Chương 3

Sự kiện quan trọng đầu tiên trong gia đình là cái chết của ông Norris, vào năm Fanny mười lăm tuổi, đương nhiên phải làm quen với những thay đổi và những điều mới mẻ. Sau khi tiễn đưa ông Norris, bà Norris là dọn đến trang viên trước, rồi sau đó dọn đến một căn nhà nhỏ của ngài Thomas trong làng, tự an ủi rằng tuy mất chồng song vẫn có thể xoay sở được, bà đối phó với việc thu nhập giảm sút bằng cách tiết kiệm ráo riết hơn.

Với Edmund, nếp sống sau này và cái chết của ông chú rể vài năm trước, vẫn giữ nguyên với người bạn mà cậu quý mến, cho đến khi cậu đủ tuổi để thành giáo sĩ. Nhưng ngay trước sự kiện này, sự hoang phí của Tom lớn đến mức người em trai phải trả thay cho những khoái lạc của người anh. Edmund như thuộc chủng tộc khác hẳn; nhưng dẫu hoàn cảnh này đã tạo nên một cuộc dàn xếp có phần nhẹ lòng cho ngài Thomas, ngài không thể không thấy đây là một hành động không công bằng và ngài cố gắng làm người con trai cả nhận thức được lỗi lầm của mình, với hy vọng sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn cho mọi việc anh ta có thể nói hoặc làm.

- Cha ngượng thay cho con, Tom ạ, - ngài nói với thái độ trang nghiêm nhất, - cha ngượng vì việc cha buộc phải làm, và tin rằng cha có thể thương hại cho lòng tự ái người anh của con trong trường hợp này. Con đã cướp đoạt hơn một nửa lợi tức của Edmund trong mười, hai mươi, ba mươi năm, có lẽ cả đời, mà lẽ ra em con được hưởng. Có lẽ từ nay, trong khả năng của cha hoặc của con (cha hy vọng sẽ là thế), mong cho em con được thăng tiến; nhưng con không được quên rằng không có lợi tức nào thuộc loại đó ngoài khoản chúng ta bồi thường cho em con, và thực ra, không gì có thể tương đương với khoản lợi tức chắc chắn mà hiện nay em con đã phải trả trước cho những món nợ cấp bách của con.

Tom lắng nghe, hơi xấu hổ và buồn rầu; nhưng tất cả tan biến ngay lập tức, thứ nhất, cho thấy suy nghĩ ích kỷ, hời hợt của Tom, rằng cậu ta chưa nợ nần bằng nửa bè bạn; thứ hai, người cha đã làm một việc chán ngắt nhất hạng; và thứ ba, người giữ chức vụ tương lai, dù là ai đi nữa, có thể chết rất sớm.

Ông Norris qua đời, người được tiến cử thích hợp là Tiến sĩ Grant, người sẽ đương nhiên đến cư trú tại Mansfield, là một người đàn ông bốn nhăm tuổi khỏe khoắn, có vẻ sẽ làm hỏng những toan tính của công tử Bertram. Nhưng, “không sao, cái loại cổ rụt, mặt đỏ bầm, gặp may kia sẽ ngoẻo sớm thôi”.

Ông Grant có vợ trẻ hơn mười lăm tuổi nhưng không có con, họ có tiếng trong vùng là những người hòa hợp và đáng kính.

Đã đến lúc ngài Thomas mong bà em vợ khẳng định phần đóng góp cho cô cháu gái, thì gia cảnh ông Norris thay đổi và tuổi của Fanny ngày một lớn, dường như không chỉ gạt bỏ mọi sự băn khoăn trước kia về việc sống cùng nhau, và phải có quyết định dứt khoát, thích hợp nhất. Điều kiện tài chính của ngài lúc này không còn phong lưu như trước, vì những thất thu gần đây tại đồn điền của ngài ở Tây Ân, cộng thêm tính hoang toàng của cậu cả, khiến ngài không thể không cân nhắc đến việc giải thoát khỏi khoản nuôi dưỡng và nghĩa vụ chu cấp cho Fanny trong tương lai. Tin chắc vào một việc ắt phải là như thế, ngài nói đến khả năng có thể xảy ra với vợ; Lần đầu tiên chủ đề này được nhắc lại lúc có mặt Fanny, bà bình tĩnh nhận xét với cô:

- Fanny, cháu sắp xa các bác và đến ở với em gái của bác. Cháu có thích thế không?

