Chương 5

Đám thanh niên thích nhau ngay từ đầu. Bên nào cũng có nhiều điều hấp dẫn, và sự quen biết của họ sớm hứa hẹn sự thân mật vì những cách xử sự lịch thiệp. Vẻ kiều diễm của tiểu thư Crawford khiến cô chẳng có hại gì cho các tiểu thư Bertram. Họ quá xinh đẹp nên không cần ghét bất cứ người phụ nữ nào cũng đẹp, cô Crawford hầu như cuốn hút các anh trai họ bằng cặp mắt đen lay láy, sinh động, nước da màu nâu sáng và vẻ đẹp nói chung. Vóc người cô cao, đầy đặn, tóc vàng hoe, có lẽ đẹp nhất trong ba người; nhưng ở đây khó mà so sánh, vì cô là cô gái kiều diễm, duyên dáng đúng chuẩn mực nhất, trong khi các cô kia là những cô gái đẹp nhất vùng.

Thoạt nhìn, anh trai cô không đẹp trai, cậu rất thô tháp, ngăm ngăm đen và xấu, nhưng cậu vẫn là người hào hoa, có lối tán tỉnh dễ chịu. Cuộc gặp thứ hai chứng tỏ Henry không quá xấu; chắc chắn cậu ta thô nhưng rất tự tin, hàm răng và tư thế đẹp khiến người ta dễ quên vẻ không ưa nhìn, và sau cuộc gặp thứ ba, sau bữa cùng ăn tối tại nhà cha xứ, không người nào còn bảo cậu ta xấu trai nữa. Thực ra, Henry là chàng trai dễ chịu nhất mà mấy chị em từng biết, và tất thảy đều hài lòng với cậu ta như nhau. Cuộc đính hôn của tiểu thư Bertram khiến Henry thành sở hữu hợp lý của Julia, Julia nhận thức rất rõ điều đó và Henry mới ở Mansfield chưa đầy một tuần, cô đã mê cậu ta.

Ý kiến của Maria về việc này lộn xộn và mơ hồ hơn. Cô không muốn nhìn nhận hoặc hiểu. “Chẳng hại gì nếu nó thích một thanh niên dễ thương -ai chẳng biết tình trạng của nó - chắc cậu Crawford phải biết tự giữ gìn”. Cậu Crawford không phải là mối nguy hiểm, các tiểu thư Bertram thật xinh đẹp và sẵn sàng để được làm vui lòng; cậu bắt đầu không quan tâm đến gì ngoài việc làm họ thích mình. Cậu không muốn họ chết vì yêu, nhưng sự khôn ngoan và cứng rắn hẳn làm cậu đánh giá và cảm nhận tốt hơn, cậu tự cho phép mình rộng rãi về các khoản này.

- Em thích các tiểu thư Bertram của chị quá chừng rồi, chị ạ, - cậu nói lúc trở về từ lúc đỡ họ lên xe ngựa, sau bữa tối nói trên, - họ quả là những cô gái thanh lịch và dễ thương.

- Họ đúng là như vậy, và chị rất hài lòng thấy cậu nói thế. Nhưng cậu mến Julia nhất.

- ô vâng, em thích Julia nhất.

- Cậu thích thật chứ? Vì nói chung, tiểu thư Maria được coi là người đẹp nhất.

- Em cũng nghĩ thế. Cô ấy có lợi thế về nét mặt, và em thích vẻ mặt của cô ấy hơn, nhưng em vẫn thích Julia nhất. Tiểu thư Maria chắc chắn là người xinh đẹp nhất và em thấy cô ấy dễ chịu nhất, nhưng em vẫn thích Julia nhất vì chị đã sắp đặt cho em rồi.

- Chị sẽ không nói chuyện với cậu nữa, Henry ạ, nhưng chị biết rốt cuộc cậu nhất định sẽ ưa cô ấy nhất.

- Thế em chưa kể với chị là em thích cô ấy ngay từ đầu ư?

- Hơn nữa, tiểu thư Maria đã đính hôn. Hãy nhớ điều đó, em trai thân mến của tôi ạ. Cô ấy đã lựa chọn rồi.

- Vâng, và em thích nhất điều đó của cô ấy. Một phụ nữ đã đính hôn bao giờ cũng dễ chịu hơn một người chưa vướng bận. Nàng đang mãn nguyện. Những sự quan tâm của nàng đã chấm dứt, và nàng cảm thấy có thể sử dụng sức thu hút của mình để vui mà không bị nghi ngờ. Với một phụ nữ đã đính hôn sẽ an toàn mọi mặt, chẳng hề hấn gì vì sự việc đã rồi.

