LỜI CHIA TAY VỚI MỘT NGƯỜI HIỀN
✍ Ba ra đi, để lại một gia tài âm nhạc đồ sộ, một kho tàng vô giá. Con rất vinh dự được Ba giao trọng trách tiếp nối và hoàn thành ước mơ của Ba là duy trì, lưu giữ và phát triển những công trình Ba đã gầy dựng cả cuộc đời. Mong chính quyền sẽ tiếp sức giúp ước mơ của Ba được thành tựu qua việc thành lập “Nhà Trần Văn Khê”, góp phần phát huy hơn nữa truyền thống nhạc Việt Nam ra thế giới.
Giáo sư, tiến sỹ Trần Quang Hải Trưởng nam của cố giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê
✍ Con thay mặt gia đình, các em con, các cháu luôn thương yêu, tưởng nhớ đến Cậu Hai - một người cậu, một người cha tinh thần yêu quý. Với bao nhiêu kỷ niệm trong suốt 62 năm qua giờ đây đã trở thành một gia tài tinh thần quý báu mà chúng con giữ lại để ghi nhớ một hình ảnh mang dấu ấn văn hóa lớn mà nhân loại không có nhiều. Con nghĩ rằng, ai mà được nấp đằng sau hình bóng của Cậu Hai thì cuộc đời người ấy sẽ được sáng lên.
Thanh (Hồ Thủy Tinh), Hải, Dương, Việt, Yến, Liên, Đăng
✍ Chú Khê ơi, chú đã thành tựu tâm đạo, nay là lúc quay về chốn xưa “thiên nhạc vinh quy”. Chúc chú thượng lộ bình an.
Bác sỹ Đỗ Hồng Ngọc
✍ Kính đại huynh Trần Văn Khê, biết nói gì khi đại huynh ra đi, ai ai thân hữu đều rơi lệ khi nghe hung tin này. Em luôn cầu nguyện cho đại huynh được về cõi niết bàn và em tin rằng rằng người như đại huynh nhất định sẽ được toại nguyện .
Trần Bá Thùy, phu quân của Tôn Nữ Hỷ Khương, hiền muội của Trần Văn Khê đại huynh
✍ Hiền huynh ơi! Em nhớ anh lắm!
Tôn Nữ Hỷ Khương
✍ Cha ơi, con bay từ Hà Nội vào để được gặp mặt cha lần cuối mà không kịp nữa rồi. Con xin từ biệt cha - cha của con.
Con xin thay mặt anh chị em Hội nhạc sỹ Việt Nam nghiêng mình tiễn biệt cha - người truyền đạo âm nhạc không mệt mỏi suốt bao thập niên qua. Cha đi thanh thản nhé.
Nguyễn Thị Minh Châu Phó Chủ tịch Hội Nhạc sỹ Việt Nam
✍ Mon cher Khê,
C’est avec grandes émotion que je t’écris ces lignes.
La mort est pour toi la délivrance, mais ta famille et les amis souffrent en silence,
Mon coeur se serre, mon âme à jamais meurtrie,
Pour toujours ma musique ne revit plus dans tes yeux fleuris.
Que Dieu t’accorde la bienveillance.
Vĩnh Bảo nhạc sư
Dịch:
Khê thân yêu,
Mình viết những dòng này với niềm xúc động lớn lao.
Cái chết với Khê là sự giải thoát, nhưng với gia đình và bạn bè của Khê thì đó là sự đau đớn thầm lặng.
Trái tim mình đang se thắt, tâm hồn mình còn đang rướm máu,
Mãi mãi âm nhạc của mình không còn làm cho đôi mắt Khê nở bừng được nữa.
Thượng đế nhân từ sẽ phù hộ cho Khê.
N. T. T dịch
✍ Cháu vô cùng thương tiếc kính viếng Cậu Hai Khê! Sự ra đi của cậu đã để lại cho bà con dòng họ ở Vĩnh Kim nói riêng và công chúng ngưỡng mộ cậu nói chung sự mất mát to lớn cùng niềm nhớ thương vô hạn.
Nguyễn Tuấn Nhã, con cô Bảy Trang Vĩnh Kim.
