CHƯƠNG 20 ĐỒNG TIỀN KIẾM ĐƯỢC

Có đôi dép mới, nàng mừng đấy nhưng lại lo giữ làm sao cho khỏi hỏng. Nếu đế giãn và mũi dúm lại thì chẳng ra hình thù gì.

Vì thế, trong khi đẩy xe nàng cứ thường nhìn xuống chân. Lúc đầu xem ra dép cũng vững chắc, nhưng không biết có được lâu không?

Thấy vậy, các chị em bạn biết ngay là nàng có đôi giầy mới, chạy lại xem lấy làm thích và hỏi.

– Giầy này mua ở đâu thế?

– Không phải giầy, đó là dép.

– Trông đẹp quá, đắt tiền không?

– Tôi làm lấy bằng sậy đan và mất bốn xu vải chéo go.

– Khéo tay quá nhỉ.

Sự thành công này khiến nàng nghĩ đến một việc nữa mà nàng vẫn cho là khó khăn và tốn tiền. Đó là việc tự may cắt một chiếc sơ mi, để thay cái áo độc nhất đang mặc, không thể giặt luôn được. Hai mét vải hết bao nhiêu tiền. Nàng không biết. Nếu có vải, phải cắt thế nào? Nàng không biết gì hơn. Lại còn cái áo ngoài và cái váy cũng gần hỏng rồi vì thường phải nằm ngủ cả quần áo ấy. Nếu quần áo hỏng cả thì làm thế nào mà ra ngoài được? Mà nàng bắt buộc phải đi làm để sinh sống.

Đến chiều thứ bẩy, nàng lĩnh được ba quan cầm trong tay là tiền công nàng làm trong tuần lễ. Nàng không thể bỏ ý muốn may áo sơ mi. Nàng nghĩ áo ngoài và váy cũng cần thiết nhưng không khẩn cấp bằng cái sơ mi, vì vốn sinh trưởng trong một gia đình nề nếp, nàng quen sống sạch sẽ và biết tự trọng. Quần áo kia nàng có thể tạm vá lại được vì vải còn bền.

Ngày nào lúc tan tầm, nàng cũng đến nhà bà Phăng Xoa để hỏi tin tức Hồng, khi thì nàng được tin, khi nàng chẳng biết gì tùy theo may rủi xui khiến gặp bà Phăng Xoa hay bà dì.

Từ khi nàng ao ước cái sơ mi, nàng vẫn đứng lại trước một cửa hàng nhỏ, hiệu này bầy một tủ kính chia làm hai ngăn, một bên bày tạp chí, tranh ành, các bản nhạc, một bên xếp vải gai, vải bông, vải Ấn Độ và các tạp phẩm. Nàng đứng ở quãng giữa hai ngăn, giả cách xem báo hay đọc bản nhạc, kỳ thực nàng nhìn các thứ vải. Sung sướng thay! Những người bước tự do vào hiệu và bảo cắt hết thứ vải này đến thứ vải nọ. Cũng có nhiều cô thợ máy vào đó, lúc ra ôm những gói bọc cẩn thận ở ngang ngực. Nàng tự nghĩ cái vui sắm đồ đó chưa đến lần nàng.

Nhưng bây giờ. nàng có thể bước vào hàng nếu nàng muốn, vì trong tay đã có ba quan rồi. Thế rồi nàng hồi hộp bước vào.

Một bà già tươi cười nói bằng giọng lễ phép.

– Cô muốn dùng gì?

Đã lâu không ai nói ngọt với nàng, nên thấy thế nàng vững lòng và hỏi.

– Bà bán bao nhiêu một mét vải thứ rẻ tiền?

– Tôi có thứ bốn mươi centimes một mét.

Nàng mừng quá nói.

– Bà cắt cho tôi hai mét.

– Thứ vải này dùng không bền. Có thứ sáu mươi centimes.

– Thứ bốn mươi centimes tôi dùng vừa.

– Tùy ý cô, nói thể để cô biết kẻo sau này cô lại trách.

– Thưa bà, tôi không trách đâu.

Bà hàng lấy tấm vải ra, nàng thấy vải bông trắng và không mịn bằng thứ bày ở tủ.

Xé đến soạt một cái, xong bà hàng hỏi.

– Cô còn dùng gì thêm nữa không?

– Tôi muốn mua thêm chỉ.

– Búp chỉ hay cuộn chỉ?

– Thứ rẻ tiền.

– Đây, búp chỉ này mười centimes, thành giá tất cả là mười tám xu. (1 quan có 20 xu, một xu có 5 centimes).

Đến lượt nàng được hưởng cái vui cắp hai mét vải gói trong tờ báo cũ ở hàng ra.

Thế là có ba quan, tiêu đi mười tám xu, nàng chỉ còn bốn hai mươi xu để chi dùng đến thứ bẩy sau. Nếu trừ đi hai mươi tám xu để mua bánh ăn hàng ngày, nàng sẽ dành được bảy xu làm vốn, vì không phải mất tiền thuê phòng.

Nàng chạy liền về lều cho sớm. Nàng vừa thở vừa giở vải ra để làm. Áo sẽ cắt theo kiểu gì, nàng không phải suy nghĩ. Nhất định là áo cổ rút vì là lối giản dị nhất, có thể dùng dao thay kéo, hơn nữa dây cổ áo cũ có thể lại dùng được.