Fanny ngạc nhiên quá đỗi, cô không biết làm gì hơn là nhắc lại lời bà bác:

- Sắp xa các bác ư?

- Phải, cháu yêu, sao cháu sửng sốt thế? Cháu đã ở với chúng ta năm năm, và khi chú Norris qua đời, dì ấy có ý định nhận nuôi cháu. Nhưng cháu phải hiểu và sống theo khuôn mẫu đúng y như của bác.

Fanny thấy tin ấy vừa khó chịu vừa bất ngờ. Cô chưa bao giờ nhận được sự ân cần, tử tế của bác Norris, và cũng không yêu bà.

- Cháu sẽ rất tiếc phải ra đi, - cô nói, giọng run run.

- Phải, bác biết là cháu sẽ thế; điều đó là lẽ tự nhiên. Bác cho rằng cháu có hơi phật ý, vì cháu đã ở nhà này như mọi người khác trên đời.

- Cháu mong rằng cháu không phải kẻ vô ơn, thưa bác, - Fanny nhũn nhặn nói.

- Không, cháu yêu quý ạ, bác tin là không. Bác luôn thấy cháu là một cô gái ngoan.

- Cháu sẽ không bao giờ sống ở đây nữa sao?

- Không bao giờ, cháu ạ; nhưng cháu hãy tin rằng đấy là một ngôi nhà dễ chịu. Nó có thể khác biệt ít nhiều với cháu, dù cháu ở đấy hay ở nhà khác.

Fanny rời phòng, tâm trạng rất âu sầu. Cô không thể coi sự khác biệt là nhỏ, cô cũng không nghĩ sống với bác mình là mãn nguyện mọi thứ. Vừa gặp Edmund, cô đã thổ lộ nỗi buồn khổ ấy với cậu.

- Anh ạ, - Fanny nói, - sắp xảy ra một việc mà em không thích tí nào, và dù anh thường khuyên em hòa hợp với mọi thứ lúc đầu em không thích, bây giờ anh sẽ không thể khuyên được nữa. Em sắp ra đi và sống hẳn với bác Norris.

- Thật vậy ư!

- Vâng, bác gái Bertram vừa bảo em thế. Việc này đã được quyết định rồi. Em sắp xa trang viên Mansfield, và đến White House, em chắc là ngay khi bác ấy dọn đến đó.

- Kìa Fanny, nếu em thấy dự định ấy là khó chịu thì anh lại coi đấy là một kế hoạch tuyệt vời.

- Chao ôi! Anh!

- Trong kế hoạch ấy có mọi thứ thiện ý. Dì anh đang hành động như một phụ nữ biết điều, bà muốn có em. Dì chọn một người bạn và một tùy nữ đúng nơi dì nên chọn, và anh mừng vì sự mê tiền của bà không xen vào đây. Em sẽ là người cần thiết cho bà. Anh hy vọng là em sẽ không thấy buồn khổ nhiều lắm, Fanny.

- Thực ra là có đấy. Em không thể ưng nổi. Em thích ngôi nhà này và mọi thứ ở đây. Em sẽ không yêu thứ gì ở đấy. Anh thừa biết em cảm thấy không thoải mái với bác ấy như thế nào rồi.

- Anh có thể nói là vì cung cách của dì anh đối với em như một đứa bé; nhưng với tất cả bọn anh không như thế, hoặc gần như thế. Dì ấy chưa bao giờ biết cách là người dễ chịu với bọn trẻ. Nhưng hiện giờ em đã ở lứa tuổi để cư xử tốt hơn; anh cho rằng dì đã xử sự tốt hơn, và khi em trở thành người bạn duy nhất của dì, chắc là em sẽ rất có ý nghĩa vói dì.