✍ Vĩnh biệt giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê, nhà giáo uyên bác luôn gắn bó với quê hương. Tôi không bao giờ quên những ngày chúng ta cùng du học tại Pháp, cùng nắm tay nhau tranh đấu cho hòa bình và độc lập cho Việt Nam. Tới đây khi tôi đi gặp anh ở cõi ấy, chúng ta sẽ lại cùng nhau trò chuyện về sự đồng thanh tương ứng trên con đường phụng sự không ngơi nghỉ cho đất nước và con người.
Đạo diễn điện ảnh Lê Dân, Việt kiều Pháp
✍ Ví như có trăm ngàn thứ âm nhạc cùng lúc trỗi lên, những ai có duyên nghe âm thanh đó đều phát tâm niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng để hồi hướng cầu nguyện cho hương linh giáo sư Trần Văn Khê vãng sanh về nước Phật. Thầy ơi, Sơn vẫn thường thưa với thầy “đa tình thị Phật tâm”.
Hậu học Trần Đình Sơn của thầy
2. CÁC VĂN NGHỆ SỸ VÀ DOANH NHÂN✍ Bác Khê ơi, em đây, Trần Hiếu đây ạ. Vô cùng yêu quý và thương tiếc bác. Nhớ hồi gặp nhau lần đầu ở Pháp 1968, chính bác là người đã khẳng định cho em sự đúng đạo và vô cùng cần thiết của người nghệ sỹ đi cùng và đi với Dân tộc, để làm người nghệ sỹ chân chính.
Tiễn biệt bác, em cầu mong bác mãi an lành cõi vĩnh hằng. Em tin rằng mọi người luôn nhớ đến bác.
Nghệ sỹ Nhân dân Trần Hiếu
✍ Tháng ngày cái chớp mắt
Còn mất nước trăng lay
Chung cuộc cơn gió thoảng
Viên mãn bầu trời trong.
(Kệ của Hòa thượng Thiền sư Thích Thanh Từ). Em ghi lại để kính tiễn Anh - một Bồ tát giữa đời thường. Nghệ sỹ Nhân dân Bạch Tuyết
✍ Giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê là người mà tôi vô cùng ngưỡng mộ về tài năng, nhân cách và lòng yêu Tổ quốc, Dân tộc; là tấm gương mà nhiều người soi chung để sống tốt đẹp cho cuộc đời và Đất nước.
Đạo diễn, Nghệ sỹ Ưu tú Lê Cung Bắc
✍ Mỗi lần có dịp được gặp bác là con lại được bác hôn. Bác nói với con là có hai người làm cho bác khóc, đó là chị Kim Cương trong Lá sầu riêng và con trong Dạ cổ hoài lang.
Bác còn nói con đã làm cho bác khóc lần thứ hai khi xem con làm vở Bí mật vườn Lệ Chi . Đối với đời con như vậy là quá đủ.
Bác yên nghỉ! Con chúc mừng bác đã hưởng thọ. Con chỉ tiếc là sẽ không còn ai được như bác Khê nữa! Con yêu kính bác lắm!
Nghệ sỹ Nhân dân Thành Lộc
✍ Câu lạc bộ Tiếng hát quê hương chúng em xin nguyện tiếp nối con đường của Thầy là gìn giữ và phát triển Âm nhạc Dân tộc.
Xin Thầy cứ yên lòng Thầy nhé.
Nhà giáo Ưu tú Phạm Thúy Hoan Chủ nhiệm Câu lạc bộ “Tiếng hát quê hương”
✍ Vô cùng thương tiếc bác Trần Văn Khê! Là “cây cổ thụ” của nền văn hóa Việt Nam, bác đã để lại một di sản tinh thần lớn lao cho các thế hệ mai sau.
Kiến trúc sư Nguyễn Trường Lưu Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Thành phố Hồ Chí Minh
✍ Giáo sư Trần Văn Khê là một danh tài cao quý của đất nước. Người ra đi để lại một di sản tư liệu quý cho con cháu. Người là tấm gương về học hỏi văn hóa nghệ thuật đáng để thế hệ trẻ noi theo.
