MÀN THỨ BA ( Nhà Công Chúa)

CÔNG CHÚA: Vương huynh dục pháo đường tên đạn

NGÂM THI: Một gánh gian san chốn Lạc Thành ;

Nay trời xô đổ thành nghiên vạt,

Binh Đường trăm vạn phủ chung quanh,,

Thiếp tuy phận gái quần thoa thục,

Báo thù ơn chúa dám cầm thương,

Hiềm thay má phấn gìn trong trướng,

Phải không lịnh cấm dám hươi thương,

(Khúc này Hùng Tín đứng ngoài rình nghe)

HÙNG TÍN nói: Cha chả? Đáng khen cho phu nhơn dữ a, rất đỗi phận quần thoa thục nữ, cũng vì ơn vua lên ngựa cầm thương. Chớ như ta đây; Phận nam tử tung hoành trong bốn bể, chẳng liều thân phơi đống xương tàn, mau vào trong phân tỏ cùng nàng, lễ tiển biệt ngày mai ta trổi gót,

(Hùng Tín bước vô, Công Chúa còn đương ngồi buồn)

HÙNG TÍN nói: Tôi mừng Công Chúa

CÔNG CHÚA nói: Em cũng kính chào Quận cộng, có vậy, Phò mã ngồi, Dạ, Lạc Thành có điều chi nguy biến, tôi xem tướng công khí sắc bất hân hoan, có việc chi phân lại thiếp tường, niềm phu phụ thệ đồng sống thác.

HÙNG TÍN nói: Công chúa ôi! Không có điều chi hết.

CÔNG CHÚA nói: Phò mã ôi! Phò mã nói không có điều chi hết sao em

CA LƯU THỦY HÀNH VÂN

Thiếp nhắm cái dung hình,

Khí sắc của chàng,

Sắc diện bất hân hoan,

Lương đình thiếp đâu hãn,

Chinh chiến dường bao,

Tấn thành thối bại ;

Xin chàng phân tỏ,

Đó vì vua, đây cũng vì giang san,

Sống nhờ chàng thác cũng theo chàng,

HÙNG TÍN ca: Nay lời nàng đã cạn,

Hết sức hỏi han,

Qua phân hết cho nàng tận

Lạc Thành thọ hại,

Chiến trường đã mạng chung nhiều tay,

Nên anh phải,

Nát thân bao nài,

Anh phen ni ta tài,

Thích Đường Vương thì xong,

Kể từ nay phu phụ hết trông,

Rượu đây một chén ;

Tống hành dương cảnh chia tay.

CÔNG CHÚA nói: Phò mã ôi! Thiếp e cho chàng, nhứt mộc nan chi đại hạ, một người khó chống muôn binh, thiếp dám đâu khoe thiếp tài tình, cin cho thiếp Đường Vương tài chiến,

HÙNG TÍN nói: Á thôi nàng đi, phận gái phải gìn câu tiết hạnh, bé trưởng thành bất xuất khuê môn, Cha chả, tài tình chi lên ngựa cầm cương, chá chẳng biết Đường binh lợi hại, nàng giỏi cho bằng nhị phu nhơn của Mạnh Hải, tha-1t cơ binh còn phải làm vợ Quấc Trì, Còn như nàng đây: công thương bát nghệ tài chi, nàng thất thủ cũng như phu nhơn Mạnh Hải, có vậy thì:

CA LƯU THỦY TẨU MÃ

Lời ta khuyên mựa đừng đơn sai,

Vì nay chúa thọ khổ Lạc Dương,

Ta nát thân báo ơn cho tròn,

Người trượng phu,

Phải giữ chữ tam cang ngũ thường,

Và em là điệu cang thường,

Quân thần cang ơn ấy khó lường,

Qua giã từ em;

Chốn Đường dinh qua toan phục thù,

CÔNG CHÚA nói: Phò mã ôi! Phò mã xin dừng bộ, cho thiếp tỏ đôi lời, vã quân vương ơn tợ biển trời, niềm chồng vợ cũng là niềm ân ái, muốn chàng thiếp chung mồ mới phải, thà tử ly sanh biệt ai màng, ly rượu đây tống biệt nghĩa chàng, thiếp mượn lấy gươm vàng xử thiếp.

CA VĂN THIÊN TƯỜNG

Vì chàng ngay chúa, thiếp giữ tiếc trinh cái kiếp phù sinh,

Than ôi chén rượu thiếp tống hành,

Ơn vua nghĩa chúa phần anh,

Phần tiết trinh thiếp giữ mình,

Phần chàng là phận mày râu,

Há chẳng xét câu,

Câu tam cang ngũ luân đạo thường,

Quân thần trượng, phu thê đạo,

Anh ngay tròn thiếp cũng tiết chung,

Nay anh tính liều thân sanh,

Cho tròn cái nghĩa anh,

Rượu một chung tống biệt nhau là ;

Hể ra đền nợ nước,

Làm sao chói rạng ngân hà,

Còn cái phần em đây,

Thề cùng nhau cho trọn nghĩa bố kình,

Với đống xương trinh liệt,

Nơi đây giữa có mặt chàng,

Xử thân mượn lấy gươm vàng,

Thác cho tròn phần em thì xong,

HÙNG TÍN ca: Một gánh giang san nặng hoằnh đôi vai?

Cho hay tạo hóa định rồi,

Phần em trinh tiết đà xong,

Con ta sát Đường Đồng báo quân vương,

CÔNG CHÚA nói: Phò mã ôi! Phò mã lòng tự quyết, khiến cho em chi siết nỗi sầu, Phò mã phải biết câu: Phú thọ khương ninh nhơn đồng dục, tử đồng tật bịnh diệc ố đồng, nhưng mà thiếp nghĩ: sống đôi ta đồng hưởng lộc vua, nay có thác cũng chôn một huyệt.