-Sao lại thế được, cậu Rushworth là một thanh niên rất tốt, và là một đám xứng đôi với cô ấy.

- Nhưng đấy là ý kiến của chị và bạn thân của chị thôi, tiểu thư Maria chẳng mảy may quan tâm đến anh ta. Em không tán thành thái độ đó. Em đoan chắc tiểu thư Maria rất gắn bó với cậu Rushworth. Em có thể nhìn thấy điều đó trong mắt cô ấy mỗi khi nhắc đến cậu ta. Em thừa hiểu tiểu thư Maria nghĩ sẽ lấy cậu ta mà không cần yêu đương.

- Mary, chúng ta sẽ giải quyết ra sao với Henry đây?

- Em tin là chúng ta phải để mặc anh ấy thôi. Bép xép chẳng hay ho gì. Cuối cùng thì anh trai em cũng mắc vào tròng thôi.

- Nhưng chị không muốn cậu ấy bị bẫy, chị không muốn cậu ấy bị bịp; Chị muốn mọi chuyện phải đúng đắn và danh giá.

- Chao ôi, chị yêu quý, cứ để anh ấy chịu đựng sự may rủi và rơi vào bẫy. Như thế cũng chẳng hại gì. Ai chẳng bị bịp ở giai đoạn này hoặc khác.

- Không phải trong hôn nhân lúc nào cũng thế đâu, Mary thân mến.

- Nhất là trong hôn nhân. Rất tôn trọng người bạn hiện tại là cơ hội để kết hôn, chị Grant thân mến của em ơi, nhưng không có lấy một trong một trăm người của giới khác không bị rơi vào tròng khi kết hôn. Nghĩ đến nơi em sẽ tới, em thấy nó đúng là thế, và em cảm thấy nó phải là thế, em coi hôn nhân là một trong các vụ giao dịch, trong đó con người mong đợi ở người khác nhiều nhất còn bản thân mình lại ít thật thà nhất.

- Chà! Em đã qua một trường học tệ hại về hôn nhân ở phố Hill.

- Bà thím tội nghiệp của em chắc chắn không ưa lời phát biểu này, song từ quan sát của riêng mình, em có thể nói đây là một công việc đầy mánh lới. Em biết rất nhiều người kết hôn vì mong mỏi và tin tưởng vào lợi thế đặc biệt nào đó trong mối quan hệ, hoặc tài năng hoặc phẩm chất tốt đẹp trong con người, rồi khi thấy mình bị lừa dối hoàn toàn, họ buộc phải chịu đựng mặt trái! Như thế không là mắc bẫy thì là gì?

- Em bé của chị ơi, nên tưởng tượng in ít thôi. Chị xin lỗi em, nhưng chị không thể tin em hoàn toàn. Em mới chỉ nhìn thấy một nửa sự việc thôi. Em chỉ thấy điều xấu xa, mà không thấy sự an ủi. Ở đâu mà chẳng có những khó khăn và thất vọng, mà chúng ta luôn có khuynh hướng mong đợi quá nhiều; Nếu một dự tính về hạnh phúc sụp đổ, bản tính con người là xoay tìm cái khác, nếu tính toán ban đầu là sai, thì chúng ta làm lần thứ hai tốt hơn, chúng ta sẽ tìm thấy nguồn an ủi ở đâu đó. Và rồi Mary yêu quý nhất ơi, những người quan sát ác ý đó, gần như nhìn được rất ít, lại bị sa bẫy và thất vọng hơn những người khác nhiều.

- Vậy ư, thưa chị! Em vinh dự được là đồng đội về tinh thần của chị. Khi nào làm vợ, em sẽ chỉ vững tin vào bản thân mình, và nói chung em mong các bạn em cũng sẽ như thế. Nó sẽ cứu em khỏi nhiều cơn đau tim.

- Em cũng tệ như anh trai của em thôi, Mary ạ, nhưng chúng ta sẽ sửa cho cả hai. Mansfield sẽ sửa cho cả hai, và không lừa phỉnh tí nào. Hãy ở lại với chúng ta và chúng ta sẽ chữa khỏi cho các em.