Lý Ngọc Minh Chủ tịch, Tổng giám đốc Công ty Gốm sứ Minh Long
✍ Thưa bác Trần Văn Khê, lòng thật buồn khi phải viết những dòng chữ này. Vẫn biết cuộc sống là hữu hạn, nhưng vẫn thầm cầu mong bác sống thêm để truyền dạy văn hóa Việt Nam cho thế hệ sau. Bác ra đi, nhưng di sản bác để lại sẽ được truyền giữ mãi cho những người Việt Nam lớp sau.
Nguyễn Quốc Kỳ Chủ tịch, Tổng giám đốc Công ty Viettravel
✍ Vô cùng thương tiếc giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê, người làm rạng danh nền âm nhạc cổ truyền Việt Nam, người làm cho thế giới hiểu biết về âm nhạc truyền thống Việt Nam.
Chúng con là thế hệ con cháu, kính phục và noi theo tấm gương làm việc của Cụ.
Hồ Huy Chủ tịch Công ty Mai Linh, Ban liên lạc họ Hồ Việt Nam
✍ Rất xúc động nhớ đến những kỷ niệm khi thầy trò mình cùng tham gia các chương trình ẩm thực Việt Nam ở Bỉ, ở Việt Nam. Con nhớ nhất là quyển sách ẩm thực của Tiền Giang mà thầy đã động viên con viết và thầy đã đích thân tham gia các bài viết kể lại kỷ niệm về món ăn Tiền Giang quê mình.
Bùi Thị Sương Nghệ nhân Ẩm thực Việt Nam
✍ Chúng con, những mầm măng của nghệ thuật âm nhạc dân tộc ngưỡng vọng trước vong linh của “cây đại thụ” âm nhạc dân tộc Việt Nam. Người ra đi nhưng sự nghiệp của người còn mãi với những người yêu âm nhạc thế giới.
Lê Thị Thái Tân và các của Nhóm giọng ca nhí Hò Xự Xang Xê Cống: Ngô Kim Ngọc, Nguyễn Quế Minh Hân, Nguyễn Nguyệt Thu
3. CÁC VỊ LÃNH ĐẠO VÀ CÁC NHÀ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI, TÔN GIÁO✍ Giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê, người cả đời đã cống hiến cho nền âm nhạc Việt Nam, góp phần to lớn trong việc truyền bá văn hóa Việt Nam bằng tri thức âm nhạc. Trí tuệ, uy tín, tài năng, tâm huyết sáng tạo của ông mãi mãi là tài sản quý báu của Văn hóa Việt Nam.
Trương Tấn Sang Nguyên Chủ tịch Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
✍ Vô cùng thương tiếc giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê - một nghệ sỹ lớn, một người thầy lớn, nhân cách lớn và tâm hồn lớn. Người đã có nhiều công lao quảng bá nghệ thuật dân tộc Việt Nam ra thế giới. Giáo sư mất đi là một tổn thất lớn lao cho nền nghệ thuật nước nhà.
Trương Hòa Bình Ủy viên Bộ Chính Trị, Phó Thủ tướng Chính phủ
✍ Vô cùng thương tiếc vĩnh biệt giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê - “cây đại thụ” của âm nhạc dân tộc. Ông đã dành cả cuộc đời cho việc bảo tồn, phát triển, phát huy nghệ thuật âm nhạc dân tộc, đưa âm nhạc dân tộc Việt Nam đến với nhiều quốc gia, dân tộc khác. Tấm lòng, tâm huyết cả đời của ông với âm nhạc dân tộc đã góp phần làm cho bạn bè quốc tế hiểu hơn về âm nhạc dân tộc Việt Nam, về con người Việt Nam.
Ông mất đi nhưng di sản của ông để lại thật quý giá.
Võ Văn Thưởng Ủy viên Bộ Chính Trị, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương
✍ Giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê đã dành trọn cuộc đời cống hiến cho sự nghiệp bảo tồn và phát triển âm nhạc dân tộc nước nhà; là tấm gương sáng về lao động nghệ thuật, không ngừng sáng tạo và tấm lòng nhân hậu.
