Chương 6

Công tử Tom Bertram ra đi, còn cô Crawford đã thấy sự cách biệt lớn trong quan hệ của họ, và rõ ràng là cậu vắng mặt trong những cuộc gặp giữa các gia đình nay đã diễn ra hàng ngày, trong các bữa tối tại trang viên ngay sau khi cậu ra đi, cô đã giành lại chỗ đã chọn gần cuối bàn, tưởng rằng sẽ cảm nhận sự khác biệt u uất nhất trong sự thay đổi của các chủ nhân. Cô tin chắc đó là một hành động rất dứt khoát. So với anh trai, Edmund chẳng có gì để nói. Món súp được truyền vòng quanh theo kiểu chán nhất, vang uống không có một nụ cười, hoặc những chuyện vặt vui vui, cắt món thịt nai không kèm giai thoại vui về cái đùi nai hoặc một câu chuyện giải trí về “bạn tôi là người như thế đấy”. Cô phải cố tìm trò tiêu khiển bằng cách chú ý đến đầu kia bàn, quan sát cậu Rushworth xuất hiện tại Mansfield lần đầu tiên từ khi anh em Crawford tới. Cậu đi thăm một người bạn ở hạt bên cạnh, người đó đang định cải tạo điền trang của mình. Cậu Rushworth ra về, đầu đầy ắp chủ đề đó, và rất sốt sắng muốn cải tạo nhà mình giống y như thế, và dù không nói nhiều về ý định đó, cậu không còn gì để nói nữa. Chủ đề ấy đã bàn trong phòng khách, rồi diễn lại trong phòng ăn. Sự chú ý và ý kiến của tiểu thư Bertram hiển nhiên là mục tiêu chính của cậu, dẫu thái độ của cô chứng tỏ sự vượt trội của trí tuệ hơn là muốn giúp đỡ cậu, cô nhắc đến triều đình Sotherton và những ý kiến liên quan đến nó, đem lại cho cô cảm giác tự mãn, ngăn cô không bị thành người rất khiếm nhã.

- Ước gì các vị có thể nhìn thấy Compton, - cậu nói, - đó là nơi hoàn chỉnh nhất! Tôi chưa bao giờ thấy nơi nào thay đổi như thế trong đời. Tôi đã bảo Smith tôi không biết mình ở đâu nữa. Lối vào hiện tại là một trong những thứ đẹp nhất nước. Các vị sẽ thấy tòa nhà có kiểu dáng đáng ngạc nhiên nhất. Tôi đã phát biểu thế khi tôi trở về Sotherton hôm qua, trông nó giống như một nhà tù, một nhà tù cổ lỗ, ảm đạm.

- Chao ôi! Xấu hổ thật! - Bà Norris kêu lên. - Một nhà tù thật ư! Lâu đài Sotherton là lâu đài cổ kính, quý phái nhất trên thế giới.

- Nó cần phải cải tạo, thưa bà, về mọi mặt. Trong đời, tôi chưa bao giờ nhìn thấy lâu đài nào đòi hỏi phải cải tạo nhiều đến thế; trông nó hoang vắng đến mức tôi không còn biết có thể làm gì với nó nữa.

- Chẳng có gì lạ vì lúc này cậu Rushworth suy nghĩ như thế, - bà Grant mỉm cười nói với bà Norris, - nhưng cứ tin rằng Sotherton sẽ được sửa sang mọi thứ khi nào trái tim cậu ấy ra lệnh.

- Tôi phải cố làm gì đó cho nó, - cậu Rushworth nói, - nhưng tôi chưa biết làm gì. Tôi mong sẽ có vài người bạn tốt giúp đỡ.

- Em hình dung trong trường hợp này, người bạn tốt nhất của anh sẽ là ngài Repton[7], - tiểu thư Bertram thản nhiên nói.

- Đấy chính là điều tôi đang nghĩ tới. Vì ông ta đã làm rất đẹp cho Smith, tôi cho rằng tốt hơn hết là tôi phải thuê ông ta ngay lập tức. Lương ông ta cao nhất là năm ghinê một ngày đấy.

