PHỤ DẪN LỊCH SỬ CỦA ÔNG PAUL BERT (Nguyên chữ Pháp ‘’Pháp Văn Tân Đại Tự Điển’’)

Paul Bert là người chuyên môn ‘’Sanh Lý học’’ và thuộc Chánh Trị Gia, sanh tại Thành Auxerre (Département Yonne, France) năm 1833.

Paul Bert 1833-1886

Paul Bert thi đỗ Y Khoa và Bác Vật Khoa Tấn Sĩ, lãnh chức Giáo Sư (professeux) tại Đại Học Đường Bordeaux (Faculté de Bordeaux) và Cao Đẳng Học Đường. Nổi danh là kẻ có công tìm kiếm và chế biến Hóa Học. Sau khi Cách Mạng (1870), lãnh chức Thư Ký Thành Yonne, làm Tri Phủ (préfet) Quận Nord. Đắc cử Thần Sĩ Thành Yonne (1872), chủ nhậm một phần chức trách lớn trong cuộc Quốc Sự Biện Luận và lo tu bổ Ty Giáo Huấn như:

1.- Xin nhà nước phải lập Trường Trung Học Sư Phạm.

2.- Xin định lệ phát lương hưu trí mấy giáo sư.

3.- Phụ cấp tiền mướn nhà của các giáo sư.

4.- Xin dưỡng dục những sơ học học sanh và xử dân phải học.

Năm 1881-1882, lãnh chức Học Bộ Thượng Thư, lúc Gambetta làm Thủ Tướng.

Janvier 1886, lãnh chức Đông Dương Toàn Quyền Đại Thần. Khi đó ông tận tâm lo cải cách sự chánh, giáo và sự thương mãi cho Thuộc Địa.

11 Novembre 1886, quyên quáng tại Tonkin.

Paul Bert có danh Bác Học hay trước thư, lập ngôn.

Năm 1875, ông được ưu thưởng ‘’Grand Prix Biennal’’, và được làm Hóa Học Hàn Lâm Viện hội viên.

Ngoại trừ những bài nói về hóa học của ông đăng trong báo La république Française, thời còn nhiều thứ sách khác nữa, rất có ích cho sự giáo huấn như:

1.- De la Greiffe animale

2.- Recherches sur les mouvements la sensitive.

3.- Machine animale.

4.- Pression barométrique.

5.- La Moralle des Jésuites.

6.- Leçons de Zoologie.

7.- L'enseignement laique.

8.- Leçons d'anatomic et de physiologie animales.