Lê Thanh Hải Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh
✍ Vô cùng thương tiếc giáo sư Trần Văn Khê, nhà nghiên cứu âm nhạc tài năng, một tấm gương lớn của sự say mê và lao động nghệ thuật. Bác là người có đóng góp hết sức to lớn cho âm nhạc dân tộc nói riêng và văn hóa của đất nước nói chung.
Hình ảnh của bác, tấm gương làm việc, sự say mê nghiên cứu và truyền bá của bác đối với âm nhạc và văn hóa dân tộc sẽ mãi mãi tỏa sáng…
Vương Duy Biên Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch
✍ Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trân trọng công lao to lớn của Giáo sư Tiến sỹ Trần Văn Khê đối với sự nghiệp nghiên cứu, bảo tồn và phát huy nền âm nhạc dân tộc Việt Nam, làm rạng danh văn hóa dân tộc nước nhà.
Vô cùng kính tiếc giáo sư!
Võ Thị Dung Chủ tịch Ủy ban mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh
✍ Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vô cùng thương tiếc và kính trọng giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê - một con người tài năng và đức độ, “cây đại thụ” của nền âm nhạc dân tộc Việt Nam.
Đặng Ngọc Tùng Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam
✍ Vô cùng thương tiếc Thầy Trần Văn Khê! Thầy đã ra đi thanh thản. Thầy có thể tự hào đã để lại cho đất nước và các thế hệ người Việt Nam trong và ngoài nước một di sản vănhóa và một tinh thần hết sức đặc sắc và quý báu.
Thầy đã đưa âm nhạc dân tộc Việt Nam ra thế giới bằng sự uyên bác và tài ba của mình và giành được sự kính trọng, mến mộ của bạn bè quốc tế.
Tôn Nữ Thị Ninh Phó Chủ tịch Ủy ban Hòa bình Việt Nam Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Bỉ và Liên minh Châu Âu
✍ Giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê là nhà âm nhạc dân tộc học xuất sắc hàng đầu của Việt Nam và thế giới. Các nghiên cứu viên, viên chức của Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam vô cùng thương tiếc và kính mong hương hồn giáo sư an lạc cõi vĩnh hằng, phù hộ độ trì cho sự nghiệp bảo tồn, phát huy di sản văn hóa phi vật thể của nước nhà luôn thành công.
Nguyễn Chí Bền Giáo sư, tiến sỹ Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia
✍ Sức lan tỏa và cảm hóa của giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê rất lớn, vì thế thầy luôn là một nhà giáo dục tài ba mà những người giảng dạy và nghiên cứu giáo dục chúng em luôn học tập và noi theo.
Mong thầy siêu thoát nơi cõi vĩnh hằng!
Những người làm giáo dục luôn coi thầy là một tấm gương sáng để phấn đấu cống hiến cho sự nghiệp giáo dục của nước nhà.
Ngô Minh Oanh Phó giáo sư, tiến sỹ Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giáo dục Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
✍ Sự ra đi của giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê là một tổn thất lớn lao đối với nền văn hóa nước nhà, một tổn thất đối với nền văn hóa nghệ thuật Việt Nam.
Sự nghiệp và nhân cách của giáo sư, tiến sỹ Trần Văn Khê là một tấm gương sáng cho các thế hệ văn nghệ sỹ noi theo. Công lao của ông trong việc phụng sự và đưa âm nhạc Việt Nam đến với văn hóa thế giới là vô cùng to lớn. Nhân dân đời đời biết ơn ông - người con của Đất mẹ Việt Nam.
Đỗ Hồng Quân Phó Chủ tịch Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam Chủ tịch Hội Nhạc sỹ Việt Nam
✍ Nam mô Tiếp dẫn Đạo sư A Di Đà Phật,
Ban Nghi lễ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam vô cùng kính tiếc một bậc lão thành của nền âm nhạc Việt Nam đã vĩnh viễn rời xa thế giới hữu hạn. Kính nguyện chơn linh của giáo sư Trần Văn Khê sẽ sớm về Cảnh giới thường nhiên.
Hòa thượng Thích Huệ Minh