- Chà, nếu họ được trả mười, - bà Norris kêu lên, - thì tôi chắc cậu không cần phải trông nom gì hết. Cứ chi, không cần phải băn khoăn gì. Nếu tôi là cậu, tôi sẽ không nghĩ gì đến phí tổn. Tôi sẽ có mọi thứ theo kiểu đẹp nhất, và làm kỹ hết mức. Một nơi như lâu đài Sotherton xứng đáng có mọi thứ mà tiền bạc và sở thích cho phép. Ở đấy cậu có không gian để làm, và vườn tược sẽ đền công cậu hậu hĩ. Theo tôi, nếu như tôi có một phần năm mươi kích thước của Sotherton, tôi sẽ thường xuyên trồng cây và cải tiến, vì lẽ đương nhiên là tôi vô cùng yêu quý nó. Còn với nơi ở bé nhỏ hiện tại của tôi, vẻn vẹn có nửa acre[8] mà định làm bất cứ việc gì cũng là quá ư lố bịch. Nó sẽ thành trò cười. Nhưng nếu rộng rãi hơn, tôi sẽ rất vui sướng trồng cây và cải tạo. Ở nhà cha xứ, chúng tôi đã làm nhiều việc như thế, chúng tôi đã biến nó thành một nơi khác hẳn so với lúc ban đầu có nó. Có lẽ những người trẻ tuổi không nhớ lắm. Nhưng nếu ngài Thomas kính mến có mặt ở đây, ngài có thể kể cho các vị nghe những việc cải tạo chúng tôi đã làm, và còn định làm nhiều hơn nữa, nhưng đành dừng vì sức khỏe ông Norris tội nghiệp giảm sút. Con người đáng thương ấy không thể ra ngoài để thưởng thức mọi thứ, và khiến tôi nản lòng, không làm được một số việc mà ngài Thomas và tôi đã bàn. Nếu không vì lý do đó, chúng tôi đã xây tường bao quanh vườn và trồng cây chắn khu đất nhà thờ như tiến sĩ Grant đã làm. Chúng tôi luôn làm một việc gì đó, thế đấy. Mới mùa xuân năm trước khi ông Norris qua đời, chúng tôi đã trồng mơ ven tường chuồng ngựa, hiện giờ nó đã lớn thành một cây um tùm và được khai thác triệt để, - bà nói về bản thân rồi sau đó về tiến sĩ Grant.

- Cây cối lớn nhanh là điều tất nhiên, thưa bà, - tiến sĩ Grant đáp. - Đất rất tốt và tôi chưa bao giờ đi qua mà không tiếc, vì ít quả đến nỗi chẳng bõ hái.

- Thưa ông, đây là một bãi đất hoang, chúng tôi đã mua nó như một bãi đất hoang, và đây là một món quà của ngài Thomas, nhưng tôi đã xem hoá đơn và biết giá của nó là bảy silinh, vì được coi như một bãi đất hoang.

- Bà đang lạm dụng, thưa bà, - tiến sĩ Grant đáp, - khoai tây có mùi vị y như mơ ở bãi đất hoang, thứ quả ở cái cây đó. Đây là thứ quả vô vị trong điều kiện tốt nhất, nhưng trong vườn nhà tôi chẳng có lấy một quả mơ nào ngon có thể ăn được.

- Thực ra thì, thưa bà, - bà Grant nói, ra vẻ bàn với bà Norris ở bên kia bàn, -ông Grant nhà tôi chưa biết mùi vị tự nhiên quả mơ của chúng tôi là gì, vì với một quả có giá trị như thế, lại là loại to và ngon, người đầu bếp của tôi cố xoay sở để làm hết bánh tạc và mứt.

Bà Norris đỏ mặt và chịu thua, rồi trong một lúc, xoay ra các đề tài khác về việc cải tạo Sotherton. Tiến sĩ Grant và bà Norris hiếm khi là bạn tốt, sự quen biết của họ bắt đầu từ những chuyện phung phí và các thói quen của họ hoàn toàn không giống nhau.

Sau một lúc ngừng ngắn, cậu Rushworth lại bắt đầu:

- Nhà của Smith thật đáng ngưỡng mộ trong cả nước; và trước khi Repton bắt tay vào việc, nó chẳng là gì.