- Em chẳng bao giờ có thể thành người rất có ý nghĩa với bất cứ ai.

- Có gì ngăn cản em kia chứ?

- Mọi thứ: thân phận của em, sự ngốc nghếch và vụng về của em.

- Fanny thân mến, em hãy tin anh, sự ngốc nghếch và vụng về của em sẽ làm cho em không bao giờ có một người cặp kè nào khác, để sử dụng những từ không hợp thức. Chẳng có lý gì và tại sao em không nên là người quan trọng ở nơi người ta đã hiểu em. Em có lương tri, tính nết dịu dàng, và anh tin chắc em có lòng biết ơn, vì thế em sẽ không bao giờ nhận lòng tốt mà không muốn đền đáp. Anh không biết có phẩm chất nào tốt hơn cho một người bạn và một tùy nữ.

- Anh quá tử tế, - Fanny nói, đỏ mặt vì những lời khen ngợi như thế, - em biết cảm ơn anh như thế nào đây, vì anh đã nghĩ về em tốt đẹp như thế? Anh họ của em ơi, nếu em ra đi, em sẽ ghi nhớ sự hào hiệp của anh đến lúc cuối đời.

- Thực ra, Fanny ạ, vì sao anh lại hy vọng được nhớ đến ở một khoảng cách như White House. Em nói cứ như em sắp đi xa hai trăm dặm không bằng, thay vì chỉ ở bên kia trang viên. Nhưng em sẽ thuộc về chúng ta y như từ trước đến nay. Mọi ngày trong năm, hai gia đình sẽ gặp nhau. Chỉ có một điều khác là sống với dì anh, em cần phải mạnh dạn lên, vì em cần phải thế. Ở đây có quá nhiều người, em có thể nấp sau họ; nhưng với dì ấy em sẽ bắt buộc phải nói cho mình.

- Eo ôi! Anh đừng nói thế.

- Anh phải nói, và vui vẻ mà nói thế. Hiện giờ, dì Norris thích hợp hơn mẹ anh trong việc trông nom em. Dì ấy có đặc tính là làm rất nhiều cho người nào dì thực sự quan tâm, và dì sẽ buộc em biết đánh giá đúng năng lực tự nhiên của mình.

Fanny thở dài và nói:

- Em không thấy những thứ anh nói, nhưng em phải tin là anh đúng hơn em, và em rất biết ơn anh vì đã cố làm cho em thích hợp với thứ em phải trở thành. Nếu như em có thể nghĩ rằng bác gái thực sự quan tâm tới em, em sẽ thích thú cảm nhận tầm quan trọng của mình với mọi người! Ở đây, em biết mình chẳng là gì, song em vẫn rất yêu quý noi này.

- Fanny, đây là noi em sẽ không quên, dù em phải rời ngôi nhà. Em sẽ tự do tìm hiểu trang viên và các khu vườn như trước. Song, trái tim bé nhỏ, trung kiên của em không nên e sợ sự thay đổi không đáng kể này. Em vẫn có những cuộc đi dạo thường xuyên, vẫn thư viện đó cho em chọn sách, em vẫn nhìn thấy những con người ấy, cưỡi con ngựa ấy.

- Đúng thế ạ. Vâng, con pony già màu xám thân yêu. Anh à, nhớ lại em bao nhiêu thứ em mới quen cưỡi được ngựa, những nỗi kinh hoàng khi nghe rằng em có thể làm tốt việc đó (Chao ôi! em đã run bắn cả người khi bác trai vạch mõm xem ngựa có nói chuyện không), và nghĩ đến anh đã mất bao công sức khuyên dỗ, thuyết phục em đừng sợ, chỉ một lát thôi, em sẽ thích ngay, và sẽ thấy anh nói đúng, em hy vọng anh sẽ luôn luôn đoán trước như thế.