Nếu chỉ có việc khâu thôi thì không ngại, vì nàng khâu không khéo lắm nhưng cũng không đến nỗi phải tháo ra làm lại. Nhưng việc khoét cổ và khoét cánh tay hơi khó, vì với con dao và khúc gỗ phải nhấn làm sao cho khỏi lẹm vào trong vải, vì thế nàng vừa khoét vừa run tay.

Sau cùng nàng cũng cắt xong và cậm cụi khâu. Đến sáng thứ ba, nàng có đã có áo sơ mi mới để đi làm, chiếc áo kiếm được bằng sức cần lao của nàng, chiếc áo do tay nàng may cắt.

Ngày hôm đó, nàng đến nhà bà Phăng Xoa thì Hồng ra tiếp, cánh tay trái còn đeo ở trước ngực.

– Chị khỏi rồi hả?

– Chưa. Tôi mới được phép trở dậy và ra sân thôi.

Liên được gặp mặt Hồng, mừng quá hỏi luôn miệng nhưng Hồng như có ý giữ gìn.

Tại sao nàng lại có thái độ ấy.

Cuối cùng, Hồng buông một câu hỏi, Liên hiểu ý ngay.

– Bây giờ chị ở đâu?

Không dám trả lời sự thật, nàng nói quanh.

– Ở đây đắt quá, không còn đủ tiền để ăn và tiêu vặt.

– Chị tìm được chỗ khác rẻ hơn à?

– Tôi không phải trả tiền.

– A!

Hồng đứng im một lúc rồi gạn hỏi Liên.

– Ở nhà ai vậy?

Lần này Liên không thể giả điếc trước câu hỏi thẳng ấy.

– Tôi sẽ nói chuyện với chị sau.

– Bao giờ chị cho biết cũng được, tùy ý chị, nhưng có điều chị phải cẩn thận là khi nào đến đây mà gặp dì tôi thì đừng có vào. Dì ấy giận lắm đấy. Nên đến vào buổi tối, giở ấy dì tôi hay mắc bận.

Thấy thái độ lãnh đạm và ngờ vực của Hồng, Liên trở về nhà máy có vẻ buồn. Không ở luôn nhà bà Phăng Xoa là có lỗi ư?

Suốt ngày nàng nghĩ ngợi. Chiều đến, về lều ngồi một mình nàng càng buồn bã hơn. Đã tám hôm nay chiều nào cũng bận. Buổi chiều này nàng mới được thư thả. Để giải buồn nàng dạo chơi trên những cánh đồng cỏ ở chung quanh lều mà từ hôm đến giờ, nàng chưa hề đặt chân tới.

Một buổi chiều êm ả, đẹp trời, không chói lọi hay oi bức như những buổi chiều mà ngày còn bé nàng ở với cha mẹ nàng. Khí trời mát mẻ. Ánh sáng dịu hòa. Những ngọn cây chìm trong đám sương vàng nhạt. Cỏ đồng chưa già, nhiều hoa đã bắt đầu tàn. Không khí thoang thoảng một mùi thơm do trăm thứ hương đấu lại và mượn làn gió đem đi.

Nàng đi trong những đám cỏ mọc từ mùa xuân đến giờ chưa ai giẫm tới. Thỉnh thoảng nàng quay nhìn về phía “cù lao”, thì qua bụi sậy ở bờ ao nàng chỉ thấy những thân và cảnh liễu, khó nhận thấy đâu là mái lều. Vì thế, những dã thú không thể biết được chỗ đó có một công trình của người dựng lên để rình bắn những con mồi.

Nàng đi qua một đám lau lách ở bờ, bỗng có tiếng động ở dưới chân làm cho nàng giật mình.. Một con két đâm xổ ra nhẩy xuống nước trốn. Nàng xem nó ở đâu ra thì thấy một cái tổ bằng bằng cỏ và lông, trong có mười con trứng trăng trắng có những điểm nâu. Tổ đó không làm trên đất và nổi lên mặt nước. Nàng nhìn kỹ thấy tổ đó có thể theo mực nước lên xuống được, không sợ dòng nước hoặc gió cuốn đi vì chung quanh có những gốc cây sậy vây bọc.

Sợ làm cho chim mẹ khiếp, nàng tránh ra một chỗ xa ngồi nấp trong một đám cỏ cao đợi xem chim mẹ trở về. Nhưng đợi lâu lắm không thấy chim mẹ về, nàng đoán trứng đó mới đẻ và chưa cần ấp.

Nàng lại tiếp tục đi. Một lát sau, nàng nghe soạt ở dưới chân, rồi thấy nhiều chim khác ở trong bụi cỏ sợ hãi vụt ra. Đó là những con cuốc chạy trên những lá sen không bị chìm, những con gà nước mỏ vàng lủi rất nhanh, và những con chìa vôi nhẩy nháo nhác.

Vui chân đi khám phá, nàng đến tận đầu ao, nàng nhận thấy nó ăn thông sang một ao khác rộng hơn, dài hơn nhưng ít cây cối hơn, vì thế cũng ít chim chóc hơn.

Chỉ có ao của nàng là nhiều cây cối um tùm, lau sậy rậm rạp và những lá sen, lá súng phủ lên mặt ao một tấm thảm xanh bập bềnh nên loài chim chóc đã chọn làm nơi cư ngụ, vửa được yên ổn vừa dễ kiếm mồi.

Một giờ sau, nàng trở về mái lều êm ả đã chìm trong bóng tối, nàng tự nghĩ nàng cũng đã khá thông minh bằng loài vật tìm đến nơi này và lấy túp lều kia làm tổ ấm.