- Cậu Rushworth, - phu nhân Bertram nói, - nếu tôi là cậu, tôi sẽ trồng một khu có nhiều cây bụi. Lúc đẹp trời, ai cũng thích đi dạo ở nơi nhiều cây cối.

Cậu Rushworth sốt sắng bảo đảm cho thân thế quý tộc của bà bằng cách phục tùng và cố nghĩ ra một lời tán dương; nhưng giữa sự phục tùng sở thích của bà và những hiểu biết của cậu luôn muốn giống mình cùng với những sự lố lăng thêm thắt, tự cho là chú ý an ủi các quý bà nói chung và khéo luồn lọt với những người cậu muốn lấy lòng, nên cậu đâm lúng túng, còn Edmund vui sướng đặt dấu chấm hết bài diễn văn của cậu ta bằng lời đề nghị nâng cốc. Tuy vậy, cậu Rushworth vốn không phải là người đối thoại thú vị, vẫn nói tiếp về đề tài đó:

- Đất đai của Smith không quá một trăm mẫu tây, như thế là khá nhỏ, và đáng ngạc nhiên hơn nữa là chỗ đó lại có thể cải tạo như thế. Ở Sotherton, chúng tôi có bảy trăm mẫu, không kể những đồng cỏ ngập nước, nên tôi cho là có thể làm không kém gì ở Compton, chúng tôi không nên thất vọng. Ở đó đã đốn hai hoặc ba cây cổ thụ rất đẹp mọc quá gần ngôi nhà, và mở rộng toàn cảnh đến không ngờ, làm tôi nghĩ rằng Repton hoặc bất cứ ai thuộc loại này chắc chắn sẽ đốn con đường trồng cây hai bên ở Sotherton, con đường dẫn từ mặt tiền phía tây lên đỉnh quả đồi các vị đã biết, - lúc nói, cậu đặc biệt quay sang tiểu thư Maria Bertram. Nhưng cô ta nghĩ đây là câu đáp lại thích hợp nhất:

- Đường trồng cây hai bên ư! Chà! Thế mà em không nhớ ra. Em biết rất ít về Sotherton.

Fanny ngồi phía bên kia Edmund, đối diện với cô Crawford, chăm chú lắng nghe, lúc này nhìn cậu và khẽ nói:

- Đốn cây trồng hai bên đường ư! Tiếc quá! Nó có làm anh nhớ đến Cowper1 không? Hỡi những hàng cây bị đon ngã, thêm một lần nữa ta khóc thương cho số phận của ngươi.

Cậu mỉm cười lúc trả lời:

- Anh e rằng con đường đó phải chịu vận rủi thôi.

- Em muốn được nhìn thấy Sotherton trước khi nó bị đốn, nhìn thấy nơi ấy như hiện tại, trong tình trạng cổ kính, nhưng em không chắc được đi.

- Em chưa đến đấy lần nào ư? Không, không thể thế được, chẳng may là xa quá nên phải đi xe. Phải chi chúng ta có thể xoay sở được.

- Ồ, không có gì quan trọng đâu ạ. Em nhìn thấy nó lúc nào cũng được, anh sẽ kể cho em nghe nó thay đổi ra sao thôi.

- Tôi nhớ, - cô Crawford nói. - Sotherton là một lâu đài cổ và uy nghi. Tòa nhà ấy có theo phong cách riêng nào không?

- Tòa nhà xây từ thời Elizabeth, bằng gạch, rất lớn, cân đối, dáng vẻ nặng nề nhưng uy nghi và có nhiều chỗ đẹp. Nó ở vào vị trí xấu. Nó nằm ở một trong những chỗ thấp nhất của trang viên, nên rất khó cải tạo. Nhưng những rừng cây thì tuyệt đẹp, và có một dòng suối mà tôi dám chắc là rất được việc. Tôi nghĩ cậu Rushworth nói đúng, theo nghĩa phải khoác cho nó một vẻ ngoài hiện đại, và tôi không nghi ngờ nó sẽ được cải thiện rất tốt.

Cô Crawford lắng nghe thán phục, và tự nhủ: “Anh ta đúng là con nhà dòng dõi; anh ta không nản lòng trong lúc khó khăn”.

