Phần II
100_Thung thăng tưởng thấy đạo trời
Phù Lê diệt Mạc nghĩ dời quân ra
Cát lần bốn bể can qua
103_ Nhuyên thì chẳng được sẽ ra lại về
104_Quân hùng tướng mạnh đầy khe
105_Kẻ xưng cứu nước kẻ khoe trị đời
106_Bây giờ càng khôn ai ơi
107_Quỷ ma chật vật biết trời là đâu
108_Thương những kẻ ăn rau ăn rưởi
109_Gặp bước cùng con cái ở đâu
110_ Báo thù ấy chẳng sai đâu
111_Tìm non cỏ rẫy chừng sau mới toàn
112_Xin những kẻ hỏa lòng sự chúa
113_Thấy đâu hơn thì phụ thừa ân
114_Cho nên phải báo trầm luân
Ăn khôn mới được bảo thân đời này
Nói cho hay khảm cung rồng giậy
Chí anh hùng xem lấy mới ngoan
Chữ rằng lục bát nguyện gian
Ai mà nghĩ được mới gan anh tài
121_Hễ nhân kiến đã dời đất cũ
122_Thì phụ nguyên mới trổ binh ra
123_Bốn phương chẳng động can qua
124_Quần hùng khắp xứ điều hòa làm tôi
Bấy giờ rộng mở quy khôi
Thần châu cả thu mọi nơi vẹn toàn
Lạ nói sự Hoàng đã định Tây Phong
Làu làu thế giới sáng trong
130_Lồ lộ mặt rồng đầu có chữ vương
Rõ sinh tài lạ khác thường
132_Thuấn Nghiêu là trí, cao quang cập tài
Xem trời ý có lòng khai thánh
Dốc sinh hiền điều định hôm mai
Chơn đầu thấy những vĩ sao cả
Dùng ở tay phụ tá vương gia
Bắc phương chính khí sinh ra
Có ông Bác sĩ điều hòa hôm mai
Song thiên nhật nguyệt sáng soi
Thánh nhân chẳng biết thì coi cho tường
Đời nay Thánh kế vị Vương
Đủ no đạo đức Văn chương trong mình
Uy nghi trang mạo khác hình
Thác cư một góc kim tinh phương Đoài.
Cùng nhau khuya sớm dưỡng nuôi
Chờ cơ sẽ mới ra tài giúp dân
Binh thư mấy quyển kinh luân
Thiên văn địa lý nhân luân cũng mầu
Người biết đâu anh hùng hẳn biết
Xem sắc mây đã biết thành long
Thánh nhân cư cổ thủy cung
Quần thần đã định xin lòng chớ tham
Lại dần dần tự am chí cả
154_Chớ vội vàng tất tả chạy rông
155_Học cho biết lý cát hung
Biết hương hội cổ chớ dùng làm chi
Hễ trời sinh xuống phải thì
Bất kỳ nhi nhộ mạng vì tường trong
Kìa những kẻ vội lòng phú quý
160_Xem trong mình một lý điều không
Dẫn giải:
Câu 100:_ Ý nói sự lợi dụng tiếm quyền như Chúa Trịnh giả danh phò Lê
Câu 103_Chỉ về việc nhiều người tài giỏi
Câu 104_Ý nói cũng có nhiều kẻ khoe khoang
Câu 105-113_ Tả cảnh lầm than, cơ cực của dân chúng trong thời ly loạn đã sản sinh ra bao kẻ bạo tàn thay đen đổi trắng phản bội giống nòi tựa như một xã hội toàn giống ma giống quỷ sứ
Câu 114_ Có ý khuyên người nên ăn ở cho có ý tứ giữ gìn đạo lý để cho thân vẹn toàn
Câu 121_ Có ý nói người ta phải bỏ chỗ cũ đi nơi khác
Câu 122_ Chỉ về quân đội của một vị chân tài lộ diện.
Câu 123_ Chủ trương không phaỉ đánh nhau bằng súng đạn.
Câu 124_Thu phục được các bậc anh hùng
Câu 130_Tả tướng mạo vị Chúa tể đó có nét oai hùng kỳ lạ khác thường
Câu 132_ Sự sửa sang nền cai trị mà dân được hưởng cuộc sống thái bình yên ổn tựa như vua Nghiêu Thuấn thuở xưa
Câu 154-155_Khuyên răn chớ có tham danh tham lợi mà không có tài năng chi e khó thoát tai nạn.