- Anh đang thuyết phục em rằng sống với dì Norris sẽ ổn thoả, sẽ tốt cho trí tuệ của em cũng như cưỡi ngựa tốt cho sức khoẻ của em và cũng là niềm vui tột bực của em.

Bài diễn giảng cho bất cứ buổi lễ thích hợp nào, có thể dành riêng cho Fanny cũng như dành cho bà Norris, người không hề có ý định nhỏ nào nhận nuôi cô, đã kết thúc như vậy. Nó không bao giờ xảy ra với bà nhân dịp này, nhưng là một thứ bà đã cẩn thận tránh xa. Để tránh mang tiếng đòi hỏi, bà chọn White House là nơi cư trú khiêm nhường nhất trong các ngôi nhà có thể coi là quý tộc của giáo xứ Mansrield, chỉ đủ rộng cho bà và các người hầu, có một phòng thừa dành cho khách là thứ bà đã tính đến hiệu quả hết sức đặc biệt, phòng thừa ở nhà cha xứ là thứ chưa bao giờ cần đến, nhưng giờ đây một phòng dành cho người bạn không bao giờ quên lại đặc biệt cần thiết. Song le, những phòng ngừa của bà đã cứu bà khỏi mọi nghi hoặc; hoặc có lẽ sự phô trương ý nghĩa của căn phòng thừa đã làm ngài Thomas hiểu nó nhằm cho Fanny. Phu nhân Bertram sớm nêu ra một việc coi như chắc chắn với bà Norris lúc quan sát một cách bất cẩn:

- Dì nó ạ, tôi nghĩ khi Fanny đến ở cùng dì, chúng tôi không cần giữ cô Lee lại nữa?

Bà Norris gần như giật mình:

- Phu nhân Bertram thân mến, chị định nói gì vậy, nó đến ở với em ư?

- Không phải nó sẽ ở với dì sao? Tôi tưởng dì đã thoả thuận việc này với ngài Thomas?

- Em ư! Chưa bao giờ. Em chưa bao giờ thốt một lời với ngài Thomas, cả ngài cũng chưa bao giờ nói với em. Fanny ở với em ư! Đấy là điều cuối cùng em nghĩ đến trên đời, hoặc cho bất kỳ ai mong muốn khi đã thực sự hiểu cả hai bác cháu em. Trời ạ! Em có thể làm gì với Fanny? Em, một góa phụ nghèo, bơ vơ, tuyệt vọng, chẳng đủ sức làm gì, tinh thần suy sụp hoàn toàn, em có thể làm gì cho một đứa con gái mười lăm tuổi, đang lúc thanh xuân! Đúng lứa tuổi mọi cô gái khác cần được chú ý và săn sóc nhiều nhất, và đặt những người vui vẻ nhất vào cuộc thử thách. Chắc ngài Thomas chưa thể suy nghĩ đầy đủ một việc như vậy! Ngài Thomas là người bạn đòi hỏi em quá nhiều. Em tin chắc không người nào cầu mong điều lành cho em lại dự định như thế. Làm sao ngài Thomas có thể nói với phu nhân về chuyện đó kia chứ?

- Nói thực, chị cũng không biết. Chị nghĩ ông ấy cho thế là hay nhất.

- Nhưng ngài đã nói gì? Ngài không thể nói ngài muốn em nuôi Fanny. Em tin chắc trong thâm tâm, ngài không muốn em làm việc đó.

- Không, ông ấy chỉ nói rất có thể như thế, và chị cũng nghĩ như vậy. Cả hai chúng tôi đều nghĩ việc này sẽ làm dì thoải mái. Nhưng nếu dì không ưng, thì chẳng cần nói gì nữa. Nó không phải là gánh nặng ở đây.