- Tôi không muốn tác động đến cậu Rushworth, - Edmund nói tiếp, - nhưng nếu tôi có một chỗ muốn theo kiểu mới, tôi sẽ hoàn toàn giao phó cho một nhà cải tạo. Dĩ nhiên là tôi muốn có nội thất đẹp theo ý mình, và sẽ làm dần từng bước. Tôi thà tuân theo những điều ngớ ngẩn của tôi hơn là của ông ta.

- Lẽ tất nhiên anh biết anh định làm gì, nhưng nó không họp với tôi. Tôi không có tài quan sát hoặc sự khéo léo với những việc như thế, nhưng như những bậc tiền bối, tôi có một chỗ của riêng mình trong vùng, tôi sẽ biết ơn bất cứ ngài Repton nào đảm nhận nó, và cho tôi một thứ đẹp xứng với đồng tiền của tôi bỏ ra; tôi sẽ không bao giờ nhòm ngó đến nó cho đến khi nào hoàn thành.

- Còn tôi sẽ thích thú theo dõi sự tiến triển của nó, - Fanny nói.

- Được thôi, cô đã được nuôi dạy như thế mà. Nó không thuộc hiểu biết của tôi, và trải nghiệm duy nhất tôi từng có, được trông nom lại không phải thứ được ưa chuộng đầu tiên trong đời, khiến tôi cho rằng những cải tiến trong tầm tay là mối phiền toái lớn nhất. Ba năm trước, ngài thượng tướng, người chú danh giá của tôi mua một căn nhà nông thôn ở Twickenham cho chúng tôi ở qua mùa hè; thím tôi và tôi vô cùng vui sướng đến đó; nhưng nó quá nhỏ và chúng tôi sớm thấy cần phải cải tạo ngay. Suốt ba tháng trời, chúng tôi dầm trong đất cát và lộn xộn, không có lấy một viên sỏi mà đặt chân hoặc một cái ghế dài dùng tạm. Tôi đã bị đánh lừa là mọi thứ đã làm xong ở nông thôn, có nhiều bụi cây và vườn hoa, còn ghế thô sơ thì nhiều không đếm xuể, tất cả đã xong hết, tôi không cần quan tâm. Henry thì khác, anh ấy thích được làm việc.

Edmund lấy làm buồn khi nghe cô Crawford, mà cậu đã không ưa thích gì mấy, nói năng tùy tiện như thế về chú ruột mình. Nó không thích hợp với cảm nghĩ của cậu về sự đúng mực nên cậu im lặng, cho đến lúc nhiều tiếng cười và sự sôi nổi kích thích, mới gạt việc đó sang một bên và trở lại hiện tại.

- Công tử Bertram, - cô nói, - cuối cùng tôi đã biết tin về cây đàn hạc của tôi. Người ta cam đoan với tôi rằng nó an toàn ở Northampton; và hầu như chắc chắn là đã ở đấy mười ngày rồi, bất chấp những lời quả quyết trịnh trọng mà chúng tôi thường nhận được trái ngược hẳn. - Edmund tỏ ra vui và ngạc nhiên. - Sự thực là, chúng tôi đã tìm hiểu quá trực tiếp; lẽ ra phải cử một người hầu, chúng tôi lại tự đi: cây đàn này làm ở cách London bảy chục dặm, nhưng sáng nay chúng tôi đã nghe tin về nó theo cách chính xác nhất. Một nông phu đã nhìn thấy, ông ta kể với ông chủ cối xay, ông chủ cối xay kể với ông hàng thịt, con rể ông hàng thịt nói lại ở cửa hàng.

- Tôi rất mừng là cô đã nghe được tin tức, dù bằng bất cứ cách nào. Hy vọng rằng công việc ở đó sẽ không trì hoãn nữa.

- Tôi định đi vào ngày mai, nhưng nghĩ xem, đi bằng cách nào được? Không có xe ngựa hoặc xe bò; Chao ôi! Chẳng thể thuê được loại xe nào trong làng. Có lẽ tôi phải nhờ phu khuân vác và một chiếc xe ba gác chăng.