Anh em Crawford tuy không muốn bị chữa trị nhưng rất sẵn lòng ở lại. Mary thỏa mãn lấy ngôi nhà của cha xứ làm tổ ấm hiện tại, còn Henry cũng sẵn sàng kéo dài chuyến viếng thăm của mình. Cậu đã đến và chỉ định lưu lại với họ vài ngày, nhưng Mansfield nhiều hứa hẹn quá, và chẳng có gì kêu gọi cậu đến đâu hết. Bà Grant vui mừng giữ cả hai ở lại với bà, còn tiến sĩ Grant cũng quá ư toại nguyện; một cô gái xinh đẹp, hay chuyện như cô Crawford luôn là sự giao lưu dễ chịu cho một người đàn ông lười biếng, ru rú xó nhà, và cậu Crawford làm khách là cái cớ để ông ta uống vang đỏ mỗi ngày.

Sự ngưỡng mộ các tiểu thư Bertram của cậu Crawford ngày càng cuồng nhiệt, hơn mọi thứ mà cô Crawford quen cảm nhận. Tuy nhiên, cô công nhận rằng các công tử Bertram là những thanh niên cao thượng, dù không hay thấy hai người này đi cùng nhau ở London, nhưng phong thái của họ, nhất là người anh, rất dễ chịu. Cậu ta sống ở London nhiều, sôi nổi và biết chiều phụ nữ hơn Edmund, vì thế ăt phải được ưa thích hơn, và, trên thực tế, địa vị trưởng nam là một lời xác nhận mạnh mẽ nữa. Cô sớm linh cảm rằng cô sẽ thích cậu cả hơn. Cô biết rằng đây chính là loại người của cô.

Quả thực, dù ở đâu Tom Bertram cũng được coi là dễ thương; cậu thuộc loại thanh niên được ưa chuộng, sự dễ thương của cậu thuộc loại dễ chiều ý người khác hơn là do phẩm chất cao quý thiên bẩm, vì cậu có nhiều cử chỉ thoải mái, tửu lượng cao, quen biết rộng, nhiều thứ để nói, lại là tòng nam tước, có quyền thừa kế trang viên Manfield. Cô Crawford sớm cảm nhận rằng hoàn cảnh của hai cô cậu có thể phù hợp. Cô đã nhìn ngó ngược xuôi để cân nhắc, và thấy mọi thứ trong tầm đặc quyền của cậu - một trang viên, một trang viên hẳn hoi có bán kính năm dặm, một tòa nhà hiện đại rộng mênh mông, ở vị trí rất đẹp và được bảo vệ chu đáo, xứng đáng để trong đó bất cứ bộ sưu tập các loại ghế ngồi khắc chạm công phu của các quý ngài trong vương quốc, và chỉ thiếu những đồ đạc mới để hoàn tất. Các cô em gái vui vẻ, bà mẹ hòa nhã và bản thân cậu là một thanh niên điển trai, đang có thuận lợi là bắt buộc phải ngừng nhiều thú chơi hiện tại vì lời hứa với người cha, và trong tương lai cậu sẽ là ngài Thomas. Nghe chừng việc này sẽ hay ho đây; Cô tin là cô sẽ nhận lời cậu, vì vậy cô bắt đầu tự tìm hiểu chút ít về con ngựa cậu phải cưỡi tại các cuộc đua loại B.

Cậu được mời đến những cậu đua này, không lâu sau khi họ bắt đầu quen biết nhau, từ cách xử sự thông thường của cậu, gia đình có vẻ không mong cậu trở về trong nhiều tuần lễ, niềm đam mê của cậu sớm bị đem ra thử thách. Nhiều người ủng hộ cậu xui cô đến xem các cuộc đua, và thu xếp một nhóm đông người cùng đi, nhưng mọi sự háo hức tàn dần và nói chỉ để mà nói thôi.

Còn Fanny, cô làm gì và nghĩ gì trong thời gian này? Ý kiến của cô về những người mới đến ra sao? Rất ít cô gái trạc tuổi đôi tám được gọi đến hỏi ý kiến như Fanny. Bằng cách nói dịu dàng, rất thận trọng, cô tỏ lòng ngưỡng mộ vẻ đẹp của cô Crawford, nhưng cô vẫn nghĩ cậu Crawford rất thô thiển, bất chấp hai cô chị họ nhiều lần chứng minh ngược lại, cô không bao giờ nói đếncậu ta. Lời nhắc nhở cô tự động viên mình đã đem lại hiệu quả này.

