VINH QUI
Tin Luân thi đỗ truyền đến Xuyên Lâm. Vu Xia lập tức đến chúc tụng Khưu Chiêu
-Nhờ hồng phúc quan lớn, làng ta mới được vinh dự hôm nay.
Chiêu vờ ngạc nhiên, nói:
-Làng lại được vinh dự gì sao. Còn chuyện hồng phúc, ông hương trưởng tô vẽ đấy thôi. Vì lời ta, nay thiên hạ đã bỏ ngoài tai.
Xia dập đầu lạy
-Ngày ấy vì nóng lòng chuyện thiếu thuế củaVi Gia, nên con có lời bất phải. Mong quan lớn thứ dung.
Chiêu nghiêm mặt:
-Do vậy, nay ông mới đến đây?
-Thưa, trước là tạ tội. Sau, để mừng cậu nhà trúng tuyển khoa kỳ.
-Thằng Luân ta đâu đã về mà mừng?
Xia lại dập đầu, nói:
- Xin quan văn hầu cho phép làng ta mổ đủ chín bò chín heo để mừng quan tân khoa vinh qui
Chiêu bật cười to.
-Sao không mổ đủ chục, mà chỉ có chín?
Xia cung kính đáp:
-Thưa, cậu nhà năm nay tròn mười tám. Nên phải mổ đủ số bò heo ứng với tuổi ấy.
Chiêu vỗ bàn, quát:
-Tức, nhân việc con ta đỗ đạt, các ông muốn có một bữa đánh chén phải không?
Xia vừa run, vừa nói:
-Xin quan lớn chớ nghi oan. Con chỉ là kẻ thừa lệnh quan thủ dinh mà thôi.
Sự thật, chính Xia bày mưu đốc kế cho Hất. Là ở làng cũng như ở dinh, đều phải bày yến tiệc tiếp nghinh Luân. Cứ xuất công quĩ mà làm. Chén ruợu càng nồng, càng thắt chặt quan dưới với quan trên.
Vu Xia vừa đi thì có tiếng nhạc ngựa dừng ở ngoài ngõ. Chiêu tưởng Luân về. Nhưng nào phải.
-Xin quan văn hầu dung thứ cho việc con đường đột đến đây. Thủ dinh Xương Tây lễ phép thưa.
Chiêu vờ chẳng biết khách là ai.
-Ông từ đâu đến vậy?
-Con là Tương Hất, quan lớn không nhớ sao?.
-À, con trai lão Bói. Ta về đây tám năm, có gặp ông bao giờ mà nhớ.
-Con thật đắc tội. Song, vì bận việc công, chắc quan lớn thấu rõ.
-Ta còn rõ cả tính nết lão Bói nữa kia. Siêng năng.Ngay thẳng. Chắc là ông thủ dinh cũng giống cha.
Hất lộ vẻ lúng túng.
-Quan lớn rất tường tận việc nhà con.
Chiêu nhìn thẳng vô mặt Hất.
-Nhưng bận việc quan, sao còn rảnh đến đây?
Hất lật đật quì.
-Thừa mệnh thần dân Xương Tây, con đến mừng hồng phúc quan trên.
Chiêu nói to:
-Làm quan không nổi, phải về chăn trâu. Hồng phúc nỗi gì?
Hất lạy, nói:
-Thưa, hồng phúc quan văn hầu lớn lắm. Do vậy cậu nhà mới được sung vào chức văn vũ khanh ở triều.
Chiêu chợt ngửa mặt, cười vang
-Thằng Luân ta ấy à. Là do nó gắng học, đỗ đạt, rồi được bổ quan. Có dính dáng gì với ta đâu.
Hất chưng hửng, thầm tức Vu Xia. Theo lời bàn của Xia, Hất phải đích thân tới mừng Chiêu. Dịp hiếm có để quan thủ dinh Xương Tây tỏ tình thân với quan văn hầu là chỗ cùng làng xóm. Đã thân với Chiêu, tất sẽ thân được với Luân.
Chiêu tiễn Hất ra tận chỗ cột ngựa.
-Đến chết ta cũng không quên lão Bói. Hồi ấy, nghe ta ở triều về, ông ấy đến thăm. Rồi rủ ta qua nhà uống sối. Ông ấy hớp một hớp, lại đưa cho ta. Chẳng mảy may nghĩ ta là quan triều. Phải, đến chết ta vẫn còn quí tính nết ông ấy.