- Cô sẽ thấy rất khó đấy, vì bây giờ đang giữa lúc bận thu hoạch cỏ khô, thuê sao được ngựa và xe?

- Tôi lấy làm ngạc nhiên là một việc nhỏ như thế mà cũng khó! Dường như ở nông thôn không thể thiếu ngựa và xe, nên tôi đã bảo cô hầu tìm ngay một chiếc xe, và vì tôi không thể nhìn từ phòng thay đồ ra mà không thấy cái sân nông trại, hoặc đi dạo trong rừng cây mà không có người đi qua, tôi tưởng chỉ cần hỏi là có, và khá tiếc là đã không được hưởng mọi thứ. Anh đoán được tôi ngạc nhiên xiết bao, khi tôi thấy mình đang đòi hỏi một việc phi lý nhất, quá quắt nhất trên đời, khiến tất cả các bác nông phu, những người làm công phơi cỏ trong giáo xứ mếch lòng. Với viên quản gia của tiến sĩ Grant cũng vậy, tôi tin rằng tốt hơn hết là nên tránh đường cho ông ta; cả anh rể tôi cũng thế, nói chung là người tốt bụng cũng khá cau có với tôi khi thấy tôi trót làm thế.

- Trước kia cô chưa phải nghĩ đến việc đó, nhưng khi nghĩ đến, cô phải hiểu tầm quan trọng của việc thu hoạch cỏ. Thuê một chiếc xe vào bất cứ lúc nào cũng có thể dễ dàng như cô nghĩ, những người tá điền của chúng tôi không có thói quen cho thuê rộng rãi, nhưng vào mùa thu hoạch, không thể có một con ngựa rảnh rỗi.

- Tôi sẽ hiểu công việc của các vị đúng lúc, nhưng có một châm ngôn đích thực của London truyền lại rằng, mọi thứ đều có thể có bằng tiền, nên ban đầu tôi hơi bối rối vì sự tồn tại vững chắc những tập quán của các vị. Tuy nhiên, ngày mai tôi phải lấy được cây đàn hạc của tôi. Henry với bản tính đôn hậu, đã gợi ý sẽ chở nó bằng xe ngựa bốn bánh của anh ấy. Nó sẽ được vận chuyển bằng cách ấy chẳng vinh dự lắm sao?

Edmund nói đàn hạc là thứ nhạc cụ ưa thích của cậu, và mong sớm được nghe cô dạo đàn. Fanny chưa bao giờ được nghe đàn hạc nên càng mong ước thiết tha hơn.

- Tôi sẽ rất vui được chơi cho cả hai người nghe, - cô Crawford nói, - miễn là các vị muốn nghe. Chắc là lâu đấy, vì tôi yêu âm nhạc nồng nàn, và ở nơi nào có sở thích tự nhiên như nhau, người chơi ắt phải hay nhất vì người đó tỏ lòng cảm kích bằng nhiều cách hơn là một. Giờ thì, thưa công tử Bertram, nếu anh viết thư cho anh trai tôi, tôi khẩn khoản xin anh thuật lại cho anh ấy biết cây đàn hạc của tôi sắp tới, vì anh ấy đã nghe nhiều về nỗi khổ sở của tôi rồi. Nếu vui lòng, anh có thể nói tôi sẽ chuẩn bị những khúc nhạc ai oán nhất dành cho chuyến trở về của anh ấy, hết sức cảm thông với những tình cảm của anh ấy vì tôi biết con ngựa của anh ấy đã không còn nữa.

-Nếu tôi viết, tôi sẽ nói bất cứ điều gì cô muốn, nhưng lúc này tôi chưa thấy có cơ hội nào để viết.