- Bây giờ tôi đã hiểu các anh chị, trừ cô Price, - cô Crawford nói lúc đi dạo cùng các công tử Bertram. - Liệu cô ấy đã chính thức ra mắt xã hội người lớn chưa nhỉ, tôi khá hoang mang đấy. Cô ấy ăn tối ở nhà cha xứ với mọi người, giống như là đã, nhưng lại ít nói đến mức tôi khó mà nghĩ là rồi.

Câu này nhằm vào Edmund là chính, nên cậu trả lời:

- Tôi tin là tôi hiểu ý cô, nhưng tôi không định trả lời câu hỏi này. Cô em họ tôi đã trưởng thành. Cô ấy có đủ năm tháng và ý thức của người phụ nữ, nhưng việc đã bước vào xã hội hay chưa không nằm trong phạm vi hiểu biết của tôi.

- Nói chung, không gì dễ hơn việc tìm hiểu rõ ràng. Sự khác biệt rất lớn. Nhìn chung mà nói, cung cách cũng như diện mạo là hoàn toàn khác nhau. Cho đến bây giờ, có thể nói tôi chưa bao giờ nhầm lẫn một cô gái đã trình làng hay chưa. Một cô gái chưa bước vào xã hội thường có cùng loại trang phục, ví dụ đội mũ chật, buộc dây dưới cằm, trông rất ra vẻ kín đáo, và không bao giờ hé răng. Các anh có thể cười, nhưng tôi cam đoan như vậy, ngoài ra thỉnh thoảng cũng có điểm hơi khác một chút, còn tất cả đều đúng như thế. Các cô ấy sẽ lặng lẽ và nhún nhường. Khó chịu nhất của người được giới thiệu làm bạn lại thay đổi cung cách quá đột ngột. Đôi khi, chỉ trong một thời gian rất ngắn, họ chuyển hẳn sang phe đối lập! Đó là phần sai lỗi của phương thức hiện tại. Người ta không thích nhìn thấy một cô gái mười tám hoặc mười chín tuổi ngay lập tức biết làm mọi thứ, có khi một năm trước người ta thấy cô ta không thể thốt nên lời. Công tử Bertram, tôi dám chắc thỉnh thoảng anh đã gặp những thay đổi như thế.

- Tôi tin là có, nhưng đây là một việc không công bằng; Tôi hiểu điều cô ám chỉ. Cô đang chế nhạo tôi và cô Anderson.

- Không đúng. Cô Anderson ư! Tôi không hiểu anh định nói đến ai hoặc cái gì. Tôi hoàn toàn mù mịt. Nhưng tôi sẽ rất sung sướng truy hỏi anh nếu anh kể cho tôi biết.

- Chà! Cô giữ được thái độ đàng hoàng giỏi lắm, nhưng tôi không dễ bị lợi dụng đâu. Hẳn cô đã quan sát cô Anderson, khi miêu tả một cô gái đã thay đổi. Cô miêu tả một sai lầm quá chính xác. Mà đúng là thế. Nhà Anderson ở phố Baker. Hôm nọ, chúng tôi đã nói chuyện về họ. Edmund này, em đã nghe anh nhắc đến Charles Anderson. Chính xác là nói đến cô gái trong gia đình ấy. Hai năm trước, Charles giới thiệu tôi với gia đình, em gái anh ta vẫn chưa ra mắt xã hội, và tôi không thể nói chuyện với cô ấy. Một buổi sáng, tôi ngồi đó đợi Anderson suốt một giờ, trong phòng chỉ có cô ấy với một hoặc hai bé gái, cô gia sư bị ốm hoặc đi vắng, còn bà mẹ thì ra ra vào vào với thư từ giao dịch, vậy mà tôi không được một lời hoặc một cái nhìn của cô gái - tuy chỉ là xã giao thôi -, cô ta không hé môi và quay khỏi tôi cũng với thái độ như thế! Suốt mười hai tháng sau, tôi không gặp lại cô ấy. Rồi cô ấy đã ra mắt. Tôi gặp cô ấy ở nhà bà Holíord và không nhớ ra. Cô ấy đến chỗ tôi, khẳng định tôi là người quen, nhìn chòng chọc khiến tôi phải lúng túng, rồi cô ta nói chuyện, cười cợt cho đến lúc tôi không còn biết xoay sở ra sao. Tôi cảm thấy lúc đó chắc tôi phải trở thành trò cười trong phòng, và cô Crawford ạ, chuyện đơn giản thế thôi.