- Chị yêu quý! Nếu chị xem xét đến hoàn cảnh bất hạnh của em, làm sao nó có thể là nguồn an ủi cho em được? Ở chốn này, em là một góa phụ cô đơn, khốn khổ, bị mất người chồng tử tế nhất, sức khoẻ suy sụp vì chăm sóc và hầu hạ chồng, tinh thần em còn tồi tệ hơn, mọi sự thanh thản của em trên cõi đời này bị hủy hoại, với sự nâng đỡ em vào hàng ngũ một quý bà là đủ cho phép em sống mà không làm hổ thẹn hồi ức về người thân đã ra đi, em tìm đâu ra nguồn an ủi khi nhận một trách nhiệm như thế với Fanny! Nếu có một điều ước vì lợi ích của riêng mình, em sẽ không làm một việc bất công như thế cho cô gái tội nghiệp. Nó đang ở trong tay những người tử tế và chắc chắn là được chăm sóc chu đáo. Em đang phải vật lộn với bao buồn khổ và khó khăn mới có thể sống được.

- Dì không nghĩ sẽ sống đơn chiếc mãi chứ?

- Phu nhân Bertram quý mến! Em còn biết họp gì hơn cảnh lẻ loi? Em hy vọng thỉnh thoảng sẽ có một người bạn trong căn nhà đơn sơ bé nhỏ của em (em sẽ luôn dành một cái giường cho bạn bè); nhưng điều có ý nghĩa nhất trong những ngày còn lại của là là sống hoàn toàn ẩn dật. Nếu em có thể kiếm đủ tiền để sống không mang công mắc nợ là em mãn nguyện lắm rồi.

- Em gái ơi, chị hy vọng rằng mọi sự sẽ không đến nỗi tệ hại như em nghĩ đâu. Ngài Thomas bảo mỗi năm em sẽ được sáu trăm bảng.

- Phu nhân Bertram, em đâu dám than phiền. Em biết mình không thể sống như mình muốn, nhưng em phải hạn chế chi tiêu bất cứ lúc nào có thể, và học cách trở thành một người quản lý tốt hơn. Em đã từng có một người quản gia khá, nhưng lúc này em sẽ không hề ngại ngùng làm việc đó. Vị thế và thu nhập của em đã thay đổi nhiều. Em không thể mong chờ những thứ mà một mục sư của xứ đạo như ông Norris tội nghiệp của em có. Không ai biết phải chi tiêu bao nhiêu trong bếp nhà em vì những người đến và đi lặt vặt. Ở White House, các thứ này ắt phải được để ý sát sao hơn. Em phải sống trong phạm vi thu nhập của mình, hoặc em sẽ thành người khốn khổ; và em tự tạo cho mình một sự thỏa mãn lớn lao nếu em có thể làm tốt hơn, cuối năm có thể để ra một chút xíu.

-Tôi dám chắc dì sẽ làm được. Dì luôn tiết kiệm kia mà?

- Mục tiêu của em là sử dụng khoản tiền đó sao cho có ích, sau khi em qua đời, thưa phu nhân Bertram. Nó dành cho các con của anh chị, và em mong các cháu sẽ giàu có hơn. Em không còn ai để lo toan nữa, nhưng em sẽ rất mừng khi nghĩ em có thể để lại một món tiền nho nhỏ để chia cho các cháu, chúng xứng đáng được hưởng.

- Dì tốt quá, nhưng dì không phải lo cho các cháu. Chúng chắc chắn được chu cấp đầy đủ. Ngài Thomas sẽ lo chuyện đó.

- Kìa chị, chị thừa biết ngài Thomas sẽ khá túng quẫn về tiền bạc nếu đồn điền ở Antigua[6] giảm sút lời lãi.

- Chà! Chuyên ấy sẽ sớm được giải quyết. Ngài Thomas đã viết về việc đó, tôi biết chứ.