Nghe Luân được bổ quan triều, Tương Húc rất lo. Mất mấy đêm liền, thủ trấn Nam Biên mới nghĩ được cách chuộc lại lầm lỡ ngày ấy. Đúng vào hôm Luân vinh qui, Húc cho lính trấn mặc lễ phục, xếp thành hàng dài trước cổng trấn. Cờ xí rợp đường.Yến tiệc bày sẵn trong dinh. Theo tin Húc nghe được, quan tân khoa sẽ vinh qui bằng kiệu. Lúc kiệu của Luân qua đây, lính trấn sẽ hô to lời chúc tụng. Và Húc sẽ đích thân rước Luân vào trấn đường. Sau đó, nhân yến tiệc, sẽ tìm lời xin Luân tha cho lầm lỡ của mình ngày ấy. Mọi thứ được sắp đặt đâu vào đó. Gần trưa, Húc nghe bọn lính la hét ngoài cổng trấn. Có một người con trai ăn bận lôi thôi, dám nghênh ngang vượt qua hàng quân trấn. Từ mờ sáng, đường qua cổng trấn đã bị cấm ngặt. Lẽ ra người con trai kia đã bị giam vào ngục. Song, vì đây là ngày vui, Húc lệnh thả anh ta đi. Đám lính trấn nhịn đói, đứng chờ từ sáng sớm đến tối mịt, chẳng thấy kiệu quan tân khoa đâu cả.
Quan văn hầu Khưu Chiêu mừng con ở kinh đã về. Nhưng thấy Luân vẫn bận quần áo vải thô như lúc còn đi học, nên nghi hoặc trong lòng.
Khưu Châu hỏi:
-Nghe chú đỗ đạt, được bổ quan triều, sao về làng chẳng thấy ngựa xe?
Luân đáp:
-Có đủ cả. Song, còn để ở kinh.
Châu lộ vẻ bất bình
-Đã muốn sống thanh cao, sao còn chen vô chốn ấy?
Luân chỉ nhìn anh trai, im lặng.
Chiêu hỏi:
-Ta nghe Hiêu Du bổ con vào chức văn vũ khanh, nhưng đấy là chức chi?
-Thưa, đứng đầu văn võ ban. Nhưng đứng sau tể hầu Đam Chuyết.
- Con đã biết ông ta?
-Thưa biết. Ông ấy làm phụ khảo, đánh rớt con. Nhưng vua là chủ khoa kỳ, cho đỗ.
Chiêu thở dài, nghĩ ngợi, rồi nói:
-Đường quan của con ắt lắm chông gai. Song, ta tin con sẽ gầy được nghiệp lớn.
Bằng cách nào, Chiêu chưa nghĩ ra. Nhưng ông tin sẽ có minh quân. Nghiệp lớn ở đây là phò tá minh triều.
Vu Xia cho mổ bò heo thật. Dân Xuyên Lâm đã tề tựu ở đình làng để đón quan tân khoa.
Chiêu hỏi Luân:
-Thằng Xia nhờ ai được chức hương trưởng, con biết không?
Luân tỏ vẻ lo lắng.
-Ở làng lại xảy chuyện chi, phải không?
Chiêu nói:
-Từ hôm bắt Vi Gia đi lao dịch, ngày nào Xia cũng lên dinh. Thằng thợ mộc bợ đỡ Húc hăm chín năm để được chức hương trưởng. Giờ định bám con nữa đấy.
Vừa trông thấy Luân, dân làng reo to:
-Quan tân khoa đến.
Luân nói to cho mọi người đều nghe:
-Biết ta có làm được việc chi cho dân cho nước không mà mừng..
Rồi quay sang hỏi Xia:
-Buổi hôm nay có thiếu mặt ai không, ông hương trưởng?
Xia liền đáp:
-Thưa đủ cả.
Luân nhìn qua dân làng một lượt, rồi hỏi:
-Ông hương trưởng tính cả Vi Gia đương lao dịch trên Nga Sơn phải không?
Xia im, vẻ rất sợ hãi. MẹVi Gia vừa mất.Vì Gia là kẻ có tội, nên Xia cấm đám con Gia không được đến đình thần.
Người già nhất làng hỏi:
-Thời tiên đế, quan văn hầu vinh qui có ngựa xe với binh triều. Nay phép nước đổi khác hay sao, quan tân khoa về làng một thân một mình?
Luân đáp:
-Bỗng lộc thời nào cũng thế. Có điều, ta thấy mình tài hèn sức mọn, không dám nhận đấy thôi.
Rồi lệnh đem rượu thịt chia đều cho các nhà trong làng. Phần của nhà mình, Luân sai đem cho lũ con Vi Gia.
Bấy giờ là mùa xuân. Nơi nơi cây cỏ xanh tươi. Luân lên Mân Sơn, gặp đám con gái của làng đang lấy măng tre. Nghe bọn chúng hát khúc Nước Ve, Luân lại muốn bỏ quan.
Hết lên Mân Sơn, Luân lại vào Thiên Sơn. Quan văn hầu sinh nghi, hỏi:
-Con định bao giờ trở lại kinh?
Luân đáp:
-Có lẽ con ở lại nhà để theo trâu thôi.
Chiêu cả giận, mắng:
-Mày là đứa hư. Cho ăn học đến bực ấy, nay lại muốn đi cày.