-Tôi dám chắc là nếu anh ấy có đi xa một năm, anh cũng không viết thư cho anh ấy và anh ấy cũng không viết cho anh, nếu có việc chẳng đừng. Cơ hội chẳng bao giờ đoán trước được. Các anh là những con người kỳ lạ thật! Các anh không viết cho nhau nếu không có sự giục giã khẩn thiết nhất trên đời; lúc bắt buộc phải cầm bút để báo những tin như một con ngựa bị ốm hoặc một người họ hàng qua đời, thì lại viết quấy quá mấy dòng cho xong. Các anh chỉ có một kiểu như thế. Tôi thừa biết rồi. Henry là người đáng kính về mọi mặt mà một người anh cần có, anh ấy yêu quý tôi, hỏi ý kiến tôi, giãi bày tâm sự với tôi, và trò chuyện với tôi hàng giờ, lại không bao giờ chịu biến tờ giấy thành bức thư; thường thì không viết gì hơn thế này: “Mary yêu quý, anh vừa đến. Tắm rửa thoả thích rồi, và mọi việc như thường lệ. Bạn chân thành của em”. Đúng là phong cách đàn ông đích thực, thế là xong một bức thư của người anh.

- Khi sống xa gia đình, - Fanny nói, mặt ửng hồng vì nhớ tới William, -người ta có thể viết những bức thư dài.

- Cô Price có một người anh đang lênh đênh trên biển, - Edmund nói, - là người viết thư rất hay, nên cô ấy nghĩ cô quá khắt khe với chúng tôi.

- Trên biển ư? Chắc là trong quân chủng Hoàng gia.

Fanny muốn Edmund kể chuyện, nhưng anh quyết im lặng, buộc cô phải kể về việc làm của anh trai; giọng cô sôi nổi khi nói đến nghề nghiệp của cậu và những địa điểm nước ngoài cậu đã đến, nhưng lúc nhắc tới số năm anh trai vắng mặt, cô không thể kìm nổi những giọt nước mắt. Cô Crawford lịch sự chúc cậu ta sớm được thăng cấp.

- Cô các biết gì về đại uý của cậu em họ tôi không? - Edmund nói, - Đại úy Marshall? Tôi chắc cô quen biết nhiều người trong hải quân.

- Đủ nhiều trong các sĩ quan hải quân cao cấp, nhưng, - với vẻ quyền thế, -chúng tôi quen biết cấp dưới rất ít. Các sĩ quan tại vị có thể là những người rất tốt, nhưng họ không thuộc tầng lớp chúng tôi. Tôi có thể kể ra nhiều sĩ quan hải quân cao cấp khác nhau, về họ và cờ lệnh của họ, sự phân cấp về lương bổng, những vụ cãi vã và đố kỵ của họ. Nhưng nói chung, tôi có thể khẳng định với các anh rằng hoặc họ đã qua đời hoặc đều rất ốm yếu. Lẽ tất nhiên là ở cùng nhà với chú tôi khiến tôi quen biết cả giới các sĩ quan cao cấp. Tôi đã thấy đủ các mặt sau và các thói tật. Mà, đừng có ngờ tôi chơi chữ, tôi xin anh đấy.

Edmund lại cảm thấy u ám, và chỉ đáp lại:

- Đó là một nghề quý tộc.

- Vâng, nghề đó đủ tốt trong hai trường hợp: làm ra của cải và mặc sức tiêu tiền tùy ý. Nhưng, tóm lại, đấy không phải là giới ưa chuộng nhất của tôi. Nó chưa bao giờ tỏ ra tử tế với tôi.

Edmund trở lại chuyện cây đàn hạc, và lại thấy rất vui với viễn cảnh được nghe cô chơi đàn.

Trong lúc đó, những người khác vẫn bàn tán về chủ đề cải tạo đất đai vườn tược. Bà Grant không thể không nhắc tới em trai của bà, dẫu chỉ để tiểu thư Julia Bertram chú ý đến cậu.

- Cậu em Henry thân mến của tôi ơi, cậu không nói gì sao? Bản thân cậu đã là một nhà cải tiến rồi, và từ những điều nghe được ở Everingham, nó có thể đọ với bất cứ nơi nào ở nước Anh. Tôi khẳng định rằng, những vẻ đẹp tự nhiên ở đấy rất tuyệt vời. Theo đánh giá của tôi, Everingham thường là hoàn mỹ. Sung sướng thay, được ngả mình trên nền đất ấy, trong những khu rừng ấy! Biết làm sao để có thể nhìn thấy nó lần nữa!