- Vậy thì, thưa phu nhân Bertram, - bà Norris xúc động nói tiếp, - mong mỏi duy nhất của em là có ích cho gia đình chị, và nếu ngài Thomas nhắc lại lần nữa về việc em nuôi Fanny, chị có thể nói rằng sức khoẻ và tinh thần của em không đáp ứng được việc đó, thêm nữa, em thực sự không có nổi một chỗ ngủ cho cháu, vì em phải dành phòng thừa cho một người bạn.

Phu nhân Bertram thuật lại qua loa cuộc nói chuyện này với chồng, và cho ngài thấy ngài đã hiểu nhầm quan điểm của em vợ; Từ lúc đó trở đi, bà Norris thoát hẳn tầm mong đợi cũng như ám chỉ nhỏ nhất của ngài. Ngài không khỏi ngạc nhiên vì bà ta từ chối làm mọi việc cho cô cháu gái, người bà đã sốt sắng đưa vào gia đình đến thế; nhưng vì hồi đầu bà đã trông nom khiến ngài và cả phu nhân Bertram đều hiểu rằng bà sở hữu thứ gì cũng là để cho gia đình họ, nên chẳng mấy chốc ngài đành cam chịu cái tính khác biệt đó, đồng thời nó vừa là lợi thế vừa là lời ca tụng họ, khiến ngài càng chu cấp cho Fanny nhiều hơn.

Ngay sau đó, Fanny biết cô chẳng cần phải lo lắng chuyện chuyển đi nữa; Niềm vui tự nhiên của cô bừng nở, cô an ủi Edmund, cậu thất vọng vì thứ cậu mong sẽ là sự giúp đỡ cần thiết cho cô. Bà Norris sở hữu White House, ông bà Grant dọn đến nhà cha xứ, và khi những sự kiện này chấm dứt, mọi sự ở Mansfield lại tiếp diễn như thường lệ.

Ông bà Grant tỏ ra thân thiện và hòa đồng, mang lại sự hài lòng cho những người mới quen. Họ cũng có những khiếm khuyết của họ, và bà Norris nhanh chóng phát hiện ra. Ngài tiến sĩ rất háu ăn, bữa tối nào cũng thịnh soạn; còn bà Grant thay vì xoay sở trong khoản thu nhập ít ỏi để vừa lòng chồng, lại dồn một khoản tiền lớn vào việc nấu nướng của bà như họ đã làm ở trang viên Mansfield, và hầu như không nhìn thấy bà tại những buổi lễ. Bà Norris không thể nói đến lượng bơ và trứng tiêu thụ đều đặn trong nhà mà không tức giận:

- Chẳng ai thích sự sung túc và hiếu khách hơn bản thân bà ta, - không người nào ghét những bữa tiệc tùng nho nhỏ -, bà ta tin rằng nhà cha xứ chưa bao giờ thiếu thốn loại tiện nghi nào, và trong thời của bà, chưa bao giờ phải chịu người xấu tính, nhưng đây là một cách sống mà bà không hiểu nổi. Hoàn toàn không xứng với địa vị một bà lớn trong nhà cha xứ của cả vùng. Bà ta tưởng phòng kho của bà đủ phong phú cho bà Grant bước vào. Xem xét nơi bà ta ở, bà không thể phát hiện ra rằng bà Grant từng có hơn năm ngàn bảng.

Phu nhân Bertram lắng nghe, chẳng chú ý lắm với những lời thóa mạ kiểu này. Bà không có khả năng của một nhà kinh tế để nhận thức những điều sai trái, nhưng bà cảm nhận được mọi sự tổn thương đến cái hay ẩn sâu trong con người không mấy xinh đẹp của bà Grant, thường thể hiện sự ngạc nhiên gần như thường xuyên của bà, dẫu không đến nỗi rườm rà như bà Norris bàn tán về người khác.

Những ý kiến ấy vừa đưa ra được một năm, thì một sự kiện quan trọng khác xuất hiện trong gia đình, như khẳng định một số điểm trong suy nghĩ và câu chuyện của các quý bà. Ngài Thomas thấy cần phải đi Antigua để thu xếp công việc cho ổn thoả hơn, và ngài mang cậu con cả đi cùng, hy vọng tách được chàng công tử khỏi đám bạn bè xấu ở nhà. Họ rời Anh quốc và rất có thể sẽ vắng nhà gần mười hai tháng.