Câu 159-160_ Có kẻ xui dục hai bên đánh nhau để nó ở giữa thủ lợi, tựa cảnh con Trai con Cò găng nhau rồi bị Ngư ông bắt được cả đôi. Hoặc có thể chỉ về việc quân Cách Mạng (Phục quốc) cụ Trần Trung Lập (1940) tin theo quân Nhật về đánh Lạng Sơn. Sau Nhật Bản ký cùng Pháp lại đánh tan quân của cụ Trần Trung Lập bị tan cụ bị chết.
161_Ví dù có gặp ngư ông
162_Lưới chài đâu sẵn nên công mà hòng
163_Xin khuyên đấng thời trung quân tử
164_Lòng trung nghi ai nhớ chi tinh
165_Âm dương cơ ngẫu ngộ sinh
166_ Thái Nhâm Thái Ất trong lòng cho hay
167_Văn thi luyện nghiên bài quyết thắng
168_Khen tử phòng cũng đấng Khổng Minh
169_Võ thông yên thủy thần kinh
170_Được vào trận chiến mới rành biến cơ
171_Chớ vật vờ quen loài ong kiến
172_Biết ra tay miệng biến nói không
173_Ngỡ hay gặp hội mây rồng
174_Công danh choi chói chép trong vân đài
175_Bây giờ phí sức chí trai
176_Lọ là cho phải ngược xuôi nhọc mình
177_Nặng lòng thức cổ vi kinh
178_Cao tay mới biết gẫm tinh năm nào
179_Trên trời có mấy vì sao
Dư lộ hiện tượng anh hòa đôi nơi
Nước nam thường có thánh tài
Ai không xem mấy hôm mai mới tường
Sơ mấy lời để tặng kim quy
Cho hậu lai có chi sẽ rõ
Trước là biết nẻo tôn phò
Sau là cao trí biết lo mặc lòng
187_Xem cung đoài đến thời bất tạo
188_Thầy Vĩ tinh liệu đảo cho mau
189_Nguôi lòng tham tước tham giàu
190_Tìm nơi thâm hiểm mới hầu bảo thân
191_Trẻ con mang lệnh tướng quân
192_Ngỡ oai đã dậy, ngỡ nhân đã nhường
193_Ai lấy gương vua U thuở trước
194_Loạn vì ru tham ngược bất nhân
195_Bốn phương ong khởi lần lần
196_Muôn sinh bá hộc cầm quân giấy loàn
Man mác một đỉnh Hoàng sơn
Thừa cơ liền mới khởi cơn phục thù
Ấy là những binh thư thái thái
Lòng người xui ai nấy biết ru
Dẫn giải
Câu 161-179:_Ý khuyên phải tự tin ở mình mà phải học cho đầy đủ mọi phương diện, có tài thao lược như Gia Cát, Trương Lương mới hy vọng thành công
Câu 187_Ý nói xem xét ở phương Đoài tức tây nam phương mà thấy thời cơ chưa thuận tiện (Bất tạo) thì:
Tiếp câu 188_ Khi thấy sao chổi, hoặc các hiện tượng kỳ lạ (như mây mù, bão tố lạ lùng, là lúc nên tháo bỏ hoặc khước từ địa vị) ngay kẻo nguy nan
Câu 189_Đừng tiếc tham chức vụ tiền tài nữa.
Câu 190_Thâm hiểm có chỉ thể luận ở sự giữ gìn mọi hành động cho kín đáo,liệu xét sự tin tưởng từng người mà ta cộng tác
Câu 191_Ý nói trong chính quyền có loại con nít cũng đảm nhiệm công vụ (câu này xét có thể ứng cho Chủ Nghĩa Cộng Sản, đã lợi dụng thiếu nhi vào mọi công tác?)
Câu 192_Chú ý cho biết sự thất bại, nửa chừng (Ngỡ) do sai lầm hoặc tại vận trời?
Câu 193_Phải chăng ứng vào thời ông Diệm, có bà Nhu thâu tóm quyền hành, tựa như U Vương mà mù quáng nghe nàng Bao tự mà thân tan nghiệp đổ
Câu 194 -195_(Phải chăng Chủ Nghĩa Nhân Vị giả hiệu) đã khiến cho nhân dân phẫn uất và vì vậy nên phát sinh ra cảnh đẫm máu ở Huế.
Câu 196_Biển người biểu tình và phải chăng ứng vào việc ông Diệm Nhu, phá đền ngày 20-8 năm Quý Mão.