- Và là một câu chuyện rất hay, tôi dám chắc trong đó có nhiều sự thực hơn là đem lại lòng tin cho cô Anderson. Đây là một sai lầm quá phổ biến. Tất nhiên là các bà mẹ vẫn còn chưa có biện pháp hoàn toàn đúng quản lý con gái mình. Tôi không rõ sai lầm ở chỗ nào. Tôi cũng không làm ra vẻ uốn nắn họ, nhưng tôi thấy thường là họ sai.

- Những người ấy đang phô diễn cho xã hội thấy cung cách của phụ nữ nên như thế nào, - cậu Bertram lịch sự nói, - và đang làm rất nhiều để tỏ ra là họ đúng.

-Sai lầm là khá dễ hiểu, - Edmund nói, không nhã nhặn lắm, - những cô gái như thế được dạy dỗ sai. Họ tiếp nhận các quan niệm sai ngay từ ban đầu. Họ luôn hành động vì các động cơ phù phiếm, và họ chẳng thực sự khiêm tốn trong cách hành xử của họ trước khi họ xuất hiện giữa công chúng hơn là sau đấy.

- Tôi không biết, - cô Crawford ngập ngừng đáp. - Vâng, tôi không thể đồng ý với anh về điểm này. Chắc chắn đây là phần đơn giản nhất của vấn đề. Các cô gái chưa ra mắt xã hội tự cho mình có những thái độ tùy tiện mà tôi đã từng nhìn thấy còn tệ hơn. Như thế còn tệ hơn mọi thứ, rất kinh tởm!

- Phải, như thế thật bất tiện, - Tom Bertram nói. - Nó dẫn đến lầm đường lạc lối, người ta không còn biết làm gì. Cái mũ chật và kiểu cách màu mè, ra vẻ bẽn lẽn như cô miêu tả tường tận (và không gì chính xác hơn) cho thấy người đó mong đợi những gì, nhưng năm ngoái, tôi đã lâm vào một cảnh vô cùng khó xử vì sự mong muốn của họ. Tháng Chín năm ngoái, tôi xuống Ramsgate thăm anh bạn Sneyd một tuần lễ - ngay sau khi tôi từ Tây Ân về -, Edmund, em đã nghe về Sneyd rồi đó. Cha mẹ và các em gái cậu ấy đều ở đó, tất cả đều là người tôi không quen. Lúc chúng tôi đến Albion Place họ đã ra ngoài, chúng tôi đi tìm và thấy họ trên bến tàu. Bà Sneyd, hai cô con gái và những người quen khác của họ. Tôi cúi chào theo đúng thể thức, còn bà Sneyd có nhiều người khác vây quanh, họ ghép tôi với một trong các con gái của bà, tôi phải đi cạnh cô ta suốt dọc đường về nhà, và phải tỏ ra dễ thương hết mức. Cô gái cư xử rất thoải mái, sẵn sàng trò chuyện cũng như lắng nghe. Tôi không hề ngờ mình có thể làm điều gì sai trái. Trông hai chị em rất giống nhau, cả hai đều ăn mặc sang trọng, đeo mạng che mặt và cầm ô như những cô gái khác; nhưng sau đó tôi phát hiện ra mình đã dồn hết sự chú ý cho cô út, người chưa ra mắt xã hội, và như thế là đã xúc phạm quá đáng đến cô chị. Lẽ ra phải không được chú ý đến cô Augusta trong sáu tháng tới, và tôi tin rằng tiểu thư Sneyd sẽ không bao giờ tha thứ cho tôi.

- Thế thì dở thật đấy. Tiểu thư Sneyd tội nghiệp! Mặc dù tôi không có em gái, song tôi rất thông cảm với cô ấy. Bị thờ ơ chắc là đau khổ lắm. Nhưng đây hoàn toàn là lỗi của người mẹ. Lẽ ra cô Augusta nên đi cùng với cô gia sư. Những việc làm nửa vời kiểu ấy chẳng bao giờ tốt đẹp. Nhưng hiện tại tôi rất ưng ý cô Price. Cô ấy có đến các vũ hội không? Cô ấy vẫn đi ăn cơm khách ở các nơi như ở nhà chị tôi chứ?

- Không, - Edmund đáp, - tôi cho là cô ấy chưa từng đến một vũ hội nào. Mẹ tôi ít khi đến chơi nhà bạn bè, và chẳng ăn cơm ở nhà ai ngoài với bà Grant, còn Fanny ở nhà với bà.

- Ồ! Thế thì rõ rồi. Cô Price vẫn chưa ra mắt.