Hy vọng sự cần thiết phải hạn chế về tiền nong sẽ có ích cho con trai khiến ngài Thomas cam chịu cảnh xa những người khác trong gia đình, để mấy cô con gái lại cho người khác cai quản trong giai đoạn cần quan tâm nhất đời họ. Ngài thấy phu nhân Bertram không thể thế chỗ của ngài với các con, hay nói đúng hơn là điều hành được mọi việc một mình, nhưng có sự chăm nom thận trọng của bà Norris và óc suy xét của Edmund, đủ làm ngài tin cậy và ra đi không lo ngại về hạnh kiểm của các tiểu thư.

Phu nhân Bertram không muốn chồng xa mình tí nào, nhưng bà không hề lo lắng cho sự an toàn hoặc băn khoăn đến tiện nghi sinh hoạt của ngài, bà vốn là một trong những người chẳng nghĩ gì đến những nguy hiểm hoặc khó khăn, hay mệt xác vì bất cứ người nào ngoài bản thân mình.

Các tiểu thư Bertram đáng thương nhiều hơn trong hoàn cảnh này; không phải vì nỗi buồn mà vì sự thiếu hụt của họ. Người cha không phải là đối tượng yêu thương của các cô, ngài chưa bao giờ tỏ ra là một người bạn như họ mơ ước và bất hạnh thay, họ vui mừng đón nhận sự vắng mặt của ngài. Họ nhẹ người vì thoát khỏi mọi kiềm chế, và nhắm tới sự thỏa mãn mà chắc chắn ngài Thomas cấm đoán, ngay lập tức họ cảm thấy tự cho phép mình muốn gì làm nấy, có mọi thứ dam mê trong tầm tay. Fanny ý thức được rằng sự nhẹ nhõm của cô cũng ngang với các chị họ, nhưng với bản tính dịu dàng hơn, cô thấy cảm nghĩ của mình là bạc bẽo, và cô thực sự đau lòng vì không thể buồn bã.

- Ngài Thomas đã làm nhiều thứ như thế cho nó và các anh em của nó, và có thể ra đi không bao giờ trở ve! Thế mà nó nhìn ngài ra đi, không rơi một giọt nước mắt! Thật là vô tình đáng xấu hổ!

Vả lại, vào buổi sáng cuối cùng đó, ngài còn bảo Fanny rằng ngài mong cô có thể gặp William lần nữa trong mùa đông tới, ngài dặn cô viết thư mời cậu đến Mansfield ngay khi đội tàu của cậu về Anh.

- Đây là một việc chu đáo và ân cần! - Rồi ngài mỉm cười với cô và gọi cô là “Fanny thân mến của ta”, trong lúc ngài nói câu ấy, cô có thể quên những cái cau mày trước kia hoặc kiểu nói lạnh lùng của ngài. Nhưng ngài nói thêm, chấm dứt bài diễn văn theo một kiểu dìm cô vào nỗi tủi nhục tệ hại, -

Nếu William không đến Mansfield, ta mong rằng cháu có thể thuyết phục anh cháu là đã nhiều năm trôi qua từ ngày các cháu chia tay, lẽ nào cháu không khá hơn chút gì, dù ta e rằng anh cháu thấy trong một số khía cạnh, cô em gái mười sáu tuổi vẫn y như một cô bé lên mười.

Fanny đã khóc cay đắng vì lời nhận xét này lúc ông bác ra đi, và các cô chị họ nhìn cặp mắt đỏ hoe của cô đã cho cô là đồ giả nhân giả nghĩa.

[6] Antigue là thuộc địa của Anh từ năm 1632. Sản phẩm chính của nơi này là đường, và đầu thế kỷ 19 thị trường xuất khẩu bị giảm sút. - ND.