201_Phá đền đầu khí cuối thu
Tài binh mới động thập thò liền sang
Lọ chẳng thương trăm năm khôn xiết
Vả lại thêm hung kiết mất mùa
Lưu tinh hiệu trước đôi thu
206_ Bấy giờ thiên hạ mây mù dư năm
207_Coi thấy những sương sâm tuyết lạnh
Loại bất bình tranh mạnh hung hăng
Thành câu cá lượn tưng bừng
Kẻ ngăn đông hải người rừng Bắc Lâm
211_Chiến trường chốn chốn cát lầm
Kẻ nằm đầy đất kẻ trầm đầy sông
Sang thu chính nguyệt hồng tư giá
Lợi, đàn dễ tranh tá đôi nơi
Đua nhau đầu tháng quần lê
Bấy giờ thiên hạ khốn bề tựa nương
Kẻ thì phải thuở hùng hoan
Kẻ thì binh hỏa chiến trường chết oan
Kẻ thì mắc thuở hung tan
Kẻ thì bận của bôn toàn khốn mình
Muông vương dụng tổ can tranh
Diêu trì làm chước xuất binh thủ thành
Bời bời đua mạnh tranh hành
Ra đâu đánh đấy đem binh sớm ngày.
Bể thành cá phải ẩn cây
Đất bằng nổi sóng cát bay bụi mù
Nào ai đã dễ nhìn ư
Thủy chiến, bộ chiến mặc dù đôi phen
Cây bay là lửa đốt ngàn
Một làng còn mấy chim đàn bay ra
Bốn phương cùng có can qua
Làm sao cho biết nơi nào bảo thân
Đoài phương thực có chân nhân
Quần tiên khởi nghĩa chẳng phân hại người
Tìm cho được chốn được nơi
237_Thái Nguyên một dải là nơi trú đình,
Bốn bề núi đá rêu xanh
Một đường tiểu mạch nương mình đây an.
240_ Hễ đông nam nhiễu phen tan tác
241_Lánh cho xa kẻo mắc đao binh
242_Bắc Kinh mới thực Đế kinh
243_Giấu thân chưa dễ giấu danh được nào
Chim Hồng vỗ cánh bay cao
Tìm cho được chốn mới vào thần kinh
Ai dễ cứu con thơ sa giếng
Đua nhau lòng tranh chiến giục nhau
Vạn dân chịu thuở âu sầu
Kể dư đôi ngũ mới hầu khoan cho
Cấy cầy thu mãi thời mưa
Bây giờ phá ruộng lo chờ mượn ai
Nhân ra cận duyệt viễn lai
Chẳng phiền binh nhọc chẳng nài lương thêm
Xem tướng trời biết đường đời trị
Ngẫm về sau họ Lý xưa nên
Giống nhà dễ thấy dấu truyền
Gẫm xem bốn báu còn in đời đời
Thần quy cơ nỗ ở trời
Để làm thần khí thuở nơi chí trường
Lại nói sự Hoàng Giang sinh Thánh
Sông Bảo giang thiên định ai hay
Lục thất cho biết ngày đây
Phụ nguyên ấy thực,ở đầy tào khê
Dẫn giải:
Câu 201_Chỉ về các nước phái sang về vụ Phật giáo bị đàn áp ngày 20-8-63
Câu 206-207_ Mọi hiện tượng như phật hiện mặt trời quay lộn mà hỏng các luồng điện ở giai đoạn ngày 9-10 năm 63 (tin báo Anh cho biết vì mặt trời bị nhám nên các luồng điện bị ngưng và mất hữu hiệu)
Câu 211_ Phải chăng là ứng vào cuộc nội chiến?
Câu 237_Ý nói đất Thái Nguyên sẽ là nơi tạm trú của một chính phủ nào đó” VC có tuyên bố lấy Thái Nguyên làm thủ đô Lâm thời”
Câu 240_Chỉ về phương đông nam sẽ loạn ly nhiều phen
Câu 241_Khuyên nên ẩn tránh những chỗ có thể gần mặt trận.
Câu 242_Có lẽ sẽ có một chính thể ở bắc phương
Câu 243_Có lẽ chủ ý luận về một người nào đó tài giỏi giúp dân giúp nước, nhưng không dự chính quyền. Hoặc chỉ ứng về Chủ Nghĩa Cộng sản có những con người quan trọng đứng ngoài chính phủ mà giật dây?