HÙNG TÍN nói: Công chúa đặng như vậy ta đáng khen cho lắm, nhưng mà ta e, gươm xưa Trang Tử vổ bổn ca, có mặt ta nàng nhớ thương ta, lúc vắng mặt cầu thân nơi khác, nhớ gương xưa vợ ông Trang Tử, thề với chồng sống thác chẳng bỏ nhau, sau có anh trò khó giả đau, chả dám dức néo lấy sọ chồng cho người uống. Sau ngài thấy như vậy ngài mới than: Kham quan phù xử thế, hữu như huê khai tạ. Ông nghĩ mà ông buồn cười cho đời, người sống như hình bông nỡ rụng, còn tôi hỏi nàng, nàng vô đạo hay là tri học?

CÔNG CHÚA nói: Dạ, em tri học.

HÙNG TÍN nói: Ờ, nàng tri học, có vậy nghe ta hỏi đây ; Thế tử ngã tấc táng, là chi đó?

CÔNG CHÚA nói: Dạ, vợ chết thì chồng chôn.

HÙNG TÍN nói: Ờ, ấy là phần ta, còn nữa: Ngã tử thê tấc giá, mới sao đây?

CÔNG CHÚA nói: Dạ, chồng chết thì vợ ắt lấy chồng.

HÙNG TÍN nói: Quí, hay cho phu nhơn dữ a, sách sử còn ghi để rành rành, mà nàng dám tự vô tự đắc chớ.

CÔNG CHÚA nói: Dạ, song gương sử tuy là nêu để, còn con người dương thế cũng ba đường, chi em tưởng câu ; phu tử thê vô hà việc, chàng thác rồi em cũng liều thân.

HÙNG TÍN nói: Vậy mới là phải đạo cho chớ, nhưng mà ta nghĩ: Ngã nhược tiên tử thời, chồng mà có một mai thác trước vợ đi rồi: Điều bị biệt tán nhơn canh, ruộng ta người khác cày, mả bị tha nhơn khóa, ngựa bị người khác cởi, thê như tha nhơn biến, vợ bị kẻ khác chọc, tử bị tha nhơn mạ, con bị người khác mắng ; Ấy có phải trái đạo chồng lại lỗi đạo hằng, cái đó là cái gương xưa, còn nàng, xử sao tròn giữa đây trần thiết?

CA XUÂN PHONG

Gương trước rồi, gương nàng xử sao,

Đừng mong tính lên ngựa cầm cương

Miễn cho nàng xử trọn tào khương ;

Dầu ta có tử tại Đường dinh,

Ta cũng toan báo đền ơn chúa,

Ngọn gươm linh ta trao cho nàng,

Nàng xử xong cái phận của nàng,

Chớ để cho lúc khổn binh Đàng,

Chi bằng trước mình liệu cho an,

CÔNG CHÚA nói: Nói vậy phò mã không tin tôi, có vậy phò mã hãy coi tôi:

CA VĂN THIÊN TƯỜNG

Gươm linh dậy em thề với chàng,

Cho trọn nghĩa tào khang,

Vương huynh ôi anh đâu có tàng,

Em xử trọn cái tam cang,

Em cũng vì cái giang san,

Một lạy này cho phu lang,

Kể từ nầy chia lìa đôi phận

Há nào di thang,

Thiếp cầu phu lang qua chốn binh Đàng,

Báo thù cho nghĩa chúa,

Anh toan thích khách Đường Đồng,

Em thác rồi đây,

Linh hồn em phưởng phất bên dinh Đường,

Toan giúp sức,

May anh có giết đặng Đường Đồng,

Nhờ ơn đức trời,

Thì Lạc Thành ta ngồi an,

Rủi có xa cơ lâm vào vòng Đường binh,

Gió linh một trận phong đình,

Giúp nhau trong lúc vòng binh,

Mượn gươm vàng gời thân,

HÙNG TÍN nói: Kham ta hồ hiền phụ, đà vĩnh biệt mạng chung.

CA TỨ ĐẠI (lớp xang dài)

Đôi ta vĩnh biệt ngàn thu,

Từ đây đà sâm thương hai ngã,

Còn anh thì cừu xưa chưa trả,

Khá khen đáng bực hồng xa phụ tùng,

Còn anh chi chí há đánh không vẩy vùng,

Hễ gái biết tứ đức tam tùng,

Phần trai ngay chúa đến cùng,

Nơi dinh Đường ta rủi dung,

Quân nghe tràng khá nghe ông,

Mau đem thây chôn nơi dinh hậu,

Này bớ Đường Đồng,

Ta thế sống thác với mi,

Ta thù mi đầu chẳng đội trời chung.

HÙNG TÍN nói: Hiền thê đã liều mình trọn tiết, còn phần ta thù trả chưa xong, bớ nầy bữu kiếm, sống nhờ mi thác cũng nhờ mi, ráng hết sức giúp ta một trận

CA MẪU TẦM TỬ

Xách báu đao xông phá Đường dinh,

Dầu sanh tử để ta một mình,

Há đi lui cái đường kiêm khích,

Làm sao khuấy vỡ Đường binh,

Chúng nó cũng kinh,

Tay hươi thiên sốc lên yên,

Phen ni phú có hoàng thiên,

Dù ta sống thác xuống huỳnh tuyền,

Cầu cho Lạc Dương bình yên.

HẠ MÀN