- Không gì có thể làm em vui hơn khi nghe ý kiến của chị về nó, - cậu trả lời. - Nhưng e rằng chị sẽ thất vọng thôi. Chị sẽ thấy nó không được như trong ý nghĩ hiện tại của chị. Quy mô thì nhỏ, và chị sẽ sửng sốt vì sự tầm thường của nó, muốn cải tạo lại có rất ít việc để làm, quá ít, mà em lại thích bận bịu lâu hơn kia.

- Anh thích loại việc ấy lắm sao? - Julia hỏi.

- Rất thích, nhưng với lợi thế tự nhiên của khu đất cũng cho thấy một cách nhìn còn rất non nớt rằng rất ít việc đã xong, còn những giải pháp hợp lý của riêng tôi, tôi đã không còn ở Everingham từ ba tháng trước khi làm xong như bây giờ. Ke hoạch của tôi là ở Wesminster, có thể thay đổi chút ít ở Cambridge. Tôi hơi ghen tị với cậu Rushworth có quá nhiều niềm vui phía trước. Còn tôi chỉ là kẻ hủy hoại bản thân mà thôi.

- Những người nhìn nhận nhanh sẽ quyết định nhanh và hành động nhanh, -Julia nói. - Có lẽ anh không bao giờ thiếu công việc. Thay vì ghen tị với anh Rushworth, anh nên cộng tác với anh ấy bằng ý kiến của mình.

Bà Grant nghe thấy phần cuối câu chuyện này, thúc giục một cách nồng nhiệt, thuyết phục rằng không gì bằng ý kiến của em trai bà, bắt gặp tiểu thư Maria Bertram cũng nghĩ tương tự và ủng hộ bà nhiệt tình, lời phát biểu của cô còn tác dụng hơn gấp bội bàn bạc với bạn bè hoặc các cố vấn thiếu quan tâm. Thay vì trực tiếp giao công việc cho một người chuyên nghiệp, cậu Rushworth rất sốt sắng đề nghị cậu Crawford giúp đỡ. Cậu Crawford sau khi bị đánh giá thấp khả năng một cách đích đáng, đang bằng mọi cách tỏ ra mình là người hữu ích. Khởi đầu, cậu Rushworth đề nghị cậu Crawford ban cho vinh dự đến Sotherton và nhận ở lại đấy. Bà Norris dường như đọc được suy nghĩ của hai cô cháu gái, tán thành dự định đưa cậu Crawford đi, bèn xen vào một lời bổ sung:

- Không nghi ngờ gì sự sốt sắng của cậu Crawford rồi, nhưng sao chúng ta không đi cùng nhỉ? Tại sao chúng ta không tạo thành một tốp nho nhỏ? Ở đây có nhiều người quan tâm đến việc cải tạo của cậu, cậu Rushworth thân mến ạ, và muốn nghe ý kiến của Crawford tại chỗ, biết đâu những ý kiến của họ sẽ có ích nho nhỏ nào đấy cho cậu. Còn tôi, đã từ lâu tôi mong mỏi được đến thăm bà mẹ hiền hậu của cậu lần nữa, song vì không có ngựa riêng nên đành chịu, nhưng nay thì tôi có thể đi cùng và ngồi chơi vài giờ với bà Rushworth trong lúc các cô cậu dạo chơi và sắp xếp mọi việc, sau đó chúng tôi sẽ về và ăn tối muộn tại đây, hoặc tại Sotherton nếu mẹ cậu đồng ý, và có một chuyến về nhà dễ chịu dưới ánh trăng. Tôi dám chắc cậu Crawford sẽ đưa tôi và hai cháu gái của tôi bằng xe ngựa của cậu, Edmund có thể cưỡi ngựa, còn Fanny có thể ở nhà với chị, chị yêu quý ạ.

Phu nhân Bertram không phản đối, và từng người liên quan đến chuyến đi đều sốt sắng biểu lộ sự đồng tình của họ, trừ Edmund, cậu nghe thấy tất nhưng chẳng nói gì.

[7] Humphrey Repton (1752-1818) là nhà cải tạo nổi tiếng, ông đã sáng tạo thuật ngữ “nghệ thuật xây dựng vườn hoa và công viên”. - ND.

[8] Acre: mẫu Anh, khoảng 0,4 ha. - ND.